Kulturë, Lifestyle

​“Manifesta 14 Prishtina” ka bashkuar në kryeqytet 103 pjesëmarrës nga 30 vende

Edhe në “Manifesta14 Prishtina” u ngrit çështja e mosliberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.

Publikuar

Një ditë para hapjes zyrtare të “Manifesta14 Prishtina”, sot është mbajtur konferencë për media ku është shpalosur programi 100 ditor i këtij edicioni të 14-të të “Manifesta, Bienales Nomade Evropiane”, i cili është i pasur me ndërhyrje të shumta artistike, urbane, shfaqje, ngjarje e punëtori.

Edhe në “Manifesta14 Prishtina” u ngrit çështja e mosliberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.

Drejtoresha e “Manifesta14 Prishtina”, Hedwig Fijen u shpreh se për herë të parë Bienalja Nomade Evropiane po mbahet në Ballkanin Perëndimor. Ajo tha se në këtë edicion të 14-të po marrin pjesë 103 pjesëmarrës nga 30 vende të ndryshme.

“Jemi krenar të prezantojmë 103 pjesëmarrës nga 30 vende përfshirë 25 kolektive, 40 pjesëmarrës nga Kosova dhe 26 të tjerë nga Ballkani Perëndimor që nënkupton dhe kjo është unike 65% e pjesëmarrëse të përgjithshëm janë nga rajoni. Ky edicion i ‘Manifestas’ bazohet në katër shtyllat kryesore si rezultat i hulumtimeve 4-vjeçare dhe gjenerimit të informatave… Është ish-fabrika e tullave, Hoteli ikonik ‘Grand Hotel’ hapësira e komunitetit që quhet qendra për praktikë narrative në ish-bibliotekën ‘Hivzi Sylejmani’ dhe një pjesë të 24 hapësirave gjithandej qytetit. I kemi vendosur këto hapësira dhe lokacione si pjesë e rikthimit të qytetit pjesët origjinale të qytetit të Prishtinës”, tha ajo.

Fijen ngriti si shqetësime dhe mosliberalizimin e vizave për kosovarët, për çka tha se kjo ndikon që komuniteti kulturor e artistik kosovar të përballet me kufizime bazike për të zhvilluar kapacitet e tyre.

“Duhet të rrisim vetëdijësimin e ndërgjegjësimin për kufizimet e padrejta të kësaj pjese të Evropës. Kosova është duke iu dëshiruar mirëseardhje të gjithë juve vizitorëve, artistëve e krijuesve, profesionistëve nga e tërë Evropa, por fatkeqësisht Evropa së pari Qeveria ime nuk i mirëpret kosovarët për shkëmbimet e tyre të ngjashme kulturore, një prej parimeve bazike të ‘Manifestës’, liberalizimi i vizave është pritur në vitin 2018, por tani në vitin 2022 Kosova vazhdon të mbetet me regjim të kufizuar të vizave… Kjo mungesë e liberalizimit të vizave nënkupton se komuniteti kulturor dhe artistik i Kosovës përballet me kufizimet më bazike duke kufizuar kapacitet e tyre për të zhvilluar dhe vazhduar dialogun konstruktiv me pjesën tjetër të Evropës lëre më pjesën tjetër të botës”, tha ajo.

Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku tha se “Manifesta” është lobimi politik për të ecur pa u diskriminuar në rrugën integruese evropiane të Kosovës.

Çeku tha se Qeveria e Kosovës ka ndihmuar “Manifestën” me rreth 2 milionë euro.

“Banorët e Kosovës e cila organizon ‘Manifestën’ nuk mund të udhëtojnë pa viza nëpër Evropë, ‘Manifesta’ është edhe lobimi ynë politik për të ecur pa diskriminuar në rrugën tonë integruese evropiane. ‘Manifesta’ është edhe kërkesa jonë legjitime për trajtim të barabartë me popujt e tjerë në rajon dhe në Evropë, është dëshmia më e prekshme që Prishtina jonë me numrin 14 nuk është se dallon fortë nga Marsej juaj me numrin 13 e as nga Barcelona me numër 15. Prandaj, vizat e BE-së ndaj qytetarëve të Kosovës ka kohë që kanë humbur nëse ndonjë herë kanë pasur kuptim. ‘Manifesta’ është edhe ekonomi përmes turizmit kulturor është edhe rrjetëzim artistik ndërkombëtar dhe reputacion për shtetin. ‘Manifesta’ është platformë diskutimi për muzeun tonë të ardhshëm të artit bashkëkohor wshtw gjithashtu edhe dëshmi që vendi ynë mund të organizojë ngjarje edhe më të mëdha botërore të artit dhe rrit potencialin e zhvillimit të monumenteve të trashëgimisë kulturore”, theksoi Çeku.

Minsitri Çeku theksoi se përmes “Manifestës 14 Prishtina”, objekti i Hamamit të Madh, ish-Gërmia, ish-Tullorja e hapësira të tjera po marrin kuptim të ri përmes ndërhyrjeve artistike.

“Shumë nga këto ndërtesa do të rikuptimësohen përmes ndërhyrjeve artistike në këtë periudhë, për shumë nga këto ndërtesa do të zbulojmë ide e funksione të reja, një alternativ ndaj privatizimit, një model ripërdorimi adaptues një qasje ndaj hapësirës dhe ndaj publikes”, theksoi ai.

Kurse, kryetari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama duke u shprehur i lumtur që Bienalja Nomade Evropiane kësaj radhe po mbahet në kryeqytetin e Kosovës, tha se trashëgimia e Manifestës do të jetoj edhe përtej 100 ditëve sa është kjo platformë në Kosovë.

Rama tha se “Manifesta” me ndryshimet e saj ka sjellë artin te qytetarët.

“Ideja e re ishte që ne së bashku të bashkojmë forcat për transformimet publike që të hap mundësi për qytetin që të shohim dhe shfrytëzojmë mundësitë që paraqet qyteti dhe të shfrytëzojmë ‘Manifestën’ si platformë për diskutim, debat, për të bërë bashkë komunitetet për të hapur mundësi të reja për të theksuar hapësirat publike brenda qytetit si vende që krijojnë këto mundësi që njerëzit të flasin lirshëm për nevojat e tyre, dëshirat dhe idetë e tyre për qytetin… Nuk jemi këtu duke i çuar njerëzit tek arti, jemi duke e sjell artin tek njerëzit përmes këtyre intervenimeve në hapësira të ndryshme publike dhe pastaj mundësi të tjera… Kemi disa intervenime guximtare që janë shumë të dukshme në qytet pra ato ofrojnë këtë optimizmin për njerëzit këtu për qytetarët e Prishtinës”, tha ai.

Në këtë konferencë për shtyp morën pjesë edhe ndërmjetësuesit kreativ, Carlo Ratti dhe Ctherine Nichols.

“Manifesta14 Prishtina” do të jetë e hapur nga 22 korriku deri më 30 tetor. Përgjatë kësaj kohe qytetarët e Kosovës por edhe të huaj do të mund të vizitojnë 25 hapësirat e “Manifestës” duke nisur nga Hamami i Madh e deri tek Pallati i Rinisë.

Ndërhyrjet kryesore urbane përfshijnë korridorin e gjelbër i cili lidh dy anët e kryeqytetit me një shteg të qëndrueshëm të lëvizshmërisë dhe hap qasje në laboratorin e të mësuarit eko-urban në ish-fabrikën e tullave.

Manifesta po ashtu ka krijuar edhe një institucion të përhershëm ndërdisiplinor kulturor Qendër për Praktikë Rrëfyese e cila është e vendosur në mjediset e ish-bibliotekës “Hivzi Sylejmani”.

Ndyrshe, Bienalja Nomade Evropiane “Manifesta” ndryshon vendndodhjen çdo dy vjet, dhe është e themeluar në fillim të viteve 1990.

Kulturë, Lifestyle

Një flluskë emocionesh: Përcjellja e jetës së Papingjit në ‘Mes jush jetoj’

Publikuar

nga

Në një ceremoni, komuniteti letrar shqiptar nderoi kujtimin e një prej poetëve më të shquar të kohës sonë, Jorgo Papingji. Në një akt të veçantë solidariteti dhe kujdesi për ata që kanë humbur prindërit e tyre, bëhet publikimi i librit me krijimet e tij.

Nëpërmjet vargjeve të përcjellura me emocion, lexuesit përjetuan jetën dhe shpirtin e këtij poeti të madh, i cili u rrit vetë si jetim pas humbjes së babait në kohën e Luftës së Dytë Botërore. Nëpërmjet krijimeve të tij, Papingji ka ngjallur një mori emocionesh dhe refleksionesh, vepra e të cilit shpreh më shumë se thjesht fjalë – ajo rrëfen një jetë, një udhëtim të ngarkuar me dhimbje, por edhe me dashuri dhe solidaritet për jetimët dhe për njerëzit e tjerë në nevojë.

Libri “Mes jush jetoj” është një pasqyrë e thellë e krijimtarisë së Papingjit, e kurorëzuar nga një përzgjedhje e kujdesur e veprave më të mira të tij nga 50 vite të jetës së tij. Autori Ilir Çumani përshkruan këtë libër si një homazh për një figurë të ndritur letrare, i cili është përkujdesur për të ngritur dinjitetin e jetimëve dhe për të shpërndarë dashurinë dhe kuptimin e jetës përmes fjalëve të tij.

“Jo pa qëllim është bërë ky promovim. Jorgoja ka një lidhje shumë të ngushtë me jetimët. Ai është rritur jetim, sepse nuk e njohu asnjëherë babain e tij. I ati u mor nga gjermanët kur ishte 8-muajsh dhe vdiq në kampet e internimit në Austri në 1945. Jorgoja ka qenë i lidhur sidomos me fëmijët jetimë, ka bërë shumë aktivitete me ta. Ai ka një mori të madhe tekstesh. I punonte edhe në minutën e fundit, pavarësisht nga gjendja fizike. Nëse lexuesi do i shohë, do vërejë që kanë një moral, janë një tregim. Nëpërmjet tyre lexuesi do të shohë se sa shumë e jetonte jetën Jorgoja, sa i lidhur ishte me njerëzit dhe jo pa qëllim libri titullohet “Mes jush jetoj”. Me këtë libër ai do të jetojë midis nesh përgjithmonë,” thotë Tatjana Papingji, bashkëshortja e poetit të ndjerë, shkruan RTSH.

Jeta dhe krijimtaria e Jorgo Papingjit do të vazhdojnë të jetojnë përgjithmonë nëpërmjet këtij libri, duke ndriçuar rrugën tonë dhe duke na frymëzuar për të qenë më mirë. /UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Nisja e festës së artit: Hapja e edicionit të tetë të “Prishtina International Theatre Festival 2024″

Publikuar

nga

Në një atmosferë plot emocion dhe pritshmëri, u mbajt konferenca për shtyp për shfaqjen e parë të festivalit “Muhammad Ali, the one and only” nga Bosnjë e Hercegovina, e cila hapi edicionin e këtij viti të Prishtina International Theater Festival “Burbuqe Berisha” – PITF 2024.

Në këtë konferencë morën pjesë drejtoresha artistike e festivalit, Doruntina Alshiqi, koordinatorja e festivalit, Valentina Cenaj, si dhe regjisori i shfaqjes, Dino Mustafiq, bashkë me aktorët Vedrana Bozhinoviq, Ermin Sijamija dhe Dino Bajroviq. Alshiqi uroi me zemërim ekipin nga Bosnja e Hercegovina dhe theksoi se përmes këtij festivali, në edicionin e tij të tetë, synohet që ekipet teatrale nga të gjitha anët e botës të sjellin në Kosovë shfaqjet e tyre më të mira.

Regjisori Dino Mustafiq shprehu gëzimin e tij për pjesëmarrjen në festival, duke e përshëndetur të pranishmit në emër të Teatrit Kombëtar të Sarajevës. Ai po ashtu nënvizoi rëndësinë e përmbajtjes së shfaqjes së tyre, duke theksuar lidhjen e thellë mes familjes dhe dashurisë. Aktorët gjithashtu shprehën entuziazmin e tyre për shfaqjen, duke premtuar një përformancë të mrekullueshme për publikun, ndërsa sa i përket çmimit, u shprehën se do të ishte një nder për ta.

Kurti në hapjen e Edicionit të Tetë të “Prishtina International Theatre Festival 2024”

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, mori pjesë mbrëmë në ceremoninë hapëse të edicionit të tetë të PITF, festivalit ndërkombëtar të teatrit në Prishtinë “Burbuqe Berisha”. Kurti u shpreh se festivali PITF, edhe në këtë edicion, shërben si një hapësirë e rëndësishme për zhvillimin e kapaciteteve artistike dhe teatrore në Kosovë.

“Puna juaj artistike, krahas shembujve të rrjetëzimit dhe modeleve të bashkëpunimit, e vulos Kosovën si shtet kontribuues, e jo vetëm pjesëmarrës. Prania e larmishme në festivalin tuaj tregon që Republika jonë siç ka qenë edhe mbetet, mikpritëse për punët e mira dhe për miqtë tanë që besojnë thellësisht në vlerat sociale e kulturore të artit dhe në kulturën si shprehje të demokracisë e të shoqërisë”, u shpreh Kurti.

Ai gjithashtu theksoi se arti dhe politika janë dy sfera të ndryshme, por që nuk mund të jenë të ndara dhe kjo është mësuar nga historia nëpër periudhat e saj. Kurti shpjegoi se Qeveria e Republikës së Kosovës ka ndërmarrë hapa të rëndësishëm për të fuqizuar infrastrukturën teatrore dhe për të mbështetur artin në nivel qendror dhe lokal.

“Qeveria e Republikës së Kosovës do të vazhdojë të jetë pranë nismave artistike që e përfaqësojnë fuqinë shpirtërore të Kosovës, si kontribuuese e denjë dhe krijuese në Ballkan, Evropë e më gjerë”, deklaroi ai.

Në kuadër të kësaj ceremonie, kryeministri gjithashtu vizitoi ekspozitën e fotografisë së Arton Humollit, me titullin “AJO” (“HER”), e cila ka fituar disa çmime ndërkombëtare./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Historia e Prishtinës në ekran: ‘Trembelat’ zbulojnë arkivin e lashtë të qytetit në platformën ‘Prishtina në Histori’

Publikuar

nga

Në një kthesë epoke në ruajtjen dhe eksplorimin e trashëgimisë historike të qytetit, Prishtina po shkëlqen në sferën digjitale. Një platformë e re e quajtur “Prishtina në Histori” është zbuluar nga “Trembelat”, e cila prezanton një thesar të pasur të dokumenteve të shekujve për Prishtinën, duke filluar që nga periudha e hershme e shekullit të 13-të.

Përhapja e lajmit u bë përmes një deklarate për media nga “Trembelat”, duke bërë të ditur se ky projekt i shquar, i quajtur edhe “qerthulli”, është një arkiv digjital i teksteve, hartave, gravurave, fotove dhe punimeve që lidhen me historinë e Prishtinës, duke mbuluar periudhën nga fundi i shekullit të 13-të deri në fillimin e shekullit të XX-të.

Në një hap tjetër të rëndësishëm, Arkivi i Prishtinës, i përfshirë në strukturën e Komunës së Prishtinës, ka sjellë në dritë rreth 38 mijë e 598 dokumente osmane, duke hedhur dritë mbi historinë e qytetit prej shekullit të 15-të deri në shekullin e 20-të. Shumica e këtyre dokumenteve, sipas “Trembelave”, janë të panjohura për publikun dhe ofrojnë një pasqyrë të re dhe të pasur të kohës së kaluar të Prishtinës. Megjithëkëtë, një tjetër aspekt i rëndësishëm është fakti se shumë studime të bazuar në arkiva të tjera si ato të Romës, Venedikut dhe Dubrovnikut, mbeten ende të padisponueshme për publikun mbarëkombëtar, duke mbajtur thesin e pasur të njohurive vetëm për një grup të privilegjuar specialistësh.

Platforma “Prishtina në Histori” synon të bëjë të qasshme për publikun të gjerë njohuritë dhe burimet rreth historisë së qytetit. Yll Rugova, redaktor i kësaj platforme në editorialin e postuar në këtë platformë vë në theks se “Prishtina në Histori”, nuk është thjesht një revistë shkencore online ose një faqe promovimi për turizmin, por një hibrid i veçantë që përfaqëson një mënyrë inovative për të përjetuar kulturën dhe historinë.”

Rugova poashtu thotë se platforma “nuk është revistë shkencore online, as nuk është faqe e promovimit të turizmit të qytetit, qysh zakonisht zhvillohen për qytete të ndryshme. Platforma mund të ketë ndonjë ngjashmëri me formatin e muzeve online, që janë zhvilluar dekadat e fundit, por megjithatë nuk mund të konsiderohet e tillë”.

Ky projekt frymëzon optimizëm në komunitetin e kulturës dhe historisë, duke krijuar një mostër të njohurive të pasur për të gjithë ata që duan të shfaqin interes për rrënjët dhe identitetin e Prishtinës. Me mbështetjen e Komunës së Prishtinës dhe partneritetin e ngushtë me Arkivin e Prishtinës, Trembelat ka shënuar një hap të rëndësishëm drejt avancimit të qasjes dhe kujtesës historike në epokën digjitale. /UBTNews/

D.E

Vazhdo të lexosh

Art

Gruaja më e pasur e Australisë kërkon që të largohet portreti i saj nga një ekspozitë

Publikuar

nga

Arti është subjektiv. Dhe përderisa shumica e artistëve dëshirojnë të ndajnë punën e tyre me botën, nuk ka garanci se publiku do ta kuptojë apo pëlqej punën e tyre artistike.

Kështu duket të jetë edhe rasti i një pikture nga artisti vendas, Vincent Namatjira, që përfshin një portret të gruas më të pasur në Australi, manjates së minierave Gina Rinehart.

Rinehart i ka kërkuar Galerisë Kombëtare të Australisë (NGA) të largojë portretin e saj, një prej 21 veprave të tij individuale që përbëjnë një pjesë të vetme në ekspozitën e Namatjiras, “Australia in Color”.

Kjo ekspozitë po shfaqet në galerinë e kryeqytetit australian, Kanberra, që nga muaji mars.

Subjekte të tjera të kësaj ekspozite janë edhe Mbretëresha Elizabetë II, muzikanti amerikan, Jimi Hendrix, aktivisti australian për të drejtat e aborigjenëve Vincent Lingiari, si dhe ish-kryeministri australian, Scott Morrison./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara