Kuriozitete

Si është jeta në Grenlandë, vendi ku shihen pasojat e para të ndryshimit klimatik?

Publikuar

Nuk është e lehtë të fotografosh ndryshimet klimatike, një proces i ngadalshëm dhe delikat që zhvillohet me kalimin e kohës, transmeton UBT News.

Por kur një akullnajë shpërthen, imazhet mund të të lënë pa frymë – dhe një kujtesë shqetësuese e telasheve në të cilat jemi.

Fotografi i Reuters, Lucas Jackson, arriti të dokumentojë një nga këto momente kur ai ishte në Grenlandë me shkencëtarët në 2018.

“Ata thanë që masa e atij akulli ishte e barabartë me Manhatanin e Poshtëm nga Rruga 34 -të deri në fund”, tha Jackson.

Pasi pa një pjesë të tillë masive akulli që gjëmoi në det, Jackson tha se e kuptoi plotësisht urgjencën e çështjes.

“Ishte interesante ta shikoje atë, duke menduar se sa akull është nga ajo ngjarje e vetme – dhe se ka mijëra nga këto akullnajat rreth Grenlandës dhe kjo po ndodh vazhdimisht”.

Grenlanda shpesh konsiderohet nga shkencëtarët si zona zero e ndryshimeve klimatike të Tokës, përcjell UBT News.

Ishulli masiv është në Arktik, i cili po ngrohet dy herë më shpejt se pjesa tjetër e planetit, dhe është kontribuesi më i madh në rritjen e nivelit të detit që mund të bëhet katastrofik për qytetet bregdetare në të gjithë botën.

Niveli mesatar i detit është rritur me rreth 7-8 inç që nga viti 1900, sipas një raporti të madh të klimës të publikuar nga administrata Trump në 2017. Pothuajse gjysma e asaj ka ndodhur në 25 vitet e fundit.

Si do të duken 100 vitet e ardhshme? Apo 20 të tjerat? Sa shpejt do të vazhdojnë të rriten ujërat dhe kur do t’i rrezikojë qytetet? Kjo është ajo që shkencëtarët ende po përpiqen të përcaktojnë.

Para se të shkonte në Grenlandë, Xhekson ishte paralajmëruar. Por jo për shkrirjen e akullit.

“Fjalë për fjalë me çdo person me të cilin kam biseduar që kishte qenë ndonjëherë në Grenlandë tha se është e mrekullueshme, përveçse ka re mushkonjash aq të mëdha sa mendoni se do të vdisni”, tha ai.

Jackson pati fat sepse shkoi gjatë solsticit të verës, në fund të sezonit të mushkonjave. Dhe temperaturat nuk ishin shumë të ftohta, tha ai – mbi 30 gradë Fahrenheit kryesisht, duke rënë në 20-at e sipërme gjatë natës.

Netët pranë Rrethit Arktik, megjithatë, janë shumë më të ndryshme se netët me të cilat shumica prej nesh janë mësuar, përcjell UBT News.

“Dielli në thelb do të rrotullohej rreth horizontit gjatë gjithë ditës, dhe pastaj do të binte për dy ose tre orë dhe pastaj të kthehej përsëri”, tha Jackson.

Jackson dikur punonte në Alaskë, kështu që ai erdhi i përgatitur.

Përveç të gjitha pajisjeve të tij të kamerës, ai solli jo një, por dy maska ​​gjumi – vetëm në rast se humbi një. Shumëtë nevojshme, tha ai, për të mbajtur një orar gjumi kur dielli rrallë perëndon.

Plus dielli më i ulët ofroi dritën më dramatike, kështu që kur shumë nga shkencëtarët ishin duke fjetur, Jackson do ta përdorte atë kohë për të punuar dhe për të marrë disa nga fotografimet e tij më të mira.

Ai solli tre kamera dhe një dron për të marrë fotografi ajrore të akullnajave që po shkrinin. Ai gjithashtu shoqëroi shkencëtarët ndërsa fluturonin aeroplanë mbrapa dhe me orë të tëra, duke përdorur radarë për të marrë të dhëna nga uji më poshtë.

Ka vetëm rreth 2,000 njerëz që jetojnë në qytet, por në një ishull të largët, ai ende kualifikohet si i shtati më i madh.

Humbja e akullit të Grenlandës është rritur ndjeshëm gjatë 20 viteve të fundit. Nga 1992 në 2001, humbja mesatare vjetore e akullit në Grenlandë ishte 34 gigatonë (34 miliardë tonë metrikë). Që nga viti 2002, humbja vjetore e akullit ka qenë mesatarisht rreth 280 gigatonë.

Masa e akullit të Antarktidës po zvogëlohet, por Grenlanda ka shumë më shumë kuptim që NASA të studiojë nga pikëpamja logjistike. Pra, është shumë më e arritshme.

“Në një verë ata mund të bëjnë një sasi të caktuar kërkimesh që mund t’u duhen vite për të arritur në Antarktidë sepse logjistika është aq e vështirë dhe është një mjedis kaq i pafalshëm”, tha Jackson.

Aksionet janë të larta. Laboratori i Jet Propulsionit i NASA -s ka një mjet online që tregon sesi rritja e nivelit të detit mund të përmbytë një ditë qytetet kryesore si Miami, New York, Mumbai dhe Shanghai.

Dhe disa kombe të largëta ishujsh, të cilët ulen pikërisht mbi nivelin e detit, janë gjithashtu të kërcënuar.

Nuk është rastësi që misioni i NASA -s në Arktik quhet “OMG”, për Oqeanet që Shkrijnë Grenlandën.

“Unë mendoj se është tronditëse sa shpejt planeti ynë po ndryshon për shkak të gjurmës sonë, dhe një emër që mbart me vete një element befasie dukej i duhuri për këtë mision,” tha Josh Willis, hetuesi kryesor i projektit.

Projekti pesëvjeçar, i cili po shqyrton sesi uji i ngrohtë i oqeanit po shpejton humbjen e akullnajave të Grenlandës, do të përfundojë në vitin 2020./UBTNews

Fotografitë nga Lucas Jackson/Reuters
Storie nga Kyle Almond, CNN
Përktheu dhe përshtati UBT News

Kuriozitete

Si ndodhi klonimi i qengjit Dolly?

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit.

Publikuar

nga

Shkencëtarët skocezë më 22 shkurt të vitit 1997, njoftuan klonimin e suksesshëm të një qengji, Dolly, me kontributin e tre deleve nëna, një me vezë , tjetra me ADN-në, dhe e treta kishte mbajtur në fetus embrionin e klonuar.

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit. Dolly jetoi në Institutin Roslin në Edinburg, Skoci, madje lindi edhe gjashtë qengja.

Dolly u prek nga artriti dhe më 14 shkurt 2003 u vu në gjumë për vdekje për shkak të sëmundjes progresive të mushkërive. Klonimi i gjitarëve (grupim qeniesh ku bën pjesë edhe njeriu) është provuar tejet joefikas. Dolly ishte e vetmja mes 277 përpjekjeve që mbijetoi dhe arriti deri në atë moshë 6 vjeç, edhe pse në vitin 2014 shkencëtarët kinezë raportuan sukses në klonimin e derrave.

Shkencëtarët që klonuan Dollyn, shpallën në vitin 2007 se teknika e përdorur në rastin e Dollyt nuk mund të jetë e efektshme për klonimin e njeriut.

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Pesë fakte interesante rreth Diellit

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Publikuar

nga

Dielli është afro 25 mijë vite dritë larg nga qendra e galaktikës tonë “Udha e Qumështit”.

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Dielli prodhon një sasi enorme të energjisë për të nxehur sistemin tonë diellor. Çdo sekondë rreth 700 milionë ton të Hidrogjenit shndërrohen në Helium, me procesin kimik të Fusionit Nuklear.

Dielli përbëhet nga 72% hidrogjen dhe 26% helium, dhe disa elemente të tjera në gjurmë. Kjo masë e dendur përbën rreth 99% të tërë masës në sistemin tonë diellor.

Nëse dielli do të shuhej, brenda një jave temperatura e tokës do të bëhej -18  ̊C. Për një vjet do të bëhej -73  ̊C, ndërsa brenda disa milionë viteve do të stabilizohej në -240  ̊C./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë.

Publikuar

nga

“Vala luminoze” në Maldive është një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës. Oqeani shndritë me një hije të pastër kaltër dhe gjelbër. Ky fenomen i mahnitshëm njihet si “vala luminoze”.

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë. Organizmat mikroskopikë, si planktoni dhe bakteret, shkaktojnë një reaksion kimik kur lëvizin në ujë. Këto organizma shkaktojnë një efekt bioluminescent, duke shkaktuar dritë në ujë kur janë të shqetësuar ose të përzier me ujin.

Për vizitorët që kanë fatin të shohin këtë shfaqje të mrekullueshme, ajo ofron një përvojë të pazakontë dhe të mahnitshme. Në këtë spektakël të natyrës, oqeani bëhet si një qiell me yje, duke e bërë atë një destinacion të veçantë për të eksploruar bukuritë dhe misteret e botës nën ujë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Sahara – shkretëtira më e madhe dhe e nxehtë në botë

Studimet thonë se është e vjetër mbi 4 milionë e 600 mijë vjet.

Publikuar

nga

Sahara një shkretëtirë unike në botë, si për nga madhësia e saj ashtu edhe për ekosistemin që është krijuar në të. Ajo llogaritet të jetë 9 milionë e 200 mijë kilometra katrorë, që nënkupton përafërsisht sa sipërfaqja e Kinës.

Shtrihet në dhjetë shtete Algjeri, Çadi, Egjipt, Libi, Mali, Mauritani, Marok, Nigeri, Sudan dhe Tunizi. Studimet thonë se është e vjetër mbi 4 milionë e 600 mijë vjet. Temperaturat shkojnë mbi 55  ̊c, madje në raste edhe më shumë.

Sahara është nje nga shkretëtirat më të thata në botë dhe ka një numër të ulët të rreshjeve vjetore. Rreshjet në këtë shkretëtirë gjithashtu janë të parregullta. Në disa pjesë të shkretëtires dhe kryesisht në pjesën e Libisë,Egjiptit dhe Sudanit ka dekada qe nuk jane parë me rreshje të shumta shiu dhe këto vende mbajnë rekord kryesor për sasinë më të ulët shiu në botë rreth 10 mm shi. Disa herë dhe për shkak të nxehtësise së madhe në shkretëtirë shiu avullon dhe para se të bjeri. Mesatarisht bie shi rreth 10 ose 15 ditë në vite por ka edhe vende në të cilat bie vetëm 5 ditë në vit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara