Lajmet

Pse Rusia po përpiqet të pushtojë Ukrainën lindore?

Vladimir Putin tani po kërkon fitoren ushtarake në lindjen e vendit.

Publikuar

Forcat ruse po bombardojnë qytete në Ukrainën lindore me qëllimin e deklaruar për të “çliruar” qendrën e vjetër industriale të njohur si Donbas.

Pasi braktisi fushatën e tij për të kapur kryeqytetin Kiev dhe qytetin e dytë Kharkiv, Vladimir Putin tani po kërkon fitoren ushtarake në lindjen e vendit – zonë kryesisht rusishtfolëse, ku akuzon në mënyrë të rreme Ukrainën për kryerje të gjenocidit.

Arritja e qëllimeve të tij në lindje është minimumi që i nevojitet para se të mund të përfundojë operacionin dhe të pretendojë një sukses.

Forcat ruse tashmë kontrollojnë zona të mëdha në pjesën jugore. Ukraina thotë se beteja për Donbasin është më e madhja në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore, por presidenti i saj është zotuar se ushtria “do të luftojë për çdo centimetër të tokës tonë”.

Çfarë është Donbasi i Ukrainës?
Kur lideri rus flet për Donbasin, ai nuk i referohet vetëm zonës së prodhimit të qymyrit dhe çelikut të Ukrainës. Ai po nxjerr në pah dy rajone të mëdha lindore, Luhansk dhe Donetsk, të cilat shkojnë nga jashtë Mariupolit në jug deri në kufirin verior me Rusinë.

Donbasi është kryesisht rusisht-folës dhe pasi Rusia pushtoi Krimenë në vitin 2014, forcat e saj përfaqësuese pushtuan më shumë se një të tretën e lindjeve të Ukrainës në një luftë që nuk mori fund kurrë.

Përfaqësuesit rusë krijuan të ashtuquajturat republika popullore që askush nuk i njohu dhe Rusia tani planifikon të pushtojë pjesën tjetër të lindjes.

Luhansk dhe Donetsk mund të jenë gjerësisht rusishtfolës, por ata nuk janë më pro-rus. Një sondazh ukrainas në maj të vitit 2022 sugjeroi se 82% e ukrainasve në territorin e pushtuar nga Rusia që nga pushtimi i 24 shkurtit kishin një qëndrim negativ ndaj Moskës.

Një muaj pas pushtimit, Rusia zvogëloi ambiciet e saj për të kapur kryeqytetin, Kiev, dhe në vend të kësaj e zhvendosi fokusin e saj në Donbas. Nga fundi i marsit ajo pretendoi se kishte kontrolluar 93% të Luhansk dhe 54% të Donetsk, megjithëse kjo ishte sigurisht një përqindje e mbivlerësuar.

Volodymyr Zelensky i Ukrainës deklaroi në prill se forcat ruse kishin filluar betejën për Donbasin dhe se forcat ukrainase ishin përgatitur prej kohësh për të. Rusia është larg nga nënshtrimi i të gjithë zonës, megjithëse nëse kap dy qytetet e mëdha Severodonetsk dhe Lysychansk, atëherë i gjithë Luhansk do të ishte nën kontrollin e saj.

Pse Putini dëshiron të kontrollojë Donbasin?
Pak para se të fillonte luftën, Presidenti Putin njohu Luhanskun dhe Donetsk si pjesë të pavarura nga Ukraina.

Ai ka bërë vazhdimisht akuzat e pabaza se Ukraina ka kryer gjenocid në lindje. Konflikti atje ka marrë më shumë se 14,000 jetë që nga viti 2014, por tre të katërtat e tyre ishin luftëtarë dhe linja 420 km e kontaktit nuk ndryshoi ndjeshëm pas vitit 2015.

Ndërsa dështimi i Rusisë për të kapur Kievin u bë i qartë, ajo kaloi vëmendjen në “arritjen e qëllimit kryesor – çlirimin e Donbas”.

Hapi i ardhshëm i mundshëm i Moskës do të ishte aneksimi i Donbasit dhe zonave të tjera ngjitur, pikërisht siç bëri Presidenti Putin me Krimenë pas një referendumi të diskredituar në 2014.

Cila është strategjia e Putinit?
Ushtria ruse ka marrë kontrollin e rajonit të Khersonit, në veri dhe perëndim të Krimesë, si dhe një pjesë të Zaporizhzhias. Rusia tashmë ka siguruar një korridor tokësor nga Krimea në kufirin rus me kapjen e Mariupolit dhe ka kontrollin e furnizimit me ujë të Krimesë, si dhe termocentralin më të madh në Evropë.

Pra, a do të mjaftonte fitorja në Donbas për Vladimir Putin?

Është e pamundur të dihet se çfarë po mendon dhe çfarë marrëdhënie ka me komandën e tij ushtarake, thotë Sam Cranny-Evans nga Instituti Mbretëror i Shërbimeve të Bashkuara. Por nëse Rusia është e suksesshme në Luhansk dhe Donetsk, atëherë ai beson se Rusia do të vlerësojë gjendjen e forcave ukrainase, “Nëse rusët mendojnë se janë në gjendje të fitojnë më shumë nga qëllimet e tyre të deklaruara, unë dyshoj se do të shkojnë drejt tyre”.

Figura kryesore ruse, përfshirë sekretarin e Këshillit të Sigurimit, Nikolai Patrushev, e kanë bërë të qartë se nuk po ndjekin afatet, por janë të përgatitur për një luftë të zgjatur.

Nëse ata janë të suksesshëm në Donbas, ata mund të kenë plane për zgjerim në jug. Trupat ruse kanë gjuajtur raketa në qytetin e madh të Zaporizhzhias dhe presidenti Putin ka nënshkruar një dekret duke e bërë më të lehtë për qytetarët në zonat e pushtuara nga Rusia në jug të marrin pasaportat ruse.

Një gjeneral rus ka sugjeruar se qëllimi është të pushtojë bregdetin e Detit të Zi të Ukrainës në perëndim përtej Odesës, por tani për tani, kjo duket pak më shumë se një aspiratë./UBTNews/

Marrë me shkurtime nga BBC

Lajmet

Mungesa e fuqisë punëtore nga Kosova po i shtyn bizneset të punësojnë të huaj nga vendet aziatike

Andaj zgjidhje për këtë problem bizneset po e konsiderojnë punësimin e punëtorëve nga vendet aziatike si Banglandeshi, Nepali e India.

Publikuar

nga

Tash e një kohë bizneset në vendin tonë po përballen me mungesë të fuqisë punëtore sidomos në sektorin e gastronomisë dhe ndërtimit. Andaj zgjidhje për këtë problem bizneset po e konsiderojnë punësimin e punëtorëve nga vendet aziatike si Banglandeshi, Nepali e India.

Por është Kryetari i Sindikatës së Sektorit Privat të Kosovës Jusuf Azemi, i cili thotë se këta punëtorë nuk janë të qëndrueshëm, ngase qëllim të vetëm e kanë strehimin.

“Nuk kemi punëtorë të qëndrueshëm, të gjithë këta që vijnë e bëjnë me qëllim të strehohen shumë shkurt gjoja se po punojnë dhe Kosova është bërë një vend qëndrim për të cilët shumicën më të madhe konsiderohet shtet transit dhe përmes Kosovës po shkojnë në vendet tjera. Megjithatë ne ua kemi tërhequr vërejtjen, me punëtorë të Bangladeshit dhe të tjerëve nuk kemi zgjedhur probleme dhe s’do mund të zgjedhim probleme kurrë”, deklaroi ai.

I pyetur nga UBTnews se cilat janë masat e nevojshme që qeveria dhe bizneset duhet t’i ndërmarrin për të adresuar mungesën e punëtorëve, Azemi thotë se një plan veçse ia kanë propozuar qeverisë.

“Ne dikund rreth para 2 vite e gjysmë iu kemi ofruar një bashkëpunim qeverisë së Kosovës dhe pronarëve të kompanive që të bëjnë rritjen e pagave, gjithëherë në ato limitet që mund ti përballojnë kompanitë edhe shteti. Sepse edhe shteti është një pjesë paguese e sektorit privat të Kosovës dhe iu kemi ofruar një bashkëpunim së paku ta ngadalësojmë këtë numër të këtyre punëtorëve”, tha Azemi.

Edhe ekonomisti Mustafë Kadriaj tha se e gjithë barra e ikjes së fuqisë punëtore nga Kosova i takon qeverisë dhe bizneseve.

“Fajin dhe përgjegjësinë duhet kërkuar nga qeveria dhe institucionet tona poashtu edhe bizneset, sepse që nga paslufta mund të themi se nuk u bë asgjë fare që fuqia punëtore të ketë dinjitetin e vetë do të thotë në punë, në përfillin e kontratave, të ketë një të ardhme për vetveten dhe fëmijët. Pra tani kur flasim, nëse i dëgjojmë arsyet e tyre nuk e kanë shumë problem për të ardhmën e tyre sa e kanë për të ardhmën e fëmijëve të tyre”, deklaroi Kadriaj.

Sipas Kadrijajt, institucionet dhe bizneset duhet të bëjnë ndryshime emergjente.

“Tani e tutje se cfarë duhet të bëjnë bizneset do të thotë është kontrata e dinitetshme, paga e dinitetshme, sigurimi shëndetësor dhe në këtë rast jo me mbetë në mëshirën e bizneseve por institucionet tona me qenë shumë vigjilente në mbikqyrjen dhe investigimin te paga, përfillja e kontratave poashtu sigurimi shëndetësor është diçka imediate për të ardhmën dhe prespektivën e punës në Kosovë”, shtoi ai.

Punësimi i shtetasve të huaj në Kosovë është i rregulluar me Ligjin për të huajt. Sipas këtij Ligji, personat që nuk janë shtetas të Kosovës, kur dëshirojnë të punojnë në territorin e Kosovës duhet të pajisen me leje pune. Leja e qëndrimit të përkohshëm për qëllime pune lëshohet për gjashtë muaj deri në një vit. Pas kësaj periudhe, ajo ripërtërihet dhe mund të merret edhe leje e përhershme qëndrimi./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Si pritet të ndikojnë te duhanpirësit imazhet që do të stampohen në pakot e duhanit?

Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Publikuar

nga

Pas disa muajsh, pakot e duhanit pritet të kenë pamje të tjera. Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Andaj që nga ky muaj pritet që të ndalohet importi apo prodhimi i pakove pa këto fotografi dekurajuese, kurse në tetor të këtij viti në stoqe të ketë vetëm pako me imazhe vetëdijësuese.

Udhëzimi administrativ për vërejtjet e kombinuara ka hyrë në fuqi në shtator të vitit të kaluar. Por sa do të mund të ndikojnë paketimet e reja që të rinjtë të mos e nisin duhanin? Këtë e shpjegon specialistja e psikologjisë klinke dhe psikioterapisë, Fatime Fazliu.

“Tek pjesa e adoleshentëve, këto pamje dhe mbishkrime mund të kenë efekte pozitive për lënien e duhanit dhe mosfillimin e duhanit”, deklaroi ajo.

Megjithatë përqindja e impaktit te duhanpirësit nuk është e madhe.

“Studimet kanë treguar se 70% e personave nuk kanë ndonjë impakt të madh, 30% edhe mund të kenë ndonjë impakt, por jo edhe shumë. Duhanpirësit kronik kanë mekanizma mbrojtës psikologjik të cilët gjithmonë mundohen të arsyetojnë faktin se pse duhani nuk është i dëmshëm sepse nga përvojat klinike ata thonë edhe dikush që nuk e ka pirë duhanin është sëmur me kancer ose nëse e pinë duhanin në një ambient me fëmijë thonë se edhe ju jeni rritë në këso ambienti”, deklaroi ajo.

Sipas Fazliut, ngritja e çmimit të cigareve është mënyra më efektive në zvogëlimin e pirjes së duhanit.

“Unë mendoj që po, por studimet kanë treguar se ka shumë rëndësi edhe mbishkrimi. Kjo është një kampanjë vetëdijësuese, por mendoj se më e rëndësishme është masa strike që duhen të merren për parandalim ose zvogëlimin e duhanit. Dhe sot vendet evropiane kampanjën e bëjmë me ngritjen e çmimit të duhanit. Për vetë faktin se është treguar më efektive”, deklaroi Fazliu.

Kanceri, kryesisht i mushkërive, problemet e frymëmarrjes dhe ato kardiovaskulare janë sëmundjet kryesore që lidhen me pirjen e duhanit./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mustafa liston arsyet që sipas tij çuan në shkarkimin e Arifit

Publikuar

nga

Qeveria serbe me 18 prill ka shpërndarë Kuvendin e Komunës të Preshevës, duke mos dhënë arsye. Me ç’rast i ka përfunduar mandati kryetarit të deritanishëm të komunës, Shqiprim Arifi.

Këtë shkarkim Arifi përmes një postimi në rrjetin social Facebook e quajti arbitrar. Ndërkohë është krijuar një organ i përkohëshëm deri zgjedhjet e ardhshme lokale, me në krye Ragmi Musaftën.  Ky i fundit në një intervistë për UBTnews thotw se Arifin nuk e shkarkoi qeveria por ai shkarkoi vetëvetën.

“Ka sikronizuar për të derdhur lotë krokodili për t’u viktimizuar, për të bërtitur dhe ankuar nga qeveria në Beograd dhe Presidenti i Serbisë sikur ata e kanë shkarkuar, jo ai ka shkarkuar vetveten sepse ai nuk ka qenë i aftë ta mbajë shumicën, nuk ka qenë i shkathtë të organizojë pushtetin vendor”, deklaroi ai.

E deri te shkarikimi i kryetarit të deritanishëm të Preshevës, ndikim të madh kishte edhe përshirja e ambasadorëve të akredituar në Serbi.

“Pas nëntë muajsh ndodhi sepse u angazhuan ambasadori Hill i SHBA-së, ambasadori i Organizatës së Sigurimeve dhe Bashkëpunimit Evropian me seli në Beograd sepse kanë ditur situatën në Preshevë. Ata komunikojnë vazhdimisht edhe me partitë politike opozitare dhe në këtë rast në sensin e presionit të opozitës serbe në Beograd që zgjedhjet lokale për komuna të bëhën njëkohësisht me zgjedhjet e Beogradit, pra të përsëriten ato të 17 dhjetorit tani me 2 qeshor inkoperuan edhe komunën e Preshevës”, tha ai.

Kjo është hera e tretë që Qeveria e Serbisë emëron Autoritetin e Përkohshëm për të udhëhequr Preshevën në shtatë vjetët e fundit. Gjatë këtyre shtatë vjetëve këto do të jenë zgjedhjet e katërta lokale.

Votimet lokale në Serbi do të mbahen me 2 qershor në më shumë se 80 qytete dhe komuna./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Mbrojtja e Mendimit dhe Krijimtarisë: Shënimi i Ditës Botërore të Pronësisë Intelektuale

Publikuar

nga

Sot, në një përhapje të gjërë ndërkombëtare, çdo cep i globit feston Dita e Pronësisë Intelektuale, një ditë e cila ngre në qendër të vëmendjes të drejtën për pronësi intelektuale dhe nevojën për të mbrojtur këtë pronësi. Aktivitetet e shumta të organizuara në këtë ditë janë të përqendruara në promovimin e ndërgjegjësimit për rëndësinë e pronësisë intelektuale dhe në forcimin e legjislacionit për të garantuar mbrojtjen e saj.

Pronësia intelektuale përfshin fushat e pronësisë industriale dhe të drejtat e autorit, të cilat janë të mbrojtura me ligj dhe janë shprehje e një angazhimi të përbashkët për të krijuar një mjedis të favorshëm për inovacionin dhe kreativitetin.

Që nga viti 2000, në 26 prill të çdo viti, të gjitha vendet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) shënojnë Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale nën përkujdesjen e Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale (OBPI). Kjo ditë është një rast për të theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me pronësinë intelektuale.

Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale (WIPO) ka një rol kyç në promovimin e pronësisë intelektuale në nivel global. Për të shënuar Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale, WIPO zgjedh një slogan që synon të frymëzojë komunitetin global të krijuesve dhe mbrojtësve të pasurisë intelektuale. Kjo është një rast për të theksuar vlerën e bashkëpunimit ndërkombëtar në sigurimin e vijimësisë së krijimtarisë dhe për të adresuar sfidat aktuale në fushën e pronësisë intelektuale./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara