Lajmet

Reformë apo revolucion në shëndetin global?

Iinfrastruktura aktuale shëndetësore globale, nuk është në lartësinë e detyrës për të menaxhuar.

Published

on

Nga Precious Matsoso, Paulo Buss & Leigh Kamore Haynes

Trupa drejtuese e Organizatës Botërore të Shëndetësisë i ministrave të shëndetësisë i është përgjigjur thirrjes së dhjetëra udhëheqësve botërorë për hartimin dhe miratimin e një traktati të ri ndërkombëtar për gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemive.

Ajo do të organizojë një samit të posaçëm në nëntor të këtij viti, pikërisht për të diskutuar dhe miratuar një dokument të tillë. Ky është një hap vërtet pozitiv. Por reagimi global ndaj pandemisë së Covid-19, dhe përgatitja e duhur për pandemitë e ardhshme, kërkon shumë më tepër.

Siç e ka treguar edhe kriza e Covid-19, infrastruktura aktuale shëndetësore globale, nuk është në lartësinë e detyrës për të menaxhuar – dhe lëre më të parandalojë- një pandemi. Por pandemia ka treguar gjithashtu,se nuk duhet të fokusohemi vetëm tek shpërthimet epidemike të sëmundjeve infektive.

Ne duhet të reagojmë gjithashtu edhe ndaj pandemisë së pabarazisë, të cilën e ka nxjerrë më në pah kriza aktuale. Çdo vit, më shumë se 16 milionë njerëz në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme vdesin nga shkaqe të parandalueshme.

Shumica dërrmuese e tyre janë relativisht të varfër, kanë qasje të kufizuar në sistemin arsimor, janë të margjinalizuar ose jetojnë në vende me të ardhura të ulëta. Pra siç e theksoi Komisioni i OBSH-së për Përcaktuesit Socialë të Shëndetit, më shumë se 12 vjet më parë, “padrejtësia sociale po vret njerëzit në një shkallë të gjerë”.

“Vaksina” e vetme kundër kësaj pandemie është një infrastrukturë globale shëndetësore, e ndërtuar mbi parimet e barazisë dhe të drejtave të njeriut. Përveç zvogëlimit dramatik të vdekjeve të parandalueshme, një qasje e tillë do të plotësonte në mënyrë jetësore traktatin e propozuar për të forcuar gatishmërinë dhe reagimin global të pandemisë.

Kjo është arsyeja pse ne mbështesim miratimin e Konventës në Kuadër të Shëndetit Global (FCGH), një tjetër traktat i propozuar, i bazuar mbi të drejtën për shëndetin. E drejta për shëndetin shkon përtej reagimit ndaj emergjencave si pandemia e koronavirusit, për të përfshirë përgjegjësinë për sigurimin e qasjes universale në elementët themelorë të shëndetit si produktet me vlera ushqimore të larta dhe kujdesin shëndetësor parandalues.

Për sa kohë që nuk merren parasysh këta faktorë, popullatat e varfra dhe të margjinalizuara do të vazhdojnë të vuajnë në mënyrë disproporcionale nga sëmundje si diabeti dhe hipertensioni, të cilat rrisin rrezikun e komplikimeve dhe vdekjes nga sëmundje të tjera siç është dhe Covid-19.

E drejta për shëndetin kërkon ndërkohë përgjegjshmëri, përfshirë monitorimin e pavarur, korrigjimin e shkeljeve dhe zgjidhen e politikave të duhura për të parandaluar përsëritjen e tyre. Kjo gjë do të zvogëlonte korrupsionin, dhe do të çonte në sisteme më të forta shëndetësore që mbrojnë si punonjësit e sistemit të shëndetësisë ashtu edhe publikun, që i përdorin financimet në mënyrë efikase dhe që ndajnë në mënyrë të barabartë shërbimet dhe burimet.

Pika e fundit është thelbësore. Popullatat e margjinalizuara, siç janë emigrantët, ka të ngjarë të mbështeten tek sistemet e kujdesit shëndetësor publik. Por këto të fundit janë shpesh të papërgjegjshme ose kanë pak burime në dispozicion. Në një sistem të bazuar në të drejtën për të pasur një shëndet të mirë, burimet do të alokohen sipas nevojës, dhe jo sipas pasurisë apo lidhjeve, duke çuar në rezultate më të drejta shëndetësore.

Drejtësia dhe përgjegjshmëria janë thelbësore për besimin e publikut, që nga ana tjetër është jetik për të zvogëluar hezitimin e publikut ndaj vaksinave, dhe për të siguruar një pajtueshmëri të gjerë të popullatës mbi masat e shëndetit publik, si mbajtja e maskave dhe distancimi social gjatë shpërthimeve epidemike.

Vendimmarrja gjithëpërfshirëse dhe ndjenja e pronësisë publike mbi sistemet shëndetësore, do të forcojmë akoma më shumë besimin. FCGH do të mbështeste krijimin e sistemeve të tilla shëndetësore, duke vendosur standarde të qarta dhe kuptimplota, dhe përfshirjen e plotë të popullatave të lëna pas dore.

Ai do t’u siguronte gjithashtu vendeve mjete dhe udhëzime të dobishme, përfshirë programe kombëtare të veprimit dhe vlerësime të ndikimit. Dhe do të përfshinte ndërkaq edhe angazhime konkrete që vendet të shënojnë përparim në ndërtimin e sistemeve shëndetësore bazuar në të drejtën për shëndetin.

Këto angazhime do të llogarisnin gjithashtu angazhimin e sektorit privat. Për shembull, FCGH mund t’i detyrojë qeveritë të nënshkruajnë kontrata me subjekte private që sigurojnë qasje universale në teknologjitë mjekësore (të tilla si vaksinat) që ato zhvillojnë.

Kjo mund të arrihet përmes çmimeve të përballueshme, ndarjes së teknologjisë së të dhënave dhe licencimit. Një kornizë ligjore për financimin kombëtar dhe ndërkombëtar, e përshtatur në kontekstin kombëtar përmes proceseve pjesëmarrëse, do të ndihmonte në sigurimin e burimeve të mjaftueshme.

Një traktat i tillë do të forcohej nga një regjim gjithëpërfshirës i llogaridhënies, duke përfshirë monitorimin dhe raportimin e pavarur, strategjitë për të kapërcyer mangësitë e zbatimit dhe stimuj kreativë si favorizimi i shtetasve të vendeve me performancë të lartë duke u dhënë mundësinë që të kenë pozicione drejtuese globale në këtë sektor.

Gjithashtu do të ishin të nevojshme Sanksionet reale – përfshirë devijimin e ndihmës ndërkombëtare shëndetësore nga qeveritë tek OJQ-të që janë më aktive. Një traktat i përqendruar enkas në gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemisë, mund të përmirësojë sigurinë globale të shëndetit, madje edhe barazinë.

Për shembull në qasjen ndaj vaksinave. Pra, është një lajm i mirë që bashkësia ndërkombëtare po lëviz në këtë drejtim. Por kriza e Covid-19 ekspozoi më shumë sesa vetëm mungesën tonë të gatishmërisë ndaj pandemisë. Ajo nxori në pah edhe shkallën e pabarazive sistematike shëndetësore, dhe mënyrën sesi këto pabarazi mund ta përkeqësojnë një krizë të shëndetit publik, duke i vendosur të gjithë në rrezik.

Duke forcuar bashkëpunimin, llogaridhënien dhe barazinë, FCGH do të përmirësonte sigurinë globale të shëndetit, dhe jo vetëm duke ndihmuar në parandalimin e kërcënimeve të reja të shëndetit publik. Kjo është arsyeja pse udhëheqësit botërorë duhet të fillojnë urgjentisht përpjekjet për krijimin e FCGH.Siç e theksoi në mars edhe kreu i OBSH TedrosAdhanom Ghebreyesus, një traktat mbi reagimin ndaj pandemive do të forconte infrastrukturën ndërkombëtare të shëndetit. Por FCGH do ta transformonte tërësisht atë.

Shënim: Precious Matsoso, ish-drejtor i përgjithshëm i Departamentit të Shëndetit në Afrikën e Jugut dhe ish-kryetar i Bordit Ekzekutiv të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, është anëtar i Panelit të Pavarur për Përgatitjen dhe Reagimin Pandemik. Paulo Buss, drejtori i Qendrës për Shëndetin Global në Fundação Oswaldo Cruz (Fiocruz), Brazil). Leigh Kamore Haynes, profesor në Universitetin Simmons, dhe drejtues i Konventës Kuadër të Aleancës Globale të Shëndetit. /

“Project Syndicate”

Lajmet

​Abdixhiku: LVV s’po e respekton aktgjykimin e Kushtetueses, do t’i drejtohemi sërish këtij institucioni

Published

on

By

Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku, ka thënë se do t’i drejtohen Gjykatës Kushtetuese për ta qartësuar nëse Lëvizja Vetëvendosje si grupi më i madh parlamentar në Kuvend ka shkelur aktgjykimin e këtij institucioni, sa i përket ngërçit politik në Kuvend, raporton KosovaPress.

Abdixhiku pas takimit me presidenten Vjosa Osmani, tha se kryesuesi i seancës konstituive Avni Dehari dhe LVV-ja kanë shkelur rendin kushtetues në dy seancat e fundit konstituive, duke mos respektuar vendimin e Kushtetueses.

Gjykata Kushtetuese më 26 qershor ka nxjerrë aktgjykim sa i përket krizës politike në Kuvend, megjithatë partitë parlamentare kanë interpretime të ndryshme për të njëjtin. Në LVV thonë se përmes këtij aktgjykimi lejohet votimi i fshehtë i kryeparlamentarit, por të kundërtën e thonë në partitë e tjera parlamentare si PDK, LDK dhe AAK.

Abdixhiku kritikoi Kurtin duke thënë se ai po qeverisë me rezultat të para katër viteve, madje sipas tij, nëse i njëjti do të kishte moral politik nuk do ta mbante postin e kryeministrit në detyrë, derisa nuk e dëshiron populli.

Kurti po qeverisë me rezultat të para katër viteve. Ai i ka pasur 50 për qind para katër viteve, prandaj ka qenë kryeministër. Mirëpo tash nuk i ka dhe meqenëse nuk i ka, s’ka legjitimitet dhe pak moral politik – se si mund të mbash një detyrë kur nuk të dëshiron populli… Këto janë qëndrime paraprake që e kanë shkaktuar krizën. Këto nuk janë kompromise dhe nuk ka lëvizje prej pozicioneve që kanë shkaktuar krizën deri tani. Edhe atë ditë në takim dhe para jush po them: kompromis është insistimi në pozicionin paraprak. Kompromisi pas aktgjykimit të Kushtetueses është i pakuptimtë dhe tani duhet zbatuar ai, përndryshe bëjnë shkelje të rënda ligjore. LDK-ja do t’i drejtohet edhe Gjykatës Kushtetuese në mënyrë që ajo të qartësojë aktin e tanishëm. Pas aktgjykimit, për bindjen tonë ka ndodhur një përmbysje e rendit kushtetues të Kosovës. Partia e parë ka refuzuar të respektojë Gjykatën Kushtetuese. Ajo duhet të deklarohet – ka bërë shkelje apo jo LVV-ja”, tha ai.

Sipas Abdixhikut, aktgjykimi i Kushtetueses është i qartë, ku detyrohet partia e parë në zgjedhje, LVV-ja, për bashkëpunim dhe kompromis në konstituimin e legjislaturës së nëntë.

Ndërkaq, siç thotë lideri i LDK-së, nënvizohet se nuk lejohet votimi i fshehtë i kryeparlamentarit, por i hapur sipas praktikave të deritanishme.

Megjithatë, Abdixhiku tha se është e mirëseardhur përfshirja e presidentes Osmani në zgjidhjen e krizës politike.

Absurditeti i gjendjes së tanishme është interpretimi i interpretimit. Ai është i shkruar në gjuhën shqipe dhe nëse Gjykata Kushtetuese e thotë qartë se të parit i takon propozimi dhe krijimi i shumicës, s’kemi çka interpretojmë aty. Nëse Kushtetuesja përmes paragrafit 186 thotë se zgjedhja e kryetarit të Kuvendit të bëhet sipas praktikave parlamentare deri sot – ne i dimë si janë praktikat parlamentare. Takimet janë të mirëseardhura, përfshirja e presidentes është e mirëseardhur, ajo në fund të fundit është garantuese demokratike e institucioneve”, përfundoi ai.

Gjatë ditës, Osmani ka pritur në takim edhe kryetarin e LVV-së, Albin Kurti, kryetarin e PDK-së, Memli Krasniqi, derisa tani ka përfunduar takimin me kryetarin e AAK-së, Ramush Haradinaj.

Continue Reading

Lajmet

​Abdixhiku në takim me presidenten Osmani

Published

on

By

Presidentja Vjosa Osmani ka nisur takimin me kryetarin e Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku.

Paraprakisht, Osmani kap rritur në takim kryetarin e Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti dhe më pas kreun e Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi – si përpjekje për dalje nga kriza institucionale.

Kosova ka mbajtur zgjedhjet parlamentare më 9 shkurt por ende nuk është bërë konstituimi i Kuvendit.

Deri më tash janë bërë 40 përpjekje, të pasuksesshme, për konstituimin e Kuvendit.

Seanca konstituive ka nisur më 15 prill.

Procesi ka ngecur të zgjedhja e kryetarit të Kuvendit për çka Lëvizja Vetëvendosje, në koalicion me Guxo dhe Alternativa, nuk po arrin t’i sigurojë 61 votat e nevojshme për ta zgjedhur Albulena Haxhiun.

Partitë që deri më tash ishin në opozitë e kundërshtojnë emrin e Haxhiut si të papranueshëm për këtë pozitë.

Continue Reading

Lajmet

Krasniqi: PDK-ja e gatshme për zgjidhje politike

Published

on

By

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), Memli Krasniqi, është takuar sot me Presidenten e Republikës, Vjosa Osmani, në kuadër të konsultimeve të saj me liderët politikë për tejkalimin e ngërçit politik që ka bllokuar konstituimin e Kuvendit të Kosovës.

Pas takimit, Krasniqi theksoi gatishmërinë e PDK-së për të luajtur një rol konstruktiv në zgjidhjen e situatës, sidomos tani kur, sipas tij, ka më shumë qartësi pas aktgjykimit të fundit të Gjykatës Kushtetuese.

Në këtë takim rikofirmova qëndrimin dhe gatishmërinë e PDK-së për të luajtur rolin tonë në gjetjen e një zgjidhjeje të krizës politike, sidomos tashmë që kemi edhe qartësi nga aktgjykimi i Gjykatës Kushtetuese, i cili ka bërë të qarta rolet e secilit,” u shpreh Krasniqi.

Ai theksoi përgjegjësinë që i takon koalicionit fitues të zgjedhjeve për të gjetur kompromis për zhbllokimin e Kuvendit.

Në radhë të parë, të koalicionit që ka dalë i pari në zgjedhje, të cilin e ka detyruar, përveç tjerash, edhe për gjetjen e konsensusit apo kompromisit,” tha ai.

Krasniqi u shpreh se mbetet të shihet nëse takimet e tjera të paralajmëruara nga presidentja do të sjellin një ndryshim të qëndrimit nga Lëvizja Vetëvendosje dhe lideri i saj.

Unë shpresoj që edhe këto konsultime të jenë në funksion të gjetjes së rrugëdaljes, por mbetet që takimet e tjera që i ka planifikuar presidentja të na qartësojnë nëse ka apo nuk ka një ndryshim të qëndrimit politik të VV-së dhe Kurtit, të cilët po vazhdojnë ta mbajnë të bllokuar konstituimin e Kuvendit,” deklaroi ai.

Krasniqi theksoi se aktgjykimi e ka bërë të paligjshme ndryshimin e rendit të ditës dhe mënyrës së votimit gjatë procesit të konstituimit.

Aktgjykimi e ka bërë të palejueshëm ndryshimin e mënyrës së votimit në mes të procesit, sepse ka bërë të palejueshëm edhe ndryshimin e rendit të ditës. Rendi i ditës është ai që taksativisht është i shkruar edhe në Rregulloren e Kuvendit,” tha ai.

Kryetari i PDK-së përmbylli deklaratën e tij me një ftesë për t’u kthyer në respektimin e rendit të ditës dhe për të propozuar një kandidat që mund të marrë shumicën e nevojshme për konstituimin e Kuvendit.

Ftesa jonë vazhdon të jetë e njëjta – që të kthehemi te pika e rendit të ditës që është zgjedhja e kryetarit të Kuvendit, të votohet në mënyrë të hapur dhe të sillet një propozim i një kandidati apo kandidateje që mund ta marrë shumicën e nevojshme për ta konstituar Kuvendin,” përfundoi Krasniqi.

Krasniqi, ka paralajmëruar se subjekti që ai drejton është i gatshëm të dërgojë një lëndë në Gjykatën Kushtetuese, nëse, sipas tij, vazhdojnë shkeljet që janë bërë në seancat e kaluara të Kuvendit të Kosovës.

Unë besoj që këtë diskutim e kemi pasur herën e kaluar, por i takon presidentes të marrë një vendim të tillë. Unë nuk mund të them se a do ta dërgoj , unë mund t’ju them që PDK-ja tashmë e ka lëndën gati për shkelje kushtetuese që janë bërë në mënyrë të qëllimshme dhe të vetëdijshme në dy seancat e kaluara, e që mund të ndodhin përsëri nesër nëse nuk ndryshon qasja e Kryesuesit të seancës dhe e VV-së,” tha Krasniqi.

Continue Reading

Aktualitet

Trump fiton “betejën” me CBS News, pas padisë do t’ia paguajë 16 milionë dollarë

Published

on

Kompania pronare e CBS News, Paramount, zgjidhi një padi të ngritur nga presidenti amerikan, Donald Trump në lidhje me një intervistë të transmetuar në tetor të vitit 2024.

CBS News është kompania e fundit mediatike që gjunjëzohet para padisë së presidentit për raportime e lajme të rreme. Paramount tha se do të paguajë 16 milionë dollarë për të zgjidhur padinë me paratë që shkojnë për bibliotekën presidenciale të Trump, e nuk do jepen Trumpit “drejtpërdrejt ose tërthorazi”.

“Zgjidhja nuk përfshin një deklaratë faljeje ose keqardhjeje”, shkruhej në deklaratën e kompanisë.

Trump ngriti padi prej 10 miliardë dollarësh kundër CBS në tetor, duke pretenduar se rrjeti modifikoi në mënyrë mashtruese një intervistë që u transmetua në programin, 60 Minutes me zëvendëspresidenten e atëhershme dhe kandidaten presidenciale Kamala Harris për të “anuar peshoren në favor të partisë Demokratike” në zgjedhje. Në një padi të riformuluar të paraqitur në shkurt, Trump e rriti kërkesën e tij për dëmshpërblim në 20 miliardë dollarë.

CBS transmetoi dy versione të intervistës së Harris në të cilat duket se jep përgjigje të ndryshme për të njëjtën pyetje në lidhje me luftën Izrael-Hamas, sipas padisë së ngritur në një gjykatë federale në Teksas. CBS më parë tha se padia ishte “plotësisht pa meritë” dhe i kishte kërkuar një gjyqtari ta rrëzonte çështjen.

Paramount tha se ra dakord që 60 Minutes do të publikonte transkripte të intervistave me kandidatët e ardhshëm presidencialë të SHBA-së pasi të transmetoheshin, në varësi të redaktimeve sipas kërkesës për shqetësime ligjore ose të sigurisë kombëtare. Çështja hyri në ndërmjetësim në prill.

Trump pretendoi se redaktimi i intervistës nga CBS shkeli Aktin e Mbrojtjes së Konsumatorit të Praktikave Tregtare Mashtruese të Teksasit, i cili e bën të paligjshme përdorimin e akteve të rreme apo mashtruese në tregti. Marrëveshja vjen ndërsa Paramount përgatitet për një bashkim prej 8.4 miliardë dollarësh me Skydance Media, i cili do të kërkojë miratim nga Komisioni Federal i Komunikimeve të SHBA-së.

Gjatë fushatës së vitit të kaluar, Trump kërcënoi se do të revokonte licencën e transmetimit të CBS nëse zgjidhet president.

Ai ka sulmuar vazhdimisht median e lajmeve, duke e cilësuar shpesh mbulimin e pafavorshëm si “lajme të rreme”.

Marrëveshja e Paramount vjen pas një vendimi të ABC News, në pronësi të Walt Disney, për të zgjidhur një padi për shpifje të ngritur nga Trump.

Si pjesë e kësaj marrëveshjeje, e cila u bë publike më 14 dhjetor, rrjeti dhuroi 15 milionë dollarë për bibliotekën presidenciale të Trump dhe kërkoi falje publikisht për komentet e prezantuesit George Stephanopoulos, i cili tha në mënyrë të pasaktë se Trump ishte shpallur fajtor për përdhunim.

Kjo vjen pas një marrëveshjeje të dytë nga kompania pronare e Facebook dhe Instagram, Meta Platforms, e cila më 29 janar tha se kishte rënë dakord të paguante 25 milionë dollarë për të zgjidhur padi nga Trump mbi pezullimin e llogarive nga kompania pas sulmit të 6 janarit 2021 në Kapitolin e SHBA-së.

Trump është zotuar të ngrejë më shumë padi kundër mediave që shpifin informacione për të.

Continue Reading

Të kërkuara