Një vit pas rihapjes për publikun, Observatori Astronomik i Prishtinës në bashkëpunim me Ambasadën e Italisë në Kosovë organizon ekspozitën e pamjeve satelitore “Looking Beyond – Duke parë përtej”, promovuar nga Ministria e Punëve të Jashtme Italiane me kontributin e Agjencisë Italiane të Hapësirës (ASI) dhe të kompanive e-GEOS dhe Telespazio, aktive në fushën e zgjidhjeve dhe shërbimeve satelitore.

Çelja e ekspozitës do të bëhet të hënën, në orën 17:30 në “Pallatin e Rinisë”, ku gjendet edhe Observatori, me pjesëmarrjen e Ambasadorit Antonello De Riu, kryetarit të Prishtinës, Përparim Rama, si dhe kuratorit, Filippo Maggia, një nga ekspertët më të mëdhenj italianë në fushën e fotografisë bashkëkohore.

Sipas një njofitmi të mabasadës, pas çeljes, në kuadër të “Ditës së kërkimit italian në botë”, ekspozita do të jetë e hapur për publikun deri më 14 prill, çdo ditë, nga e hëna në të premte, nga ora 11:00 – 18:00 dhe hyrja do të jetë falas.

Ambasadori De Riu, shpjegon se “projekti përbëhet nga një ekspozitë imazhesh të marra nga plejada satelitore COSMO SkyMed që synon të rrisë kërkimin italian mbi shkencën dhe hapësirën dhe të ndërgjegjësojë publikun për përdorimet e shumta të teknologjive të zbulimit satelitor, veçanërisht në fushën bujqësore, infrastrukturë, parandalimin dhe menaxhimin e ndryshimeve klimatike dhe fatkeqësive mjedisore. Ekspozita – shton diplomati – përfaqëson një mundësi për të prezantuar dhe ndarë një qasje në të cilën Italia beson bindshëm, atë të vënies së shkencës në shërbim të paqes, sigurisë dhe prosperitetit të planetit tonë. Një ngjarje që është kulturore dhe shkencore dhe që jemi krenarë ta sjellim në Observatorin e Prishtinës, i rihapur për publikun pas kaq shumë vitesh falë këmbënguljes së një grupi kosovarësh të rinj dhe të pasionuar.”.

Për Suhel Ahmetin, udhëheqës i Observatorit dhe kryetar i Klubit të Astronomisë së Kosovës (ACK), “qëllimi i ekspozitës, për të cilën falënderojmë përzemërsisht Ambasadën Italiane, është t’i ofrojë publikut një mundësi për të reflektuar për kontributin e teknologjive satelitore për vëzhgimin e Tokës, për promovimin e zhvillimit të qëndrueshëm dhe për mbrojtjen e trashëgimisë natyrore dhe kulturore. Në përgjithësi, përmes kësaj ekspozite, inaugurimi i së cilës bie në një ditë shumë të veçantë për ne që është përvjetori i nëntë i themelimit të Klubit tonë, shpresojmë të rrisim interesimin e publikut kosovar për astronominë dhe hapësirën”.

COSMO-SkyMed është një nga programet më inovative në fushën e vëzhgimit të Tokës, financuar nga ASI dhe Ministria Italiane e Mbrojtjes dhe Universitetit. Sistemi bazohet në një konfigurim të katër satelitëve të pajisur me sensorë SAR (Synthetic Aperture Radar), të aftë të vëzhgojnë planetin ditën dhe natën, në të gjitha kushtet atmosferike. I projektuar për qëllime të dyfishta, programi është në gjendje t’i plotësojë nevojat civile dhe ushtarake.

Observatori Astronomik i Prishtinës, i hapur për herë të parë në vitin 1977, kishte funksionuar vetëm 3-4 vite, megjithatë kishte shërbyer si qendër shkencore dhe arsimore dhe si nyje e bashkëpunimit midis Lindjes dhe Perëndimit gjatë Luftës së Ftohtë. Në vitin 2022, pas 43 vitesh pasiviteti dhe falë kontributit të Misionit të OKB-së në Kosovë (UNMIK) dhe Komunës së Prishtinës, rihapi dyert e tij me përpjekjet e disa të rinjve entuziastëve të hapësirës. Qendra ka disa teleskopë dhe një stacion meteorologjik. Organizon ngjarje shkencore dhe takime vëzhgimi të hapësirës, sidomos gjatë eklipseve.

Dita e kërkimit italian në botë promovohet nga Ministria e Universitetit dhe Kërkimit me mbështetjen e Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar me synimin për të rritur kontributin e studiuesve italianë në shkencën ndërkombëtare. Në mënyrë simbolike festohet rreth datës 15 prill, përvjetorit të lindjes së gjeniut italian Leonardo Da Vinci.

Vatikani ka nënshkruar një marrëveshje për kthimin e tri fragmenteve të skulpturës që kanë qenë pjesë e koleksionit të përhershëm të Muzeut të Vatikanit në 200 vjetët e fundit.

Zyrtarët e Selisë së Shenjtë kanë dhënë edhe një afat kohor për riatdhesimin e tyre gjatë këtij muaji, sipas një njoftimi për shtyp. Me këtë vendim mund të rritet presioni ndaj Muzeut të Britanisë së Madhe për t’i kthyer mermerët e Partenonit në zotërim të tij, pas dekada grindjesh me autoritetet greke.

Zyrtarët nënshkruan marrëveshjen për dhurimin e fragmenteve 2 mijë e 500-vjeçare, ku shfaqet koka e një kali, koka e një burri me mjekër si dhe koka e një djali – në një ceremoni të veçantë në Vatikan, ku morën pjesë figura të shquara, në mesin e tyre edhe Barbara Jatta, drejtoresha e Muzeut të Vatikanit.

Gjatë muajit dhjetor, Vatikani njoftoi rreth planeve për t’i kthyer skulpturat, pas takimit që Papa Françesku pati me Ieronymos II, kryepeshkopin e Athinës dhe Greqisë, dhe kreun e Kishës Ortodokse të Greqisë, në vitin 2021./UBTNews/

Arkeologët në Egjipt kanë zbuluar një statujë sfinksi “me një fytyrë të buzëqeshur dhe dy gropëza” pranë Tempullit Hathor, një nga vendet antike më të ruajtura të vendit, ka njoftuar Ministria e Turizmit dhe Antikiteteve (MOTA). Ky është zbulimi i fundit në një seri zbulimesh gjatë muajve të fundit.

Artefakti prej guri gëlqeror, që besohet se përfaqëson një perandor të lashtë romak, u gjet brenda një varri me dy nivele pranë tempullit në Egjiptin jugor, njoftoi MTA-ja përmes një deklarate.

Pranë sfinksit “të gdhendur bukur dhe me saktësi”, studiuesi kanë gjetur “një stelë romake të shkruar me shkrime demotike dhe hieroglife”, thuhet tutje në deklaratën e ministrisë.

Pasi të deshifrohet plotësisht, stela mund të hedhë dritë mbi identitetin e sundimtarit të skalitur, për të cilin ekipi hulumtues egjiptian tha se mund të ishte perandori Klaudi./UBTNews/

Më 3 mars, policia provinciale e Ontarios njoftoi se hetimi i saj në një rrjet falsifikimi të veprave të artistit të njohur Ojibwe, Norval Morrisseau, kishte zbuluar “mashtrimin më të madh të artit në historinë botërore”.

Rasti rezultoi në akuza kundër tetë personave – përfshirë një anëtar të familjes së piktorit të ndjerë – dhe sekuestrimin e më shumë se 1,000 pikturave, shkruan TAN, transmeton Klan Kosova.

Grupi i falsifikimit mbështetej në punën e detyruar të fëmijëve si dhe në shfrytëzimin e artistëve të rinj të talentuar indigjenë.

Morrisseau – një artist kreativ që i mbijetoi sistemit famëkeq të shkollave rezidenciale të Kanadasë dhe një sëmundje thuajse fatale si adoleshent për të vazhduar suksesin ndërkombëtar pasi u “zbulua” nga ekspresionisti abstrakt Jackson Pollock në 1962 – u bë i vetëdijshëm për praninë e një vepre të falsifikuar të tij në vitet para vdekjes së tij në 2007.

Por ishte një dokumentar i vitit 2019 nga regjisori kanadez Jamie Kastner, There are No Fakes, që e solli këtë çështje në vëmendje më të gjerë të publikut.

Gjithçka nisi me një proces gjyqësor i iniciuar nga muzikanti Kevin Hearn i grupit kanadez Barenaked Ladies kundër Galerisë Maslak McLeod me bazë në Toronto për shitjen e tij një falsifikim të supozuar të një pikture të Morrisseau.

Ai vazhdon të ekspozojë unazën e mashtrimit të artit me bazë në Thunder Bay – ku artisti jetoi dhe punoi për dekada – dhe sugjeron se mund të ketë deri në dhjetë herë më shumë vepra false të Morrisseau në treg sesa vepra autentike.

Filmi u vlerësua me ndihmën e padisë së Hearn, e cila fillimisht u hodh poshtë nga gjykatat me arsyetimin se ai nuk mund të provonte përfundimisht se piktura e tij ishte e rreme. Pasi u publikua filmi, Gjykata e Apelit në Ontario e anuloi vendimin e parë dhe i dha Hearn 60,000 dollarë kanadezë (rreth 44,000 dollarë). Policia e Ontarios gjithashtu e vlerësoi filmin si frymëzues të hetimit.

Ndërsa Kastner thotë se numri i shikimeve në internet të filmit ka qenë i lartë që nga njoftimi i 3 marsit, ai thotë se aktualisht është në një betejë ligjore me policinë e Ontarios, e cila dëshiron të sekuestrojë materiale nga filmi i tij si provë për rast.

Kastner thotë se ka “të paktën 3000 falsifikime të tjera atje” por se “një pjesë e madhe e këtyre veprave janë të diskutueshme”, veçanërisht ato në stilin e serisë së tij të furçave të zeza të thata, “janë të lehta për t’u identifikuar – me një nënshkrim në anën e pasme në anglisht”. Artisti gjithmonë firmoste emrin e tij në Ojibwe si “Copper Thunderbird” në pjesën e përparme të veprave të tij.

Cory Dingle, i cili drejton pasurinë e Morrisseau, thotë se “dëmtimi i trashëgimisë së artit të Morrisseau ka një efekt në të gjithë tregun kanadez të artit”. Të tjerë spekulojnë se skandali i unazave të falsifikimit mund të rrisë në fakt ndërgjegjësimin e publikut dhe vlerën e tregut të punës së artistit.

I konsideruar si themeluesi i Shkollës së Artit të Woodlands, i cili bazohej në kozmologjinë tradicionale vendase, dhe i quajtur “Pikaso i Veriut” nga Marc Chagall, Morrisseau bëri një vepër që fliste për tensionet kulturore dhe politike midis traditave indigjene dhe atyre të kolonëve.