Shëndet
Vitiligo – një sëmundje e lëkurës që shkakton humbje të pigmentit
Ajo prek njerëzit e të gjitha llojeve të lëkurës.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiVitiligo është një sëmundje e lëkurës që prek midis 0.5 për qind dhe 2 për qind të popullsisë së botës dhe një humbje e pigmentit që mund të prekë më shumë zona të trupit. Ajo prek njerëzit e të gjitha llojeve të lëkurës dhe gjendja nuk është kërcënuese për jetën, por mund të jetë stresuese.
Zonat e pigmentit të humbur mund të zhvillohen kudo në trup, duke përfshirë:
zonat e ekspozuara ndaj diellit, si duart, këmbët, duart dhe fytyra
brendësia e buzës ose mukozës tjetër
vrimat e hundës
organet gjenitale
pjesa e pasme e syrit
brendësia e sistemit të dëgjimit
flokë që gjithashtu mund të bëhen gri ose të bardhë.
Edhe pse vitiligo mund të prekë pjesë të ndryshme të trupit, ajo nuk është ngjitëse dhe një person me vitiligo nuk mund t’ia kalojë dikujt tjetër.
Sipas një rishikimi të vitit 2020 të botuar në Journal of Dermatology, studiuesit arritën në përfundimin se vitiligo është një çrregullim autoimun në të cilin trupi shkatërron pjesët e tij.
“Kjo ndodh kur një pjesë e sistemit imunitar fillon të sulmojë dhe vrasë qelizat e pigmentit, melanocitet, në lëkurë, duke rezultuar në formimin e njollave të bardha”, tha dermatologia Michelle Rodrigues.
Nuk është ende e qartë pse qelizat imune sulmojnë qelizat e shëndetshme, por gjenetika dhe mjedisi mendohet se kanë një ndikim. Këta faktorë dihet se rrisin rrezikun e vitiligos:
Historia familjare dhe gjenet. Rreth 30% e njerëzve me vitiligo kanë një histori familjare të këtij çrregullimi të lëkurës, vëren Shkolla Mjekësore e Harvardit. Studiuesit kanë zbuluar se një profil i caktuar gjenetik i bën njerëzit më të ndjeshëm ndaj zhvillimit të vitiligos. Janë identifikuar afro 50 gjene të lidhura me vitiligo, duke përfshirë dy të quajtur NLRP1 dhe PTPN22. Këto dhe gjene të tjera të lidhura tani me vitiligon dihet se janë të përfshirë në rregullimin e sistemit imunitar dhe inflamacionin.
Vitiligo mund të shkaktojë disa simptoma, duke përfshirë:
njolla të bardha në lëkurë
thinja ose zbardhje e parakohshme e flokëve, vetullave, qimeve të fytyrës ose qerpikëve
humbja e pigmentit në mukozën, duke përfshirë mukozën e brendshme të hundës dhe buzëve
Trajtimi
Qëllimi më i zakonshëm i trajtimit të vitiligos është të barazojë tonin e lëkurës duke rivendosur ngjyrën ose ripigmentimin ose për të hequr ngjyrën ose depigmentimin e mbetur. Trajtimi i vitiligos ndryshon në varësi të:
ashpërsisë së gjendjes
vendndodhjes dhe madhësisë së njollave
numrit të njollave
sa të përhapura janë njollat
përgjigje ndaj trajtimit.
Trajtimet kozmetike dhe kirurgjikale përdoren më së shpeshti për vitiligo dhe gjithashtu mund të kombinohen. Ato zakonisht zgjasin të paktën tre muaj përpara se të vërehen efektet, dhe më shpesh këto janë:
Kremrat. Disa kremra, duke përfshirë kortikosteroidet dhe kremrat antiinflamatore, mund të ndihmojnë në rivendosjen e ngjyrës së njollave të bardha në fazat e hershme, dhe disa mund të ngadalësojnë përhapjen e vitiligos. Kremrat e tillë kanë nevojë për recetë sepse janë të fortë dhe mund të shkaktojnë edhe efekte anësore nëse përdoren për një kohë të gjatë. Efektet anësore mund të përfshijnë atrofinë e lëkurës, rrallimin, rritjen e tepërt të qimeve dhe acarimin e lëkurës.
Barna. Disa medikamente si steroidet mund të jenë efektive në trajtimin e vitiligos. Ato janë të disponueshme vetëm me recetë.
Psoraleni dhe ultraviolet. Ky kombinim trajtimesh kërkon marrjen e psoralenit në formë pilule ose kremi. Më pas mjeku e ekspozon pacientin ndaj dritës UVA për të aktivizuar medikamentet që ndihmojnë në rikthimin e ngjyrës së lëkurës. Pas kësaj, duhet të reduktoni ekspozimin ndaj diellit dhe të mbani syze dielli. Ky trajtim ka efekte anësore që mund të përfshijnë djegie nga dielli, vjellje, kruajtje dhe hiperpigmentim.
Terapia me dritë. Kjo është një alternativë ndaj terapisë tradicionale me rreze ultravjollcë. Ky trajtim ofron një lloj terapie me dritë më të fokusuar dhe shpesh çon në më pak efekte anësore. Mund të përdoret gjithashtu si pjesë e një programi trajtimi në shtëpi nën mbikëqyrjen e një mjeku.
Trajtimi me laser. Ky trajtim ndihmon me zonat e vogla të njollave dhe zgjat më pak se katër muaj, dy deri në tri herë në javë.
Depigmentimi. Kjo është një zgjidhje e zakonshme kur trajtimet e restaurimit të pigmentit të lëkurës kanë dështuar. Depigmentimi fokusohet në zbehjen e pjesës tjetër të lëkurës për t’u lidhur me zonat që kanë humbur ngjyrën. Është e nevojshme të përdoret një medikament si monobenzoni sipas udhëzimeve të mjekut. Edhe pse mund të duhen deri në dy vjet për të qenë efektiv, ky trajtim është zakonisht i përhershëm. Përveçse shkakton inflamacion, mund të rrisë edhe ndjeshmërinë ndaj dritës së diellit.
Trajtimet kirurgjikale janë të disponueshme kur mjekimet dhe terapia me dritë nuk funksionojnë. Llojet e trajtimeve kirurgjikale përfshijnë:
Shartimi i lëkurës. Kirurgu transferon lëkurën e shëndetshme dhe të pigmentuar në zonat e depigmentuara. Rreziqet përfshijnë infeksionin, dhëmbëzat ose dështimin e repigmentimit.
Transplantet e melanociteve. Mjeku heq një mostër të indit të shëndetshëm, rrit melanocitet dhe më pas transplanton qelizat në zona të depigmentuara.
Mikropigmentimi. Mjeku mund të bëjë tatuazh pigmentin në lëkurë. Kjo është më e mira për zonën e buzëve, por mund të jetë e vështirë të përputhet me ngjyrën e lëkurës.
Shëndet
Çfarë i ndodh trupit tuaj pa mish për 12 muaj?
Published
13 minutes agoon
November 12, 2025By
UBT News
Në rast se nuk konsumoni mish, ka përfitime të shumta. Arsyet më poshtë mund të ju bindin që ta ndaloni konsumimin e mishit për të paktën 1 vit.
Humbja e peshës
Një person humb mesatarisht 4.5 kg nëse nuk konsumon mish. Kjo sipas një studimi që tregon se vetëm mos-konsumimi i mishit u ofron mundësi të humbje peshës pa ndryshuar ndonjë rutinë tjetër.
Ulet risku i sulmit në zemër
Një studim tjetër thotë se nëse bëheni vegjetarian, e ulni kolesterolin dhe shtypjen e gjakut.
…dhe diabetit
Kurse, ky studim thotë se personat që konsumojnë mish janë për 29% më të rrezikuar nga diabeti se sa vegjitarianët. Kurse ata që konsumuan çfarëdo lloj mishi, kishin 38% më shumë shansë që të kenë diabet.
…dhe kancerit
Organizata botërore e shëndetiti rendit mishërat e përpunuara si nga shkaktarët kryesor të kancerit.
Bakteriet mbrojtëse
Një studim tjetër thotë se veganët kanë më shumë specie të bakterieve mbrojtëse në zorrët e tyre se sa mishngrënësit.
Do të ndiheni më mirë pas ushtrimeve
Studime të shumta kanë vërtetuar se personat që nuk konsumojnë mish performojnë më mirë në ushtrime dhe aktivitete fizike se sa ata që e konsumojnë mishin.
Do të ndiheni më mirë në përgjithësi
Persona të shumtë që kanë hequr dorë nga mishi kanë treguar se janë ndier më mirë. Ata janë ndier më të shëndetshëm, janë aktivizuar më shumë, kanë ngrënë më shumë e kanë humbur peshë si dhe kanë zbuluar ushqime të reja për konsum. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Testi TNT – Ekzaminimi që zbulon çrregullimet në lidhjen nerv–muskuj
Published
2 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Nëse ndieni lodhje të shpejtë ose dobësi muskulare që përkeqësohet gjatë ditës, kjo mund të jetë shenjë e një çrregullimi neuromuskular.
Për diagnostikimin e tij përdoret testi TNT (testi i transmetimit neuromuskular), i njohur edhe si test i stimulimit të përsëritur (TRS).
Ky test neurologjik mat mënyrën se si sinjalet nervore kalojnë nga nervi te muskuli, duke ndihmuar në zbulimin e sëmundjeve si miastenia gravis, sindroma Eaton-Lambert apo botulizmi.
Kur rekomandohet?
Testi kryhet në raste me:
rënie të qepallave,
pamje të dyfishtë,
vështirësi në të folur apo gëlltitje,
dobësi që shtohet me lëvizje të përsëritura.
Si kryhet?
Në disa zona të trupit vendosen elektroda që dërgojnë impulse elektrike të lehta, për të matur reagimin e muskujve para dhe pas aktivizimit.
Procedura është e sigurt, zgjat rreth 20–30 minuta, dhe rezultatet merren menjëherë.
Përgatitja:
Mos aplikoni kremra në lëkurë para testit.
Mos merrni Mestinon (pyridostigmine) në ditën e testit.
Ushqimi dhe pijet lejohen normalisht.
Rezultatet ndihmojnë mjekun të përcaktojë nëse ka bllokim në transmetimin nervor, dhe të zgjedhë trajtimin më të përshtatshëm. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Sekreti për një trup pa inflamacion? Gjendet në frigoriferin tënd!
Published
2 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Inflamacionet janë probleme të shpeshta të trupit. Hulumtimet mbështesin teorinë se inflamacioni në fakt në disa raste mund të jetë diçka e mirë.
Pse? Sepse ndihmon trupin të zbulojë dëmtimet ose sëmundjet nga të cilat preket organizmi.
Ushqimet anti-inflamatore janë luftëtarë të përsosur kundër inflamacionit dhe janë në dispozicionin tua, madje më afër nga sa mund të mendoni. Ato zvogëlojnë inflamacionin kronik dhe ju sigurojnë peshë të shëndetshme dhe energji.
Shtoni një ose më shumë prej këtyre ushqimeve në vijim në dietën tuaj për të shmangur inflamacionin që mund t’ju shkaktohet në trup.
Speca djegës – Janë alternativë natyrale për evitimin e inflamacionit në trup. “Capsaicin” i gjendur në specin djegës, pengon enzimën COX- 2, e njohur si shkaku i inflamacionit të zhvillohet.
Molla dhe qepët – Përmbajnë kuercetin që është frenues natyror i shumë alergjive të cilat konsiderohen si shkak i inflamacionit. Mos harroni se kuercetin është i pranishëm në lëvozhgën e mollëve, prandaj rekomandohen të konsumohen sa më shumë.
Ananasi – Fruti tropikal që përmban shumë përbërës anti-inflamator duke minimizuar ënjtjet apo dhimbjet e ndryshme të trupit. Rekomandohet të konsumohet i freskët.
Perimet jeshile – Ju duhet t’i konsumoni ato për shkak të përbërësve alfa acid linoleik dhe omega 3 të cilat i bëjën të ngjashme me vlerat që mund të përmbajë peshku.
Fara dhe arra – Ashtu si perimet me gjethe të errëta dhe këto fara dhe arra përmbajnë omega 3. Evitoni arrat e pjekura, temperatura e tyre shkatërron omega 3. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Shikim më i mirë me fuqinë e specave të kuq
Published
20 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Specat e kuq janë një nga ushqimet më të shëndetshme që mund të përfshini në dietën tuaj.
Ata përmbajnë një sasi të madhe të vitaminës C, një antioksidant që ndihmon trupin të luftojë radikalet e lira e të forcojë sistemin imunitar.
Përveç kësaj, vitamina C luan rol të rëndësishëm në absorbimin e duhur të hekurit nga ushqimet, duke ndihmuar në parandalimin e lodhjes dhe anemisë. Por përfitimet e specave të kuq nuk ndalen këtu.
Ata janë gjithashtu të pasur me vitaminë A, e cila është thelbësore për shëndetin e syve. Konsumimi i rregullt i specave të kuq ndihmon në përmirësimin e shikimit, veçanërisht aftësinë për të parë në dritë të ulët ose natën.
Vitamina A ndihmon në mbrojtjen e retinës dhe parandalon problemet e shikimit që lidhen me moshën.
Specat e kuq janë gjithashtu të pasur me fibra, që ndihmojnë në tretje dhe mbajnë nivelin e sheqerit në gjak të qëndrueshëm.
Ato përmbajnë luteinë edhe zeaksantinë, dy karotenoide të cilët kontribuojnë në shëndetin e syve dhe të reduktojnë rrezikun e sëmundjeve degjenerative të syrit.
Pra, duke shtuar specat e kuq në dietën tuaj, jo vetëm që do të përmirësoni sistemin imunitar dhe tretjen, por do të mbani shikimin tuaj të mprehtë dhe të shëndetshëm. Një zgjedhje e thjeshtë dhe e shijshme për shëndetin tuaj afatgjatë. /A.Z/UBT News/
Bugatti feston 20 vjetorin e Veyron në Las Vegas
Xhaka për ndeshjen ndaj Kosovës: Një finale e mundshme në Prishtinë
Rusia e gatshme të rifillojë bisedimet me Ukrainën në Stamboll
Çfarë i ndodh trupit tuaj pa mish për 12 muaj?
Verifikohen rezultatet e 75 vendvotimeve në Mitrovicë të Jugut
Gjendet edhe një tjetër fletëvotim që nuk i përshtatet numri serik
Robert De Niro vjen në ekran si babai i Fitim Krasniqit në film historik për Kosovën
Hill në Hagë: Adem Demaçi ishte i rreptë, kishte opinione të egra ndaj Serbisë
Hailey Bieber flet për martesën, mëmësinë dhe jetën në qendër të vëmendjes
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
