Botë

Shefja e Gjykatës Ndërkombëtare Penale akuzon Rusinë dhe SHBA për ndërhyrje

Published

on

Presidentja e Gjykatës Ndërkombëtare Penale (GJNP-së) ka përdorur gjuhë të ashpër ndaj Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë duke i akuzuar për ndërhyrje në hetimet e gjykatës. Ajo i ka quajtur sulmet ndaj gjykatës si “të tmerrshme”.

Gjykata po kërcënohet me sanksione ekonomike të ashpra nga një anëtar i përhershëm të Këshillit të Sigurimit sikur gjykata të ishte një organizatë terroriste”, tha gjyqtarja Tomoko Akane gjatë fjalimit në takimin vjetor të këtij institucioni.

Zonja Akane i referohej vërejtjeve të bëra nga senatori amerikan Lindsey Graham, partia republikane e të cilit do të kontrollojë të dy dhomat e Kongresit në janari. Senatori Graham e krahasoj gjykatën me një “shaka të rrezikshme” dhe i kërkoi Kongresit të vinte sanksione ndaj prokurorit të saj. “Kam një mesazh për aleatët, për Kanadanë, Britaninë, Gjermaninë, Francën, nëse përpiqeni të ndihmoni Gjykatën Ndërkombëtare Penale, ne do t’ju vëmë sanksione”, tha Senatori Graham gjatë një interviste për rrjetin amerikan ‘Fox News’.

Senatori Graham u zemërua nga njoftimi i muajit të kaluar se gjyqtarët kishin pranuar një kërkesë nga kryeprokurori i gjykatës Karim Khan për të lëshuar urdhër-arreste për Kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, për ish-ministrin e tij të mbrojtjes dhe për shefin ushtarak të Hamasit për krime kundër njerëzimit në lidhje me luftën 14 mujore në Gazë.

Kjo shënon herën e parë që gjykata globale e drejtësisë lëshon urdhër arrest për udhëheqësin e një aleati të rëndësishëm perëndimor.

Sfidat e GJNP-së me urdhrat për arrestimin e udhëheqësve

Kërcënimet e Senatorit Graham nuk shihen si fjalë boshe.

Presidenti i zgjedhur Donald Trump, gjatë mandatit të parë, sanksionoi prokurorin e mëparshëm të gjykatës, Fatou Bensouda, me një ndalim udhëtimi dhe ngrirje të pasurive për shkak të hetimit të trupave amerikane dhe zyrtarëve të inteligjencës në Afganistan.

Kryetarja e Gjykatës Akane, u shpreh ashpër edhe për Rusinë. “Disa zyrtarë të zgjedhur po përballen me urdhër-arreste nga një anëtar i përhershëm i Këshillit të Sigurimit”, tha ajo. Moska lëshoi urdhër arrest për kryeprokurorin e gjykatës Khan dhe të tjerë në përgjigje të hetimit ndaj Presidentit rus Vladimir Putin.

Asambleja e Shteteve, e cila përfaqëson 124 vendet anëtare të GJNP-së, do të mbajë konferencën e saj të 23-të për të zgjedhur anëtarët e komitetit dhe për të miratuar buxhetin e gjykatës.

GJNP u krijua në vitin 2002 për të ndjekur penalisht individët përgjegjës për krime e luftës, krime kundër njerëzimit, gjenocid dhe krimin e agresionit. Gjykata përfshihet vetëm kur kombet nuk janë në gjendje ose nuk dëshirojnë t’i ndjekin penalisht këto krime në territorin e tyre. Deri më sot, 124 vende kanë nënshkruar Statutin e Romës, i cili krijoi gjykatën. Izraeli, Rusia dhe Kina nuk e kanë nënshkruar Statutin e Romës.

GJNP nuk ka forcë zbatuese dhe mbështetet në shtetet anëtare për të ekzekutuar urdhër-arrestet.

Vendimi për të lëshuar urdhra të tillë për Kryeministrin Netanyahu dhe ish-ministrin e mbrojtjes të Izraelit, Yoav Gallant, është denoncuar nga kritikët e gjykatës. Vendimi ka marrë mbështetje të rezervuar nga shumë prej mbështetësve të saj, një dallim i madh me mbështetjen e fuqishme që u dha vitin e kaluar për urdhër-arrestin kundër Presidentit rus Putin për krimet e luftës në Ukrainë.

Presidenti Joe Biden i quajti urdhrat e arrestit për zotin Netanyahu dhe ish-ministrin e mbrojtjes “ofendues” dhe u zotua të mbështesë Izraelin. Një vit më parë, Presidenti Biden e quajti urdhër-arrestin për Presidentin Putin “të justifikuar” dhe tha se Presidenti rus kishte kryer krime lufte. Shtetet e Bashkuara nuk janë vend anëtar i GJNP-së.

Franca tha se do të “respektonte detyrimet e saj”, por do të duhej të shqyrtonte imunitetin e mundshëm të zotit Netanyahu. Kur u shpall urdhri për Presidentin Putin, Franca tha se do t’i japë “mbështetjen e saj punës thelbësore” të gjykatës.

Austria dhe Italia nuk u pajtuan me urdhrat e arrestit, por thanë se do t’i zbatojnë ato. Gjermania tha se do ta studionte vendimin. Anëtarja e Gjykatës Hungaria ka thënë se do të qëndrojë me Izraelin në vend të gjykatës.

Ekspertja e sigurisë globale, Janina Dill, shprehu shqetësim se përgjigje të tilla mund të minojnë përpjekjet për drejtësinë globale. “Kjo me të vërtetë ka potencialin të dëmtojë jo vetëm gjykatën, por ligjin ndërkombëtar”, tha ajo për agjencinë e lajmeve ‘Associated Press’.

Milena Sterio, eksperte në të drejtën ndërkombëtare në Universitetin Shtetëror të Klivlendit, i tha agjencisë ‘Associated Press’ se sanksionet kundër gjykatës mund të prekin një numër njerëzish që kontribuojnë në punën e gjykatës, siç është avokatja ndërkombëtare për të drejtat e njeriut Amal Clooney. Zonja Clooney e këshilloi prokurorin aktual për kërkesën e tij për urdhër-arrestet për Kryeministrin Netanyahu dhe të tjerët.

Sanksionet janë një barrë e madhe”, tha zonja Sterio.

Botë

​Trump vendos tarifë 100% për ilaçet që importohen në ShBA

Published

on

Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të vendosin një tarifë prej 100 për qind për të gjitha produktet farmaceutike të markës ose të patentuara që hyjnë në vend nga 1 tetori 2025.

Presidenti amerikan Donald Trump ka bërë të ditur se masa nuk do të zbatohet për kompanitë që ndërtojnë fabrika prodhimi ilaçesh në SHBA.

Kujtojmë se në vitin 2024 në ShBA pothuajse ishte trefishuar importi i barërave farmaceutike./S.K/KP/

Continue Reading

Botë

​Trump i kërkon Erdogan që Turqia të ndalojë blerjen e naftës ruse

Published

on

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i ka kërkuar Turqisë të ndalojë blerjen e naftës nga Rusia si pjesë e një përpjekjeje më të gjerë për të ndërprerë financimin e energjisë nga Moska.

Duke folur përkrah Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan në Shtëpinë e Bardhë, Trump tha se ndalimi i këtyre importeve do të ishte gjëja më e mirë që mund të bënte homologu i tij turk.

Takimi në Zyrën Ovale përfundoi pa ndonjë angazhim të fortë për të hequr sanksionet e SHBA-së ndaj Turqisë ose për të shitur avionë luftarakë të përparuar F-35, megjithëse Trump shprehu optimizëm për të dyja çështjet, shkruan BBC.

Turqia për vite me radhë është penguar të blejë avionë F-35 të SHBA-së.

Në vitin 2019, ajo u përjashtua nga një program ku prodhonte pjesë për aeroplanin luftarak pasi bleu sisteme të mbrojtjes ajrore nga Rusia.

Gjatë një sesioni të shkurtër pyetje-përgjigjesh përkrah Erdoganit në Zyrën Ovale të enjten, Trump tha se do të donte që Turqia të ndalonte blerjen e naftës nga Rusia, ndërsa Rusia vazhdon sulmet e saj kundër Ukrainës.

“Gjëja më e mirë që ai mund të bënte është të mos blinte naftë dhe gaz nga Rusia. Nëse ai do ta bënte këtë, kjo do të ishte gjëja më e mirë”, tha Trump

Trump shtoi se beson që Erdogani respektohet si nga Presidenti ukrainas Volodomyr Zelensky ashtu edhe nga Presidenti rus Vladimir Putin, që do të thotë se ai mund të ketë një ndikim të madh në luftë nëse dëshiron.

Krahas Indisë dhe Kinës, Turqia është ndër klientët më të mëdhenj të Moskës për eksportet e naftës dhe gazit, dhe të dhënat tregojnë se vëllimi i gazit rus që arriti në Evropë përmes Turqisë u rrit me mbi 26% në fillim të këtij viti./S.K/KP

 

Continue Reading

Botë

Shkalla e ulët e lindjeve në Angli mund të detyrojë mbylljen e 800 shkollave fillore deri në vitin 2029

Published

on

Rënia e lindjes së numrit të fëmijëve në Angli mund të çojë në mbylljen e deri në 800 shkollave fillore deri në vitin 2029, sipas një studimi nga Instituti i Politikave të Arsimit (EPI).

Instituti i atribuoi rënien kombëtare të nxënësve të shkollave fillore shtetërore kryesisht rënies së nivelit të lindjeve.

Gjithashtu, Instituti paralajmëroi se rënia e numrit të nxënësve mund t’i vërë shkollat nën presion të rëndë financiar, me shumë këshilla lokale që tashmë po përpiqen të mbajnë operacionet.

Raporti gjithashtu vuri në dukje se faktorë përtej nivelit të lindjeve, të tilla si kostot e larta të strehimit, po formësojnë vendimet familjare se ku të jetojnë dhe ku t’i dërgojnë fëmijët e tyre.

Trendi është më i theksuar në Londër mbetet ku familjet po zhvendosen jashtë kryeqytetit ose po zgjedhin shkolla private, thuhet në raport.

Regjistrimi në shkollat fillore kombëtare arriti kulmin në rreth 4.5 milionë në 2018-19, por që atëherë ka rënë me gati 2%.

Kjo rënie parashikohet të bjerë edhe me 4% gjatë pesë viteve të ardhshme, duke përfaqësuar një humbje prej 162,000 nxënësish,  ekuivalent i 800 shkollave fillore./S.K/KP/The Guardian.

Continue Reading

Botë

​Rritja ekonomike e SHBA-së rishikohet në rritje për shkak të shpenzimeve të konsumatorëve

Published

on

Sipas të dhënave të reja qeveritare, ekonomia amerikane u rrit më shpejt nga sa mendohej më parë, sepse ishte e nxitur nga shpenzimet e forta të konsumatorëve dhe rënia e importeve.

Produkti i brendshëm bruto (PBB), i cili mat prodhimin e mallrave dhe shërbimeve, u rrit me një normë vjetore prej 3.8% në periudhën nga prilli deri në qershor nga vlerësimi i mëparshëm prej 3.3%.

Rritja e tremujorit të dytë, ritmi më i shpejtë në gati dy vjet  pasoi një tkurrje në fillim të këtij viti.

Ekonomistët thanë se ekonomia amerikane po shkonte mjaft mirë, por disa pasiguri mbeten. Shpenzimet e konsumatorëve u rritën me 2.5% në vitin deri në fund të qershorit, nga një vlerësim i mëparshëm prej 1.6%.

Në tre muajt e parë të vitit 2025, ekonomia amerikane u tkurr me një normë prej 0.6%, ndërsa kompanitë nxituan në importe për të kapërcyer tarifat e Presidentit të SHBA-së Donald Trump, të cilat ulën PBB-në.

Konsumatorët amerikanë, motori i ekonomisë më të madhe në botë, kanë mbetur të qëndrueshëm përballë tarifave dhe pasigurisë ekonomike.

Punëdhënësit shtuan vetëm 22,000 vende pune në gusht, më pak se sa pritej, ndërsa shkalla e papunësisë u rrit nga 4.2% në 4.3%, sipas Departamentit të Punës.

Ekonomistja e lartë në EY-Parthenon, Lydia Boussour tha se momenti ekonomik mbeti i qëndrueshëm në gjysmën e parë të vitit pavarësisht vështirësive politike në rritje.

Por, ajo paralajmëroi se me ndikimin e tarifave dhe pasigurisë politike që po bëhet gjithnjë e më e dukshme, rritja më e ngadaltë e SHBA-së dhe inflacioni më i lartë janë ende në horizont./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara