Kulturë

Mos e çoni jetën kot, 6 gjëra që s’duhet bërë

E privoni veten nga ndjenjat tuaja.

Published

on

Secili prej nesh ka mesatarisht 27.000 ditë për të jetuar. Nëse heqim një të tretën e tyre për të fjetur dhe një pjesë për vitet e hershme që nuk na kujtohet asgjë, ajo çfarë mbetet është një numër mjaft i ulët.

Unë nuk jam duke e thënë këtë për t’ju mërzitur. E përmend sepse siç kanë thënë edhe filozofët e mëdhenj, në jetën tuaj kur jeni të vetëdijshëm për faktin se koha është e shkurtër, e vlerësoni atë në mënyrën e duhur dhe kur e vlerësoni kohën në mënyrën e duhur, ju nuk dëshironi ta humbisni kot atë.

Nëse me të vërtetë e kuptoni se sa e çmuar është jeta juaj, ju do të përpiqeni të shmangni veprimet që po shpenzojnë orët dhe vitet tuaja në mënyrë të kotë. Ka shumë mënyra sesi mund ta shpenzoni kohën tuaj pa e kuptuar dhe këto gjashtë janë më të rrezikshmet:

1. Të rrethoheni nga njerëzit e gabuar

Ka disa mënyra se si njerëzit mund të shpenzojnë kohën e tyre, si përshembull harxhimi i energjive duke diskutuar me persona manipulues dhe narcist. Por një nga më të rrezikshmet dhe gjithashtu më e lehta për të ndodhur, sepse bazohet në mirësi dhe optimizëm, është qëndrimi në një marrëdhënie të çfarëdo lloji me dikë, thjeshtë sepse mendoni se pala tjetër do të ndryshojë. Kjo është një recetë e sigurtë për të humbur kohë në jetën tuaj.

Kristin Wing thekson se: “Marrëdhëniet kërkojnë mirëmbajtje, por ekziston një ndryshim midis mbajtjes së një marrëdhënieje të mirë dhe përpjekjes për të detyruar një të keqe. Kur jeni krejtësisht i papajtueshëm me dikë (në biznes apo në romancë), përpiquni të zvogëloni humbjet tuaja ose rrezikoni të humbni shumë nga koha juaj e kufizuar.”

2. Ankesa

Koha që kaloni duke u ankuar në lidhje me problemet tuaja mund të duket si një mënyrë e pafajshme e shpenzimit të saj, por sipas shkencës efektet e ankesës brenda kokës suaj janë potencialisht të mëdha. Duke u ankuar ju e detyroni trurin tuaj të shoh më shpejt dhe më lehtë negativitetin, pra ju pushton ndjenja e pesimizmit.

Këto ankesa e bëjnë më të vështirë për ju të jeni produktiv dhe të lumtur.

3. Nuk kërkoni ndihmë

Kjo është një tjetër mënyrë se si e shpenzoni kohën tuaj në mënyrë joefektive, thekson Wang. Sigurisht, kërkesa për ndihmë mund t’ju bëjë të dukeni jo të aftë, por në një rast një koleg i tha : “Ju dukeni më të paaftë kur nuk e merrni diçka, thjeshtë sepse nuk keni pyetur.”

Ka disa arsye përse ne nuk kërkojmë ndihmë, zakonisht sepse jemi shumë krenarë apo të frikësuar dhe kjo është një humbje e madhe e kohës, sepse ju pengon të ecni përpara.

4. Të lejoni njerëzit e tjerë t’ju tregojnë se si të jetoni

Sipas Bronnie Ware, një infermiere që dëgjon mijëra pacientë drejt fundit të pashmangshëm të jetës, ka një keqardhje shumë të madhe. Kjo është një luftë me të cilën shumica prej nesh përballet çdo ditë, pasi e jetojmë jetën sipas pritshmërive të të tjerëve dhe jo në mënyrën se si ne e dëshirojmë.

“Kjo është keqardhja më e zakonshme e të gjithëve”, thotë Wang. “Kur njerëzit të kuptojnë se jeta e tyre është pothuajse duke mbaruar dhe kur të shohim mbrapa dhe të kuptojnë se sa ëndrra kanë mbetur të paplotësuara”.

Në mënyrë të ngjashme, shkrimtari Ivan Chan thotë: “Mjaft njerëz do të hyjnë në jetën tuaj, me qëllim ose jo dhe do të përpiqen t’ju tregojnë se si ta jetoni jetën tuaj. A do ti dëgjoni?” pyet ai. “Është jeta juaj dhe ju keni vetëm një shans për ta jetuar, prandaj mos e humbni atë duke jetuar të varur nga urdhrat e të tjerëve”.

5. Ndjekja e lumturisë momentale

Sipas shkencës, ekzistojnë dy lloje të lumturisë. “Lloji i parë, i njohur si lumturia eudaimonike, është lumturia e lidhur me një kuptim në jetë,” thotë Abigail Tracy. E dyta është lumturia hedonike, e cila është vetëm shkëlqimi i bukur që ju merrni kur plotësoni një dëshirë (për shembull, duke ngrënë një çokollatë ose duke blerë një TV të ri).

Nëse ndiqni gjithmonë lumturinë hedonike dhe nuk mendoni për lumturinë eudaimonike, atëherë me shumë mundësi jeni duke humbur potencialin tuaj të plotë. (Studimet gjithashtu sugjerojnë se ndoshta do të bëheni më të shqetësuar dhe jo të lumtur.) Në fund, kënaqësia e vërtetë dhe gëzimi vijnë nga kuptimi, jo nga kënaqësitë e zbrazta.

6. E privoni veten nga ndjenjat tuaja

Të gjitha këto mënyra ndajnë një tipar të përbashkët dhe ai është se ne i ndjekim ato me synime të mira. Ne ankohemi gjatë gjithë kohës. Ne i lejojmë njerëzit e tjerë të na tregojnë se çfarë të bëjmë. Ne qëndrojmë në një marrëdhënie të keqe nga dashuria që kemi apo optimizmi se personi tjetër do të ndryshojë.

Kjo mënyrë e gjashtë mund të tingëllojë edhe si një strategji e zgjuar: Jeta është si një “roller”, kështu që privimi i vetes nga ndjenjat mund të duket si një mënyrë për të ndaluar dhimbjet e mundshme. Por është gjithashtu një mënyrë e jashtëzakonshme për të humbur kohën.

Continue Reading

Kulturë

Eksodi i marsit të vitit ’91 drejt Italisë fqinje

Published

on

Më 6 mars të vitit 1991, më shumë se 3000 shtetas shqiptarë lanë vendin dhe hipën në bordin e anijes “Tirana”, e cila i çoi drejt Italisë. Ky moment shënoi një nga eksodet më dramatike të historisë së Shqipërisë pas rënies së diktaturës komuniste, një ngjarje që do të mbetej e paharruar për shumë vite.

Në vitin 1991, Shqipëria ishte duke kaluar një periudhë të pasigurtë dhe të turbullt pas rënies së regjimit komunist, kur liria e ribërë ishte një mundësi, por gjithashtu një sfidë e re. Pas dekadash të diktaturës dhe mbylljes absolute ndaj botës, populli shqiptar ishte i etur për të provuar një jetë të ndryshme, të mbushur me mundësi dhe shpresë për të ardhmen. Pasi të shumtë kishin shfrytëzuar mundësinë për të lëvizur nëpërmjet grykave të kufirit për në Greqi, tani një tjetër valë emigrimi kishte marrë formë, një eksod masiv nga portet e Shqipërisë drejt Italisë.

Ky eksod, i quajtur nga shumë historianë dhe analistë si një ngjarje analoge me eksodin biblik, nuk ishte një ngjarje e zakonshme. Ai pasqyronte dëshpërimin dhe shpresën për një të ardhme më të mirë në një botë të paeksploruar deri më tani. Shtetasit shqiptarë, të motivuar nga shpresa për lirinë dhe mundësitë që ofronte bota perëndimore, morën rrugën për të siguruar një jetesë më të mirë për veten dhe familjet e tyre.

Përveç anijes “Tirana”, që nisi më 6 mars, braktisja e Shqipërisë përshkoi një periudhë shumë intensive të muajve të parë të vitit 1991. Pritshmëritë ishin të mëdha, pasi gjithkush kishte dëgjuar për mundësinë e lirisë dhe jetës së pasur që shpesh shfaqej në ekranin e televizorëve të kohës. E megjithatë, kjo ndodhi në një klimë të pasigurtë politike dhe ekonomike, ku shqiptarët udhëhoqën një valë shpërthimi për të kërkuar një jetë tjetër në perëndim.

Me ardhjen e gushtit, një tjetër eksod ndodhi, kur mijëra shqiptarë të tjerë u nisën nga porti i Durrësit dhe hipën në anijen “Vlora”. E ngarkuar me burra, gra dhe fëmijë, kjo anije shpërtheu me një fluks të paparë emigrantësh, të cilët shpresonin se zbarkimi në Itali do t’u ofronte mundësinë për të filluar një jetë të re. Pas dy javësh, më shumë se 17 mijë shqiptarë u riatdhesuan nga Bari, ndërsa rreth 1500 prej tyre kërkuan azil politik dhe mbetën në Itali.

Eksodi i marsit të vitit 1991 mbetet një ngjarje që do të ruhet gjatë në kujtesën kolektive të shqiptarëve. Ai është një nga momentet që ka ndikuar fuqishëm në formimin e drejtimit të ri të Shqipërisë dhe ka pasqyruar një periudhë të vështirë për vendin, por gjithashtu një periudhë shprese për një të ardhme më të hapur dhe më të mundësuar./UBTNews/

 

Continue Reading

Kulturë

Poeti arbëresh Zef Serembe, kryengritësi i vetmuar

Published

on

Poeti arbëresh Zef Serembe, i njohur si një ndër emrat më të shquar të lirikës arbëreshe, mbetet një figurë që pasqyron pasionin, dhimbjen dhe vetminë e tij të thellë, ndërsa i dedikohet atdheut dhe idealeve të lirisë. I lindur më 6 mars 1843 në Strigar të Kozencës, Zef Serembe ishte një poet që e ngjizte poezinë e tij në një atmosferë të ngarkuar me tensione sociale dhe politike, ku dashuria për Shqipërinë dhe të drejtat e njeriut ishin përqafuar si tema të forta.

Edhe pse shërbeu si një lidhje mes traditës arbëreshe dhe lëvizjeve çlirimtare, jeta e tij ishte një përjetim i vazhdueshëm i zhgënjimit dhe dhimbjes, ndikuar nga tragjeditë personale si vrasja e të ungjit dhe humbja e të dashurës. Pas këtyre goditjeve, ai vendosi të shpërngulet për në Brazil në vitin 1875, në kërkim të varrit të të dashurës, por as atje nuk mundi të gjejë paqe shpirtërore, përfundimisht duke mbyllur jetën në San Paolo në vitin 1901.

Zef Serembe është një poet i frymëzuar spontan, që lëvroi lirikën në tema të ndryshme, duke krijuar poezi atdhetare, filozofike, shoqërore dhe të dashurisë. Lirikët e tij atdhetare shpërfaqin dëshirën e zjarrtë për luftë kundër pushtuesve osmanë, ku poezi të tilla si “Vrull” dhe “Dora d’Istrias” i thirrin shqiptarët të qëndrojnë të bashkuar për të luftuar për lirinë.

Lirika filozofike dhe shoqërore e Serembes, përveçse përshkruan një individ të lidhur me dhembjen e pafundme të jetës, tregon gjithashtu një individ të shqetësuar për padrejtësitë shoqërore dhe të dëshpëruar nga pasiviteti i shoqërisë. Poeti është një figurë që përballet me jetën në vetmi, ku kërkon një kuptim të humbur dhe ku shpesh herë shfaqet si një hero i vetmuar dhe i zhgënjyer.

Përveç kësaj, veprat e tij janë një pasuri e madhe e letërsisë arbëreshe. Krijimet e tij u botuan pas vdekjes, duke përfshirë veprat si “Poesie italiane e canti originali tradotti dall’albanese” (Poezi italisht dhe këngë origjinale të përkthyera nga shqipja), “Sonetti vari” dhe “Il reduce soldato”, të cilat mbartin një frymë të pasur artistike dhe njohuri të thella për natyrën e shpirtit njerëzor. Pavarësisht humbjes së disa dorëshkrimeve të tij, Zef Serembe mbetet një ndër poetët më të rëndësishëm të lëvizjes kulturore arbëreshe, që e solli lirinë e shpirtit të tij dhe të atdheut përmes fjalës./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Durrësi rindez dritat e artit – Rikonstruktohet Galeria “Nikolet Vasia”

Published

on

Në zemër të Durrësit, aty ku arti dhe historia ndërthuren në një simfoni ngjyrash e formash, Galeria e Artit Pamor “Nikolet Vasia” ka rilindur përmes një rikonstruksioni të plotë. Ky investim jo vetëm që ka përmirësuar infrastrukturën teknike dhe funksionale të galerisë, por ka sjellë edhe një rigjallërim estetik, duke i dhuruar qytetit një hapësirë ekspozuese dinjitoze dhe të denjë për artin bashkëkohor.

Për dekada me radhë, kjo galeri ka shërbyer si një dritare ku artistët durrsakë dhe të huaj kanë pasqyruar vizionet e tyre, por vitet kishin lënë gjurmët e tyre, duke u reflektuar në probleme si lagështia, ndriçimi i pamjaftueshëm dhe organizimi i brendshëm i hapësirave. Ndërhyrjet e fundit, që përfshinë suvatimin, hidroizolimin e tarracës, sistemin e ri elektrik, aspirimin dhe kondicionimin, e kanë shndërruar këtë galeri në një mjedis modern dhe funksional, ku arti mund të marrë frymë lirshëm.

Së shpejti, dyert e galerisë do të hapen sërish për publikun, duke mirëpritur ekspozita, evente dhe aktivitete të shumta kulturore. Për komunitetin artistik të Durrësit, ky rikonstruksion nuk është thjesht një investim në mure dhe drita, por një angazhim për të ruajtur dhe promovuar shpirtin e krijimtarisë, duke e kthyer galerinë në një pikë referimi për artin pamor në Shqipëri./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Traktati i Shën Stefanit, momenti ku mori hov lëvizja kombëtare shqiptare

Published

on

Sot, në Muzeun Historik Kombëtar, u zhvillua një aktivitet përkujtimor në lidhje me Traktatin e Paqes së Shën Stefanit, i cili u nënshkrua më 3 mars të vitit 1878. Ky akt jo vetëm që shënoi fundin e Luftës Ruso-Turke, por gjithashtu shpalosi pasoja të mëdha për historinë dhe fatin e shqiptarëve, duke shënuar një nga momentet më të rëndësishme të lëvizjes kombëtare shqiptare.

Lufta Ruso-Turke, e cila kishte shpërthyer më 24 prill 1877, pasoi një periudhë të gjatë dhe të ashpër luftimesh, duke i dhënë fund pushtetit të osmanëve në shumë rajone të Ballkanit. Trupat ruse, pas një viti betejash të gjata dhe të rënda, arritën në fshatin Shën Stefan, rreth 17 kilometra larg Stambollit. Ky ishte momenti kur u nënshkrua traktati, i cili do të kishte një ndikim të madh jo vetëm për popujt ballkanikë, por edhe për shqiptarët.

Përmes këtij traktati, u krijua shteti bullgar, me kufij shumë të gjerë, dhe u shpallën të pavarura Rumania, Serbia dhe Mali i Zi, që deri atëherë ishin principata autonome nën vasalitetin e sulltanit osman. Serbia, si pasojë e këtij traktati, mori një shtrirje të madhe të territorit të saj, duke e zgjeruar nga jugu, përfshirë territore të rëndësishme shqiptare si Kosova, duke e rritur sipërfaqen e saj nga 37.7 mijë km² në 52.7 mijë km². Po ashtu, Mali i Zi pati një rritje të konsiderueshme të sipërfaqes, nga 4.7 mijë km² në 15.7 mijë km².

Ndonëse këto ndryshime kufijsh kishin përfitime të dukshme për disa shtete të Ballkanit, për shqiptarët kjo marrëveshje ishte një akt i padrejtë dhe i rrezikshëm. Traktati i Shën Stefanit e paraqiste popullin shqiptar para një rreziku të madh, pasi territore të rëndësishme shqiptare kalonin në duar të shteteve të tjera. Kështu, brenda kufijve të Malit të Zi hynin vise të banuara prej shqiptarësh, si Ulqini, Tivari, pjesa e sipërme e bregut të lumit të Bunës, gati krejt liqeni i Shkodrës, Hoti, Gruda, Plava dhe Gucina. Po ashtu, territoret e Bullgarisë shtriheshin deri në brigjet e liqenit të Ohrit, duke përfshirë edhe zona të banuara nga shqiptarët.

Për shqiptarët, ky ishte një hap i rrezikshëm që rrezikonte integritetin territorial të trojeve të tyre, dhe më pas, pas këtij traktati, do të shpërthejnë kundërshtime të forta nga elita politike dhe intelektuale shqiptare. Kjo kundërshtim ishte një prej momenteve kyçe që shënuan fillimin e lëvizjes kombëtare shqiptare. Shqiptarët, të cilët kishin vuajtur për shekuj me radhë nga sundimi osman, tani u bënë të vetëdijshëm për nevojën e një ngritjeje të unifikuar, për të mbrojtur të drejtat dhe territoret e tyre.

Përfundimisht, Traktati i Shën Stefanit, ndonëse i paqartë dhe i njohur më tepër si një akt i disbalancuar për shqiptarët, shërbeu si një nxitës i lëvizjes kombëtare shqiptare. Ky traktat shpalli një fazë të re të historisë shqiptare, e cila do të çonte në ngritjen e një rezistence të fuqishme për ruajtjen e integritetit të trojeve shqiptare dhe formimin e një shteti të pavarur shqiptar në mes të Ballkanit./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara