Lajmet

Reformë apo revolucion në shëndetin global?

Iinfrastruktura aktuale shëndetësore globale, nuk është në lartësinë e detyrës për të menaxhuar.

Publikuar

Nga Precious Matsoso, Paulo Buss & Leigh Kamore Haynes

Trupa drejtuese e Organizatës Botërore të Shëndetësisë i ministrave të shëndetësisë i është përgjigjur thirrjes së dhjetëra udhëheqësve botërorë për hartimin dhe miratimin e një traktati të ri ndërkombëtar për gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemive.

Ajo do të organizojë një samit të posaçëm në nëntor të këtij viti, pikërisht për të diskutuar dhe miratuar një dokument të tillë. Ky është një hap vërtet pozitiv. Por reagimi global ndaj pandemisë së Covid-19, dhe përgatitja e duhur për pandemitë e ardhshme, kërkon shumë më tepër.

Siç e ka treguar edhe kriza e Covid-19, infrastruktura aktuale shëndetësore globale, nuk është në lartësinë e detyrës për të menaxhuar – dhe lëre më të parandalojë- një pandemi. Por pandemia ka treguar gjithashtu,se nuk duhet të fokusohemi vetëm tek shpërthimet epidemike të sëmundjeve infektive.

Ne duhet të reagojmë gjithashtu edhe ndaj pandemisë së pabarazisë, të cilën e ka nxjerrë më në pah kriza aktuale. Çdo vit, më shumë se 16 milionë njerëz në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme vdesin nga shkaqe të parandalueshme.

Shumica dërrmuese e tyre janë relativisht të varfër, kanë qasje të kufizuar në sistemin arsimor, janë të margjinalizuar ose jetojnë në vende me të ardhura të ulëta. Pra siç e theksoi Komisioni i OBSH-së për Përcaktuesit Socialë të Shëndetit, më shumë se 12 vjet më parë, “padrejtësia sociale po vret njerëzit në një shkallë të gjerë”.

“Vaksina” e vetme kundër kësaj pandemie është një infrastrukturë globale shëndetësore, e ndërtuar mbi parimet e barazisë dhe të drejtave të njeriut. Përveç zvogëlimit dramatik të vdekjeve të parandalueshme, një qasje e tillë do të plotësonte në mënyrë jetësore traktatin e propozuar për të forcuar gatishmërinë dhe reagimin global të pandemisë.

Kjo është arsyeja pse ne mbështesim miratimin e Konventës në Kuadër të Shëndetit Global (FCGH), një tjetër traktat i propozuar, i bazuar mbi të drejtën për shëndetin. E drejta për shëndetin shkon përtej reagimit ndaj emergjencave si pandemia e koronavirusit, për të përfshirë përgjegjësinë për sigurimin e qasjes universale në elementët themelorë të shëndetit si produktet me vlera ushqimore të larta dhe kujdesin shëndetësor parandalues.

Për sa kohë që nuk merren parasysh këta faktorë, popullatat e varfra dhe të margjinalizuara do të vazhdojnë të vuajnë në mënyrë disproporcionale nga sëmundje si diabeti dhe hipertensioni, të cilat rrisin rrezikun e komplikimeve dhe vdekjes nga sëmundje të tjera siç është dhe Covid-19.

E drejta për shëndetin kërkon ndërkohë përgjegjshmëri, përfshirë monitorimin e pavarur, korrigjimin e shkeljeve dhe zgjidhen e politikave të duhura për të parandaluar përsëritjen e tyre. Kjo gjë do të zvogëlonte korrupsionin, dhe do të çonte në sisteme më të forta shëndetësore që mbrojnë si punonjësit e sistemit të shëndetësisë ashtu edhe publikun, që i përdorin financimet në mënyrë efikase dhe që ndajnë në mënyrë të barabartë shërbimet dhe burimet.

Pika e fundit është thelbësore. Popullatat e margjinalizuara, siç janë emigrantët, ka të ngjarë të mbështeten tek sistemet e kujdesit shëndetësor publik. Por këto të fundit janë shpesh të papërgjegjshme ose kanë pak burime në dispozicion. Në një sistem të bazuar në të drejtën për të pasur një shëndet të mirë, burimet do të alokohen sipas nevojës, dhe jo sipas pasurisë apo lidhjeve, duke çuar në rezultate më të drejta shëndetësore.

Drejtësia dhe përgjegjshmëria janë thelbësore për besimin e publikut, që nga ana tjetër është jetik për të zvogëluar hezitimin e publikut ndaj vaksinave, dhe për të siguruar një pajtueshmëri të gjerë të popullatës mbi masat e shëndetit publik, si mbajtja e maskave dhe distancimi social gjatë shpërthimeve epidemike.

Vendimmarrja gjithëpërfshirëse dhe ndjenja e pronësisë publike mbi sistemet shëndetësore, do të forcojmë akoma më shumë besimin. FCGH do të mbështeste krijimin e sistemeve të tilla shëndetësore, duke vendosur standarde të qarta dhe kuptimplota, dhe përfshirjen e plotë të popullatave të lëna pas dore.

Ai do t’u siguronte gjithashtu vendeve mjete dhe udhëzime të dobishme, përfshirë programe kombëtare të veprimit dhe vlerësime të ndikimit. Dhe do të përfshinte ndërkaq edhe angazhime konkrete që vendet të shënojnë përparim në ndërtimin e sistemeve shëndetësore bazuar në të drejtën për shëndetin.

Këto angazhime do të llogarisnin gjithashtu angazhimin e sektorit privat. Për shembull, FCGH mund t’i detyrojë qeveritë të nënshkruajnë kontrata me subjekte private që sigurojnë qasje universale në teknologjitë mjekësore (të tilla si vaksinat) që ato zhvillojnë.

Kjo mund të arrihet përmes çmimeve të përballueshme, ndarjes së teknologjisë së të dhënave dhe licencimit. Një kornizë ligjore për financimin kombëtar dhe ndërkombëtar, e përshtatur në kontekstin kombëtar përmes proceseve pjesëmarrëse, do të ndihmonte në sigurimin e burimeve të mjaftueshme.

Një traktat i tillë do të forcohej nga një regjim gjithëpërfshirës i llogaridhënies, duke përfshirë monitorimin dhe raportimin e pavarur, strategjitë për të kapërcyer mangësitë e zbatimit dhe stimuj kreativë si favorizimi i shtetasve të vendeve me performancë të lartë duke u dhënë mundësinë që të kenë pozicione drejtuese globale në këtë sektor.

Gjithashtu do të ishin të nevojshme Sanksionet reale – përfshirë devijimin e ndihmës ndërkombëtare shëndetësore nga qeveritë tek OJQ-të që janë më aktive. Një traktat i përqendruar enkas në gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemisë, mund të përmirësojë sigurinë globale të shëndetit, madje edhe barazinë.

Për shembull në qasjen ndaj vaksinave. Pra, është një lajm i mirë që bashkësia ndërkombëtare po lëviz në këtë drejtim. Por kriza e Covid-19 ekspozoi më shumë sesa vetëm mungesën tonë të gatishmërisë ndaj pandemisë. Ajo nxori në pah edhe shkallën e pabarazive sistematike shëndetësore, dhe mënyrën sesi këto pabarazi mund ta përkeqësojnë një krizë të shëndetit publik, duke i vendosur të gjithë në rrezik.

Duke forcuar bashkëpunimin, llogaridhënien dhe barazinë, FCGH do të përmirësonte sigurinë globale të shëndetit, dhe jo vetëm duke ndihmuar në parandalimin e kërcënimeve të reja të shëndetit publik. Kjo është arsyeja pse udhëheqësit botërorë duhet të fillojnë urgjentisht përpjekjet për krijimin e FCGH.Siç e theksoi në mars edhe kreu i OBSH TedrosAdhanom Ghebreyesus, një traktat mbi reagimin ndaj pandemive do të forconte infrastrukturën ndërkombëtare të shëndetit. Por FCGH do ta transformonte tërësisht atë.

Shënim: Precious Matsoso, ish-drejtor i përgjithshëm i Departamentit të Shëndetit në Afrikën e Jugut dhe ish-kryetar i Bordit Ekzekutiv të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, është anëtar i Panelit të Pavarur për Përgatitjen dhe Reagimin Pandemik. Paulo Buss, drejtori i Qendrës për Shëndetin Global në Fundação Oswaldo Cruz (Fiocruz), Brazil). Leigh Kamore Haynes, profesor në Universitetin Simmons, dhe drejtues i Konventës Kuadër të Aleancës Globale të Shëndetit. /

“Project Syndicate”

Lajmet

Bashkëbisedimi në UBT: Sfidat dhe mundësitë e zhvillimit të qëndrueshëm lokal në Kosovë

Deklarata e Rektorit të UBT-së, Edmond Hajrizit u përqendrua në rëndësinë e qeverisjes lokale si një mjet për të përmbushur nevojat dhe të drejtat e qytetarëve.

Publikuar

nga

Në një ngjarje të rëndësishme në Parkun Shkencor Inovativ të UBT-së, në Lipjan, Ministri i Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal në Republikën e Kosovës, Elbert Krasniqi, diskutoi për sfidat dhe mundësitë e zhvillimit të qëndrueshëm lokal. Aktiviteti u organizua nga Fakulteti i Shkenca Politike në UBT dhe në panelin e diskutimit mori pjesë edhe Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi.

Deklarata e Rektorit të UBT-së, Edmond Hajrizit u përqendrua në rëndësinë e qeverisjes lokale si një mjet për të përmbushur nevojat dhe të drejtat e qytetarëve. Ai theksoi ndikimin e historisë dhe traditës në strukturën dhe funksionimin e qeverisjes lokale në rajonin e Ballkanit Perëndimor, duke përmendur sfidat dhe ndryshimet kushtetuese në vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore pas rënies së bllokut komunist.

“Nga e kaluara jo fort e largët e dimë se vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore si dhe vendet e Evropës Juglindore kanë pasur sfida të mëdha në adresimin e ndryshimeve që kanë ndodhur në fund të shekullit të kaluar me rënien e bllokut komunist. Për t’i përballuar këto sfida, këto shtete kanë implementuar ndryshime kushtetuese të nevojshme të legjislacionit që kanë mundësuar ndarjen demokratike të pushtetit qendror dhe lokal”, tha Hajrizi.

Hajrizi po ashtu përmend edhe rolin e Kartës Evropiane për vetëqeverisje lokale në përcaktimin e parimeve themelore të qeverisjes lokale, duke shprehur besimin se edhe pse Kosova nuk është palë nënshkruese e kartës, korniza ligjore aktuale e qeverisjes dhe pushtetit lokal e zbatojnë atë në praktikë. Në këtë mënyrë, Hajrizi theksoi rëndësinë e një qeverisje lokale të përshtatur me standarde demokratike dhe evropiane, si një hap drejt zhvillimit dhe përmirësimit të vendit të tij.

Ministri Elbert Krasniqi, ndau përvojën e tij në Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal me studentët e Shkencave Politike. Ai theksoi se qasja në hartimin e politikave është ndryshuar dhe se janë filluar reformat e nevojshme që mungonin. Kjo bashkëbisedim ofroi një platformë për diskutimin e sfidave aktuale dhe për të shkëmbyer idetë për të forcuar zhvillimin e qëndrueshëm lokal në Kosovë.

Deklarata e Elbert Krasniqit, ministrit në Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal në Republikën e Kosovës, ka fokusuar në përpjekjet dhe programet e veçanta të ndërmarra për të përmirësuar gjendjen e grupeve të margjinalizuara në Kosovë. Ai theksoi se që nga fillimi i mandatit të tij, qeveria ka pasur një fokus të veçantë në këtë drejtim dhe ka krijuar programe të dedikuara për të adresuar nevojat e këtyre grupeve.

Një nga programet kyçe të përmendura është programi i financimit të komunave, i cili ka qenë i fokusuar në ndërtimin e infrastrukturës në zonat ku jetojnë grupet e margjinalizuara. Krasniqi bëri të ditur se ky program ka qenë një mbështetje simbolike për këto grupime, duke siguruar një shumë prej deri në dy milion euro në vit për këtë qëllim. Ai gjithashtu përmendi se ka pasur investime në mbi 30 ose 40 projekte në këto zona, duke synuar të përmirësojë infrastrukturën dhe të adresojë problemet që hasin këto komunitete.

Në vijim të fjalimit, Krasniqi diskutoi rastet konkrete të ndikimit të këtyre programeve në komunitetet e margjinalizuara. Ai tha se ka komuna që kanë pasur fokus më të theksuar në të kaluarën, por këto programe kanë ndihmuar që të rritet investimi në zonat e nevojshme. Kjo ka sjellë përfitime konkrete për këto komunitete, duke reduktuar problemet me infrastrukturën dhe duke sjellë ndryshime pozitive në cilësinë e jetës së tyre.

Krasniqi gjithashtu theksoi një rast konkret në Gjakovë, ku një zonë që jetojnë komunitetet kishte përballur një problem të vazhdueshëm me një deponi ilegale. Përmes programeve të Ministrisë, ata kanë arritur që të marrin masat e nevojshme për të eliminuar këtë problem, duke sjellë një ndryshim të domosdoshëm për këtë komunitet.

Ministri Krasniqi shpreh gëzimin e tij për njoftimin e mbajtjes së seancës së parë të Kuvendit të Komunës së Zubin Potokut në objektin e tyre të ri. Ai shpreh shpresën se kjo veprimtari dhe thirrja e Kryeministrit për kthimin e kryetarëve të komunave në zyrat e tyre pas zgjedhjeve të fundit do të sjellë përparim në lidhjen mes autoriteteve lokale dhe komunitetit.

“Unë shpresoj që ky veprim dhe thirja e Kryeministrit pas mbajtjes së zgjedhjeve të së dielës që kryetarët të kthehen në Komunë dhe vazhdojnë të krijonë mundësi për qytetarët edhe të bashkëpunojnë drejtpëedrejtë nga objekti i Komunës është shumë i rëndësishëm”, shtoi ministri përderisa theksoi rëndësinë e krijimit të mundësive për qytetarët dhe bashkëpunimin drejtpërdrejt nga objektet e komunave, duke e vlerësuar këtë si një hap të rëndësishëm për zhvillimin e komunitetit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mijëra fluturime janë anuluar për shkak të grevës të kontrollorëve ajrorë në Francë

Greva ka shkaktuar ndalesën më të madhe në trafikun ajror ndër dekada.

Publikuar

nga

Në Francë dhe Evropë janë anuluar mijëra fluturime më 25 prill, si pasoj e grevës të kontrollorëve të trafikut ajror në Francë. Greva ka shkaktuar ndalesën më të madhe në trafikun ajror ndër dekada.

Ndërsa kompanitë e fluturimeve kanë përgjysmuar fluturimet në dy aeroportet kryesore në Paris, në Orly dhe Roissy Charles-de-Gaulle. Gjithashtu bedhe në Marsej, janl anuluar një numër i madhë fluturimesh.

Më të prekurat janë fluturimet me destinacione të shkurtra, por gjithsesi dhe ato të gjata janë përballur me pengesa.

Rreth 2.300 fluturime në total janë anuluar dhe rreth 1.000 të tjera kanë ndryshuar rrugën për të shmangur këtë zonë ajrore.

Drejtori i Grupit ADP, Augustin de Romanet, numri i fluturimeve të anuluara ishte më i larti në këto 20 vjet, dhe se dhjetëra mijëra dollarë po rrezikohen nga këto anulime për shkak të grevës.

Ndërsa, shoqata e trafikut ajror, IATA, akuzoi kontrollorët francezë se po “shantazhojnë” dhe po bëjnë kërkesa të parealizueshme.

Një numër i madh i punëtorëve është tërhequr nga greva, pavarësisht se ende greva vazhdon. Megjithatë në këtë grevë janë dhe tri shoqata të tjera./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mbi 34 mijë palestinezë janë vrarë në Gaza

Në mesin e viktimave janë edhe 14 mijë e 500 fëmijë dhe 9 mijë e 500 gra në Gaza.

Publikuar

nga

Së paku 34 mijë e 305 palestinezë janë vrarë dhe 77 mijë e 293 të tjerë janë plagosur si pasojë e sulmit të Izraelit në Gaza që nga 7 tetori, konfirmoi Ministria e Shëndetësisë.

Në mesin e viktimave janë edhe 14 mijë e 500 fëmijë dhe 9 mijë e 500 gra në Gaza./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Lirohen nga akuza për krime lufte Sylejman Selimi e Jahir Demaku

Kështu është vendosur në seancën e Gjykatës Themelore në Prishtinë.

Publikuar

nga

Sylejman Selimi dhe Jahir Demaku janë liruar të enjten nga akuza për krime lufte. Kështu është vendosur në seancën e Gjykatës Themelore në Prishtinë.

“Kryetari i Trupit Gjykues në këtë çështje penale ka konstatuar se në kuptim të nenit 363 paragrafi 1 nën paragrafi 1.3 të Kodit të Procedurës Penale, nuk është provuar se të akuzuarit J.D dhe S.S kanë kryer veprën penale për të cilën janë akuzuar, andaj gjykata të njëjtit i liroj nga akuza”, thuhet në njoftimin e Gjykatës.

Më tej thuhet se trupi gjykues fillimisht ka vlerësuar të gjitha deklaratat e dëshmitarit “A” në këtë çështje penale, deklarata këto që kanë qenë baza mbi të cilën është mbështetur edhe pretendimi i aktakuzës, por trupi gjykues pas vlerësimit të këtyre deklaratave, ka nxjerrë konkludimin se fillimisht nuk është arritur të vërtetohet se cilit personi ia kanë cenuar integritetin trupor dhe shëndetin tani të akuzuarit, për faktin se viktima e pretenduar asnjëherë nuk është arritur të identifikohet e as nuk janë arritur të identifikohen dëshmitarë të tjerë potencial, në të cilat do të mbështetej dëshmia e dëshmitarit “A” e që rrjedhimisht kjo gjykatë vë theks të veçantë në faktin se dëshmia e një dëshmitari si e vetme pa mbështetje në asnjë provë tjetër, ka qenë e mangët në rastin konkret për të arritur standardin e të provuarit në rastet e krimeve të luftës, e po ashtu specifikojmë faktin se me rastin e marrjes së këtij vendimi, trupi gjykues është mbështetur në standardet dhe praktikat vendore dhe ndërkombëtare përkitazi me këto raste.

“Arsyet e detajuara për mungesën e provave të ofruara nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës si dhe standardet vendore dhe ndërkombëtare që kjo gjykatë ka marr për bazë me rastin e këtij vendimi, do të elaborohen në detaje në aktgjykimin me shkrim të kësaj gjykate. Palët e pakënaqura kanë të drejt ankese në Gjykatën e Apelit të Kosovës, përmes Gjykatës Themelore në Prishtinë”./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara