Op-Ed

Inteligjenca e ushtrisë aset vital i sigurisë kombëtare

Shkruan: Prof.Dr.Bahri Gashi

Publikuar

Miratimi i Projektligjit për Agjencinë e Inteligjencës dhe Sigurisë së Mbrojtjes (AISM) është një arrtije e madhe në përmbushjen e rolit dhe misionit ushtarak të FSK-së dhe Ministrisë së Mbrojtjes, në aspektin e sigurisë së mbrojtjes në gjithë kompleksitetin e aktiviteteve ushtarake, brenda dhe jashtë vendit.

Shërbimi inteligjent i ushtrisë mbetet një domosdoshmëri e lartë e ofrimit të sigurisë për nevoja të funksionimit të forcave të armatosuara, të papenguara nga çfarëdo lloj cenimi të sigurisë.

Ky shërbim do të sigurojë që FSK të ecë e sigurt në ushtrimin e aktivitetit të vet brenda dhe jashtë territorit të Republikës së Kosovës me qëllim të përmbushjes së misionit të Ministrisë së Mbrojtjes dhe Forcës së Sigurisë së Kosovës në garantimin e sovranitetit të vendit dhe pjesëmarrjen në misionet paqëruajtëse kudo në botë.

Një agjenci ushtarake e inteligjencës, që merret specifikisht me inteligjencën për nevoja të mbrojtjes, duke përfshirë grumbullimin e informacionit, analizën dhe përpunimin e informacione të inteligjencës për sigurinë e trupave të FSK-së, rrjedhimit për sigurinë e misionit të FSK-së, qoftë brenda Kosovës, apo edhe jashtë Kosovës, në operacioneve paqeruajtëse që mund t’i marrë, qoftë ndaj kërcënimeve që mund të vijnë ndaj kapaciteteve ushtarake dhe aseteve të FSK-së, mbetet në një rol të pazëvendësueshëm për sigurinë nacionale në përgjithësi, sidomos për përmbushjen e misionit të FSK-së në veçanti.

Në të kaluarën për arsye objektive, kjo fushë nuk ka qenë mjaftueshëm e mbuluar, si një mekaziëm i posaçëm me një strukturë funksionale, të rregulluar sipas standardeve të avancuara të mbrojtjes dhe sigurisë.

Kjo agjenci do të ushtrojë aktivitetin e saj brenda dhe jashtë territorit të Republikës së Kosovës me qëllim të mbështetjes së Ministrisë së Mbrojtjes (MM) dhe Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK) në fushën e zbulimit, kundërzbulimit dhe sigurisë lidhur me kërcënimet apo rreziqet e mundshme për kryerjen e misionit të tyre.

Zakonisht Agjencitë e Inteligjencës ushtatake  veprojnë në fushën e Sigurisë së Mbrojtjes si pjesë unike e Forcave të Armatosura, duke i mbështetur në misione në kuadër të NATO, BE, ShBA-ve dhe OKB,  kudo që iu kërkohet nevoja.

Natyrisht se AISM ushtron kompetenca ekskluzive – superiore të fushëveprimtarisë mbi veprimtari që lidhen me kërcënime ose rreziqe që synojnë të cenojnë, ose cenojnë Forcat e Armatosura në realizimin e misionit të tyre kushtetues. AISM bashkëpunon në fusha me interes bilateral dhe reciprok, me institucione homologe partnere të inteligjencës dhe sigurisë, si dhe me institucione brenda vendit, duke lidhur marrëveshje dy ose më shumëpalëshe.

Në princip funksional ASIM është pjesë e integrale e Ministrisë së Mbrojtjes, duke mbështet autoritetet ushtarake të drejtimit e të komandimit të FSK-së me inteligjencë në fushën e Zbulimit, Kundërzbulimit dhe Sigurisë, në përmbushje të misionit të tyre kushtetues.

Detyrat specifike që ka në mandat ligjor AISM-ja janë edhe trajtimi i përpunimit të kërkesave vjetore të nivelit strategjik për inteligjencë ushtarake:

Kur produktet inteligjence shumëburimëshe të nivelit strategjik, për autoritetet e komandimit të Forcave të Armatosura të FSK-së, përpilohen në përputhje me parimin e nevojës për njohje në kohë reale të nivelit operacional; Agjencia e Inteligjencës së Ushtrisë, zakonisht  grumbullon, përpunon, vlerëson, analizon dhe shpërndan të dhëna dhe informacione kredbile si dhe i paraqet në bazë të nivelit të analizës si produkte inteligjence shumëburimshe për Ministrinë e Mbrojtjes dhe Forcat e Sigurisë së Kosovës, lidhur me sisteme të mbrojtjes, grupe apo organizata kërcënuese të vendeve të huaja, aktivitete të subjekteve armiqësore të huaja, të cilat mund të kërcënojnë ose të rrezikojnë veprimtarinë e Forcave të Armatosura të FSK-së, Ushtrisë së Kosovës dhe cenon zbatimin e politikave strategjike të Ministrisë së Mbrojtjes.

Një komponentë tjetër me tepër rëndësi këto shërbime inteligjente të ushtrisë, zakonisht i  kryejnë edhe procedurat për pajisjen me “certifikatë sigurie” të personelit ushtarak dhe civil të Ministrisë së Mbrojtjes, të Forcave të Armatosura dhe “certifikatë sigurie industriale” të subjekteve që kërkojnë të hyjnë në marrëdhënie kontraktuale të aktivitetit të prokurimit.

Sikundër çdo institucion tjetër i inteligjencës ushtarake, edhe AISM në mandatin e vet ka për detyrë të grumbullon, përpunon, vlerëson, analizon, shpërndan të dhëna e informacione dhe paraqet produkte finale inteligjence shumëburimshe për Ministrinë e Mbrojtjes, lidhur me kërcënime të natyrës kritike të sigurisë së brendshme, duke përfshirë; terrorizmin; ekstremizmin; spiunazhin, sabotazhit, diversionit, subversionit, armëve të shkatërrimit në masë, kërcënimeve kibernetike të krimit të organizuar, asimetritë e luftës hibride ndaj kapaciteteve mbrojtëse të vendit.

Gjithashtu, ky lloj shërbimi, garanton sigurinë kolektive të veprimtarisë së vet, të personelit, të informacionit të klasifikuar, infrastrukturës kritike, të sistemeve të komunikimit, shkëmbimit të informacionit të klasifikuar, sipas niveleve të klasifikimit “sekret shtetëror”, gjithnjë duke ruajtur interesat vitale të sigurisë nacionale në bashkërëndim me aleatët strategjik – NATO-n.

Si përfundim, Agjencitë e Inteligjencës Ushtarake, në këtë rast AISM shkëmben rezultate kredibile të produktit final të informacionit inteligjent, bashkëvepron dhe kryen operacione të ndërveprueshme me aletatë dhe struktura të inteligjencës së NATO dhe BE -në, kooperon dhe bashkëpunon me shërbime dhe me agjenci të inteligjencës së vendeve anëtare të NATO-s dhe të BE-së dhe agjencitë partnere në interes të mbrojtjes kolektive.

Shënim:

(Autori është doktor shkence, profesor në programin për Studime të Sigurisë në UBT, i profilizuar dhe njohës i politikave të Sigurisë Kombëtare dhe Inteligjencës)

Op-Ed

Për vetëvrasjet dhe raportimin rreth tyre

Publikuar

nga

Shkruan: Safet Zejnullahu

(A mund t’i ndalim krejtësisht – për një kohë – raportimet për vetëvrasjet?)

Rastet e vetëvrasjeve janë të vetmet raste kur duhet të “luteni” që lajmi juaj të lexohet sa më pak.

Janë i vetmi rast që, pavarësisht të dhënave që keni, nuk duhet të raportoni me senzacionalizëm, me ngut, me zjarrmi.

Ndaj:

– Raportojeni një rast vetëvrasjeje në një vend sa më pak të dukshëm në median tuaj.
– Mjaftohuni vetëm me inicialet e fatkeqes/it.
– Mos ia publikoni fotografinë.
– Mos thoni se “vetëvrasjet janë kthyer në epidemi”.
– Mos saktësoni se “disa nga vetëvrasjet e fundit kanë ndodhur në këtë mënyrë (duke saktësuar veprimin)”.
– Përkujtoni se të gjitha sëmundjet kanë ilaç dhe nuk janë zgjidhje veprimet kundër jetës së njeriut.
– Shpjegoni që nuk ka problem që nuk zgjidhet – gjithnjë është më mirë të kërkohet ndihmë nga miqtë e institucionet.
– Publikoni emrat, emailat dhe numrat e telefonave të klinikave e institucioneve përkatëse që janë ndihmë e këshilla për njerëzit në vështirësi.
– Krahas çdo lajmi të rëndë nga kronika e zezë, publikoni këshilla nga profesionistët.
– MOS THEKSONI KURRË MOTIVIN E NJË VETËVRASJEJE! Do të bëheni bashkëfajtor për vetëvrasjen e radhës.
Pëfundimisht, si profesionist, mbështes mendimin se mediat serioze dhe më të lexuara/shikuara do të duhej që, për një periudhë të caktuar kohore
– të MOS i publikojnë fare rastet e vetëvrasjeve!

Mund të duket hap i skajshëm, por shembujt nga literatura, si ai i Vjenës, na tregojnë se, me veprimet tona, mund të shpëtojmë jetë. Mision më të rëndësishëm në jetë nuk ka!

Shënim: “Në mes të viteve 1984 dhe 1987, gazetarët e Vjenës kanë mbuluar rastet e vdekjeve të individëve që u kanë dalë trenave përpara, nëpër metro të ndryshme. Raportimet ishin masovike dhe dramatike. Në vitin 1987, u organizua një fushatë ku u jepej vërejtje gazetarëve që raportimet e tyre potencialisht mund të kenë efekte negative dhe u propozua për forma alternative të raportimit. Në gjashtëmujorin e parë, pas kësaj fushate, vetëvrasjet në metro ranë për tetë për qind. Numri i përgjithshëm i vetëvrasjeve në Vjenë zbriti gjithashtu”.

(Një shembull nga libri im “Shkathtësitë e shkrimit” ku është trajtuar gjerësisht raportimi profesional i medias nga lajmet e kronikës së zezë, me theks të veçantë rastet e vetëvrasjeve)

(Autori është profesor në UBT, në Fakultetin e Medias dhe Komunikimit. Ky është një shembull nga libri i tij “Shkathtësitë e shkrimit” ku është trajtuar gjerësisht raportimi profesional i medias nga lajmet e kronikës së zezë, me theks të veçantë rastet e vetëvrasjeve)

Vazhdo të lexosh

Lajmet

De-humanizimi i një konflikti

Në Gaza nuk janë respektuar disa lloje të konventave, traktateve dhe protokolleve ndërkombëtare mbi luftën.

Publikuar

nga

(Determinimi i një konflikti drejt shkatërrimit masiv në Lindje të Mesme)

Shkruan: Prof.Dr.Bahri Gashi

Në teorinë mbi konfliktet e armatosura bota ka njohur fenomene të çuditshme shkatërrimesh kolosale përgjatë gjithë historisë. Megjithatë, rrallëherë ka ndodhur, sidomos në kohët e fundit, që në një kohë kaq të shkurtër dhe në një perimetër kaq të vogël të betejës, të vriten kaq shumë viktima civile, derisa tragjedia rritet, kur në mesin të vrarëve 60% e tyre janë fëmijë, gra dhe të moshuar.

Veprimet sinkronizuese luftarake të Forcave të Mbrojtjes së Izraelit (IDF) me qëllim të arritjes me çdo kusht të objektivave ushtarake, nuk nënkuptojnë asgjësimin e çdo lloj objektivi që del përpara, sikurse bombardimi i karakterit masiv.

Në Lindje të Mesme, përgjatë kohëzgjatjes së konfliktit, e sidomos tani në Gaza nuk janë respektuar disa lloje të konventave, traktateve dhe protokolleve ndërkombëtare mbi luftën, praktikisht përdorimit të disa armëve konvencionale me efekt vdekjeprurës, atë të rrezeve X (iks) në trupin e njeriut, efektin e ndaluar të përdorimit të llojeve të armëve të ndaluara shkatrruese kundër popullatës civile.

Përdorimi i çfarëdo lloj arme konvencionale shënjestruese nga toka, deti dhe ajri kundër njeriut të pambrojtur, individualisht dhe kolektivisht është i ndaluar, këtu hyjnë të gjitha llojet e bombave shpërthyese, llojet e raketave të shkatërrimit masiv, përveç në rastet kur mund të përdoren armë më pak të dëmshme për ta detyruar një person a grup, që të “dalë nga lufta” (hors de combat). Përveç kësaj, nëse përdoren këto armë, atëherë duhet patur kujdes të veçantë që të shmangen ose të zvogëlohen, në princip humbjet e rastësishme të jetës së civilëve, lëndimi dhe plagosja e civilëve dhe dëmtimi i objekteve civile.

De-humanizimi i së Drejtës Ndërkombëtare Humanitare

E drejta Ndërkombërare Humanitare Zakonore ka rregulluar sjelljen e përgjegjshme të palëve në konflikt, lidhur mbi të drejtat dhe detyrimet që dalin nga protokollet dhe shtojcat se si duhet vepruar nën efektin e luftimeve, sjelljen e përgjegjshme të palëve në konflikt, duke pasur parasysh gjithnjë në prioritet mbrojtjen dhe sigurinë në këto elemente:

1.Parimi i dallimit; 2. Personat dhe objektet e mbrojtura në veçanti; 3. Metodat e posaçme të luftës; 4. Armët; 5.Trajtimi i civilëve dhe i personave hors de combat (që nuk marrin pjesë në luftë) si dhe 5. Zbatimi; 6. Ndalimi i vdekjes nga uria; 7. Ndalimi i sulmeve kundër objekteve të pazëvendësueshme për mbijetesën e popullatës civile; 8. Obligimi për të respektuar garancitë fundamentale të civilëve dhe personave (hors de combat); 9 Obligimi për të kërkuar, gjetur, respektuar dhe mbrojtur të plagosurit, të sëmurët dhe anijembyturit;10 Obligimi për të kërkuar dhe mbrojtur të vdekurit;11 Obligimi për të mbrojtur personat e privuar nga liria; 12 Ndalimi i lëvizjes me dhunë të civilëve; dhe 13  Mbrojtja e veçantë e garantuar për gratë dhe fëmijët.

De-humanizimi i luftës si proces në terren konflikti, duke mos u kujdesur që të ruhen këto parime si resurse vitale, përfshirë; të paarmatosurit, viktimat civile, spitalet, shkollat, objektet fetare dhe objektet individuale dhe kolektive në zona të populluara urbane, etj.

Shkatërrimet masive nga ushtria Izraelite, duke përdorur forca dhe gjini të sinkronizuara ushtarake nga ajri, toka dhe deti, në këtë perimetër të ngushtë në qytetin e dy milionë banorëve palestinez në Gaza, iu ngjasojnë pamjeve shkatërrimtare të një territori drejt një katastrofe apokaliptike nga mosarritja me kohë e mbrojtjes ndërkombëtare.

Gjeopolitika e konflikteve të hapura dhe krizat luftarake janë gjithnjë e më shumë të përhapura sot në botë si pasojë e interesave të ndryshme gjeopolitike. Konflikti arabo-izraelit, dikur izraelito-palestinez apo i rinjohur tani si konflikti në mes të Izraelit dhe Hamasit, përbën tërësinë e rrjedhës historike të konfliktit të pazgjidhur mdis dy popujve abrahamik dhe jo vetëm. Situata përkeqësohet vazhdimisht në kontekstin e interesave për territore të reja të Izraelit në tokat e okupuara palestineze.

Vëllimet Kritike; Gjeostrategjia e konflikteve

Brishtësia e Paqes në Ballkan, përmes ndikimit rus për destabilizim të Ballkanit Perëndimor (Paqja e munguar) rreziku i ri-fillimit të konflikteve në Ballkan, si shpërqëndrim i vëmendjes nga konflikti i tejzgjatur konvencional në Europë, Ukrainë – Rusi; Konflikti historik në Lindjen e Mesme, tani në Gaza Izrael – Palestinë, rreziku i përhapjes së këtij konflikti në Lindje të Mesme në mes të Israelit – Iranit dhe vendeve të tjera arabe dhe jo arabe, përfshi Turqinë; Konfliktet e ngrira në mes të Indisë dhe Pakistanit; Konfliktet gjithandej në lindje të largët në Kinë; Konfliktet në mes dy Koreve; Konfliktet në kontinetin afrikan,  Konfliktet e pazgjidhura në mes Turqisë dhe Greqisë për dominim në Detin e Zi, pozicion i një rëndësie strategjike, si dhe shumë konflikte të tjera problematike në botë për resurse të reja, përbënë kompleksitetin e llojeve, specifikave dhe asimetrive që i ngërthejnë këto konflikte, që detyrimisht rrjedha e tyre sfidon modelin aktual të rendit botëror.

Gjeoekonomia e interesave përmbledhur në një paragraf

Këndvështrimi i kontrollit të financave, burimeve të reja energjetike, i posedimit dhe shfrytëzimit të pasurive nëntokësore të asaj pjese të botës, gjithnjë ka determinuar dominimin e fuqive dhe interesave gjeoekonomike, duke rritur nivelin e konflikteve në zona të caktuara kudo në botë e sidomos në Lindje të Mesme, Gjirit Persik, Azisë Perëndimore dhe Afrikës Veriore.

Rregullimi i ri i rendit botëror në ndikimin e botës së inteligjencës

Derisa kofliktet e sipërpërmendura janë në gjendje aktive lufte në disa vende dhe në disa të tjera në pritje vullkanike të shpërthimit përbëjnë domosdoshmërinë e rikonfigurimit të ri gjeopolitik dhe të rregullimit të rendit të ri botëror. Si një emërtim bota e inteligjencës, që zakonisht përceptohet si “Teoria e komplotit”, me të cilin nënkuptohet rikonfigurimi i një shoqërie të fuqishme, që ka hedhur komplotet përmes konflikteve asimetrike për të pushtuar botën nëpërmjet një qeverisjeje të vetme botërore. Ky lloj sistemi ka të ngjarë që rendi i ri botëror të vie si një teori e përbashkët, që shfaqet si në pikëpamjen fetare e po ashtu edhe në atë bashkëkohore, por që pikësynimi i vetëm janë interesat e mëdha kozmopolite të kontrollit ndaj kapitalit financiar, resurseve, praktikisht dominimit në planet.

Asimentritë e dy ekzistencave; shtetit të Izraelit dhe shtetit palestinez

Aktualisht, konfliktit të tanishëm luftarak i duhet armëpushimi i menjëhershëm, fillimi i negociatave, lirimi i pengjeve, bisedimet shumëpalëshe për uljen e tensioneve dhe zvogëlimin e armiqësive historike. Përpjekjet e krahut politik Fatah-ut dhe krahut ushtarak Hamasit kanë një qëllim, rikthimin e tokave të okupuara dhe njohjen e shtetit të Palestinës konform rezolutave të OKB-së, të njëpasnjëshme në territoret e plota me Jerusalemin kryeqytet deJure, formalisht Ramallahun.

Konteksti i de-humanizimit përbën thellësitë e ashpërsive brenda historisë së dy popujve abrahamik, të parit çmenduria ndaj izraelitëve në periudhën e Holokaustit dhe aktualisht kundër popullit palestinez nga Izraeli në demokracinë e vlerave humane. De-humanizimi ndaj izraelitëve midis të shtypurve për liri nga e kaluara e hidhur, rrëshqitshëm nga beteja e sigurisë ndaj shtetit të tyre për të rigjetur të “drejtën humane” për shtetin e tyre, me mjete konvencionale, padrejtësisht shpërfaqin ri-dehumanizimin ndaj civilëve, si një konflikt i rindezur për të mos u ndalë. Si duket derisa shoqëria arabo-izraelite ka hyrë thellë në konflikte ekzistenciale, armiqësitë nuk kanë të ndalur, përfshirë botëkuptimin e gabuar të ideologjisë nga elementi fetar, fatkeqësisht doktrinë e dy popujve për shkatërrimin dhe zhdukjen e njëri-tjetrit.

Shënim:

(Autori është doktor shkence, profesor në programin Studime të Sigurisë në UBT, i profilizuar dhe njohës i politikave të Sigurisë Kombëtare dhe Inteligjencës)

 

Vazhdo të lexosh

Op-Ed

Kosovës i duhet rimendim politik e strategjik

Sulmet e organizuara terroriste, ishin struktura (paramilitare) paraushtarake mirë të organizuara, që shkaktoi agresion shtetëror të Serbisë në veriun e shtetit të Kosovës, shpërfaq disa dimensione kryesore të këtij lloj terrori – akti terrorist me mjete ushtarake.

Publikuar

nga

Shteti të demonstroj seriozitet strategjik konform kësaj situate kritike

Shkruan Prof. Dr. Bahri Gashi

Vlerësim i situatës nga profesori universitar i UBT-së, prof. Dr. Bahri Gashi mbi ngjarjet, sulmet terroriste në veri të Kosovës, nga ku kërkon unifikim të faktorëve të brendshëm dhe atyre ndërkombëtar në hapat përpara që duhej ndjekur.

Sulmet e organizuara terroriste, ishin struktura (paramilitare) paraushtarake mirë të organizuara, që shkaktoi agresion shtetëror të Serbisë në veriun e shtetit të Kosovës, shpërfaq disa dimensione kryesore të këtij lloj terrori – akti terrorist me mjete ushtarake.

Dimensioni i agresionit ushtarak:

Ky agresion ushtarak, sulm i planifikuar brenda territorit në thellësi të Kosovës, është një atak paraushtarak terrorist, pastër i planifikuar, i organizuar dhe i orkestruar, duke hapur zjarr nga forca të uniformuara me paisje dhe armatime të shumta të kalibrave të ndryshme me qëllim destabilizimin e shtetit të Kosovës.

Duke demonstruar agresion ushtarak, abuzuar me territorin kishtar si bazë e terrorizmit për shkaktuar viktima civile (brenda llojit) nga kumunitetit serb, brenda Manastirit ortodoks serb dhe sikundër përgjigje për ta ndryshuar trajektoren e tragjedisë.

Dimensioni operacioanl: Njësitë Speciale të Kosovës vepruan me mjaft profesionalizëm dhe përgjegjësi në reagimin e tyre efektiv dhe efikas në eliminimin, neutralizimin, por jo edhe asgjësimin apo arrestimin e plotë të grupit terrorist.

Me mjaft profesionalizëm arritën menaxhimin e civilëve pelegrinëve të meshës kishtare për të mos mbetur pengje të terroristëve serb për t’u vrarë nga vet terroristët e pastaj për t’i fajësuar autoritetet tona.

Dimensioni politik: Është koha e fundit për të krijuar unitetin e brendshëm kombëtar, karshi këtij agresioni serioz ushtarak të Serbisë kundër Kosovës.

Dimensioni ndërkombëtar: Komuniteti ndërkombëtar t’i shndërroj reagimet e fuqishme ndaj kësaj situate me përmasa të destabilizinit dhe konfliktit të armatosur në veprime konkrete në ndëshkim serioz ndaj Serbisë për cenimin e sovranitetit dhe tërësisë territoriale të shtetit të Kosovës.

Kosova të ecë e unifikuar nga brenda dhe jashtë për të forcuar organet e sigurisë dhe mbrojtjes për të siguruar dhe garantuar sovranitetin e shtetit, pasi Serbia shkeli edhe në marrëveshtjen tekniko-ushtarake të Kumanovës, për moslejim të futjes së asnjë formacioni ushtarak apo paraushtarak të Serbisë në perimetrin prej pesë kilometra në afërsi të kufirit me Kosovën.

Shteti të demonstroj seriozitet strategjik konform kësaj situate kritike

Kriza nuk ka përfunduar; Kosovës i duhet rimendimi politik e strategjik për të bërë rivlerësimin e plotë të gjithë situatës me aleatët, për të ecë njëtrajtshëm në dialog e pa epilog apo për të ndryshuar krejtësisht objektivat strategjike për një përballje me sfidat e reja.

Kosova është në një situatë krejtësisht të re.

Shënim:

(Autori është doktor shkence, profesor në programin për Studime të Sigurisë në UBT, i profilizuar dhe njohës i politikave të Sigurisë Kombëtare dhe Inteligjencës)

Vazhdo të lexosh

Op-Ed

Jeta dhe fati (i paralajmëruar) i kuzhinierit të Carit

Nga Corriere della Sera.

Publikuar

nga

Vetëm tani mund të kuptohet se sa dëshpërim kishte në atë gjest ekstrem.

Sepse nëse do të kishte një person që e njihte mirë presidentin rus, ishte ai, ish i dënuari dhe ish-shitësi i hot dog-ëve, i cili u rrit gjithashtu në rrugicat e Shën Petersburgut kaq të rëndësishëm për formimin personal të Carit, të cilit i detyrohej gjithçka. Prandaj ai e dinte se kishte njëfarë të vërtete në atë që vëzhguesit rusë dhe perëndimorë pohuan në unison, në marrëveshje, secili me formula të ndryshme, duke i dhënë atij edhe pak kohë në liri ose në jetë.

Mediat më të afërta me Kremlinin bënë thirrje për “dënime shembullore”, emisionet propagandistike të cilat disa muaj më parë lavdëronin “pushtuesin e Bakhmutit”, tashmë i portretizonin atë dhe njerëzit e tij si tradhëtarë, ose një “biznesmen me të kaluar kriminale, një biznesmen në hije” duke ngritur pyetjen, pse ai ishte ende i lirë.

“Prigozhinit dhe udhëheqësve të Wagnerit duhet t’u pritet koka”, thoshte deputeti i Rusisë së Bashkuar Andrey Gurulyov, një ish-ushtar i konsideruar besnik i presidentit. Të gjithë në Rusi e dinin se Putini nuk mund të anashkalonte kurrë një gjë si ajo që kishte vuajtur para syve të gjithë botës. Nuk do i shkonte imazhit të tij si Car, si një njeri që nuk lë punë të papërfunduar, si një lider që vendos dhe që nuk bën kompromise nga frika, si ai që dukej se kishte firmosur me Prigozhinin për të ndaluar ushtrinë e tij dyqind kilometra nga Moska.

Historia e vonë e Rusisë duhet t’i kishte mësuar diçka. Por ndoshta komandanti i Wagnerit besoi tek vetja, dhe tek ajo çfarë mbeti nga lidhja e tij me Putinin. Sapo hyri në moshë, ai u arrestua për krim të organizuar, vjedhje, mashtrim dhe shfrytëzim prostitucioni të të miturve. Hyni në burg në 1982 kur Leonid Brezhnevi ishte ende gjallë, doli në vitin 1990 kur Bashkimi Sovjetik ishte në prag të kolapsit. Rusët i kujtojnë si vitet e tmerrshme vitet ’90, por për njerëz si ai ato ishin një mundësi.

Filloi në një kioskë hot-dogësh në bashkëpronësi me një dajë. Pesë vjet më vonë, me fonde ende të panjohura, themeloi vetë kompaninë e restoranteve Concord, e cila do të mbetet gjithmonë guri i themelit të mbretërimit të tij, duke hapur një restorant ku darkonin dhe drekonin kryetari i bashkisë së Shën Petersburgut Anatoly Sobchak dhe zëvendësi i tij, një i ri me emrin Vladimir Putin. Kur ky i fundit u bë kreu i qeverisë dhe më pas president, restorantet e Prigozhinit u zgjodhën për darkat zyrtare me krerët e shteteve të huaja, që nga Zhak Shirak e deri te Xhorxh Bush.

Thuhet se Putini e ka vlerësuar faktin që Prigozhini shpesh shërbente në tavolina personalisht. Fakti është se në vitin 2009 Concord mori kontratën për mensat shkollore të qyteteve më të mëdha ruse, dhe tre vjet më vonë atë ekskluzive për furnizimin me ushqim të Ushtrisë e Kuqe. Miliarda rubla, dhe pseudonimi “kuzhinieri i Putinit”.

Në vitin 2014, gjithçka ndryshoi. Në janar, Prigozhini themeloi një agjenci kërkimore në internet në Shën Petersburgun e tij që do të bëhet më e famshme si “fabrika e trolleve”,  e cila do të lejonte Kremlinin të helmonte ujërat e internetit derisa të ndikonte në zgjedhjet amerikane të vitit 2016. Në verë, gjatë pushtimit të Donbasit, i kërkon Ministrisë së Mbrojtjes tokë për stërvitjen e “vullnetarëve” pa lidhje me ushtrinë zyrtare, por të etur për të dhënë kontributin e tyre për atdheun kudo që ka një skenar lufte. Milicia e porsalindur do të quhet Wagner.

Është pseudonimi që i është vënë komandantit të saj të parë, Dmitry Utkin, njeriu që është konsideruar gjithmonë shpirti i grupit, ideologu që jepte shpërblime dhe ndëshkime mizore, ish-oficeri i Forcave Speciale që u transferua në sektorin privat, një nazist i cili deklaroi se dy muaj më parë ishte kthyer nga një lloj pensioni për të drejtuar personalisht të ashtuquajturin Marshimi për Drejtësi.

Ndodhej edhe ai në aeroplanin që u rrëzua në zonën e Tverit. Dhe nëse vdekja e një njeriu të frikshëm, por të padashur si Prigozhini ka një vlerë të madhe simbolike në sytë e Perëndimit, ajo e Utkinit mund të ketë pasoja më të mëdha brenda Rusisë, sepse ndër ultranacionalistët më fanatikë emri i tij ishte vërtet një legjendë.

Këto tetëmbëdhjetë muaj luftë ishin fatale për Prigozhinin. I ka jetuar gjithmonë në publik, si për të pretenduar një rol që e ndjente se i takonte. Pas vitesh mohimi se kishte lidhje me krijesën e tij, më 7 maj 2022 ai regjistroi një video në të cilën paraqitej i veshur me kamuflazhin e mercenarëve të tij. Është një kreshendo e vazhdueshme. Fillimisht ekzekutimet e drejtpërdrejta të dezertorëve, buletinet nga fronti, propaganda e bërë vetëm në emër të tij, më pas tiradat gjithnjë e më të shpeshta kundër “hajdutëve dhe burokratëve” të Ministrisë së Mbrojtjes, “fajtorë” se janë tepër të butë ndaj Kievit. Figura e tij bëhet gjithnjë e më e rëndë.

Në fillim, pak njerëz brenda dhe jashtë vendit parashikuan një përballje kaq brutale. Për afërsinë me Putinin, dhe mbi të gjitha sepse e kemi të vështirë të pranojmë se kundërshtimi më i fortë ndaj Kremlinit ka ardhur nga ata që donin më shumë luftë, jo nga ata që donin më pak.

Por më në fund u bë e qartë se hesapet do laheshin gjithsesi. Putini kishte vendosur të shpërndante Wagnerin. Më 23 qershor, Prigozhini u nis drejt Moskës, duke sfiduar Carin e tij në publik, duke e bërë atë të duket i dobët jo vetëm në sytë e botës, por edhe të popullit të tij, gjë që është shumë më serioze dhe e pafalshme. Ajo që ndodhi mes asaj kohe dhe ditës së djeshme ka pak rëndësi. Ishte thjesht çështje kohe. / Corriere della Sera – Bota.al

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara