Kulturë, Lifestyle

Arti në garë: Një vështrim në Olimpiadën Kulturore të Parisit 2024

Publikuar

Olimpiada Kulturore ka një histori mbi një shekull. Por çfarë është saktësisht, nga e ka origjinën dhe si ka evoluar?

Olimpiada Kulturore ka një histori të gjatë, filluar nga një vizion i Baroni Pierre de Coubertin në vitet 1890 për të rivendosur traditën e lashtë greke të festimeve katërvjeçare të atletikës dhe arteve. Këto festime, të njohura si Lojërat e Lashta, u mbajtën në Olimpia nga viti 776 para Krishtit deri në vitin 395 pas Krishtit, duke shërbyer si një platformë për të sjellë së bashku atletë, filozofë, studiues, poetë, muzikantë, skulptorë dhe udhëheqës të tjerë të artit dhe kulturës.

Coubertin, një edukator dhe historian francez, mendonte se ky bashkëveprim midis artit dhe sportit ishte “fryma e olimpizmit”, dhe në vitin 1894 ai themeloi Komitetin Olimpik Ndërkombëtar (IOC), duke çuar në organizimin e lojërave të para moderne në Athinë në vitin 1896. Megjithatë, vetëm në vitin 1912, në Stokholm, ëndrra e Coubertin për të bashkuar artin me atletikën u bë realitet me konkursin e artit në kuadër të Lojërave Olimpike. Ky ishte fillimi i Olimpiadës Kulturore si e njohur sot.

Në periudhën nga viti 1912 deri në vitin 1948, Olimpiada Kulturore përfshinte konkurse arti brenda Lojërave Olimpike, duke dhënë medalje në arkitekturë, letërsi, muzikë, pikturë dhe skulpturë për vepra të frymëzuara nga tema të lidhura me sportin. Megjithatë, me kalimin e kohës, formati i Olimpiadës Kulturore ka ndryshuar. Sot, ajo përfshin një sërë ngjarjesh kulturore që shkojnë paralelisht me Lojërat Olimpike, duke e bërë vendin pritës të shfaqet si një qendër kulturore dhe krijuese.

Në vitin 2012, Londra u shënua si një pikë kulmore për Olimpiadën Kulturore, duke shfaqur një ekstravagancë masive kulturore që shënoi një festë mbarëkombëtare të krijimtarisë, duke përfshirë mbi 170,000 ngjarje dhe mbi 40,000 artistë nga të gjitha anët e botës.

Në Francë, përgatitjet për Lojërat Olimpike të Parisit 2024 janë në kulmin e tyre, dhe përpara kësaj ngjarjeje të madhe, vendi është në një shfaqje të vërtetë të kombinimit të artit, kulturës dhe sportit. Muzeu i Luvrit, një nga institucionet më të njohura kulturore në botë, ka hapur dyert e tij për të pritur pjesëmarrësit në një mënyrë të re dhe unike. Programi “Vraponi në Luvër” ofron sesione të yoga-s dhe stërvitjes në ambientet e tij të mrekullueshme artistike. Duke e kombinuar artin e vjetër me aktivitetet e reja fizike, ky program ofron një përvojë të pazakontë për vizitorët.

Ndërkaq, në stadiumin e përkohshëm në Place de la Concorde, spektatorët kanë mundësinë të shijojnë shfaqje emocionuese të sporteve si skateboarding dhe breakdancing, duke sjellë një atmosferë tërheqëse dhe energjike në qendër të Parisit. Poashtu, Petit Palais po prezanton një ekspozitë të veçantë me titullin “Le corps en mouvement” (Trupi në lëvizje), duke sjellë në vëmendje lidhjen midis artit dhe sportit. Me 50 vepra të ndryshme artistike, ekspozita shfaq temat e lëvizjes dhe atletizmit nëpërmjet pikturës, skulpturës dhe arteve të tjera pamore.

Përtej kryeqytetit, bazilika e katedrales së Saint-Denis dhe Muzeu Regards de Provence në Marsejë ofrojnë ekspozita të veçanta që i fokusohen temave të sportit dhe artit. Në Saint-Denis, ekspozita “La Trêve” ofron një përvojë të pasur kulturore me portrete, afreske dhe kostume të frymëzuara nga historia e Lojërave Olimpike. Ndërsa në Marsejë, ekspozita “Surfing the wave” shpalos ndikimin e sërfit dhe sporteve të bordit në krijimin e artit bashkëkohor.

Këto ngjarje dhe ekspozita shërbejnë si shembuj i shumëllojshmërisë dhe pasurisë së kulturës dhe artit francez, duke përcjellë frymën e Lojërave Olimpike dhe bashkëndjenjes së artit dhe sportit në një harmoni të vërtetë kreative.

©️Përktheu dhe përshtati nga Euronews, Dionesa Ebibi

Kulturë, Lifestyle

Rrugëtimi i një Ikone: Dokumentari për Bekim Fehmiun merr vëmendjen në Sarajevë

Publikuar

nga

Dokumentari i pritur me shumë emocion mbi legjendën e kinematografisë shqiptare, Bekim Fehmiu, ka mbajtur premierën e tij boshnjake jashtë konkurrimit në Sarajevo Film Festival. Ky projekt është realizuar në regji të Valmir Tertinit dhe është prodhuar nga shtëpia kinematografike “CINEMANIA”, me mbështetje financiare nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë.

Dokumentari për Bekim Fehmiun ofron një pasqyrë të thellë në jetën dhe karrierën e këtij aktori të shquar. Ai përfshin dy intervista ekskluzive me bashkëshorten e Fehmiut, Branka Petriç Fehmiu, e cila ndan kujtime dhe rrëfime të çmuara për jetën e përbashkët dhe karrierën e ndritshme të aktorit. Përveç intervistave të saj, dokumentari përfshin gjithashtu kontribuime nga personalitete të tjera të artit që ndihmojnë në ndriçimin e ndikimit dhe trashëgimisë së Fehmiut në kinematografinë ballkanike dhe më gjerë.

Pas premierës në Tiranë dhe Kosovë, filmi është shfaqur gjithashtu në disa shtete të tjera, ku janë realizuar dhe xhirimet e tij. Ky dokumentar i jep mundësi publikut ndërkombëtar të njihet më mirë me kontributet e jashtëzakonshme të Bekim Fehmiut në kinematografi.

Bekim Fehmiu ishte aktori i parë shqiptar që arriti të kishte sukses në filmat dhe skenat e ish-Jugosllavisë, duke lënë një ndikim të thellë në kinematografinë ballkanike dhe më gjerë. Ai është njohur për rolet e tij të shumta dhe për përkushtimin e tij në artin e aktorës. Fehmiu mbetet një nga figurat më të dalluara të kinematografisë shqiptare, dhe ky dokumentar ofron një mundësi për të nderuar trashëgiminë e tij të vyer.

Çmimet dhe përfaqësimi në Sarajevo Film Festival

Në këtë edicion të Sarajevo Film Festival, dokumentari për Bekim Fehmiun është shfaqur jashtë konkurrimit. Megjithatë, përveç këtij dokumentari, janë përzgjedhur dhe filma të tjerë për konkurrimin zyrtar për çmimin “Zemra e Sarajevës”, përfshirë filmin e metrazhit të shkurtër “Rrugës” nga Samir Karahoda dhe dokumentarin “Si e Verdhë e Sëmurë” nga Norika Sefa. Të dy këta projekte janë mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës.

Qendra Kombëtare e Kinematografisë i ka uruar suksese të gjithë autorëve shqiptarë pjesëmarrës në këtë festival, duke theksuar rëndësinë e përfaqësimit të kinematografisë shqiptare në arenën ndërkombëtare. Ky dokumentar për Bekim Fehmiun është një dëshmi e vlerës dhe ndikimit të tij të jashtëzakonshëm në artin e kinematografisë dhe një mundësi për të përkujtuar dhe nderuar një legjendë të vërtetë të ekranit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Rite dhe rrëfime në Devoll: Festivali folklorik sjell traditat shqiptare

Publikuar

nga

Mbrëmë në Bilisht u hap edicioni i dytë i Festivalit Folklorik Tipologjik Kombëtar të Lojërave Popullore dhe Riteve, një ngjarje e rëndësishme që do të vazhdojë edhe gjatë ditës së sotme.

Ky festival i veçantë organizohet nga Qendra Kombëtare e Veprimtarive Folklorike, e drejtuar nga Niko Kotherja, dhe përkrahet nga Bashkia e Devollit. Ngjarja ka për qëllim të promovojë dhe ruajë trashëgiminë kulturore të Shqipërisë përmes prezantimit të lojërave popullore dhe riteve tradicionale nga çdo trevë e vendit.

Gjatë festivalit, grupet pjesëmarrëse nga të gjitha rajonet e Shqipërisë paraqesin me krenari veshjet tradicionale dhe ritualet karakteristike të zonave të tyre. Kjo ngjarje ofron një mundësi unike për të dëshmuar kulturën popullore shqiptare në një formë autentike dhe të ngjashme me mënyrën si është praktikuar për shekuj.

Prefekti i Qarkut Korçë, Nertil Jole, i cili mori pjesë në hapjen e festivalit, shprehu vlerësimin e tij të lartë për punën e Qendrës Kombëtare të Veprimtarive Folklorike. Jole e cilësoi këtë ngjarje si një festë të veçantë dhe të pasur me vlera kulturore, duke shprehur dëshirën që festivali të bëhet një traditë e vazhdueshme. Ai theksoi rëndësinë e mbajtjes së gjallë të kulturës popullore për brezat e rinj, duke ofruar mundësinë për të njohur dhe vlerësuar veshjet tradicionale, lojërat dhe ritualet që përbëjnë trashëgiminë kulturore shqiptare.

Në edicionin e këtij viti, festivali përfshin një gamë të gjerë aktivitetesh, duke përfshirë performanca muzikore dhe vallëzime, që pasqyrojnë larmishmërinë dhe bukurinë e kulturës folklorike shqiptare. Ngjarja është e hapur për publikun dhe pritet të sjellë një atmosferë festive dhe edukative për të gjithë ata që e vizitojnë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

82 vjet pas ‘La Traviata’ në Tiranë: Historia e parë e operës në Shqipëri

Publikuar

nga

Në një kohë kur Shqipëria ishte pjesë e kohës së Mbretit Zog I dhe fashizmit italian, opera e njohur “La Traviata” u shfaq për herë të parë në skenën shqiptare para 82 vitesh. Skena u vendos në krye të Viale del Impero, tani i njohur si Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”, në lartësinë e sotme të sheshit “Nënë Tereza”.

Në korrik të vitit 1942, trupa Carro di Tespi Lirico mbërriti në Tiranë dhe shfaqi disa shfaqje, duke përfshirë edhe operën e famshme të Xhuzepe Verdit. Fotografia historike e këtij momenti është ruajtur në Arkivin Qendror Shtetëror, ku shfaqet panorama e atëhershme e Tiranës, me malin e Dajtit dhe mauzoleumin e Nënës Mbretëreshë në sfond.

Trupat teatrale italiane të “Carri di Tespi” u themeluan nga qeveria fashiste e Romës në vitin 1929, me qëllim për të përhapur artin teatror dhe operan lirike nëpër fshatrat dhe qytetet e izoluara. Kjo iniciativë u shpërblye me sukses në Tiranë, duke sjellë për herë të parë pasqyra e pasionit të atëhershëm për artin e madh të operas në kryeqytetin shqiptar.

Për më shumë, arkivi i kujtesës historike të këtij momenti mbetet një dëshmi e rëndësishme e ndikimit të artit të lirë në kulturën dhe historinë e vendit tonë./UBTnews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Zëri i pashuar i Ruth Weiss: Lufta për lirinë dhe drejtësinë

Publikuar

nga

Gazetarja afrikano-jugore Ruth Weiss ka kaluar një jetë të përkushtuar ndaj luftës kundër diskriminimit dhe racizmit. Edhe në moshën e saj të 100-të, ajo vazhdon të jetë një komentatore e shquar që kundërshton antisemitizmin, racizmin dhe përjashtimin e të gjithë atyre që ndihen jashtë normës.

Një jetë e përjetshme për drejtësi

Ruth Löwenthal lindi më 26 korrik 1924 në Fürth, Franconia, nga prindër hebrenj. Familja e saj pati përjetuar zemërimin e shpejtë të nazistëve pas ardhjes së Hitlerit në pushtet në 1933. “Nga një ditë në tjetrën, unë nuk ekzistova më për mësuesin tim. Ai nuk më lejonte më të merrja pjesë në orë”, kujton ajo për DW. Babai i saj humbi punën dhe familja u largua nga Gjermania, gjeti strehim në Johanesburg.

Anija e tyre nga Hamburgu ishte një nga të fundit që lundronte për në Afrikën e Jugut. Megjithatë, edhe atje, Weiss ndjeu diskriminim. “Në shkollën shumë të varfër në një lagje të varfër, më ndihesha e përjashtuar nga shoqëria ime klasore”, tregon ajo. “Arsyeja ishte e njëjtë si në Gjermani”.

Eksperiencat e saj nën regjimin e aparteidit në Afrikën e Jugut nuk e bënë të pranojë marginalizimin. “Ne kishim ngjyrën e duhur të lëkurës, por jo fenën e duhur”, shpjegon ajo.

Angazhimi gazetaresk

Pas përfundimit të shkollës së mesme, Weiss punoi në një studio ligjore, por u angazhua gjithashtu në shoqëri kulturore kundër aparteidit. Ajo u bë një gazetare e njohur për raportet e saj mbi mizoritë e aparteidit dhe rezistencën e rritur të komunitetit afrikano-jugor zezak.

Lufta kundër Aparteidit dhe mbrojtja e të drejtave të njeriut

Weiss intervistoi personalitete të rëndësishme të lëvizjeve për pavarësi në Afrikën e Jugut, duke përfshirë Nelson Mandelën dhe Robert Mugaben. Ajo vazhdoi të mbështeste kauzën e lirisë dhe drejtësisë nëpërmjet karrierës së saj gazetareske në Londër dhe raportimit nga të gjithë kontinenti afrikan.

Përfundimi i karrierës dhe ndikimi i vazhdueshëm

Për më shumë se një gjysmë shekulli, Ruth Weiss ka qenë zë i fuqishëm për të drejtat e njeriut dhe kultivimin e ndërgjegjësimit për padrejtësinë. Libri i saj “Motra ime Sara” është një resurs i kërkuar në shkolla, duke ndihmuar në edukimin e brezave të rinj mbi historinë dhe luftën për drejtësi.

Sot, ajo vazhdon të jetë aktive në diskutimet e politikave dhe zhvillimet në Afrikën e Jugut dhe në gjithë botën. Jeta e saj e trazuar mes kontinenteve reflekton dashurinë dhe angazhimin e saj për një botë më të drejtë dhe të barabartë./UBTNews/

Nga Deutsche Welle, në përkthim dhe përshtatje të D.E.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara