Lajmet

Pse peshkaqenët ndihmojnë në luftimin e ndryshimeve klimatike?

Industria e peshkimit ka pasur rol të madh në rënien e numrit të peshkaqenëve.

Published

on

Numri i peshkaqenëve është duke rënë. Përpjekjet për të shtuar numrin e tyre mund të kenë efekt që ndihmon në fundosjen e karbonit dhe t’i bëj oqeanet më pak të prekura ndaj ndryshimeve klimatike.

Në skajin perëndimor “Shark Bay” të Australisë, notojnë të paktën 28 ​​lloje peshkaqenësh në ujërat e pastërta, përcjell UBT News.

Peshkaqenët tigër në veçanti janë frekuentuesit e zakonshëm të “Shark Bay”. Ndërsa prania e tyre është një kërcënim për shumë krijesa të detit, këta grabitqarë janë vendimtar për shëndetin e ekosistemit detar.

Në fakt, pavarësisht reputacionit famëkeq të peshkaqenëve mes njerëzve, ata gjithashtu mund të jenë një faktor i fuqishëm në frenimin e ndryshimeve klimatike, sipas një studimi.

E gjitha kjo kthehet në fijet e trasha të barit të detit që lëkunden me valët në “Shark Bay”. Këto fije janë ushqim për lopët e detit, për të cilat thuhet se konsumojnë 40kg të tilla në ditë.

Lopët e detit janë një burim ushqimi për peshkaqenët tigër. Duke mbajtur nën kontroll popullsinë e lopëve të detit, peshkaqenë tigër në “Shark Bay” ndihmojnë që livadhet e barit të detit të ‘lulëzojnë’. Një zonë e tillë me bar deti ruan dy herë më shumë CO2 për milje katrorë sesa pyjet që ruajnë në tokë.

Por globalisht, numri i peshkaqenëve tigër po bie, duke përfshirë disa popullsi në Australi. Në Queensland, peshkaqenë tigër vlerësohet të kenë rënë me të paktën 71%, kryesisht për shkak të peshkimit dhe kapjes së tepërt.

Reduktimi i peshkaqenëve tigër nënkupton më shumë kullotje të barit detar nga barngrënësit, që do të thotë se më pak karbon sekuestrohet në bimësinë e detit.

Në Karaibe dhe Indonezi ku popullatat e peshkaqenëve janë pakësuar, kullotja e tepërt nga breshkat e detit është tashmë një kërcënim i thellë për habitatet e barit detar dhe ka çuar në një humbje prej 90 deri në 100% të barit detar.

Humbja e barit të detit gjithashtu e bën habitatin më pak të aftë të shërohet nga ngjarjet ekstreme të motit të nxitura nga ndryshimet klimatike, siç janë valët e nxehtësisë.

Një nga valët e nxehta më të këqija të Australisë goditi në vitin 2011, ku temperaturat e oqeanit u rritën me 5 gradë celsius për dy muaj, transmeton UBT News.

Kjo ishte katastrofike për speciet mbizotëruese të gjirit të detit, Antarktida Amphibolis, e cila formon livadhe të pasura dhe të dendura që mbajnë sedimente dhe sigurojnë ushqim për kullotësit. Më shumë se 90% u humb, që është humbja më e madhe e njohur në të gjithë gjirin.

Kjo humbje e barit detar ishte, një “shpërblim” për lopët e detit, të cilat preferojnë disa barishte tropikale më të vogla dhe më të vështira për t’u gjetur. Kur ky bari është më i arritshëm, lopët e detit janë të njohura për një ushqyerje në mënyrë shkatërruese, pra duke gërmuar në kërkim të ushqimit. Kështu, duke gërmuar rizomat e barit të tyre të preferuar ato e bëjnë më të vështirë reformimin e shtretërve të dendur të Antarktidës Amphibolis.

Në “Shark Bay”, peshkaqenët tigër ishin disi në gjendje të rivendosnin ekuilibrin duke mbajtur numrin e lopëve të detit të vogël, dhe kështu një sasi e konsiderueshme e barërave u shpëtuan.

Por shtrohet pyetja: Po sikur peshkaqenët të mungonin atje – a do të mbijetonte ekosistemi?

Për ta zbuluar këtë, studiuesit e udhëhequr nga Rob Nowicki, i Universitetit i Floridas, kaluan kohë në Australinë Lindore, ku numri i peshkaqenëve ishte më i ulët dhe lopët e detit kullotnin kryesisht të pashqetësuara. Atje, zhytësit zbritën dhe këputën barin e detit, duke simuluar kullotjen e lopëve të detit kur nuk ka grabitqarë për t’i ndaluar ata dhe gërmimet e tyre shkatërruese që kërkonin ushqim.

“Ne mësuam se kur nuk kontrollohet, kullotja e lopëve të detit mund të shkatërrojë me shpejtësi zona të gjera të barit detar kur ato kryejnë gërmime në kërkimin e ushqimit”, thotë Nowicki. Këto ndryshime mund të jenë afatgjata.

Ato gjetje nënvizuan rolin që peshkaqenë po luanin në Shark Bay. “Pa peshkaqenët tigër që i mbajnë nën kontroll lopët e detit, gjiri ka të ngjarë të shndërrohet në barishte kryesisht tropikale të detit”, thotë Nowicki.

Nëse numri i peshkaqenëve vazhdon të bie me ritmin aktual, elasticiteti i ekosistemeve të oqeaneve të pasura me karbon ka të ngjarë të rrezikohet ndaj ngjarjeve ekstreme klimatike si valët e nxehtësisë.

Becca Selden, nga Kolegji Wellesley, thotë se pasojat për Shark Bay mund të jenë më të thella se shumica, për shkak të ekosistemit të tij unik.

Fenomeni i benefiteve të kufomave të peshkaqenëve, është më i njohur në balena, por ka hulumtime që tregojnë se ato ekzistojnë edhe tek peshkaqenët.

Kur bëhet fjalë për rritjen e numrit të peshkaqenëve, konservatorët janë kundër një kundërshtari: Industria e peshkimit.

Sipas Nowicki dhe Selden, ka pasur një lëvizje drejt peshkimit më të kujdesshëm, por një përqindje e madhe e industrisë nuk i kanë përfillur ato metoda, që është një arsye kryesore pse numri i grabitqarëve detarë vazhdon të bie.

Gjithashtu ligjet strikte për mbrojtjen e kafshëve luajnë një rol të rëndësishëm.

Reduktimi i peshkimit ilegal dhe të paqëndrueshëm ka qenë një betejë e vështirë, megjithëse konsumatorët po bëhen më të ndërgjegjshëm për mjedisin dhe zgjedhin peshkimin e qëndrueshëm mbi të tjerët.

Dhe përveç kësaj, Nowicki thotë se e vetmja mënyrë për të mbrojtur vërtet jetën detare është zvogëlimi i emetimeve tona globale të gazrave serë. “Në fund të fundit, nëse do të ruajmë ekosistemet tona në shekujt e ardhshëm, do të na duhet të zgjidhim çështjet e ndryshimeve klimatike,por duke marrë parasysh ruajtjen e specieve në të njëjtën kohë”.

Edhe nëse popullatat e peshkaqenëve rikthehen në një numër më të madh, kontributi i tyre do të jetë vetëm një pjesë e vogël në përpjekjen për të frenuar ndryshimet klimatike.

Por bollëku i peshkaqenëve ka një efekt të pamohueshëm në shumë ekosisteme detare që mbështeten në barin e detit të shëndetshëm dhe të bollshëm në një mënyrë ose në një tjetër./UBTNews/

Bota

Fermerët francezë vazhdojnë protestat kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë

Published

on

Fermerët në Francë kanë vazhduar protestat e tyre të forta, duke hyrë në ditën e katërt të mobilizimit kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë midis Bashkimit Evropian dhe vendet e Mercosur (Argjentina, Brazili, Paraguaji dhe Uruguaji). Këto protesta janë shtrirë në disa qytete të Francës, ndërsa fermerët kërkojnë më shumë mbështetje dhe mbrojtje për industrinë e bujqësisë franceze, duke thënë se marrëveshja do të dëmtojë ndjeshëm të ardhurat e tyre dhe do të krijojë konkurrencë të padrejtë.

Në një akt demonstrativ, dhjetra fermerë, të organizuar nga sindikata Koordinimi Rurale du Lot-et-Garonne, montuan një kortezh me traktorë dhe bllokuan hyrjen në portin e madh të Bordos në Bassens (Gironde), një pikë kyçe për importin e drithërave. Protestuesit hodhën goma për të bllokuar rrugët që çojnë në portin, duke kërkuar që Ministri i Bujqësisë të nënshkruajë një dokument që garanton barazi të rregullave për të gjithë prodhuesit, duke i detyruar eksportuesit e vendeve të Mercosur të përmbushin standardet e BE-së për produktet bujqësore.

Një protestues nga sindikata Koordinimi Rurale shprehu shqetësimin se “na e imponojnë këtë produkt apo atë produkt dhe i ndalojnë produktet tjera, por këto produkte janë të ndaluara në vendin tonë, ndërsa në vendin e tyre janë të lejuara. Më pas këto produkte të parregulluara i blejmë nga jashtë”. Kjo është një akuza e fortë që synon të nënvizojë mangësitë e marrëveshjes për sa i përket standardeve të sigurisë dhe cilësisë së produkteve që mund të importohen pa tarifa doganore.

Sindikatat, duke përfshirë edhe Koordinimin Rurale, që është një grup bujqësor me lidhje me të djathtën ekstreme, kanë paralajmëruar një “revoltë bujqësore”, me bllokada të mallrave ushqimore që do të vazhdojnë në qytete të tjera, si në Auch dhe Agen në jugperëndim të Francës. Ata po ashtu janë të angazhuar në një fushatë të gjerë për të kundërshtuar importin e mishit të viçit, shpendëve dhe sheqerit nga vendet e Mercosur, të cilat, sipas tyre, krijojnë konkurrencë të pandershme për fermerët francezë dhe evropianë.

Përkrahësit e marrëveshjes BE-Mercosur argumentojnë se kjo marrëveshje do të përmirësojë lidhjet ekonomike midis Evropës dhe Amerikës së Jugut, duke hequr tarifat për eksportet evropiane, sidomos për makineritë, kimikatet dhe automjetet. Ata besojnë se kjo do të rrisë mundësitë e tregtisë për bizneset evropiane dhe do të kontribuojë në rritjen ekonomike të rajonit.

Megjithatë, shumë sindikata të fermerëve dhe organizata bujqësore e shohin këtë marrëveshje si një kërcënim për sektorin e bujqësisë, duke konsideruar se ajo nuk merr parasysh kostot e larta të prodhimit në Evropë dhe kushtet më të ulëta të prodhimit në disa shtete të Amerikës së Jugut. Ata e cilësojnë marrëveshjen si të paekuilibruar, pasi nuk ofron mbrojtje të mjaftueshme për prodhuesit evropianë dhe mund të çojë në një rënie të çmimeve dhe cilësisë së produkteve bujqësore franceze.

Në përgjigje të protestave, Ministrja e Bujqësisë e Francës, Annie Genevard, ka kundërshtuar publikisht marrëveshjen e tregtisë së lirë, duke përmendur rreziqet e shpyllëzimit dhe shqetësimet shëndetësore të lidhura me mishin e trajtuar me hormone, si dhe me praktikat e tjera që janë të ndaluara në Bashkimin Evropian. Po ashtu, Presidenti Emmanuel Macron ka shprehur shqetësimin e tij për mundësinë që prodhuesit e Amerikës së Jugut të mos përmbushin standardet e larta mjedisore dhe shëndetësore të BE-së.

Fermerët francezë dhe sindikatat që i përfaqësojnë shpresojnë që protestat e tyre të krijojnë një presion të mjaftueshëm mbi qeverinë dhe zyrtarët e BE-së për të rinegociuar ose për të bllokuar marrëveshjen, duke kërkuar mbështetje më të madhe për sektorin bujqësor të Francës dhe të gjithë Evropës./UBTNews/

 

 

Continue Reading

Bota

Itali, mjekët në grevë, shkak buxheti i ulët i parashikuar për vitin 2025

Published

on

Në Itali, punonjësit e shëndetësisë kanë nisur një grevë njëditore në të gjithë vendin, duke protestuar kundër buxhetit të ulët të parashikuar për sektorin e shëndetësisë për vitin 2025. Sindikatat e mjekëve dhe stafit shëndetësor kanë deklaruar se shkalla e pjesëmarrjes në grevë është rreth 85 për qind, duke theksuar shqetësimet e tyre për financimin e pamjaftueshëm të këtij sektori kaq të rëndësishëm.

Një nga arsyet kryesore të grevës është buxheti i shëndetësisë për vitin 2025, i cili parashikon më pak të ardhura për këtë sektor, duke vënë në dyshim mundësitë e ofrimit të shërbimeve të nevojshme për popullatën. Mjekët dhe infermierët janë të shqetësuar për pamjaftueshmërinë e burimeve dhe për pasojat që mund të ketë kjo situatë mbi shërbimin shëndetësor në të gjithë vendin.

Përveç shqetësimeve për buxhetin, punonjësit e shëndetësisë kanë protestuar gjithashtu për sigurinë e pamjaftueshme gjatë punës në spitale. Ata kanë denoncuar kushtet e punës dhe mungesën e mbrojtjes adekuate, duke i bërë thirrje qeverisë që të ofrojë kushte më të sigurta për punonjësit shëndetësor, të cilët janë vazhdimisht të ekspozuar ndaj stresit dhe rreziqeve të tjera.

Mjekët kanë shprehur shqetësime për pasojat e mundshme të buxhetit të ulët, duke parashikuar se mund të shtyhen mbi 15,000 operacione jo urgjente dhe 100,000 kontrolle mjekësore. Ky është një shqetësim serioz për pacientët që presin trajtim dhe për gjithë sistemin shëndetësor, që mund të përballet me vonesa të mëdha dhe ngarkesa të mëtejshme në shërbimet e tij.

Gjatë protestës, mjekët dhe punonjësit e tjerë të shëndetësisë mbajtën pankarta me mbishkrimin “Respekt”, duke kërkuar që të tregohen më shumë vlerësim dhe respekt ndaj personelit shëndetësor, të cilët luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e shëndetit publik, veçanërisht gjatë periudhave të krizave shëndetësore si pandemia e COVID-19.

Ndërkohë, kryeministrja italiane Giorgia Meloni ka reaguar ndaj kritikave të sektorit shëndetësor dhe opozitës, duke mbrojtur pozicionin e qeverisë lidhur me buxhetin e vitit 2025. Ajo ka theksuar se qeveria e saj ka ndarë “sasi të paprecedentë burimesh” për shërbimet shëndetësore kombëtare, duke u angazhuar për përmirësimin e kushteve të punës dhe mbështetje për sistemin shëndetësor.

Në këtë kuadër, përplasja midis sindikatave të sektorit shëndetësor dhe qeverisë duket se do të vazhdojë, pasi mjekët kërkojnë financim të mjaftueshëm për të garantuar shërbime të sigurta dhe cilësore për të gjithë qytetarët italianë./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Sekuestrohen artefaktet e vjedhura nga një varrezë etruske në Itali

Published

on

Autoritetet italiane kanë njoftuar sekuestrimin e një sërë artefaktesh të gërmuara ilegalisht nga një varrezë etruske në rajonin e Umbrias, ndërkohë që po hetohen dy persona të dyshuar për vjedhjen dhe tentativën për t’i shitur ato në tregun e zi. Sipas njoftimeve të policisë, artefaktet që përfshijnë urnat, sarkofagët dhe sende të tjera të çmuara, vlerësohen në rreth tetë milionë euro.

Vjedhja e këtyre objekteve historike ka ndodhur në një varrezë etruske që u zbulua nga një fermer në vitin 2015, i cili gjeti një numër sendesh antike. Disa nga artefaktet që janë sekuestruar në operacionin e fundit janë identifikuar si të njëjtat që u shfaqën më parë në tregun ilegal, duke sugjeruar se këto sende mund të ishin pjesë e një rrjeti të madh të trafikimit të objekteve historike.

Për të zbardhur këtë çështje, policia italiane ka përdorur teknologjinë moderne, duke përdorur dronë për të fotografuar vendndodhjen e gërmimit dhe duke realizuar përgjime telefonike për të lokalizuar dy personat e dyshuar. Gjatë hetimit, janë gjetur dy sarkofagë të princeshave etruske, disa urnat mortore, kontejnerë parfumi dhe një krehër të gjitha këto sende që tregojnë nivelin e lartë të kulturës dhe artit të etrusqve.

Qytetërimi etrusk ka ekzistuar për disa shekuj, duke mbuluar një periudhë të rëndësishme historike që shtrihet nga rreth vitit 900 para Krishtit deri në vitin 27 para Erës Sonë. Ky qytetërim ka pasur një ndikim të madh në kulturën e lashtë të Italisë, kryesisht në rajonet e Toskanës, Umbrias dhe Lacios, të cilat ishin vendet e banuara nga etrusqit. Artefaktet e zbuluara në këtë rast përfaqësojnë jo vetëm një thesar të pasur arkeologjik, por dhe një dëshmi të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të këtij qytetërimi të lashtë.

Hetimet janë ende në vazhdim dhe autoritetet janë të angazhuara për të zbuluar të gjithë rrjetin e individëve të përfshirë në këtë trafikim të artefakteve të çmuara./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Karlo Akutis, “patron shenjti i internetit”, do të bëhet shenjtor në prill të 2025

Published

on

Karlo Akutis, i njohur si “patron shenjti i internetit” dhe “influenceri i Perëndisë”, do të shpallet shenjtor nga Kisha Katolike në prill të vitit 2025, duke u bërë kështu i pari milenial që do të arrijë këtë nder të lartë.

Acutis, një djalë i lindur në Londër dhe i njohur për aftësitë e tij online, ndërroi jetë në vitin 2006 në moshën 15-vjeçare nga leukimia, pas një periudhe të gjatë sëmundjeje. Gjatë jetës së tij, ai kishte krijuar një ndikim të jashtëzakonshëm në internet, duke regjistruar mrekulli dhe duke menaxhuar faqe web për organizata katolike. Përmes aktivitetit të tij në rrjetet sociale dhe internet, Akutis bëri të mundur që besimi katolik të lidhej më shumë me brezin e ri në këtë epokë digjitale.

Pas vdekjes së tij, trupi i Akutis u transferua në Assisi, Itali, ku tani ndodhet i ekspozuar në një shenjë, së bashku me relikte të tjera që lidhen me jetën e tij. Historia e jetës së tij, mes dhimbjes dhe besimit të palëkundur, ka shërbyer si një burim frymëzimi për shumë të rinj.

Për shpalljen e tij si shenjtor, Kisha Katolike kërkon verifikimin e dy mrekullive të lidhura me ndërmjetësimin e kandidatit. Mrekullia e parë për Akutis u njoh në vitin 2020, kur një fëmijë brazilian, i cili vuante nga një sëmundje kongjenitale, u shërua në mënyrë të jashtëzakonshme pas lutjeve të bëra për nder të tij. E dyta, një mrekulli e verifikuar këtë vit, përfshin shërimin e një studenti universitar në Firence, i cili u rikuperua nga një gjakderdhje e rëndë në tru.

Acutis është parë si një shenjë shprese për Kishën Katolike, e cila po përpiqet të lidhet më afër brezave të rinj në një kohë ku teknologjia dhe digitalizimi kanë bërë një ndryshim të madh në mënyrën se si besohet dhe praktikohet feja. Papa Françesku, një admirues i flaktë i Akutis, do ta shpallë atë shenjtor në një ceremoni solemne që do të mbahet në Vatikan më 26 prill 2025.

Historia e Karlo Akutis, përmes mirësisë dhe besimit të tij të pandashëm, përfaqëson një udhërrëfyes të fuqishëm për një epokë moderne, ku besimi dhe teknologjia mund të bashkohen në një mënyrë të mrekullueshme dhe transformative./Euronews/

Continue Reading

Të kërkuara