Shëndeti

​Vitiligo – një sëmundje e lëkurës që shkakton humbje të pigmentit

Ajo prek njerëzit e të gjitha llojeve të lëkurës.

Published

on

Vitiligo është një sëmundje e lëkurës që prek midis 0.5 për qind dhe 2 për qind të popullsisë së botës dhe një humbje e pigmentit që mund të prekë më shumë zona të trupit. Ajo prek njerëzit e të gjitha llojeve të lëkurës dhe gjendja nuk është kërcënuese për jetën, por mund të jetë stresuese.

Zonat e pigmentit të humbur mund të zhvillohen kudo në trup, duke përfshirë:

zonat e ekspozuara ndaj diellit, si duart, këmbët, duart dhe fytyra

brendësia e buzës ose mukozës tjetër

vrimat e hundës

organet gjenitale

pjesa e pasme e syrit

brendësia e sistemit të dëgjimit

flokë që gjithashtu mund të bëhen gri ose të bardhë.

Edhe pse vitiligo mund të prekë pjesë të ndryshme të trupit, ajo nuk është ngjitëse dhe një person me vitiligo nuk mund t’ia kalojë dikujt tjetër.

Sipas një rishikimi të vitit 2020 të botuar në Journal of Dermatology, studiuesit arritën në përfundimin se vitiligo është një çrregullim autoimun në të cilin trupi shkatërron pjesët e tij.

“Kjo ndodh kur një pjesë e sistemit imunitar fillon të sulmojë dhe vrasë qelizat e pigmentit, melanocitet, në lëkurë, duke rezultuar në formimin e njollave të bardha”, tha dermatologia Michelle Rodrigues.

Nuk është ende e qartë pse qelizat imune sulmojnë qelizat e shëndetshme, por gjenetika dhe mjedisi mendohet se kanë një ndikim. Këta faktorë dihet se rrisin rrezikun e vitiligos:

Historia familjare dhe gjenet. Rreth 30% e njerëzve me vitiligo kanë një histori familjare të këtij çrregullimi të lëkurës, vëren Shkolla Mjekësore e Harvardit. Studiuesit kanë zbuluar se një profil i caktuar gjenetik i bën njerëzit më të ndjeshëm ndaj zhvillimit të vitiligos. Janë identifikuar afro 50 gjene të lidhura me vitiligo, duke përfshirë dy të quajtur NLRP1 dhe PTPN22. Këto dhe gjene të tjera të lidhura tani me vitiligon dihet se janë të përfshirë në rregullimin e sistemit imunitar dhe inflamacionin.

Vitiligo mund të shkaktojë disa simptoma, duke përfshirë:

njolla të bardha në lëkurë

thinja ose zbardhje e parakohshme e flokëve, vetullave, qimeve të fytyrës ose qerpikëve

humbja e pigmentit në mukozën, duke përfshirë mukozën e brendshme të hundës dhe buzëve

Trajtimi

Qëllimi më i zakonshëm i trajtimit të vitiligos është të barazojë tonin e lëkurës duke rivendosur ngjyrën ose ripigmentimin ose për të hequr ngjyrën ose depigmentimin e mbetur. Trajtimi i vitiligos ndryshon në varësi të:

ashpërsisë së gjendjes

vendndodhjes dhe madhësisë së njollave

numrit të njollave

sa të përhapura janë njollat

përgjigje ndaj trajtimit.

Trajtimet kozmetike dhe kirurgjikale përdoren më së shpeshti për vitiligo dhe gjithashtu mund të kombinohen. Ato zakonisht zgjasin të paktën tre muaj përpara se të vërehen efektet, dhe më shpesh këto janë:

Kremrat. Disa kremra, duke përfshirë kortikosteroidet dhe kremrat antiinflamatore, mund të ndihmojnë në rivendosjen e ngjyrës së njollave të bardha në fazat e hershme, dhe disa mund të ngadalësojnë përhapjen e vitiligos. Kremrat e tillë kanë nevojë për recetë sepse janë të fortë dhe mund të shkaktojnë edhe efekte anësore nëse përdoren për një kohë të gjatë. Efektet anësore mund të përfshijnë atrofinë e lëkurës, rrallimin, rritjen e tepërt të qimeve dhe acarimin e lëkurës.

Barna. Disa medikamente si steroidet mund të jenë efektive në trajtimin e vitiligos. Ato janë të disponueshme vetëm me recetë.

Psoraleni dhe ultraviolet. Ky kombinim trajtimesh kërkon marrjen e psoralenit në formë pilule ose kremi. Më pas mjeku e ekspozon pacientin ndaj dritës UVA për të aktivizuar medikamentet që ndihmojnë në rikthimin e ngjyrës së lëkurës. Pas kësaj, duhet të reduktoni ekspozimin ndaj diellit dhe të mbani syze dielli. Ky trajtim ka efekte anësore që mund të përfshijnë djegie nga dielli, vjellje, kruajtje dhe hiperpigmentim.

Terapia me dritë. Kjo është një alternativë ndaj terapisë tradicionale me rreze ultravjollcë. Ky trajtim ofron një lloj terapie me dritë më të fokusuar dhe shpesh çon në më pak efekte anësore. Mund të përdoret gjithashtu si pjesë e një programi trajtimi në shtëpi nën mbikëqyrjen e një mjeku.

Trajtimi me laser. Ky trajtim ndihmon me zonat e vogla të njollave dhe zgjat më pak se katër muaj, dy deri në tri herë në javë.

Depigmentimi. Kjo është një zgjidhje e zakonshme kur trajtimet e restaurimit të pigmentit të lëkurës kanë dështuar. Depigmentimi fokusohet në zbehjen e pjesës tjetër të lëkurës për t’u lidhur me zonat që kanë humbur ngjyrën. Është e nevojshme të përdoret një medikament si monobenzoni sipas udhëzimeve të mjekut. Edhe pse mund të duhen deri në dy vjet për të qenë efektiv, ky trajtim është zakonisht i përhershëm. Përveçse shkakton inflamacion, mund të rrisë edhe ndjeshmërinë ndaj dritës së diellit.

Trajtimet kirurgjikale janë të disponueshme kur mjekimet dhe terapia me dritë nuk funksionojnë. Llojet e trajtimeve kirurgjikale përfshijnë:

Shartimi i lëkurës. Kirurgu transferon lëkurën e shëndetshme dhe të pigmentuar në zonat e depigmentuara. Rreziqet përfshijnë infeksionin, dhëmbëzat ose dështimin e repigmentimit.

Transplantet e melanociteve. Mjeku heq një mostër të indit të shëndetshëm, rrit melanocitet dhe më pas transplanton qelizat në zona të depigmentuara.

Mikropigmentimi. Mjeku mund të bëjë tatuazh pigmentin në lëkurë. Kjo është më e mira për zonën e buzëve, por mund të jetë e vështirë të përputhet me ngjyrën e lëkurës.

Shëndeti

Probleme me ngërçin? Faktorët e rrezikut, arsyet dhe zgjidhjet

Published

on

Ngërçi i muskujve është një tkurrje e papritur dhe e pavullnetshme e muskujve në trup Nëse jeni zgjuar ndonjëherë gjatë natës ose gjatë ecjes nga ngërçi, ju e dini mirë që shtrëngimet shkaktojnë dhimbje të forta.

Por, edhe disa ilaçe dhe probleme shëndetësore mund të shkaktojnë ngërç të muskujve.

Shumica e rasteve të ngërçit ndodhin në muskujt e këmbëve, veçanërisht në zonën e kofshës. Përveç dhimbjes së papritur, ndjeni ose shihni edhe një gungë të fortë të indeve të muskujve nën lëkurën tuaj.

Shkaqet – Përdorimi i tepruar i muskujve, etja, tendosja e muskujve ose mbajtja e një pozicioni për periudhë të zgjatur shkakton ngërç muskulor. Megjithatë, në shumë raste, shkaku nuk dihet.

Dhimbjet e muskujve mund të jenë të lidhura me probleme mjekësore themelore, të tilla si:

Furnizimi i pamjaftueshëm me gjak. Shtrëngimi i arterieve që çojnë gjak në këmbët tuaja mund të prodhojë raste të ngërçit.

Shtypja e fijeve nervore. Shtypja e nervave në shtyllën kurrizore (stenoza e mesit) prodhon dhimbje të ngërçit në këmbë.

Pamjaftueshmëria e mineraleve në organizëm. Mungesa e: Kaliumit, kalciumit ose magnez në ushqim ndihmojnë shfaqjen e ngërçit.

Faktorët e rrezikut që rrisin rrezikun e ngërçeve të muskujve përfshijnë:

Mosha – Njerëzit e moshuar humbasin masën e muskujve, kështu që muskujt e mbetur mund të kontraktohen më lehtë.

Dehidratimi – Personat që lodhen dhe humbasin ujë, shpesh hasin dhimbje të muskujve.

Shtatzënia – Dhimbjet e muskujve gjithashtu janë të zakonshme gjatë shtatzënisë.

Mund të jeni në rrezik më të lartë të ngërçeve të muskujve nëse keni probleme me diabetin, nervat, mëlçinë ose çrregullimet tiroide.

Këto hapa ndihmojnë në parandalimin e ngërçeve:

Shmangni dehidratimin – Pini shumë lëngje çdo ditë. Sasia e ujit varet nga ajo që hani, gjinia, niveli i aktivitetit tuaj, moti, mosha dhe mjekimet që merrni.

Shtrini muskujt – Bëni ngrohjen fizike para dhe pas përdorimit të ndonjë muskuli për një periudhë të zgjatur.

Nëse keni tendencë të keni dhimbje në këmbë gjatë natës, ushtroni pak muskujt e gjymtyrëve para gjumit. Ushtrimi i lehtë, siç është hipur në biçikletë stacionare për disa minuta para gjumit, gjithashtu mund të ndihmojë në parandalimin e dhimbjeve gjatë gjumit.

Kur duhet patjetër të vizitoheni tek mjeku:

Ngërçet e muskujve zhduken vetvetiu por ndonjëherë janë serioze sa duhet për të kërkuar kujdes mjekësor. Kur ngërçet shkaktojnë problemet e mëposhtme duhet të paraqiteni tek mjeku.

Shkaktojnë dhimbje të rënda;

Janë të lidhura me ënjtje të këmbëve, skuqje ose ndryshime të lëkurës;

Janë të lidhura me dobësi të muskujve;

Ndodhin shumë shpesh;

Ngërçi që shkaktohet nga disa ilaçe dhe medikamente.

Ngërçet njihen si efekte anësore kur përdoren disa ilaçe të caktuara për probleme tjera të shëndetit. Ato shfaqen me nifedipine (Procardia dhe të tjerë), të përdorura për shtrëngime kraharori, tension të lartë të gjakut dhe kushte të tjera).

Ngërçet shfaqen edhe prej disa ilaçeve të azmës si terbutalina (Brethine) dhe albuterol (Proventil, Ventolin). Disa ilaçe që përdoren për të ulur kolesterolin, siç është lovastatina (Mevacor) çon në ngërçe.

Kinina është substancë që ul ngërçin, në sasi minimale gjendet te uji tonik. Mjaft persona vënë re lehtësim nga ngërçet si rezultat i përdorimit të ujit. Kinina si preparat është i dëmshëm për shtatëzënat dhe për personat me probleme të tensionit.

Këshilla praktike për ngërçin

Sapo e ndjeni dhimbjen, zhvishni këmbën e prekur e shtypni shputën e zbathur të këmbës në dysheme. I ftohti dhe sipërfaqja e sheshtë do t’ju sillen në normalitet për pak sekonda. Nëse ju kap natën, tërhiqni drejt vetes gishtat e këmbës së prekur dhe dhimbja do të kalojë shpejt. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Djathi, çelësi për jetë të shëndetshme

Published

on

Djathi mund të jetë çelësi i një jete të shëndetshme. Në një studim që është mirëpritur botërisht, studiesit nga Universiteti i Kompenhagenit zbuluan se djathi na bën mirë për zemrën.

Ata i kërkuan 139 të rriturve të merrnin pjesë në studimin 12 javor të të ngrenurit djath – një e treta e grupit të hante 80 g djath të zakonshëm çdo ditë, dhe një e tretë tjetër 80g djath me nivel të ulët yndyrne.

Grupi tjetër nuk duhet të hante djath fare, por 90 g bukë me reçel.

Shkencëtarët zbuluan se grupi i cili konsumoi djath me yndyrnë të lartë nuk kishte ndryshime në nivelin e kolesterolit, masën e belit apo presionin e gjakut. Në fakt, shëndeti i tyre u përmirësua.

Studimi, i publikuar në American Journal of Clinical Nutrition, raportoi se ngrënia e djathit përmes një diete të shëndetshme mund të na mbrojë ndaj sëmundjeve kardiovaskulare dhe atyre të metabolizmit, falë rritjes së kolesterolit “të mirë”.

Por ka edhe një arsye më shumë për të ngrënë djath – sipas një studimi të fundit japonez konsumimi i tij parandalon akumilimin e djamith mëlçi, ndërkohë që të tjerë kanë sugjeruar se na ndihmon të flemë gjumë më mirë, na bën më të lumtur dhe madje të humbasim në peshë.

Continue Reading

Shëndeti

Sa mjaltë në ditë mjafton për imunitet të mirë?

Published

on

Se një lugë mjaltë në ditë, me ujë, çaj apo me uthull molle, forcon rezistencën e organizmit, kaherë dihet. Mirëpo, nuk e kanë të gjithë të qartë që mu ajo lugë është masa e duhur.

Pikërisht është ajo sasia e produktit të bletëve e cila ngre nivelin e antioksidanteve, të rëndësishme në luftë kundër shumë sëmundjeve.

Mjalti përmban sasi të ndryshme polifenoli, antioksidante për të cilat konsiderohet që mbrojnë nga sëmundjet e zemrës, por dhe nga sëmundjet tjera, theksojnë ekspertë.

Ajo sasi është e mjaftueshme të plotësojnë nevojën për ëmbëlsirë, gjë që është shumë me rëndësi për të gjithë ata të cilët hanë ëmbëlsira.

Gjithashtu, kjo është sasia e cila nuk do të ndikojë në linjën e trupit.

Është llogaritur që adhuruesit e ëmbëlsirave brenda vitit mesatarisht hanë rreth 75 kilogramë ëmbëlsira, për shëndetin e tyre do të ishte mirë që së paku një pjesë të tyre të zëvendësojnë me mjaltë, rekomandojnë ekspertët.

Continue Reading

Shëndeti

Si të kuptoni që keni migrenë?

Published

on

Migrena është një nga shqetësimet më të përhapura, që shkakton paaftësi. Shumë njerëz vuajnë për vite të tëra nga dhimbje koke të shpeshta, pa e kuptuar se vuajnë nga migrena.

Por, çfarë është ajo? Migrena është dhimbje koke e njëanshme, që zgjat nga 4 deri në 72 orë. Nis ngadalë e bëhet e fortë me kalimin e orëve.

Origjina e dhimbjes së kokës lidhet me praninë e dritës, zhurmave, apo dhe të dyja bashkë. Kjo është arsyeja pse ata që vuajnë preferojnë të qëndrojnë në dhomë të errët, pa zhurmë. Dhimbja e kokës shoqërohet me ndjesi të përzierash, që çon në të vjella.

Ja shenjat paralajmëruese se migrena sapo ju ka kapluar:

Nëse dikush ka këto shenja në rastet e kokëdhembjes vuajnë nga migrena, që shkakton dhimbje të konsiderueshme që zgjat nga disa orë në ditë të tëra. Ndikon në cilësinë e jetesës, duke bërë që njerëzit të humbasin ngjarje të rëndësishme, për shkak të dhimbjeve të forta.

Migrena ka efekte negative. Por, ajo çka është më e rëndësishme është njohja e dhimbjes e trajtimi në kohë për të marrë sëmundjen nën kontroll. Ndonëse sëmundja nuk mund të shmanget plotësisht, të prekurit duhet të kujdesen për të reduktuar në maksimum faktorët përkeqësues si drita dhe zhurmat. Ushtrimet e rregullat dhe menaxhimi i stresit janë të dobishme për këtë sëmundje.

Katër fazat e migrenës:

Prodome – Simptomat përfshijnë lodhje të vazhdueshme e ndjenja nervozizmi, që nisin 12 orë para se të fillojë dhimbja e kokës. Ato janë shenja paralajmëruese të shqetësimeve nga migrena.

Aura – Dhimbja e kokës nis gradualisht e zgjat nga 5-60 minuta. Shqetësimet nga kjo fazë përfshijnë shfaqje të linjave horizontale, ndryshim në vizion, mpirje, apo ndjesi shpimi gjilpërash në gishta e duar. Rrallë mund të shkaktojnë probleme në të folur apo dobësi.

Pain (dhimbja e kokës) – Menjëherë pas fazës së aurës nis gradualisht dhimbja e kokës, fillimisht e lehtë dhe më pas duke u përkeqësuar në orët në vijim. Kjo fazë mund të zgjasë nga 4-72 orë. Ajo shoqërohet me ndjeshmëri të lartë ndaj zhurmave dhe dritave.

Postdrome – Kjo është faza e fundit e migrenës. Ndonëse dhimbja është zhdukur, personit që vuan do t’i duhen të paktën 24 orë që t’i kthehet normalitetit. Zakonisht ata ankohen për ndjesi lodhjeje dhe rraskapitjeje, pasi vuajtja nga migrena zgjat. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara