Kulturë, Lifestyle

​Përkujtohet albanologu Maksimilian Lamberc

Maksimilian Lamberci ishte një nga mbledhësit me baza shkencore të kulturës dhe të folklorit shqiptar, kryesisht të veriut të vendit.

Publikuar

Përkujtohet sot me rastin e 59-vjetorit të vdekjes gjuhëtari austriak dhe albanologu, Maximilian Lamberc (1882 – 1963).

Lamberci ishte mbledhës i folkloristikës, i mitologjisë, i të drejtës zakonore, i morfologjisë dhe i letërsisë shqipe. Ai ishte i vetmi anëtar i huaj i Komisisë Letrare Shqipe dhe ra në kontakt me gjuhën dhe kulturën tonë, duke marrë përsipër të ishte pjesë e gazetës “Posta e Shypnisë”, themeluar nga Gjergj Fishta.

Maksimilian Lamberci ishte një nga mbledhësit me baza shkencore të kulturës dhe të folklorit shqiptar, kryesisht të veriut të vendit.

I rikthyer në Shqipëri, me fillimin e Luftës së Parë Botërore do të jepte ndihmesën e tij për krijimin e rrjetit arsimor shqiptar, nën petkun e ushtarakut.

Në studimet e tij ka lënë një pasuri monumentale mbi kulturën shqiptare, e cila është shpërfaqur në veprat, si: vëllimi i “Këngëve Popullore Lirike dhe Epike Historike”, veprën mbi eposin e shqiptarëve, mbi përrallat e shqiptarëve, mbi arbëreshët e shumë studime të tjera të servirura në formë korrespondence me studiues të kohës dhe ne ditarin i tij.

Qe gjithashtu kreu i Institutit të gjuhëve indo-evropiane në Austri, ku gjuha dhe kultura shqiptare morën një vëmendje të madhe në optikën e studiuesve të rinj.

Publikimi i tij i parë në fushën e studimeve shqipe ishte një libër gjuhe dhe leximi shqip, më 1913; pastaj shkoi në Italinë e Jugut për të shqyrtuar të folmet shqip atje; në veçanti iu kushtua dialektit verior arbëresh në Abruzzo dhe Molise, sidomos dialektit në Badhesas (Villa Badessa).

Mbajti kursin e gjuhës shqipe në Universitetin e Lajpcigut dhe hartoi një varg librash për mësimin e shqipes, një antologji të letërsisë shqiptare me përkthim gjermanisht e me një hyrje për gjuhën shqipe (1948, dy vëllime) dhe një kurs të gjuhës shqipe në tre vëllime (Fjalor shqip-gjermanisht, Antologji shqipe, Gramatikë, 1954, 1955, 1959).

Ka botuar edhe punime për sintaksën e shqipes. Ka shkruar artikuj e recensione vlerësuese për botime gjuhësore dhe letrare shqiptare. Ka përkthyer dhe botuar të plotë gjermanisht veprën e Gj. Fishtës “Lahuta e Malësisë”, si edhe dramën “Toka jonë” të K. Jakovës.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave sjell një foto te tij, si edhe njoftimin mortor në gjuhën gjermane./atsh/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Televizioni belg ndërpret transmetimin e Eurovisionit

Publikuar

nga

Televizioni i Belgjikës, VRT ndërpreu transmetimin e kompeticionit të këngës, Eurovision, të enjten mbrëma, për të dhënë një mesazh përmes së cilit dënon luftën e Izraelit në Gaza dhe shtypjen e lirisë së shtypit.

“Ne dënojmë shkeljet e të drejtave të njeriut nga shteti izraelit. Përveç kësaj, Izraeli po shkatërron lirinë e shtypit”, thuhet në mesazhin e transmetuar. “Prandaj, ne po bëjmë një pushim të përkohshëm nga transmetimi ynë. Tani, armëpushim”.

Thirrjet ndaj Eurovisionit për t’ia ndaluar pjesëmarrjen Izraelit, i cili tashmë ka rezervuar biletën për finalen e madhe të konkursit, janë rritur në mes të luftës në Gaza.

Eurovision i rezistoi thirrjeve për të larguar Izraelin, por i kërkoi vendit të modifikojë tekstin e këngës së tij origjinale, “October Rain”, e cila dukej se i referohej sulmit të 7 tetorit të Hamasit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Izraeli rezervon vendin në finale të Eurovisionit

Publikuar

nga

Izraeli është kualifikuar në finalen e madhe të Eurovisionit të kësaj fundjave, duke sfiduar mijëra protestues që marshonin në vendin nikoqir të Eurovisionit, Suedi, për luftën në Gaza.

Këngëtarja Eden Golan performoi këngën e saj “Hurricane” në gjysmëfinalen e dytë të së enjtes para 9 mijë shikuesve në Malmo Arena dhe rezervoi vendin e saj në finale falë votave të shikuesve./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Tiranës së ndërtesave të rrënuara: Shembja e 7-katëshit të ATSH-së dhe ankthi për ndikimin e mundshëm

Publikuar

nga

Tirana, qyteti i mrekullive arkitektonike, po përballet me një moment tronditës. Në kryeqytet, një ikonë e kohëve të kaluara po shembet nga harta e qytetit. Ish-godina e Agjencisë Telegrafike Shqiptare (ATSH), e njohur si 7-katëshi, po përgatitet për një rrënim të trishtë.

Ndërtuar në vitin 1976 nga arkitekti Maks Velo, ky monument do të humbasë gjurmët e tij në qytetin e Tiranës. E vlerësuar për vlerat historike dhe arkitektonike, ajo mori statusin “Monument kulture i kategorisë së dytë” në vitin 2007, veçanërisht për fasadën e saj të përbërë prej xhamit.

Një histori me të vërtetë të shkëlqyer, e shkruar nga dora e një arkitekti të shquar,  godina e ish-ATSH-së, e cila për vite ka qenë një simbol i qytetit, tani po humbet ndjeshëm nga harta e Tiranës.

Por përtej raporteve teknike dhe vendimeve institucionale, zëra të ndryshëm janë ngritur në debat për fatin e kësaj ndërtese historike. Disa ekspertë dhe inxhinierë vlerësojnë se godina është e sigurt dhe nuk ka pësuar dëme nga tërmeti i 26 nëntorit. Sidoqoftë, vendimi për shembjen e saj është marrë dhe së shpejti kjo ikonë do të zhduket nga qyteti.

Të gjitha këto ndodhin ndërsa qyteti po përjeton një fazë të madhe rindërtimi pas tërmetit të 2019-s. Ish-ATSH, e cila dikur zinte një vend të veçantë në qiellin e kryeqytetit, do të zëvendësohet nga një kompleks modern për zyrat e administratës publike.

Por, shembja e ish-godinës së ATSH-së nuk ka lënë pa shqetësuar komunitetin e arkitektëve dhe përdoruesve të godinave të ngjitur. Shqetësimet për sigurinë e strukturës dhe për ndikimin e mundshëm në godinat e tjera janë të lartë. Ky proces ka shtuar edhe më tepër tensionin midis institucioneve dhe opinionit publik.

Shembja e ish-godinës së ATSH-së u paralajmërua në mars të këtij viti nga kryebashkiaku Erion Veliaj, gjatë një inspektimi në Bulevardin “Zogu I”, ku ishte i pranishëm edhe kryeministri Edi Rama. Ky veprim sjell me vete diskutime të forta dhe kontroversa për fatin e trashëgimisë arkitektonike të qytetit të Tiranës dhe planet për ndërtim të reja në kryeqytetin shqiptar.

Ndërsa kjo histori po krijon mjaft debate dhe spekulime, vëzhguesit presin me padurim të shikojnë si do të zhvillohet kapitulli i ardhshëm për këtë ndërtesë të rëndësishme të kulturës dhe arkitekturës së Tiranës. /UBTNews/

©️ D.E

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Përkthimi i kulturës në valutë: Hajrulla Çeku çel arkën me 3 milionë euro për Muzeun Kombëtar të Kosovës

Publikuar

nga

Në një njoftim të rëndësishëm për kulturën dhe trashëgiminë e Kosovës, ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ka shpallur planin për rindërtimin dhe rinovimin e Muzeut Kombëtar të Kosovës. Përmes një postimi në Facebook, Çeku ka zbuluar që Muzeu do t’i nënshtrohet një procesi të gjatë restaurimi, me një fokus të veçantë në përmirësimin e kushteve të deposë.

Çeku ka shpalosur se për këtë projekt të rëndësishëm janë përcaktuar fondet në vlerën e tre milionë eurove, duke theksuar seriozitetin dhe synimet për të kthyer Muzeun në një qendër të rëndësishme për trashëgiminë kulturore të vendit.

Në të njëjtën kohë, ministri Çeku ka premtuar që gjatë periudhës së mbylljes së Muzeut për restaurim, do të kryhet edhe një rikonceptim dhe përditësim i ekspozitave të përhershme. Ky ndryshim pritet të sjellë një frymë të re dhe një përvojë më të pasur për vizitorët pas hapjes së Muzeut, duke e ngritur atë në një nivel të lartë artistik dhe kulturor. /UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara