Kulturë

Shtatë mënyra të thjeshta si të gjeni lumturinë

Hulumtimet tregojnë se pothuajse gjysma e lumturisë sonë përcaktohet nga gjenet tona.

Published

on

Njerëzit të cilët përshkruajnë veten si të lumtur priren të kenë më pak probleme shëndetësore si edhe  më pak rrezik për të zhvilluar depresion.

Por çfarë ndodh kur nuk jeni n të lumtur? A është e lehtë t’i afrohesh lumturisë edhe në momentet më të vështira të jetës?

Sipas ekspertëve duket se ka mekanizma të cila njerëzit mund t’i përdorin për të stimuluar ndjesinë e lumturisë në jetën e tyre të përditshme.

Hulumtimet tregojnë se pothuajse gjysma e lumturisë sonë përcaktohet nga gjenet tona, kështu që lumturia është jashtë kontrollit tonë.

Megjithatë, 40% e ekuacionit të lumturisë është në duart tona, kështu që edhe nëse nuk e konsideroni veten të lumtur, ka shumë shanse për ta ndryshuar këtë, thotë Dr. Robert Waldinger, një psikiatër dhe profesor në Shkollën Mjekësore të Harvardit, dhe drejtor i Hulumtimit më të madh të Lumturisë.

Duke punuar me lumturinë

Sigurisht që është një sfidë e madhe edhe për ata që e konsiderojnë veten të lumtur, për ta ruajtur ndjesinë pozitive të lumturisë. Lumturia, si çdo aspekt tjetër i mirëqenies, është një luftë e vazhdueshme. Pavarësisht gjendjes aktuale të secilit prej nesh, ka mënyra për t’i dhënë një shtysë pozitive shëndetit tonë mendor dhe fizik. Më poshtë janë disa taktika të përditshme që mund të ndjekim.

1. Qendroni të bashkuar

Hulumtimet e Harvardit kanë çuar në përfundimin se ekziston një lidhje e fortë midis lumturisë dhe farefisnisë ose miqësisë. Kontaktet personale krijojnë stimulim emocional, diçka që ngre humorin ndërsa izolimi e shkatërron atë, thekson Dr. Waldinger.

2. Bëni punë vullnetare, ndihmoni të tjerët

Vullnetarizmi ofron një ndjenjë qëllimi dhe përmirëson disponimin tonë. Një studim i publikuar në BMJ Open zbuloi se efekti i vullnetarizmit ishte edhe më i dobishëm te të rriturit mbi moshën 70 vjeç.

3. Sjellje të përditshme të mirësisë

Zgjidhni një ditë dhe përqendrohuni në aktet e ofrimit dhe bujarisë. Mund të duhet një planifikim paraprakisht, thotë Tyler J. Vander Weele, drejtor i Programit Human Flourishing në Shkollën e Shëndetit Publik TH Chan të Universitetit të Harvardit. Siç vuri në dukje ai, planifikimi dhe synimi për t’u bërë mirë të tjerëve mund të ketë efekte të rëndësishme në mirëqenien tonë.

4. Gjeni fëmijën brenda jush

Kur jeni rritur, keni mundësinë të riangazhoheni në aktivitetet që ju kanë pëlqyer kur keni qenë fëmijë. Çfarë ju bënte të lumtur kur ishit të vegjël? Zgjidhni të ri-angazhoheni në një nga këto hobi, lojëra, sporte ose ndonjë interes tjetër nga jeta juaj fëminore.

5. Kaloni më shumë kohë me njerëz të lumtur

Lumturia është e transmetuesheme. Studimi ka treguar se lumturia mund të përhapet përmes kontakteve sociale dhe rrjeteve sociale. Humori juaj i mirë mund të shkaktojë reaksione zinxhir dhe kështu rrethi juaj mund të fillojë të bëhet më i lumtur kur është pranë jush dhe në këmbim ata ndihmojnë njerëzit e tyre të ndihen më të lumtur. Studiuesit zbuluan gjithashtu se trishtimi dhe pikëllimi nuk përhapen  me të njëjtin intensitet sa gëzimi.

6. Ndryshojmë rutinë

Njerëzit ndihen më të lumtur kur kanë shumëllojshmëri aktivitetesh  në jetën e tyre të përditshme, sipas një studimi të publikuar në internet në maj 2020 në Nature Neuroscience. Edhe ndryshimet e vogla mund të kenë pasoja të rëndësishme. Rezultatet treguan se diferencimi i lehtë i modelit të zakonshëm – si p.sh. të provosh një program të ri palestre  çdo dy javë, të dëgjosh radio  disa ditë dhe muzikë ditë  të tjera, ose thjesht të ndryshoni rrugën për në dyqan ushqimor ose farmaci, mund të ndryshojë jetën tonë.

7. Mirënjohje

Merrni pak kohë për të regjistruar gjërat për të cilat jeni mirënjohës. Mund të jetë diçka që e merrni si të mirëqenë (çatia mbi kokën tonë dhe familja që na mbështet) ose diçka e thjeshtë si një kompliment i ngrohtë, një libër, moti i mirë sot ose një vakt i mrekullueshëm që keni ngrënë një ditë më parë.

Continue Reading

Kulturë

Dhimitër Anagnosti dhe magjia e filmit shqiptar hapin ciklin kulturor në Kosovë

Published

on

Ambasada e Shqipërisë në Kosovë, në bashkëpunim me Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit dhe Kino Armata, sjell në Prishtinë ciklin kulturor “Netët e Filmit Shqiptar”, një iniciativë që synon të promovojë trashëgiminë dhe kinematografinë shqiptare për publikun kosovar.

Ceremonia e hapjes do të zhvillohet më 17 shtator 2025, në orën 19:00, në Kino Armata, ku shikuesit do të kenë mundësinë të shohin një nga filmat më të dashur të kinemasë shqiptare, klasikën artistike “Përrallë nga e Kaluara”, e regjisorit të njohur Dhimitër Anagnosti.

Ky film përfaqëson një pikë kulmore të kinemasë, duke kombinuar humorin, satirën dhe mesazhet shoqërore në një mënyrë të veçantë.

“Përrallë nga e Kaluara” sjell historinë e Marigosë, një vajzë 20-vjeçare e dashuruar me Trimin, por e detyruar të martohet me Gjinon, një 14-vjeçar nga një familje e pasur.

Filmi është i bazuar në poemën satirike “14 vjeç dhëndër” të Andon Zako Çajupit dhe përmes situatave komike dhe dramatike, trajton kontrastet e ndryshme sociale dhe sfidat e dashurisë dhe detyrimeve familjare.

Ky realizim kinematografik ka mbetur një nga komeditë më të njohura dhe më të dashura të ekranit shqiptar, duke u shndërruar në një pjesë të rëndësishme të historisë së filmit shqiptar. Shfaqja në Kino Armata ofron jo vetëm një mundësi për t’u rikthyer tek klasikët e kinemasë, por edhe për të kuptuar më mirë evoluimin e artit filmik shqiptar dhe ndikimin e tij në kulturën kombëtare.

Cikli “Netët e Filmit Shqiptar” do të vazhdojë me shfaqje të tjera të filmave klasikë dhe bashkëkohorë shqiptarë, duke krijuar një platformë të rëndësishme për dialog kulturor dhe promovimin e trashëgimisë artistike midis Shqipërisë dhe Kosovës.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Studim: Mendimet negative lidhen me rënien e aftësive njohëse te të moshuarit

Published

on

Një këshillë që vjen nga të moshuarit – “mendoni pozitivisht” – tani mbështetet edhe nga shkenca. Një studim i ri i publikuar nga Times of India tregon se mendimet e vazhdueshme negative mund të dëmtojnë seriozisht shëndetin mendor dhe aftësitë njohëse te të rriturit më të moshuar.

Studiuesit në Wuhan të Kinës analizuan 424 persona mbi 60 vjeç dhe zbuluan një lidhje të fortë mes mendimeve të përsëritura negative dhe performancës më të dobët në testet e kujtesës, vëmendjes dhe arsyetimit. Vlerësimet u kryen me pyetësorin RNT dhe metodën Montreal Assessment Scale, duke treguar se ata që kishin më shumë mendime negative, shfaqnin funksione njohëse dukshëm më të dobëta.

Ky rezultat mbeti i pandryshuar edhe kur u morën parasysh faktorë si mosha, arsimi, të ardhurat apo sëmundjet kronike.

Sipas studiuesve, grupmosha 60–79 ishte më e prekura, tek të moshuarit mbi 80 vjeç ose tek ata me arsim të ulët, ndikimi ishte më i dobët.

Ky nuk është studimi i vetëm që arrin në këtë përfundim, kërkime të ngjashme në Universitetin e Kalifornisë dhe në Universitetin e Barcelonës kanë dalë me rezultate të njëjta. Shkencëtarët shpjegojnë se mendimet negative shkaktojnë stres afatgjatë, rritje të kortizolit, inflamacion dhe tension të lartë gjaku – faktorë që, me kalimin e kohës, dëmtojnë trurin.

Përveç kësaj, ndryshimet biologjike, edukimi dhe mosha përforcojnë efektet negative.

Ekspertët theksojnë rëndësinë e masave parandaluese: kontrolle të rregullta shëndetësore, terapi për menaxhimin e stresit, gjumë të mirë, aktivitet fizik, përfshirje në shoqëri dhe ushqim të shëndetshëm. Po aq e rëndësishme është nxitja e mendimeve pozitive.

Studimi kinez ka kufizime: mungesë të pjesëmarrësve nga kultura të ndryshme e vështirësi në raportimin e saktë të mendimeve negative.

Studiuesit sugjerojnë se duhen të dhëna afatgjata për të kuptuar më qartë si mendimet ndikojnë në funksionin njohës me kalimin e viteve.

Continue Reading

Magazinë

The Rolling Stones gati për albumin e ri, mund të rikthehen me turne europian

Published

on

Legjenda britanike e rock-ut, The Rolling Stones, është “pothuajse gati” për të publikuar albumin e tyre të ri, sipas Marlon Richards, djalit të Keith Richards.

Pas suksesit të albumit Hackney Diamonds më 2023, albumi i 24-të i studios dhe i pari me këngë të reja që nga A Bigger Bang në 2005 – grupi duket se nuk ka ndërmend të ndalet. Albumi, që përfshinte edhe regjistrimet e fundit të bateristit Charlie Watts, i cili vdiq në 2021, u ngjit menjëherë në krye të top-listave britanike dhe fitoi Grammy për albumin më të mirë rock.

Në një intervistë për Record Collector, Marlon Richards tregoi se anëtarët e mbetur të grupit po punojnë intensivisht në studio në Londër.

“Janë aty çdo ditë, deri natën vonë. Mendoj se janë pothuajse gati. Grammy i fundit i ka motivuar shumë,” tha ai.

Ai shtoi se zërat për një turne po rriten: “Duket se po planifikojnë një turne në Europë”. Kjo vjen pas anulimit të mundshëm të turneut të këtij viti për shkak të problemeve me datat dhe vendet e koncerteve, ku ishin diskutuar qytete si Parisi, Londra, Barcelona dhe Roma.

Mick Jagger, 82 vjeç, Keith Richards, 81 vjeç, dhe Ronnie Wood, 78 vjeç, vazhdojnë të sfidojnë kohën dhe, nëse gjithçka shkon sipas planeve, viti 2026 mund të sjellë rikthimin madhështor të grupit në skenat europiane.

Pyetja mbetet: a do të arrijnë fansat këtë herë të marrin atë që duan?

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Shqipëri/Sezoni i ri i Teatrit Kombëtar hapet me komedinë ‘Kërkohet një tenor’”

Published

on

Teatri Kombëtar hap sezonin e ri me komedinë “Kërkohet një tenor”, nën regjinë e Armand Borës.

Kjo komedi është shkruar nga dramaturgu amerikan Ken Ludwig, autor i dhjetëra veprave, mes të cilave spikat edhe muzikali i suksesshëm Crazy for You, me muzikë nga Gershwin.

“Kërkohet një tenor” cilësohet si një nga krijimet më të arrira dhe argëtuese të Ludwig.

Ajo u shfaq për herë të parë në Londër në vitin 1986 dhe më pas qëndroi në Broadway për 14 muaj me radhë.

Për publikun tiranas, shfaqja do të ngjitet në skenë më 18, 19, 20 dhe 21 shtator, në sallën Centrali 400 pranë ArTurbinës.

Ngjarja vendoset në vitet ’30, brenda një dhome ndenjeje. Vetë titulli është një lojë fjalësh: në anglisht, Lend me a tenner (“Më jep një dhjetëshe”) shndërrohet në Lend me a tenor, duke i dhënë komedisë një kuptim të dyfishtë.

Continue Reading

Të kërkuara