Lajmet

Çfarë rëndësie ka sistemi Patriot për Ukrainën?

Sipas ekspertëve, kjo mund të mos jetë një ndryshim i lojës në luftë.

Publikuar

Shtetet e Bashkuara kanë rënë dakord të dërgojnë një bateri raketash Patriot në Ukrainë, por ekspertët thonë se kjo mund të mos jetë një ndryshim i lojës në luftë.

Sistemet e raketave Patriot kanë qenë prej kohësh një temë nxehtë për Shtetet e Bashkuara dhe aleatët në zonat e kontestuara të botës, si një mburojë e lakmuar kundër raketave të tjera. Në Evropë, Lindjen e Mesme dhe Paqësor, ato mbrojnë nga sulmet e mundshme nga Irani, Somalia dhe Koreja e Veriut.

Pra, ishte një pikë kthese kritike kur lajmet u publikuan këtë javë se SHBA-ja ka rënë dakord të dërgojë një bateri raketash Patriot në Ukrainë – diçka që presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy e ka kërkuar prej muajsh për të rritur mbrojtjen ajrore të vendit të tij.

Zyrtarët amerikanë kanë konfirmuar marrëveshjen dhe së shpejti pritet një njoftim zyrtar. Por ekspertët paralajmërojnë se efektiviteti i sistemit është i kufizuar dhe mund të mos jetë një ndryshim i lojës në luftë.

Një përmbledhje se çfarë është sistemi dhe çfarë bën ai.

Çfarë është sistemi Patriot?
Patriot është një sistem raketash i drejtuar tokë-ajër që u vendos për herë të parë në vitet 1980 dhe mund të synojë avionë, raketa lundrimi dhe raketa balistike me rreze të shkurtër veprimi.

Çdo bateri Patriot përbëhet nga një sistem lëshimi i montuar në kamion me tetë lëshues që mund të mbajnë deri në katër interceptorë raketash secili, një radar tokësor, një stacion kontrolli dhe një gjenerator. Ushtria tha se aktualisht ka 16 batalione Patriot. Një raport i Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike të vitit 2018 zbuloi se ato batalione operojnë me 50 bateri, të cilat kanë më shumë se 1200 përgjues raketash.

Bateritë amerikane shpërndahen rregullisht në mbarë botën. Përveç kësaj, Patriotët operohen ose blihen gjithashtu nga Holanda, Gjermania, Japonia, Izraeli, Arabia Saudite, Kuvajti, Tajvani, Greqia, Spanja, Koreja e Jugut, Emiratet e Bashkuara Arabe, Katari, Rumania, Suedia, Polonia dhe Bahreini.

Sistemi Patriot “është një nga sistemet e mbrojtjes raketore ajrore më të operuar, më të besueshme dhe më të provuar atje”, tha Tom Karako.

Gjatë viteve, sistemi Patriot dhe raketat janë modifikuar vazhdimisht. Raketa aktuale kushton afërsisht 4 milion dollarë për raund dhe lëshuesit kushtojnë rreth 10 milion dollarë secila. Me atë çmim, nuk është me kosto efektive apo optimale të përdoret Patriot për të rrëzuar dronët iranianë shumë më të vegjël dhe në mënyrë dramatike më të lira që Rusia ka blerë dhe përdorur në Ukrainë.

“Gjuajtja e një rakete milion dollarësh në një dron 50,000 dollarë është një propozim i humbur” tha Mark Cancian, kolonel rezervë i Korpusit të Marinës në pension dhe këshilltar i lartë në CSIS.

Një bateri Patriot mund të ketë nevojë për deri në 90 trupa për ta operuar dhe mirëmbajtur atë, dhe për muaj të tërë SHBA-ja hezitonte të siguronte sistemin kompleks, sepse dërgimi i forcave në Ukrainë për ta operuar atë nuk është një nismë për administratën e Biden.

Por kishte gjithashtu shqetësime se vendosja e sistemit do të provokonte Rusinë, ose rrezikonte që një raketë e lëshuar të përfundonte duke goditur brenda Rusisë, gjë që mund të përshkallëzonte më tej konfliktin. Sipas zyrtarëve, lutjet urgjente të liderëve ukrainas dhe shkatërrimi i infrastrukturës civile të vendit, përfshirë humbjen e energjisë elektrike dhe ngrohjes ndërsa dimri zvarritet, përfundimisht kapërceu rezervat e SHBA për furnizimin e këtij sistemi.

Një pengesë kryesore do të jetë trajnimi. Trupat amerikane do të duhet të trajnojnë forcat ukrainase se si të përdorin dhe mirëmbajnë sistemin. Ushtarët e ushtrisë të caktuar në batalionet Patriot marrin një trajnim të gjerë për të qenë në gjendje të lokalizojnë në mënyrë efektive një objektiv, të kyçen me radar dhe zjarr.

SHBA ka trajnuar trupat ukrainase në sisteme të tjera komplekse të armëve, përfshirë sistemet raketore të artilerisë së lartë të lëvizshmërisë, të njohur si HIMARS. Zyrtarët nuk kanë pranuar të japin detaje se sa do të zgjasë trajnimi Patriot dhe ku saktësisht do të bëhet.

Ukraina përballet me një sërë kërcënimesh ruse dhe Patrioti është i mirë kundër disave dhe jo aq i dobishëm kundër të tjerëve.

Një ish-zyrtar i lartë ushtarak me njohuri për sistemin Patriot tha se do të jetë efektiv kundër raketave balistike me rreze të shkurtër dhe përfaqëson një mesazh të fortë të mbështetjes së SHBA-së, por kjo nuk do të ndryshojë rrjedhën e luftës.

Zyrtari vuri në dukje se një bateri Patriot ka një rreze të gjatë qitjeje, por mund të mbulojë vetëm një zonë të gjerë të kufizuar. Si shembull, ato mund të mbrojnë efektivisht një bazë të vogël ushtarake, por nuk mund të mbrojnë plotësisht një qytet të madh si Kievi. Ato mund të siguronin mbulim vetëm për një segment të një qyteti.

Megjithatë, aftësia e Patriot për të shënjestruar disa raketa balistike dhe avionë mund të mbrojë potencialisht Kievin nëse presidenti rus Vladimir Putin do të zbatonte kërcënimin e tij të vazhdueshëm për të vendosur një pajisje taktike bërthamore. Por kjo do të varet nga mënyra se si është dorëzuar arma, tha Karako.

Raytheon, që prodhon Patriot, thotë se ka qenë i përfshirë në 150 përgjime raketash balistike që nga viti 2015. Megjithatë, shkalla e suksesit të Patriot është vënë në pikëpyetje vazhdimisht. Një raport i Zyrës së Përgjegjësive të Qeverisë i vitit 1992 tha se nuk mund të gjente prova për të mbështetur raportet se sistemi kishte arritur një shkallë suksesi prej 70 për qind kundër raketave Scud në Luftën e Gjirit. Në vitin 2018, suksesi i Arabisë Saudite në përdorimin e sistemit Patriot kundër raketave të lëshuara nga rebelët Houthi në Jemen u vu në pikëpyetje kur u shfaqën video që shfaqte sistemin duke dështuar.

Por përtej aftësive të Patriot, dhënia e tij është një deklaratë e madhe mbështetjeje për Ukrainën.

“Ka shumë simbolikë këtu”, tha Cancian./UBTNews/

Bota

Mijëra njerëz vuajnë pasojat shkatërruese të përmbytjeve në Afganistan

Publikuar

nga

Mijëra njerëz strehohen në tenda, pasi më shumë se 300 u vranë dhe dhjetëra të tjerë janë zhdukur në Baghlan të Afganistanit, duke mbajtur pjesën më të madhe të kërdisë së shkaktuar nga përmbytjet.

Reshjet e dendura shkaktuan përmbytje në provinca të shumta afgane, ku Baghlan u godit më rëndë, duke shkatërruar 2.500 deri në 3.000 shtëpi, duke vrarë qindra bagëti dhe duke dëmtuar rrugët dhe infrastrukturën tjetër gjatë tre ditëve të fundit.

Bilanci i viktimave nga përmbytjet shkatërruese në provincën veriore Baghlan të Afganistanit është rritur në 315, me 1.630 të lënduar, njoftoi më 12 maj Ministria e Refugjatëve dhe Riatdhesimit.

Muajin e kaluar, të paktën 70 njerëz u vranë dhe dhjetëra të tjerë u plagosën nga shirat e dendur dhe përmbytjet në zona të ndryshme të vendit të shkatërruar nga lufta.

Ministri i përkohshëm i Ekonomisë Din Mohammad Hanif i ka kërkuar OKB-së, agjencive humanitare dhe biznesit privat të ofrojnë mbështetje për ata që janë goditur nga përmbytjet.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​“Kosova duhet të hyjë në KiE”, Gjermania apel Prishtinës për Asocacionin

Publikuar

nga

Berlini pret që Kosova të dërgojë në Gjykatën Kushtetuese draft-statutin e emisarit të BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak, si parakusht për anëtarësim në Këshillin e Evropës (KiE).

Ministrja gjermane e Punëve të Jashtme, Annalena Baerbock, gjatë një fjalimi në Bundestag me rastin e 75-vjetorit të themelimit të Këshillit të Evropës, apeloi te Kosova që të bëjë çfarë është e mundur për t’u anëtarësuar në KiE.

“Kosova duhet të hyjë në Këshillin e Evropës”, tha Baerbock. “U bëjmë thirrje të gjitha palëve të përfshira dhe atyre që janë përgjegjës në Kosovë të bëjnë gjithçka që është e mundur për të siguruar që të arrijmë shumicën e nevojshme për anëtarësimin sa më të shpejtë”.

Edhe Frank Schwabe, kryetar i delegacionit gjerman në Këshillin e Evropës: “Kosova duhet të bëjë gjithçka që mundet për të luajtur një rol në këtë, dhe këtë e ka bërë edhe përmes një letre dërguar për çështjen e pakicave serbe dhe Asociacionit të Komunave”. 

Por deputeti socialdemokrat i dha si porosi ministres para nisjes për në Strasburg, ku do të merrte pjesë në Ministerialin vjetor, që të mos harrojë rezultatin e votimit në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës: “Më shumë se 80% e Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës votuan në favor të pranimit të Kosovës. Partia Socialdemokrate dhe partitë e koalicionit qeveritar e mbështesin këtë anëtarësim, prandaj Kosova duhet të bëhet anëtarja e 47-të e Këshillit të Evropës”.

Knut Abraham, nga CDU/CSU-ja në opozitë, e kritikoi në seancën e Bundestagut stafin e kancelarit Olaf Scholz për këtë qëndrim: “Nuk e kuptoj pse skeptikët në Kancelarinë Federale nuk e kuptojnë se kjo është një mundësi historike”, tha ish-diplomati, i cili, para se të bëhej deputet, kishte punuar më parë në Kancelarinë Federale (në kohën e Angela Merkelit). “Nëse flitet për stabilizimin e Ballkanit Perëndimor, tani është koha, tani duhet të merret edhe vendimi përfundimtar për pranimin e Kosovës në KiE”.

Abraham sugjeroi që të mblidhet sërish Komiteti i Ministrave të Jashtëm në një seancë të posaçme, tani që Kosova është treguar e gatshme të dërgojë draft-statutin për Asociacionin në Gjykatën Kushtetuese.

“Ky është një moment historik. Dhe qeveria e Kosovës ka bërë një hap shumë të rëndësishëm”.

Një muaj më parë, pranimi i Kosovës në Këshillin e Evropës, organizata më e rëndësishme ndërshtetërore evropiane për të drejtat e njeriut, dukej i arritshëm. Me një shumicë mbresëlënëse prej mbi 82 përqind, deputetët në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës në Strasburg votuan për pranimin e shtetit më të ri evropian si anëtarin e 47-të. Ky vendim pasoi rekomandimin e ish-ministres së Jashtme greke Dora Bakojanis, e cila më parë kishte shqyrtuar përshtatshmërinë e Kosovës si raportuese.

Kosova, e cila shpalli pavarësinë nga Serbia, është njohur zyrtarisht nga 116 vende, ndër ta 34 nga 46 anëtarët e Këshillit të Evropës./Euronews.al/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Sot përfundon procesi i regjistrimit të popullsisë

Publikuar

nga

Sot përfundon procesi i regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave. Regjistrimi ka filluar nga data 5 prill derisa është planifikuar të përfundojë më 17 maj.

Sipas të dhënave të fundit të lëshuara nga Agjencia e Statistikave të Kosovës mbi 1 milionë e 420 mijë banorë janë regjistruar deri më tani ndërsa rezultatet preliminare të regjistrimit pritet të publikohen brenda tre muajve.

Ndonëse pritshmëritë e Agjencisë së Statistikave të Kosovës ishin që procesi të përfundojë me kohë, kishte kërkesa prej disa komunave që kjo datë të shtyhet.

Ushtruesi i detyrës së kryeshefit ekzekutiv në këtë institucion, Avni Kastrati kishte thënë se sa i përket kërkesave për shtyrje të datës, do të shikojnë nëse e njëjta ka bazë që të aprovohet. Ai tha se meqenëse një pjesë e madhe e regjistrueseve kanë kryer zonat e caktuara, të njëjtit mund t’i dalin në ndihmë komunave tjera në mënyrë që mos të ketë shtyrje të procesit.

Ndërsa kishte shtuar se në disa komuna, si Prizren dhe Prishtinë janë hapur disa zyre, për qytetarët që nuk kanë pasur mundësi të regjistrohen, të shkojnë në ato zyre.

Sa i përket pjesës veriore, ai ka theksuar se ndonëse kishte hezitim, ka prej tyre që janë regjistruar.

Ndërsa, gjatë regjistrimit të fundit të popullsisë në Kosovë, të mbajtur në vitin 2011, procesi nuk ishte zhvilluar në katër komunat me shumicë serbe në veri, si dhe ishte bojkotuar pjesërisht edhe në komunat e tjera me shumicë serbe në Kosovë.

Ndryshe pjesëmarrja në regjistrim kërkohet me ligj, teksa në rast refuzimi mund të penalizohen në shumën nga 30 euro-2 mijë euro për person.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Rruga e Kosovës drejt KiE-së, e mbingarkuar dhe me shpresë

Publikuar

nga

Anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës nuk pritet të jetë sot në agjendën e Komitetit të Ministrave të Këshillit të Evropës, ku do të mund të votohej për pranimin e saj në këtë organizatë. Megjithatë, zyrtarë të qeverisë presin që zotimi i tyre për Asociacionin e komunave me shumicë serbe të shqyrtohet nga Këshilli i Ministrave, me shpresën që anëtarësimi i Kosovës të shqyrtohet në një mbledhje të jashtëzakonshme më vonë gjatë këtij viti.

Kjo, me gjithë faktin se Kosova tha të enjten se i ka dërguar letër Këshillit të Evropës për ta njoftuar se është duke përgatitur draft-statutin për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, për ta dorëzuar për shqyrtim në Gjykatën Kushtetuese.

Mbledhjet e jashtëzakonshme të Këshillit të Ministrave janë të rralla dhe për të fundit herë një e tillë ka ndodhur pas agresionit rus në Ukrainë, për ta përjashtuar Rusinë nga Këshilli i Evropës.

Gerald Knaus, nga Iniciativa Evropiane për Stabilitet, i cili ka përcjellë nga afër rrugëtimin e Kosovës drejt KiE-së, mendon se letra ka shkuar pak me vonesë por vendet anëtare duhet të thonë se e mbështesin nismën e Kosovës dhe duhet të bëjnë thirrje për një samit të jashtëzakonshëm së shpejti, me shpresë brenda disa javësh.

Më 16 prill Kosova mori dritën jeshile nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës për t’u anëtarësuar në këtë mekanizëm. Por, përfshirja e saj në rendin e ditës së takimit të Këshillit të Ministrave që mbahet sot u pamundësua, meqë Kosova refuzoi të hedh hapa drejt themelimit të Asociacionit.

Ndonëse në raportin e miratuar nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës thuhet se themelimi i Asociacionit duhet të jetë një “angazhim pas anëtarësimit” për Kosovën, vendet e “Quint-it”, siç njihet pesëshja kryesore perëndimore e përbërë nga Shtetet e Bashkuara, Franca, Gjermania, Italia dhe Mbretëria e Bashkuar, e kanë parë çështjen e këtij anëtarësimi si një mundësi për të ushtruar trysni mbi qeverinë e kryeministrit Albin Kurti rreth kësaj çështjeje.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha javën e kaluar se qeveria e tij nuk e pranon kushtëzimin me themelimin e Asociacionit, duke e cilësuar “absurd” një kushtëzim të tillë.

Ministrja për Punë të Jashtme dhe Diasporë e Kosovës, Donika Gërvalla, njoftoi dje se kishte informuar Këshillin e Evropës se Kosova mëton të përgatisë një draft-statut dhe ta dërgojë atë në Gjykatën Kushtetuese për interpretim në fund të muajit.

Gërvalla tha se pret që Këshilli i Evropës të marrë seriozisht këtë hap të Kosovës dhe të pranojë Prishtinën si anëtaren më të re të kësaj organizate për të drejtat e njeriut.

Kurse, Bekim Kupina, këshilltar i presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, tha në një deklaratë me shkrim se letra drejtuar Këshillit të Evropës nuk është këshilluar dhe as dakorduar me presidenten Osmani. Në deklaratë thuhet se “presidentja Osmani përkrahë vetëm qëndrime dhe veprime paraprakisht të konsultuara, të bashkërenduara dhe të dakorduara me institucionin e Presidencës si institucion kushtetues me kompetenca të qarta në fushën e politikës së jashtme dhe si gardian i funksionimit kushtetues të institucioneve. Kjo letër nuk është e tillë”, thuhet në deklaratë.

Partitë opozitare e cilësuan të gabuar dhe të vonuar veprimin e qeverisë. Shefi i grupit parlamentar të Lidhjes Demokratike të Kosovës, Arben Gashi, tha se është ditur që mbledhja e Këshillit të Ministrave mbahet më 16 dhe 17 maj dhe nuk është dashur të lihen gjerat për minutën e fundit.

Deputetja nga radhët e Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Time Kadrijaj, e cilësoi letrën e qeverisë të pakuptimtë.

Dritëro Arifi, profesor i integrimeve evropiane, tha se veprimi i qeverisë duhej të kishte ndodhur shumë më herët.

Përndryshe, Këshilli i Evropës dje e sot po shënon 75-vjetorin e themelimit. Kjo organizatës ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit në Evropë, e cila ndodhet me seli në Strasburg.

Këshilli i Evropës u themelua më 5 maj 1949 për të arritur një bashkim më të madh midis vendeve anëtare mbi bazën e traditave të tyre të përbashkëta të lirisë politike. Ideologët më të mëdhenj të Këshillit të Evropës ishin Winston Churchill, Robert Shuman dhe Konrad Adenauer.

Këshilli mbron lirinë e shprehjes dhe të mediave, barazinë dhe minoritetet në vendet anëtare. Kjo organizatë ka realizuar edhe fushata për mbrojtje të fëmijëve, kundër gjuhës së urrejtjes si dhe për të drejtat e romëve, të cilët përbëjnë komunitetin më të madh në Evropë.

Këshilli i Evropës u ndihmon vendeve anëtare që të luftojnë korrupsionin dhe terrorizmin si dhe që të kryejnë reformat e duhura gjyqësore.

Grupi i saj i ekspertëve për Kushtetutë, i njohur si Komisioni i Venecias, ofron këshilla ligjore për shtete të ndryshme në botë. Duke qenë organizatë ndërkombëtare, Këshilli i Evropës nuk mund të bëjë ligje, mirëpo ka aftësi të nxisë zbatimin e marrëveshjeve ndërkombëtare, të arritura nga vendet anëtare për tema të ndryshme.

Trupi më i njohur i Këshillit të Evropës është Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut, e cila zbaton Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara