

Published
4 years agoon
By
Betim GashiMargarina, salcat për sallatë, majoneza, produktet qumështore me përqindje të lartë të yndyrës, si dhe sallamet e ndryshme më së miri është të largohen nga frigoriferi që të mos na “trashin”.
Kur zgjedhim ushqim në restorant jemi të vetëdijshëm që peshku është zgjedhje më e mirë sesa hamburgeri, por te ruajtja e ushqimit në frigoriferin tonë shpesh nuk mendojmë nëse jemi duke blerë apo ngrënë shëndetshëm, pohon nutricionistja Elain Magee.
Ajo ka përpiluar listën e ushqimeve të pashëndetshme për WebMD, të cilat më së miri është të mos gjenden në frigorifer që të mos jemi në tundim për t’i ngrënë.
Majoneza
Nëse e hani shpesh e keni të qartë pse yndyrat ju depozitohen në enët tuaja të gjakut, ndërsa kilogramët fitohen kaq lehtë. E vërteta është që majoneza nuk është domosdo e keqe nëse konsumin e saj e kufizojmë në dy lugë të vogla, të cilat përmbajnë rreth 60 kalori dhe 6.7 gram yndyrë. Nëse jeni adhurues i madh i majonezës dhe gjatë një shujte hani edhe deri një të katërtat e një filxhani me këtë do konsumoni 360 kalori dhe 40 gram yndyra.
Në vend të majonezës zgjidhni salca më pak të yndyrshme, si mustardë ose krem djathi, këshillon Magee.
Produktet qumështore me përqindje të lartë të yndyrës
Ushqimet si qumështi me përqindje të lartë të yndyrës, kremi dhe gjalpi kanë shumë përbërës të mirë, si proteina, kalcium, vitamina B dhe rifoflavine. Problemi është në atë që përmbajnë edhe shumë yndyra dhe nëse i konsumojmë çdo ditë ekziston rreziku nga niveli i rritur i kolesterolit. Për shembull, nëse pimë gjysmë litri qumësht me përqindje të lartë yndyrore çdo ditë, në fund të javës do të konsumojmë më shumë se 2000 kalori, 105 gram, yndyra dhe nga këto rreth 60 gram yndyra të ngopura dhe 315 miligram kolesterol.
Prandaj më mirë është të zgjidhen produktet e qumështit me yndyrë të reduktuar, të cilat përmbajnë përbërës të shëndetshëm, por edhe më pak yndyra të rrezikshme.
Mishi i përpunuar
Sallamet, salsiçet dhe pashtetat zakonisht bëhen nga mishi me kualitet më të ulët, ndërsa janë të mbushura me konservans, aditivë dhe yndyra. Përveç që përmbajnë edhe sasi të madhe të kripës për të cilën arsye rrisin edhe rrezikun për dëmtimin e veshkave dhe tensionin e lartë të gjakut, ndërsa nuk rekomandohen të hahen më shpesh se një herë në javë.
Shumë studime kanë treguar se si konsumimi shumë i madh i mishit të përpunuar i kontribuon shfaqjes se kancerit të zorrës së trashë, një nga karcinomat më të përhapura.
Salcat për sallatë
Salcat për sallata janë shtesë e shkëlqyeshme, e cila pastën e zakonshme e shndërron në ushqim të shijshëm kryesor, por vetëm një shujtë me salcë përmban rreth 120 kalori, 12 gramë yndyra dhe 380 miligramë kripë.
Rekomandohen mëlmesa tradicionale, si vaji i lulediellit ose i ullirit dhe uthulla e verës dhe e mollës, ose pak lëng limoni për një sallatë të shëndetshme.
Margarina dhe derivatet e saj
Margarina përmban sasi të madhe të acideve yndyrore, sepse krijohet si emulsion i vajrave bimore dhe ujit dhe është dëshmuar që përdormi i rregullt i saj rrit rrezikun nga sëmundjet e zemrës dhe enët e gjakut. Margarina rrit shkallën e kolesterolit të përgjithshëm dhe redukton shkallën e atij të mirit, por edhe ka efekt të keq në imunitet.
Pohohet që margarina përmban në mes 19 dhe 38 acide transyndyrore, ndërsa në një lugë gjenden rreth 100 kalori dhe 11 gram yndyra.
-Gjithmonë më mirë zgjidhni gjalpë sesa margarinë – këshillon Magee.
Patatet e skuqura
Ky version patatesh, në veçanti i dashur për të rinjtë, ndërsa njerëzit shpesh i blejnë, sepse janë gati të përgatitura dhe me çmim të ulët. Megjithatë, patatja e ngrirë nuk është aspak e mirë për shëndet, sepse përmban sasi të mëdha të kripës dhe konservanseve.
Porcioni i vogël prej 85 gramë patate përmban rreth 11 gramë yndyra, rreth 3 gramë acide të ngopura yndyrore, 390 deri 540 miligramë natrium dhe rreth 190 kalori. Rekomandohet të hahet patatja e zierë ose e pjekur, këshillojnë nutricionistët.
Pijet frutash dhe me gaz
Pijet e ëmbëltuara, çajrat e ftohtë dhe pijet e gazuara, madje edhe ato që përmbajnë ëmbëltues artificialë janë armiqtë më të mëdhenj të linjës së hollë sepse hapin oreksin, nuk kanë vlerë ushqyese dhe janë vetëm “kalori të zbrazëta”.
Uji i thjeshtë është më i mirë për hidratim të tërë organizmit, ndërsa nëse preferoni pije me shije, atëherë bëni vetë çaj të gjelbër ose të zi. Në pijen e tillë vëni mjaltë dhe limon dhe ruajani në një shishe qelqi dhe do të fitoni pije të shëndetshme dhe të shijshme të mbushur me antioksidantë.
Shëndet
Një lugë sheqer më pak! Studimi që tregon se çaji mund të jetë po aq i shijshëm pa të
Published
2 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Sipas një studimi të realizuar në Londër, shtimi i sheqerit në çaj nuk është i nevojshëm për ta shijuar atë.
Hulumtuesit analizuan për një muaj zakonet e 64 meshkujve që zakonisht e pinin çajin me sheqer.
Pjesëmarrësve iu kërkua të ndiqnin një nga tre qasje: të ndalonin krejt shtimin e sheqerit, ta zvogëlonin gradualisht sasinë e tij ose të vazhdonin ta konsumonin si më parë.
Pas katër javësh, rezultatet treguan se edhe ata që e kishin ndaluar krejtësisht sheqerin, vazhdonin ta shijonin çajin njësoj. Në fund të eksperimentit, 42% e pjesëmarrësve që kishin reduktuar gradualisht sasinë e sheqerit, kishin hequr dorë plotësisht nga ai.
Studiuesit theksojnë se konsumimi i tepërt është një shqetësim serioz për shëndetin publik, pijet e zakonshme përbëjnë burim të madh të tij.
Në Britani, njerëzit konsumojnë rreth 700 gramë sheqer në javë ekuivalente me 140 lugë çaji për person, shumë mbi sasinë e rekomanduar prej 210 gramësh në javë (apo 30 gramë në ditë).
Një tjetër studim paralajmëron se një dietë e pasur me sheqer mund të ndikojë negativisht në shëndetin mendor, duke kontribuar në zhvillimin e depresionit.
Sheqernat e tepërt lidhen me procese inflamatore, neurobiologjike dhe metabolike që shoqërohen me simptoma depresive.
Kur kjo shoqërohet me mungesën e ekspozimit ndaj diellit gjatë dimrit dhe konsumimin e ushqimeve të përpunuara, rreziku për probleme të shëndetit mendor rritet ndjeshëm. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Llojet e mjaltit që forcojnë imunitetin dhe përmirësojnë shëndetin
Published
2 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Mjalti klasifikohet sipas llojeve të luleve nga të cilat është mbledhur nektari. Cilësia, ëmbëlsia dhe vetitë medicinale varen nga burimi natyral i luleve, duke bërë që çdo lloj mjalti të ketë karakteristika dhe përfitime të veçanta.
Disa varietete kanë aromë të butë dhe delikate, ndërsa të tjerë ofrojnë shije më të forta dhe intensive.
Po ashtu, disa lloje njihen për fuqinë e tyre shëruese ndaj plagëve apo infeksioneve, ndërsa të tjerë ndihmojnë në uljen e tensionit të gjakut apo lehtësimin e dhimbjeve të fytit.
Mjalti i tërfilit: Vetitë e tij ndryshojnë sipas zonës ku prodhohet. Mund të ketë ngjyrë qelibari ose të bardhë. Ky lloj është i pasur me antioksidantë, përmban flavonoide që mbështesin funksionin e zemrës dhe mushkërive, si dhe acide fenolike që ndihmojnë sistemin nervor.
Mjalti i sherebelës: Ka ngjyrë të lehtë dhe kristalizohet ngadalë. Përveç vetive të tij antioksiduese, njihet edhe për ndihmën që jep në tretje dhe qetësimin e stomakut.
Mjalti i boronicës: Një zgjedhje ideale për përdorim të përditshëm. Ka veprim antibiotik natyral dhe studimet tregojnë se mund të ndihmojë në trajtime kundër sëmundjeve kronike.
Mjalti i luleradhiqes: Ka ngjyrë qelibari të errët dhe aromë karakteristike të luleve pranverore. Forcon sistemin imunitar, ndihmon shëndetin e zorrëve dhe traktit tretës.
Mjalti i hikërrorit: Me ngjyrë kafe të errët dhe shije të fortë, është i pasur me antioksidantë dhe substanca antibakteriale.
Ndihmon në trajtimin e kollës, uljen e kolesterolit, si dhe në shërimin e plagëve dhe kujdesin ndaj lëkurës.
Mjalti i luleve të egra: Përftohet nga nektari i shumë llojeve të luleve të egra, ndaj ngjyra dhe shija ndryshojnë sipas stinës. Ka efekte antioksiduese, ndihmon në qetësimin e kollës dhe besohet se lehtëson alergjitë sezonale.
Mjalti i shqopës: Ndër varietetet më të pasura me acide fenolike, ky mjaltë ndihmon në parandalimin e dëmtimeve qelizore që shkaktohen nga radikalet e lira. Përdorimi i tij lidhet me mbrojtjen e zemrës dhe forcimin e organizmit.
Përndryshe, mjalti mbetet një dhuratë natyrore me vlera të jashtëzakonshme, jo vetëm si ëmbëlsues, por edhe si aleat për shëndetin e trupit dhe forcimin e sistemit imunitar. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Sa është i dëmshëm ndryshimi i orës? Ja çfarë thonë studimet e reja
Published
2 days agoon
October 4, 2025By
UBT News
Një studim i publikuar në Proceedings of the National Academy of Sciences zbulon se ruajtja e përhershme e kohës standarde të dimrit është më e favorshme për trupin e njeriut, krahasuar me kohën e përhershme të verës ose me sistemin aktual të ndërrimit sezonal të orës.
Studiuesit analizuan ekspozimin ndaj dritës në 48 shtete të SHBA-së dhe e krahasuan me të dhëna shëndetësore, duke përdorur modele matematikore për të matur “ngarkesën cirkadiane” stresin që ora biologjike e trupit përjeton nën skenarë të ndryshëm kohorë.
Përfundimi ishte i qartë: koha e dimrit shkakton më pak stres dhe është më e shëndetshme.
Dr. Karin Johnson, neurologe, thekson se trupi rregullohet nga dielli dhe sa më shumë të përputhemi me kohën natyrore, aq më i mirë është gjumi, funksioni i trurit dhe mirëqenia.
Ajo paralajmëron se ora e përhershme e verës mund të shkaktojë mungesë dritë në mëngjes, duke ndikuar negativisht tek shëndeti, veçanërisht për fëmijët dhe ata që punojnë herët.
Sondazhet tregojnë një ndarje të opinionit publik: sipas Gallup 2024, 48% mbështesin kohën e dimrit, ndërsa 24% preferojnë kohën e verës.
Një sondazh YouGov 2023 tregoi të kundërtën, me 50% që favorizonin kohën e përhershme të verës.
Mbështetësit e kohës së verës përmendin përfitime si më shumë dritë pasdite, kursim energjie dhe më pak aksidente, por Akademia Amerikane e Mjekësisë së Gjumit e konsideron atë opsionin më të dëmshëm nga tre alternativat.
Dr. Johnson thotë se ndryshimi është i vështirë, por studime si ky mund të ndihmojnë gradualisht në zhvendosjen e opinionit publik drejt kohës së përhershme të dimrit, duke përmirësuar shëndetin dhe ritmet natyrale të trupit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si të trajtoni një ndrydhje të kyçit të këmbës?
Published
3 days agoon
October 3, 2025By
UBT News
Është e rëndësishme të dini se si të kujdeseni në mënyrë të duhur për një dëmtim akut të indeve të buta në kyçin e këmbës.
Dikur, trajtimi konsistonte në vendosjen e akullit dhe pushim disa ditë. Sot, kërkimet tregojnë se ndrydhja është një proces që kërkon trajtim në disa faza.
Faza akute e ndrydhjes
ënjtje
mavijosje
gjakderdhje të lehtë
inflamacion
Në këtë fazë është e rëndësishme të:
Mbroni vendin e lënduar: Pushoni dhe përdorni suport (paterica ose fashë mbështetëse) nëse është e nevojshme. Mbani këmbën të ngritur: Përdorni jastëkë për ta mbajtur kyçin lart e për të reduktuar ënjtjen. Shmangni ilaçet anti-inflamatore: Inflamacioni ndihmon në shërimin e indeve. Marrja e këtyre ilaçeve mund të vonojë procesin e natyrshëm të shërimit.
Edukohuni: Pasi simptomat të jenë qetësuar, mësoni si të trajtoni dëmtimin për të përmirësuar rikuperimin.
Pas fazës akute:
Kur faza ka kaluar, është koha për të filluar ushtrimet, me mbikëqyrjen e një mjeku. Ai do të vendosë nëse duhet të filloni me ushtrime me peshën e trupit ose të kaloni në ushtrime me rezistencë. Rëndësi ka të ndiqni rendin e kohën e përshtatshme, për të forcuar përsëri kyçin.
Qëndrimi pozitiv ndihmon në rikuperim. Personat optimistë shërohen më shpejt dhe më mirë se ata që kanë frikë ose janë të shqetësuar.
Edhe gjatë rikuperimit, është e rëndësishme të ruani shëndetin kardiovaskular. Nëse nuk ka shumë ënjtje, mund të përdorni biçikletën për të përmirësuar qarkullimin e gjakut dhe aftësinë fizike, duke ndihmuar procesin e shërimit.
Ushtrime për rikuperim dhe parandalim:
Ushtrimet e forcës
Ushtrimet e ekuilibrit
Ushtrimet dinamike
Duke ndjekur hapat e duke ruajtur qëndrim pozitiv, rikuperimi nga një ndrydhje e kyçit do të jetë më i shpejtë dhe i qëndrueshëm. /A.Z/UBT News/

Erblina Luma promovon librin “Vajza e Diellit”, një udhëtim mes lindjes, vdekjes dhe ringjalljes

Kurti: Arsimi është prioritet i Qeverisë, i kemi shtuar 22 inspektorë të rinj të arsimit

Nuk ka dyshime, Taylor Swift thyen rekord me albumin e ri

Skuadra e madhe e shkarkon trajnerin pas presionit të madh të tifozëve

Punimi shkencor i profesoreshës së UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi dhe bashkëautorëve botohet në Georgian Medical News

Astronomët zbulojnë prova të reja për një planet të fshehur në sistemin tonë diellor

Vdes një person në një aksident në Kamenicë, arrestohet shoferi

Trump u dërgon mesazh palëve para bisedimeve Hamas-Izrael: Lëvizni shpejt

Plagoset një person në Prishtinë, i dyshuari në arrati
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën