Lajmet

A pritet të ketë krizë energjetike në Kosovë?

Zyrtarë dhe ekspertë të energjisë, megjithatë thonë se nuk mund të parashikojnë një krizë energjetike.

Publikuar

3 vjet më parë

më

Muajt e dimrit, së bashku me motin e ftohtë, sjellin edhe kërkesë më të madhe për përdorim të energjisë elektrike.

Me rritjen e kësaj kërkese, tejkalohen edhe kapacitetet e shtetit të Kosovës për prodhim të energjisë dhe importi i energjisë bëhet i pashmangshëm në një kohë kur çmimet e rrymës në Evropë janë të larta.

Zyrtarë dhe ekspertë të energjisë, megjithatë thonë se nuk mund të parashikojnë një krizë energjetike apo rritje të çmimit të rrymës në Kosovë, që tashmë ka nisur të prekë shumë vende të Evropës përfshirë edhe Shqipërinë.

Ndërkaq, Ministria e Ekonomisë thotë se do të krijojnë një task-forcë “për koordinimin për dhënie të informacioneve dhe sugjerimeve se si duhet të përgatitemi në rast të thellimit të kësaj krize në Evropë dhe ndikimit të saj në Kosovë”.

Momentalisht nëpër gjithë Evropën, faturat për energji janë shumë të larta, për shkak të rritjes globale të çmimeve të energjisë elektrike dhe gazit.

Përveç rritjes sezonale të kërkesës për energji elektrike që çon në ngritje të çmimeve, tani ato janë rritur për shkak të rezervave të vogla të magazinimit të gazit dhe çmimeve të larta për prodhim të energjisë nga qymyri në vendet e Bashkimit Evropian.

Në këtë situatë po ndikojnë furnizimet më të vogla me gaz të lëngshëm për shkak të kërkesave më të mëdha në Azi, furnizimeve më të vogla me gaz nga Rusia dhe prodhimit më të vogël të energjisë së ripërtërishme.

Çmimet standarde të gazit evropian në qendrën holandeze TTF janë rritur për më shumë se 250 për qind qysh në janar, ndërsa kontratat standarde të Gjermanisë dhe Francës për rrymë janë dyfishuar.

Qeveria e Shqipërisë ka deklaruar emergjencë për furnizimin me energji elektrike, pas rritjes së çmimit të energjisë në javën e fundit. Shqipëria ka thënë se do të ndaj 200 milionë euro për tejkalimi të krizës energjetike.

KEDS: Nuk mund të parashikohet rritja e çmimit

Kosova prodhon energji elektrike përmes termocentraleve me qymyr dhe në sasi shumë të vogla nga energjia e ripërtërishme, siç janë hidrocentralet.

Kjo energji shpërndahet te konsumatorët nga Kompania e Distribucionit të Furnizimit me Energji Elektrike (KEDS)

Me vetëm rreth 6 centë për kilovatë në orë, konsumatorët e Kosovës paguajnë më së liri energjinë elektrike në rajon.

Sipas të dhënave që Zyra e Rregullatorit të Energjisë (ZRRE) i ka dhënë për Radion Evropa e Lirë, kapaciteti total i gjenerimit të energjisë elektrike në Kosovë në vitin 2020 ka qenë 1,110 megavatë.

Nga kjo sasi 86.5 për qind janë nga termocentralet dhe pjesa tjetër janë hidrocentrale dhe burimet të ripërtërishme të energjisë (hidrocentrale, centrale me erë dhe panele fotovoltaike).

Viktor Buzhala, zëdhënës i KEDS-it, thotë për Radion Evropa e Lirë se një rritje eventuale e çmimit varet nga nevoja që Kosova do të ketë për import të energjisë.

“Çmimet aktuale në berza janë tepër të larta, pra janë katër-pesëfishuar. Sigurisht që këto çmime kanë ndikim direkt në Kosovë pasi ne jemi pjesë e këtij tregu”, thekson Buzhala.

Ai thotë se sezoni i dimrit zakonisht shoqërohet me një rritje të konsumit të energjisë elektrike deri në 50 për qind, por sipas tij, kjo nuk do të thotë se mund të pritet një krizë energjetike.

“Nuk mund të paragjykojmë çka do të ndodhë, pasi këto janë vetëm pritje dhe nuk e dimë saktë sesa do të jetë konsumi, sa do të përdoret energjia elektrike për ngrohje, çfarë moti do të mbajë, sa do të jetë prodhimi vendor etj”, thotë Buzhala.

Rritje të çmimit të energjisë nuk parasheh për vitin 2021 as Zyra e Rregullatorit të Energjisë.

Më 7 tetor, Bordi i ZRRE-së ka aprovuar të hyrat e lejuara maksimale për operatorët e rregulluar.

Sipas ZRRE-së për Furnizuesin me Shërbim Universal (FSHU)/KESCO janë aprovuar të hyrat maksimale në vlerë prej 290.1 milion euro, për Operatorin e Sistemit të Transmetimit dhe Tregut (KOSTT) janë aprovuar në vlerë prej 38.94 milionë euro ndërsa për Operatorin e Sistemit të Shpërndarjes (KEDS) janë aprovuar të hyra në vlerë prej 90.51 milionë euro.

ZRRE-ja ka thënë se kanë marrë në konsideratë edhe rritjen e çmimeve të importit, çmime këto që janë jashtë kontrollit të operatorëve.

“Megjithatë, rritja e të hyrave si rezultat i rritjes së konsumit të energjisë elektrike, ka neutralizuar kostot e përgjithshme të furnizimit me energji elektrike, prandaj të hyrat e lejuara nuk do të reflektojnë në ngritje të çmimeve të energjisë elektrike për konsumatorët fundorë në vitin tarifor 2021”, thuhet në përgjigjen e ZRRE-së.

Sipas Qeverisë së Kosovë, madje, në Evropë ka indikacione që tregu do të stabilizohet.

INDEP: Qeveria të përgatitet për krizë energjetike

Një rritje e menjëhershme e çmimeve të energjisë nuk po parashihet as nga ekspertë të fushës.

Dardan Abazi, hulumtues i lartë në Institutin për Politika Zhvillimore (INDEP) thotë se kostoja që shkaktohet nga rritja e çmimeve mund të vërehet në pranverën e vitit të ardhshëm.

“Sa do të jenë përmasat e kësaj kostoje mbetet të shihet në muajt në vazhdim, sidomos në muajt maj dhe prill kur do të bëhet barazimi vjetor i kostove që na janë shkaktuar dhe kur të bëhet rishikimi vjetor i tarifave të energjisë elektrike”, thotë Abazi.

Abazi thekson nevojën e pashmangshme të Kosovës për importin e energjisë elektrike gjatë muajve të dimrit.

Ndërkaq, nga Ministria e Ekonomisë në një përgjigje për Radion Evropa e Lirë ka treguar se tani për tani rekomandohet që qytetarët të jenë të kujdesshëm në përdorimin e energjisë elektrike.

“Ekspertët rekomandojnë që aq sa është e mundur të mos përdoret energjia elektrike për ngrohje gjatë dimrit. Masat adekuate do të merren varësisht nga nevoja. Aktualisht nuk ka nevojë për masa të tilla por jemi pro-aktiv në rast se do të ketë nevojë në të ardhmen”, thuhet në përgjigjen e Ministrisë së Ekonomisë.

Sipas Abazit, duhet siguruar që do të ketë energji të mjaftueshme për të gjithë, për të shmangur rrezikun e krizës me furnizim.

“Pastaj duhen masa sa i takon sigurimit që ekziston një fond i konsumatorëve në nevojë, që mund të preken më së shumti nga ndonjë rritje eventuale e çmimit të energjisë dhe ky fond duhet themeluar menjëherë nga Ministria e Financave bashkë me Ministrinë e Ekonomisë”, thotë ai.

Krizë apo jo, nuk ndihet në veri

Sado të që të jetë çmimi i energjisë elektrike në Kosovë, kjo nuk vërehet në disa komuna të Kosovës.

Qytetarët që jetojnë në katër komunat në veri të Kosovës me shumicë serbe (Mitrovicë e Veriut, Zubin Potok, Zveçan dhe Leposaviq), që nga përfundimi i luftës më 1999, nuk i kanë paguar faturat e energjisë elektrike, edhe pse janë furnizuar nga Kosova, e sipas nevojës edhe nga Serbia.

Megjithatë, qytetarëve në veri i shkojnë faturat për energjinë elektrike nga “Elektrokosmet” i Serbisë, kompani të cilën Kosova e konsideron ilegale.

Qeveria e Kosovës e udhëhequr nga Albin Kurti në maj të këtij viti ka ndarë 11 milionë euro për pagesën e rrymës për qytetarët në komunat e veriut.

Vazhdimi i pagesës së kësaj energjie të shpenzuar po konsiderohet e pakuptimtë edhe nga hulumtuesi Abazi.

“Tashmë kemi koston që është e paarsyeshme. Një pjesë e qytetarëve në mënyrë diskriminuese nuk do ta kenë hallin e rritjes së çmimeve të energjisë sepse nuk e paguajnë”, thotë ai.

Ndërkaq më parë, rryma e shpenzuar në veri ishte paguar nga qytetarët e zonave të tjera të Kosovës.

Lidhur me këtë, Gjykata Themelore në Prishtinë, më 11 tetor ka marrë vendim që detyron KEDS-in që të bëjë kthimin e mbi 40 milionë eurove, për t’iu kompensuar dëmin konsumatorëve që janë faturuar për shpenzimin e energjisë elektrike në veri./REL

Etiketa
Vazhdo të lexosh

Lajmet

“Me t’i mbyt fëmijët në më të mirën kohë”, familjarët rrëfejnë tmerrin e masakrës së Studimes

Publikuar

11 orë më parë

më

2 Maj, 2024

nga

25-vjetori i Masakrës së Studimes, Musa Gërgurin e gjen para varreve të dy vajzave të tij të vrara nga forcat serbe. Ai rrëfen për tmerrin që ka përjetuar para 25 vitesh, ku së bashku me 114 civilë të pafajshëm iu vranë edhe vajzat e tij. Ai thotë se tmerrin që ka përjetuar atë kohë, është i papërshkrueshëm.

“Ku me e kujtu atë që pasha zotin, ishalla kuj si bjen, ishalla ia then zoti qafen edhe serbëve nuk na kthehen mo se mosvet për ta çka na kanë bo. Me t’i myt fëmijën më të mirën kohë 5-16 vjet, më i rrit edhe me ardh me t’i vra kësaj rruge katastrofë është”, tha ai.

Në përvjetorin e 25-të të kësaj masakre, homazhe bëri edhe Ardian Gërguri, i cili i ka të vrarë dy motra dhe hallat e tij.

“Kam të vrara hallat dhe dy motrat. Ne i kujtojmë ende martirët tanë, prindërit tanë ende jetojnë me vuajtje dhe kujtime për to. Vijmë gati çdo javë dhe muaj, kemi kujtime prej tyre kemi tesha kemi letra, prindërit kallxojnë për to se kanë qenë shumë të sjellshme me ne”, thotë Gërguri.

Ai shtoi se hallat e tij janë kujdesur shumë për ta kur kanë qenë fëmijë. Edhe pse vetëm 4 vjeçar, thotë se e mban mend mirë këtë masakër.

“Ne jemi mes shtatë motrave dhe janë kujdes shumë për neve, na kanë ruajt jashtëzakonisht, unë kam qenë 4 vjeçar kur ka ndodh masakra e Studimes. E mbaj mend kur jemi nis prej katundit në Vushtrri, për një vend më të sigurt kurse rrugës na kanë ndal në këtë vendin këtu dhe e kanë kry masakrën që kanë mbet 116 të vrarë që sot e kësaj dite që nuk ka drejtësi për ta”, thotë ai.

Kurse Sami Konjuhi thotë se ka të vrarë vëllain dhe djalin e axhës, ndërsa tregoi se si ka ndodhur vrasja e tyre duke i malltretuar dhe vrarë pas shpine.

“I kam dy të vrarë këtu, vëllain dhe djalin e axhës, Afrimin dhe Rexhepin, dhe dy nipa i kem edhe ata janë të varrosur një vend. Katër anëtarë të familjes tonë të ngushtë që i kemi të afërt për këta ne nuk kemi qenë në atë kohë vetëm vëllau me kushërinjtë kanë qenë në traktor një kushëri që ka qenë prezent ai nuk është gjallë ai ka vdek qetash, kanë deshtë me kalu prej kësaj rrugës me dalë deri në Vushtrri se na kemi qenë anës së Qyqavicës dhe me dalë në Qyqavicë prape”, tha ai.

Konjuhi shtoi se vëllai i tij ka qenë 29-vjeçar kur është vrarë nga forcat serbe.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Arizona voton për shfuqizimin e ndalimit të abortit

Projektligji i shfuqizimit kaloi me një votim 16-14 në Senatin e Shtetit të kontrolluar nga republikanët.

Publikuar

13 orë më parë

më

2 Maj, 2024

nga

Ligjvënësit e Arizonës votuan të mërkurën për të shfuqizuar një ndalim të abortit që u miratua për herë të parë në vitin 1864, kur shteti ishte ende një territor.

Projektligji i shfuqizimit kaloi me një votim 16-14 në Senatin e Shtetit të kontrolluar nga republikanët, me dy senatorë republikanë që thyen radhët për ta mbështetur atë së bashku me çdo senator demokrat, duke krijuar një mosmarrëveshje brenda Partisë Republikane, e konsideruar tradicionalisht si pro abortit.

Ndalimi i diskutueshëm lejonte vetëm abortet për të shpëtuar jetën e një pacienti, pa përjashtime për viktimat e përdhunimit.

Guvernatorja Katie Hobbs, një demokrate që pritet të nënshkruajë shfuqizimin të enjten, tha: “Gratë e Arizonës nuk duhet të jetojnë në një shtet ku politikanët marrin vendime që duhet të jenë midis një gruaje dhe mjekut të saj”.

Shfuqizimi nuk do të hyjë në fuqi deri në 90 ditë pas shtyrjes së legjislaturës për verën. Në fillim të këtij muaji, republikanët denoncuan vendimin e Gjykatës së Lartë të Arizonës që shpalli të zbatueshëm ndalimin 160-vjeçar të abortit./AA

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​KDI: Ligji i ri i Punës të rikthehet në agjendën legjislative

Publikuar

13 orë më parë

më

2 Maj, 2024

nga

Instituti Demokratik i Kosovës ka publikuar analizën “Ligji i ri i Punës: në mes të nevojës dhe kërkesave për ndryshim”.

KDI sipas këtij njoftimi po synon të rikthejë në diskursin publik debatin për inicimin e një ligji të ri të punës, i cili e ka bazën në nevojat dhe kërkesat e punëtorëve, organizatave sindikale e OJQ, në përputhje me standardet dhe praktikat e vendeve të Bashkimit Evropian, e që garanton mbrojtje më të mirë për punonjësit në Kosovë.

“Ligji aktual i Punës paraqet një ndër ligjet më vitale në vend duke qenë se rregullon punësimin e mbi 370,000 punonjësve në sektorin publik e atë privat. Ndryshimi i këtij ligji ka qenë premtim i çdo qeverie që nga viti 2012, ndërkohë që drafte të ndryshme kanë arritur të bëhen edhe pjesë e agjendave legjislative. Sidoqoftë, këtë vit, qeveria aktuale ka vendosur t’a tërheq këtë ligj nga agjenda legjislative pa ndonjë paralajmërim, përkundër që trendi i shkeljeve të të drejtave të punës vazhdon të jetë në rritje”, thuhet në komunikatën e KDI-së.

Albesa Humolli nga KDI ka deklaruar se ligji aktual i punës nuk ofron mbrojtje dhe siguri të mjaftueshme për punonjësit, duke i lënë ata të cenueshëm ndaj shfrytëzimit, diskriminimit dhe kushteve të pasigurta të punës.

“Kohëzgjatja dhe mungesa e kufizimeve sa i përket kontratave për kohë të pacaktuar, rregullimi i pushimit të lehonisë, mungesa e pushimit prindëror, mungesa e kufizimeve sa i përket orëve shtesë të punës, mungesa e kufizimeve sa i përket formalizimit të marrëdhënies së punës, çështja e rregullimi të punës me orar jo të plotë, çështja e së drejtës në pushim për punonjësit apo çështjet e tjera si rregullimi i punësimit në kohët moderne si puna hibride, puna nga shtëpia, apo puna për kompani jashtë vendit konsiderohen të jenë disa nga mangësitë e ligjit aktual të cilat asnjëherë nuk kanë arritur të adresohen”, ka thënë ajo.

Humolli thekson se mangësitë e një ligjit ‘të stërvjetruar’ të punës po bien në kurrizin e punonjësve në Kosovë, të cilët ende përballen me informalitet, në punësim, mungesë të kushteve për punë, mos pagesë të pushimit vjetor apo mjekësor, pagë jo të rregullt apo orar të tej zgjatur pune pa pagesë. Sipas Humollit, ndryshimi i ligjit aktual ose iniciimi i një ligji të ri të punës është i nevojshëm marrë parasysh aspiratat e vendit për të ju bashkuar tregut evropian të punës, që nënkupton që ligji duhet të përafrohet me kërkesat që dalin nga 17 direktivat e Bashkimit Evropian që përcaktojnë standardet minimale në fushën e rregullimit të marrëdhënies së punës.

KDI kërkon nga qeveria që të reflektojë në këtë drejtim dhe të fillojë dialogun social më të gjitha palët, në mënyrë që ligji i punës të rikthehet në programin legjislativ për këtë vit.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Petkoviq: Serbia mbështet përpjekjet e Lajçakut në procesin e formimit të Asociacionit

Publikuar

13 orë më parë

më

2 Maj, 2024

nga

Drejtori i zyrës serbe për Kosovën, Petar Petkoviq ka deklaruar se Beogradi vlerëson dhe mbështet shumë përpjekjet që emisari evropian për dialogun, Miroslav Lajçak, ka investuar në fillimin e procesit të formimit të Asociacionit të Komunave me shumicë serbe.

Këto komente ai i bëri pas një takimi që pati së bashku me ambasadorin e Serbisë në SHBA, Marko Gjuriq me ambasadorët e vendeve të Quintit si dhe përfaqësuesin e Delegacionit të Bashkimi Evropian në Beograd.

Siç bën të ditur zyra e Petkoviqit, ai dhe dhe Gjuriq në takim siç u tha, përsëritën qëndrimin e Beogradit se drafti i Statutit të Asociacionit i hartuar nga BE-ja, mund të jetë një bazë e mirë për vazhdimin e diskutimeve dhe marrëveshjeve për përfundimin e këtij statute.

Lidhur me çështjen e dinarit, Petkoviq theksoi se bisedimet në Bruksel kanë qenë të vështira dhe se sipas tij delegacioni i Beogradit ka paraqitur propozimet dhe komentet e tij për këtë çështje.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara