Shëndeti

Depresioni nuk njeh moshë – Ja shenjat që duhet dalluar

Ky problem manifestohet me trishtim dhe humbje të shpresës dhe interesit në aktivitetet e përditshme.

Publikuar

Depresioni është një sëmundje që nuk pyet për moshë. Ata që preken e fshehin. Ndaj është jetësore që të gjithë të jemi në gjendje të dallojmë sinjalet tek personat që mbajmë afër.

Ky problem manifestohet me trishtim dhe humbje të shpresës dhe interesit në aktivitetet e përditshme.

Depresioni ndikon në mënyrën e të menduarit, ndjenjat dhe sjelljen.

Ai mund të shkaktojë probleme emocionale, funksionale dhe fizike.

Në Shqipëri mosha e të prekurve nga depresioni ka ardhur duke u ulur në mënyrë alarmante. Psikologët referojnë raste të depresionit edhe në mosha 14-15 vjeçare.

Kjo si pasojë e modeleve jo reale me të cilat sidomos të rinjtë ndeshen në mediat sociale, qoftë këta të ashtuquajtura figura të modelingut apo edhe pseudo-artiste me karriera të dyshimta.

Ndërkohë që edhe tek moshat e tjera pasojat e depresionit bëhen serioze dhe nevoja për trajtim afatgjatë mund të bëhet urgjente.

Shenjat e depresionit që duhen dalluar
Ndryshimet emocionale

Të afërmit duhet të jenë të vëmendshëm ndaj simptomave të mëposhtme:

Trishtim dhe të qara pa arsye.

Boshllëk emocional dhe ndjesia e të qenit të pashpresë.

Acarim dhe mërzi.

Zemërim për probleme nga më të voglat.

Humbje interesi për aktivitete të ndryshme.

Konflikte të vazhdueshme me miqtë dhe familjen.

Vetëvlerësim i ulët, ndjenja faji dhe mosvlerësimi për veten.

Fiksime, ekzagjerime, fajësim të vetes dhe kritika të ashpra ndaj vetes.

Ndjeshmëri të lartë ndaj dështimit ose refuzimit.

Vështirësi në përqendrim, kujtesë dhe vendimmarrje.

Prishtmëri të zymta për jetën.

Mendime të shpeshta për vetëvrasje dhe vdekjen.

Ndryshimet në sjellje

Të afërmit duhet të jenë të kujdesshëm edhe ndaj ndryshimeve në sjellje si për shembull:

Lodhje, mungesë energjie, pagjumësi ose fjetje për orë të tëra.

Përdorimi i drogës, alkolit dhe ndryshime në oreks.

Acarim, dridhje duarsh, ngadalësi në lëvizje e në të menduar.

Ankesa për dhimbje koke, izolim social dhe mungesa në shkollë.

Neglizhencë dhe shpërthime nervash të rrezikshme.

Lëndim të vetes dhe plane specifike për vetëvrasje.

Kur duhet të konsultoheni me një mjek?

Për një të afërm apo mik, është shumë e vështirë të dallojë ndryshimin mes luhatjeve të humorit si pasojë e depresionit.

Nëse simptomat e lartpërmendura kanë një ndikim negativ në jetën e personit, atëherë duhet të shkoni tek një ekspert i shëndetit mendor.

Simptomat e depresionit nuk kalojnë vetë. Nëse nuk trajtohen siç duhet, ato mund të shkaktojnë probleme serioze.

Depresioni shkaktohet nga anormalitë në transmetuesit nervorë, ndryshimet hormonale, traumat në të shkuarën por mund të jetë edhe i trashëguar./AgroWeb.org

Bota

OBSH: 2,7 milionë evropianë vdesin nga ushqimet ultra të përpunuara dhe alkooli

Publikuar

nga

OBSH në një raport të ri shqetësues ka bërë të ditur se rreth 2.7 milionë njerëz humbasin jetën në Evropë çdo vit për shkak të konsumit të ushqimeve ultra të përpunuara (UPF), alkoolit, duhanit, dhe lëndëve djegëse fosile.

Këto produkte, të cilat janë të lidhura me industri të fuqishme, shkaktojnë sëmundje dhe vdekje të parakohshme, duke ndërhyrë në politikat dhe përpjekjet shëndetësore të qeverive. OBSH bën thirrje për një rregullim të fortë të këtyre industrive dhe për veprime të menjëhershme për të mbrojtur shëndetin publik. Kjo lajmë shfaq një pamje alarmante për shëndetin publik në Evropë dhe thekson nevojën për veprime urgjente për të parandaluar pasojat negative të konsumit të këtyre produkteve.

Në raportin e saj të ri, OBSH bën thirrje për një rregullim rigoroz të këtyre industrive, duke theksuar se qeveritë duhet të përparojnë politikat shëndetësore që shpesh sfidohen dhe pengohen nga interesat e industrisë tregtare. Sipas OBSH-së, mbi 7,400 njerëz vdesin çdo ditë në Evropë për shkak të produkteve dhe praktikave të dëmshme të promovuara nga këto industri.

Raporti thekson se produktet komerciale kontribuojnë në 24% të të gjitha vdekjeve në Evropë, me një përqindje të konsiderueshme të vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare (51,4%) dhe kancerin (46,4%). Kjo situatë kërkon veprime të menjëhershme dhe të forta për të mbrojtur shëndetin publik nga ndikimet negative të këtyre industrive të fuqishme./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​1.6 milion njerëz sëmuren çdo ditë nga ushqimet e pasigurta

Publikuar

nga

Organizata Botërore e Shëndetësisë tha të premten se çdo ditë, rreth 1.6 milion njerëz sëmuren nga ngrënia e ushqimeve të pasigurta.

Fëmijët nën 5-vjeç mbajnë 40% të barrës së sëmundjeve ushqimore, tha Francesco Branca, kreu i ushqimit dhe sigurisë ushqimore në OBSH, në një konferencë shtypi të OKB-së në Gjenevë në Ditën Botërore të Sigurisë Ushqimore.

Duke theksuar se rreziqet e sigurisë ushqimore nuk njohin kufij, Branca tha se në një “furnizimin global të ushqimit gjithnjë e më të ndërlidhur”, rreziqet e paraqitura nga ushqimi i pasigurt mund të evoluojnë me shpejtësi nga një problem lokal në një emergjencë ndërkombëtare.

Krizat humanitare në shumë pjesë të botës nxisin pasigurinë ushqimore dhe rrezikojnë sigurinë ushqimore.

Zyrtari u kërkoi qeverive të sigurojnë që siguria ushqimore të jetë e qartë në planet e tyre kombëtare të veprimit për sigurinë shëndetësore dhe që planet e komunikimit të rrezikut të përditësohen dhe të shkojnë drejt sistemeve të integruara të mbikëqyrjes për shëndetin e kafshëve, mjedisit dhe njerëzve.

Organizata e OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO) e sheh ushqimin e sigurt si “themelor” për arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs), tha një zyrtar i lartë i sigurisë ushqimore në konferencë.

Markus Lipp shtoi se ushqimi i sigurt është gjithashtu një nga parakushtet për të përmbushur planin strategjik të FAO-s për të mundësuar prodhim, ushqim, mjedis dhe jetë më të mirë.

“Kur ushqimi prodhohet dhe tregtohet në një sistem agroushqimor të sigurt dhe të qëndrueshëm, ai kontribuon në një jetë të shëndetshme dhe përmirëson qëndrueshmërinë duke mundësuar qasjen në treg dhe produktivitetin, gjë që nxit zhvillimin ekonomik dhe zbutjen e varfërisë, veçanërisht në zonat rurale”, tha Lipp.

“Në veçanti, përmirësimi i sigurisë ushqimore do të mbrojë shëndetin publik dhe do të zvogëlojë vdekshmërinë e fëmijëve”, tha ai, pasi fëmijët nën 5-vjeç mbajnë barrën më të lartë të sëmundjeve që vijnë nga ushqimi.

Vazhdo të lexosh

Shëndeti

​Dita Botërore e sigurisë së ushqimit

Publikuar

nga

Siguria e ushqimit dhe të ushqyerit e drejtë janë parakushte themelore për shëndet dhe mirëqenie të popullatës së një vendi dhe duhet të integrohen në të gjitha politikat, jo vetëm në ato shëndetësore, por edhe në ekonominë, bujqësinë, turizmin dhe tregtinë e një vendi.

Në 20 dhjetor 2018 sekretari i përgjithshëm i Kombeve të bashkuara miratoi Rezolutën 73/250 për caktimin e Ditës Botërore të sigurisë së ushqimit.

Duke filluar nga 2019, kjo ditë shënohet me aktivitete të cilat theksojnë përfitimet nga ushqimi i sigurt, por edhe lëshimet dhe mangësitë eventuale në zinxhirin e ushqimit të sigurt.

Çdo vit, Dita Botërore e Sigurisë Ushqimore festohet me një temë specifike që udhëzon aktivitetet dhe fushatat globale. Tema të tilla si “Siguria e ushqimit, biznesi i të gjithëve” theksojnë përgjegjësinë e përbashkët midis qeverive, prodhuesve dhe konsumatorëve për të garantuar sigurinë ushqimore.

Tema e këtij viti është “Siguria e Ushqimit: Përgatituni për të Papriturat”, e cila nënvizon rëndësinë e përgatitjes për incidentet e sigurisë ushqimore, pavarësisht sa të lehta apo të rënda mund të jenë ato, sipas OBSH-së.

Aktivitete të ndryshme zhvillohen në nivel global, duke përfshirë fushata edukative, seminare dhe seminare, që synojnë promovimin e praktikave të sigurisë ushqimore në të gjitha nivelet e zinxhirit të furnizimit ushqimor.

Qeveritë, organizatat ndërkombëtare dhe grupet e shoqërisë civile punojnë së bashku për të përforcuar mesazhin e sigurisë ushqimore dhe për të zbatuar masa për të reduktuar rreziqet që vijnë nga ushqimi.

Ushqimi i sigurt ka një rëndësi qenësore për promovimin e shëndetit dhe eliminimin e urisë – dy qëllimet kryesore të Agjendës për vitin 2030.

Sëmundjet lidhur me ushqimin jo të sigurt zakonisht shkaktohen nga baktere, viruse, parazitë ose substanca kimike të cilat i fusim në organizëm përmes ushqimit ose ujit të kontaminuar.

600 milionë njerëz ose 1 në 10 njerëz në botë sëmuren si pasojë e konsumimit të ushqimit të kontaminuar dhe në vit vdesin rreth 420.000. Në këtë grup, fëmijët deri në moshën 5-vjeçare marrin pjesë me 40% në ngarkesën me sëmundjet që burojnë nga ushqimi jo i sigurt ose 125.000 raste të vdekjes në vit.

Vazhdo të lexosh

Bota

Çfarë të bëni me variantet e reja të COVID, FLiRT

Publikuar

nga

Një grup i ri variantesh të COVID-19, të quajtura “FLiRT,” ka tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve dhe ka rikthyer fokusin tek virusi. Pavarësisht dëshirës për të injoruar COVID-in, ky grup variantesh na kujton se pandemia ende vazhdon, shkruan National Public Radio.

Gjendja aktuale

Sipas CDC, sasia e sëmundjeve të frymëmarrjes në SHBA është e ulët. Kjo është një periudhë ku SHBA shpesh ka përjetuar valë të COVID-it për shkak të udhëtimeve dhe tubimeve të shumta në ajër të kondicionuar.

Në një intervistë me Ailsa Chang, Dr. Ashish Jha, dekan i Shkollës së Shëndetit Publik të Universitetit Brown dhe ish-koordinator i përgjigjes ndaj COVID-19 në Shtëpinë e Bardhë, diskutoi rreth ndikimit të varianteve të reja dhe çfarë duhet të bëjmë për të mbrojtur veten.

Transmetueshmëria dhe ashpërsia

Dr. Jha theksoi se virusi vazhdon të evoluojë për të shmangur imunitetin e krijuar nga vaksinat dhe infeksionet e mëparshme. Variantet FLiRT janë më të transmetueshme, por provat aktuale tregojnë se ato nuk shkaktojnë sëmundje më të rënda se variantet e mëparshme. Vaksinimi dhe infeksionet e mëparshme ofrojnë mbrojtje të konsiderueshme.

Rritja e pritshme verore

Dr. Jha parashikon një valë verore, siç është parë çdo verë që nga fillimi i pandemisë. Kjo ndodh për shkak të qëndrimit në ambiente të mbyllura, veçanërisht në jug të SHBA-së, ku nxehtësia është e lartë. Ata që janë në rrezik të komplikacioneve, si të moshuarit dhe imunokompromentuarit, duhet të sigurohen që janë të përditësuar me vaksinat dhe të kërkojnë trajtime nëse infektohen. Shmangia e hapësirave të brendshme të mbushura me njerëz dhe mbajtja e maskave janë ende masa efektive.

Modelet e vëzhguara

Përgjatë katër viteve e gjysmë të fundit, COVID-19 ka shkaktuar rreth dy valë në vit: një në verë dhe një në dimër. Këto valë janë shkaktuar nga evolucioni i vazhdueshëm i virusit. Edhe pse shumica e infeksioneve janë të lehta, shumë njerëz ende përfundojnë në spital dhe sëmuren rëndë. Dr. Jha thekson rëndësinë e vazhdimit të monitorimit të virusit për ndryshime të mundshme që mund të shkaktojnë më shumë sëmundje dhe përçarje.

E ardhmja

Në planin afatgjatë, Dr. Jha parashikon se COVID-19 do të trajtohet njësoj si sëmundjet e tjera të frymëmarrjes sezonale. Kjo mund të nënkuptojë një formulim të ri të vaksinës çdo vjeshtë për të përballuar rritjet sezonale. Vaksinimi vjetor kundër gripit dhe COVID-19, dhe ndoshta RSV, do të bëhet pjesë e rutinës së kujdesit shëndetësor për të shpëtuar jetë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara