

Shëndeti
Mungesa e përqëndrimit – Normalitet apo një sëmundje e re mendore?
Frances e kritikon krijimin e një emërtimi për simptoma të cilat deri tani janë konsideruar normale.
Published
2 years agoon
By
UBT newsMe siguri nuk ju ndodh rrallë herë që të humbsini krejt pa pritur në mendime teksa jeni duke kryer një punë.
Madje kjo mund të ndodhë edhe kur nuk jeni duke bërë asgjë apo aktivitete të thjeshta si ecjet në natyrë.
Po flasim pikërisht për përhumbjet në mendime që shpesh duken si një krejt proces natyral dhe i padëmshëm.
Por së fundmi ekspertët psikiatër ngrenë shqetësimin se kjo po kthehet në një problem, madje në një sëmundje të vërtetë të njohur si “çregullimi i përqëndrimit”.
Si qëndron e vërteta?
Duke qenë se janë të ngjashme edhe me sindroma apo sëmundje të tjera, komuniteti mjekësor ka ende ndarje përsa i përket diagnostikimit të kësaj gjendje në një sëmundje mendore më vete.
Simptomat e kësaj gjendje shpesh shfaqen me lodhje, konfuzion të vazhdueshëm, ngadalësim i proceseve të përditshme dhe vështirësi të tjera psikofizike.
Sipas ekspertëve ky shqetësim ka kohë që është shfaqur dhe shpesh është quajtur me emërtime të ndryshme.
Disa prej tyre e shohin si një efekt anësor të sidromës ADHD, sëmundja e mungesës së vëmendjes dhe hiperaktivitetit.
Ku personat vuajnë nga hipëraktiviteti dhe interaktiviteti i vazhdueshëm me të tjerët ose mjedisin përreth.
Shpërqëndrimi i vazhdueshëm nga ana tjetër mund të jetë një shprehje e po kësaj sëmundje që shfaqet në këtë formë duke u mbyllur në mendime.
Në një studim të bërë nga Universiteti Mjekësor i Virxhinias, psikologu Russel Barkley thotë të kundërtën.
Në fakt ky veprim i trurit sipas Barkley është një shqetësim i ri që prek turin ndaj duhet diagnostikuar dhe trajtuar si i tillë. Gjithësesi për momentin mbetet ende jashtë emërtimit si një sëmundje mendore e veçantë.
Debati mbi sëmundjen
Psikiatri amerikan Allen Frances profesor në Universitetin Duke, e kritikon krijimin e një manuali dhe një emërtimi për simptoma të cilat deri tani janë konsideruar normale.
Sipas tij, simptomat që gjenden tek kjo sindromë e re e supozuar shfaqen edhe tek personat që vuajnë nga depresioni.
Nga ana tjetër ka studime të cilat tregojnë se simptomat e shpërqëndrimit dhe humbjes së vëmendjes shfaqen thuajse në të gjithë fëmijët kur nëna ka abuzuar me alkoolin gjatë shtatëzanisë.
Momentalisht mjekët po zhvillojnë teste dhe po kapin imazhe të trurit të këtyre personave në mënyrë që të krijojnë një hartë të zhvillimit të tij.
Gjithësesi evidentimi i “mungesës së përqëndrimit” si një sëmundje të vërtetë mendore mbetet ende i hapur nga akademikët.
Një nga problemet më të mëdha që ekpertët ngrenë në rivlersimin dhe zgjerimin e sëmundjeve mendore është prishja e sjelljeve që njerëzit bëjnë në normalitet./AgroWeb.org
Shëndeti
Peshë normale, por bark i madh! Çfarë do të thotë për shëndetin?
Published
18 hours agoon
July 2, 2025By
UBT News
Pesha e trupit, masa dhjamore, ajo muskulore e një sërë parametrash tjerë përbëjnë atë që quhet trup i shëndetshëm. Këto të dhëna specifikisht janë të ndryshme për çdo njeri, por në panormën e gjerë, ekspertët sugjerojnë të mos kaloni në mbipeshë.
Çfarë ndodh në organizëm kur konsideroheni në peshë normale, por keni bark të madh?
Sipas ekspertëve dhjami i mbledhur rreth belit mund të jetë një problem kryesisht për organet tuaja.
Çfarë do të thotë për shëndetin?
Siç e shpjeguam, edhe nëse keni një peshë normale për trupin, problemi qëndron tek akumulimi i tepërt i dhjamit në disa zona.
Barku i madh apo i dhjamosur rrit rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës sipas Shoqatës Amerikane të Zemrës, në deklaratë të publikuar në Prill 2021.
Sipas tyre lloji më i rrezikshëm i dhjamit për zemrën është pikërisht ai që qëndron rreth barkut, pasi rrethon organet, ky lloj shëndeti dëmton arteriet dhe të shkaktojë probleme kardiovaskulare të shumta.
Për të qenë të shëndetshëm, diametri i belit nuk duhet të jetë më i madh se gjysma e peshës tuaj trupore, për të mbajtur një trup në formë, ekspertët rekomandojnë të bëni 150 minuta aktivitet fizik në javë me intensitet mesatar. Këtu mund të përfshihet noti, e ecura, vrapi apo palestra e sporte të tjera.
Qëllimi juaj duhet të jetë të largoni sa më shumë dhjamin nga beli dhe të formoni masë muskulare.
Shëndeti
Ja faktorët që ndikojnë në rritjen e kolesterolit të keq
Published
22 hours agoon
July 2, 2025By
UBT News
Trupi ka nevojë për kolesterol, në mënyrë që të ndërtojë qelizat e shëndetshme, nivelet e larta të kolesterolit mund të rrisin rrezikun për t’u prekur nga sëmundjet e zemrës.
Duke qenë se kolesteroli i lartë nuk shfaq simptoma, ju mund ta vini veten në rrezik edhe pa e kuptuar.
Regjimi ushqimor – Yndyrat e ngopura, të gjetura në ushqime si mishi i kuq, qumështi, por gjithashtu edhe disa produkte, të tilla si biskotat, rrezikojnë të rrisnin nivelin e kolesterolit të keq në gjak.
Mbipesha – Tashmë dihet se mbipesha është një nga arsyet kryesore që lidhet ngushtë me kolesterolin e keq në gjak.
Mungesa e aktivitetit fizik – Mund të kontribuojë në rritjen e kolesterolit të keq dhe uljen e kolesterolit të mirë.
Duhani – Pirja e saj dëmton muret e enëve të gjakut, duke i bërë ato më të prirura për të grumbulluar depozita yndyrore.
Mosha mund të jetë një tjetër faktor – Për shkak se kimia e trupit tuaj ndryshon kur plakeni, rreziku i kolesterolit të lartë rritet.
Diabeti – Sheqeri i lartë në gjak, kontribuon në rritejn e nivelit të kolesterolit të keq dhe dëmton gjithashtu arteriet tuaja.
Si mund të parandaloni rritjen e nivelet të kolesterolit të keq?
Për të ndihmuar në parandalimin e kolesterolit të lartë, ju mund të:
Reduktoni konsumin e kripës dhe të shtoni konsumin e frutave, perimeve dhe drithërave.
Kufizoni sasinë e yndyrave shtazore dhe përdorni yndyra të mira në mënyrë të moderuar.
Eliminoni kilogramët e tepërt dhe mbani një peshë të shëndetshme.
Hiqni dorë nga duhani.
Kryeni aktivitet fizik gjatë ditëve të javës, për të paktën 30 minuta.
Konsumoni alkooli në mënyrë të moderuar.
Menaxhoni stresin.
Shëndeti
Ja pse zgjoheni të uritur edhe pse keni ngrënë darkë vonë
Published
23 hours agoon
July 2, 2025By
UBT News
Njerëzit që hanë vonë natën kanë më shumë gjasa ta përballojnë mëngjesin pa shumë oreks, dhe ata që nuk e kanë ngrënë darkën ka të ngjarë ta përballojnë mëngjesin menjëherë. Megjithatë, ndonjëherë uria na zgjon pa asnjë arsye të dukshme.
Oreksi është një gjë komplekse. Nivelet e hormoneve, zakonet e gjumit, plakja dhe faktorë tjerë ndikojnë nëse zgjohemi gati për të ngrënë.
Metabolizëm i shpejtë
Ndjenja e ngopjes varet nga shkalla metabolike e trupit tuaj. Nëse jeni atlet ose dikush me shumë masë muskulore, ka të ngjarë të digjni më shumë kalori ndërsa flini. Kjo ndodh sepse muskujt janë më aktivë metabolikisht sesa dhjami.
“Njerëzit me metabolizëm më të shpejtë ndihen më të uritur në mëngjes sesa njerëzit me metabolizëm të ngadaltë. Një metabolizëm i shpejtë do të thotë që trupi e tret ushqimin, kështu që duhet më shumë kohë për t’u ndjerë i ngopur ose ndiheni të uritur më shpesh”, tha dietologia Kimberley Wiemann.
Gjendja shëndetësore
Sa herë që një gjendje mjekësore prish nivelet e sheqerit në gjak, ekziston mundësia që kjo të ndikojë në oreks. Sidomos nëse keni diabet ose probleme të tjera me sheqerin në gjak, mund të zbuloni se keni më shumë uri në mëngjes.
“Njerëzit me diabet mund të përjetojnë një gjendje të quajtur ‘fenomeni i agimit’. Kjo shkaktohet nga sheqeri i lartë në gjak në mëngjes, gjë që mund të çojë në rritje të urisë”, shpjegon Wiemann.
Në raste të tjera, ilaçet që merrni për një gjendje mjekësore mund të rrisin urinë tuaj. Steroidet, disa ilaçe kundër depresionit, antihistaminikët dhe disa ilaçe për migrenën janë lidhur me ndryshime në oreks.
Mungesa e gjumit
Shpesh neglizhohet, megjithatë është faktor i rëndësishëm në ndjenjën e urisë. Studime të shumta tregojnë se një gjumë i mirë gjatë natës dhe një oreks i mjaftueshëm shkojnë dorë për dore. Një studim i 2013 raportoi se mungesa e gjumit e zvogëlon ndjeshëm aftësinë e trurit për të rregulluar oreksin. Një studim tjetër 2019 zbuloi se kur gjumi i grave të shëndetshme u zvogëlua me 33 përqind, ato përjetuan rritje të urisë dhe dëshirës për ushqim.
Mosha
Për disa njerëz, mungesa e urisë në mëngjes mund të jetë çështje plakjeje. Ndërsa njerëzit plaken, mund të humbasin disi aftësinë për të ndjerë nëse janë të uritur apo të etur. Për më tepër, sa më shumë që plakemi, aq më ngadalësohet metabolizmi ynë dhe na duhen më pak kalori në përgjithësi. Mundohuni të hani më shumë vakte, më të vogla dhe më të shpeshta, duke filluar me një mëngjes të lehtë.

Sulmi në zemër ndodh kur furnizimi me gjak në zemër ndalet papritmas si pasojë e ndonjë bllokade. Sipas studimeve, çaji i zi mund të ndihmojë në zvogëlimin e këtij sulmi.
Sipas të dhënave të publikuara më 2012 në “Food & Function”, çaji i zi zvogëlon rreziqet e sëmundjeve koronare të zemrës dhe të sulmit të trurit për 10 deri në 20 për qind. Më 2000, një prej studimeve më të mëdha mbi ndikimin e konsumimit të çajit në shëndetin e zemrës ishte publikuar në “Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology”.
Studimi kishte analizuar më shumë se 37,000 holandezë dhe kishte zbuluar se ata që pinë çaj janë më pak të prirë të vdesin nga sëmundjet e zemrës.
Në veçanti, çaji i zi ka përfitime shëndetësore për zemrën. Më 2012, një studim i publikuar në “Preventive Medicine” zbuloi se konsumimi i tri gotave me çaj të zi në ditë për 12 javë shpie në reduktim të dukshëm të nivelit të antioksidantëve në sheqer të gjakut, që mbrojnë nga stresi oksidativ dhe inflamacioni.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, faktorët e rrezikut që mund të shpijnë në sulm të zemrës janë: konsumimi i alkoolit, pirja e duhanit, shtypja e lartë e gjakut, mbipesha, kolesteroli i lartë, glukoza e lartë në gjak, mungesa e aktivitetit fizik, etj.

Abdixhiku: LVV s’po e respekton aktgjykimin e Kushtetueses, do t’i drejtohemi sërish këtij institucioni

Anton Cena vazhdon ta bëjë krenare Kosovën, i fiton dy medalje në Amerikë

Tri aktorët që mbeten në garë për rolin e James Bond!

Danimarka merr vendimin historik, bën të detyrueshëm shërbimin ushtarak për gratë

Ambasada gjermane i përgjigjet Petkoviqit: Thirrjet për shtensionim duhet të vlejnë për të gjithë njëlloj

Abdixhiku në takim me presidenten Osmani

SGA me pagë rekorde në NBA

Krasniqi: PDK-ja e gatshme për zgjidhje politike

Trump fiton “betejën” me CBS News, pas padisë do t’ia paguajë 16 milionë dollarë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës