Lajmet

Çfarë duhet të dini rreth situatës në Ukrainë?

Zelensky përmes një videofjalimi u bëri thirrje ukrainasve të vazhdojnë rezistencën e tyre.

Published

on

Delegacionet nga Rusia dhe Ukraina pritet që sot të zhvillojnë bisedime në Bjellorusi, një raund i dytë i bisedimeve ballë për ballë qëkur nisi lufta në Ukrainë.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky përmes një videofjalimi u bëri thirrje ukrainasve të vazhdojnë rezistencën e tyre, por nuk dha detaje nëse rusët kanë pushtuar ndonjë qytet.

“Ata nuk do të gjejnë paqe këtu”, tha Zelensky, duke u bërë thirrje ushtarëve rusë të shkojnë në shtëpi.

Komentet e tij vijnë pasi Rusia e pranoi për herë të parë që nga fillimi i luftës se rreth 500 trupa ruse janë vrarë dhe rreth 1 mijë e 600 janë plagosur. Ukraina nuk ka publikuar të dhëna të ngjashme lidhur me viktimat në mesin e forcave të saj të armatosura.

Zyra e OKB-së për të drejtat e njeriut thotë se të paktën 227 civilë janë vrarë dhe 525 janë plagosur në Ukrainë që nga fillimi i luftës më 24 shkurt. Nga Shërbimi Shtetëror i Emergjencave të Ukrainës kanë thënë se më shumë se 2 mijë civilë kanë vdekur.

Ndërkohë, agjencia e OKB-së për refugjatët tha se 1 milion njerëz janë larguar nga Ukraina qëkur forcat ruse e pushtuan vendin javën e kaluar. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së e ka dënuar pushtimin dhe i ka bërë thirrje Rusisë që të tërheqë trupat e saj nga Ukraina.

Bashkëngjitur e gjeni një përmbledhje të momenteve kryesore:

Bisedimet

Ministri i Jashtëm i Rusisë, Sergei Lavrov thotë se Moska është gati për bisedime paqeje pasi një tjetër takim i zyrtarëve ukrainas dhe rusë pritet të zhvillohet të enjten në Bjellorusi.

Përpara takimit, Sergei Lavrov u tha gazetarëve në Moskë se Rusia do të shtyjë veprimet e saj ushtarake në Ukrainë deri në arritjen e qëllimeve të saj, kryesisht çmilitarizimin e Ukrainës, por shtoi se varet nga ukrainasit se çfarë qeverie duan të kenë. Bisedimet pritet të zhvillohen në rajonin Brest të Bjellorusisë, që kufizohet me Poloninë.

Ministri i Jashtëm ukrainas, Dmytro Kuleba tha të mërkurën se vendi i tij ishte gati për rifillimin e bisedimeve, por ai tha se kërkesat e Rusisë nuk kanë ndryshuar dhe se ai nuk do të pranojë asnjë ultimatum.

Po dhuna në Ukrainë?

Shpërthimet gjatë natës që u dëgjuan nga gazetarët e Associated Press në kryeqytetin Kiev ishin raketa që u rrëzuan nga sistemet e mbrojtjes ajrore të Ukrainës, sipas kryebashkiakut të qytetit. Karvani i tankeve dhe automjeteve të tjera ruse 40 milje (64 kilometra i gjatë) mbeti jashtë kryeqytetit, Kiev. Qyteti është goditur nga bombardime vdekjeprurëse.

Forcat ruse kanë bombarduar edhe qytetin e dytë më të madh të vendit, Kharkiv, dhe kanë rrethuar dy porte strategjike detare.

Cila është situata humanitare?

Komisioneri i Lartë i OKB-së për Refugjatët, Filippo Grandi, shkroi në Twitter se një eksod prej një milion refugjatësh nga Ukraina në vendet fqinje është larguar gjatë shtatë ditëve të fundit. Kjo përbën më shumë se 2% të popullsisë së Ukrainës, megjithëse disa nga ata që ikin nga Ukraina janë qytetarë të vendeve të tjera. Agjencia e OKB-së ka parashikuar se deri në 4 milionë njerëz mund të largohen përfundimisht nga Ukraina, një vend me një popullsi prej 44 milionë banorësh.

Komisioni i BE-së thotë se do t’u japë leje të përkohshme qëndrimi refugjatëve që ikin nga dhuna dhe do t’i lejojë ata të studiojnë dhe të punojnë në bllokun prej 27-vendesh.

Hetimi i ‘krimeve të luftës’

Asambleja e Përgjithshme e OKB-së votoi të mërkurën për që Rusia të ndalojë ofensivën e saj në Ukrainë dhe të tërheqë të gjitha trupat, me kombet nga fuqitë botërore deri te shtetet e vogla ishullore që dënojnë Moskën. 141 vota ishin pro, 5 kundër dhe 35 abstenime.

Rezoluta dënon agresionin e Rusisë kundër Ukrainës në formën më të ashpër. Rezolutat e Asamblesë së Përgjithshme nuk janë ligjërisht të detyrueshme. Megjithatë, Kina ka këmbëngulur se do të vazhdojë tregtinë me Rusinë dhe është përmbajtur nga kritikat e luftës në Ukrainë. Hungaria, ndërkohë tha të enjten se nuk do të lejojë që asnjë dërgesë armësh për në Ukrainë të kalojë nëpër territorin e saj.

Si po ndikojnë sanksionet në Rusi?

Në Uashington, Shtëpia e Bardhë njoftoi sanksione shtesë kundër Rusisë dhe Bjellorusisë, duke përfshirë zgjerimin e kontrolleve të eksportit që synojnë rafinimin e naftës ruse dhe subjektet që mbështesin ushtritë e të dy vendeve. ShBA iu bashkua gjithashtu Evropës dhe Kanadasë në mbylljen e hapësirës së saj ajrore për linjat ajrore ruse. Për më tepër, Airbus dhe Boeing thanë se do të ndërpresin pjesët rezervë dhe mbështetjen teknike për linjat ajrore të vendit. Airbus me bazë në Francë dhe avionët e Boeing me bazë në ShBA përbëjnë shumicën dërrmuese ose flotën e pasagjerëve të Rusisë.

Grupi gjerman, Volkswagen, vendosi të ndalojë të gjitha aktivitetet e tij të biznesit në Rusi, përfshirë atë të filialit Skoda Auto, i cili po ndalon prodhimin e makinave në dy fabrikat e tij ruse dhe të gjitha eksportet në Rusi. Në mënyrë të ngjashme, shitësi suedez i mobiljeve Ikea thotë se po mbyll operacionet e tij në Rusi, duke ndaluar të gjitha eksportet dhe importet brenda dhe jashtë Rusisë dhe Bjellorusisë, një vendim që do të ketë “një ndikim të drejtpërdrejtë te 15 mijë bashkëpunëtorë të IKEA”. Shitësi me pakicë i veshjeve H&M me bazë në Stokholm tha gjithashtu se do të ndalojë përkohësisht të gjitha shitjet në dyqanet e saj ruse dhe do të mbyllë përkohësisht dyqanet e saj në Ukrainë.

Si po ndikohen rusët?

Sanksionet kërcënojnë rusët ultra të pasur që zotërojnë prona në të gjithë Evropën dhe i dërgojnë fëmijët e tyre në shkolla private elitare evropiane. Disa kanë filluar, edhe pse paraprakisht, të flasin.

Autoritetet franceze të enjten thanë se sekuestruan një jaht i lidhur me Igor Sechin, një aleat i Vladimir Putinit, që drejton gjigantin rus të naftës Rosneft, si pjesë e sanksioneve të BE-së për pushtimin e Rusisë në Ukrainë.

Miliarderi rus, Roman Abramovich, konfirmoi të mërkurën se po përpiqet të shesë klubin e futbollit në Premier League, Chelsea, me një çmim prej të paktën 2.5 miliardë dollarësh. Ai tha se të ardhurat neto nga shitja do të dhurohen për viktimat e luftës në Ukrainë.

Edhe qytetarët e thjeshtë po e vërejnë ndikimin e sanksioneve, nga sistemet e pagesave te problemet me tërheqjen e parave e deri te mosmundësia për të blerë artikuj të caktuar. Formula 1 anuloi Çmimin e Madh të Rusisë në Soçi që do të mbahej në shtator dhe anuloi kontratën me garën.

Atletërve rusë dhe bjellorusë iu ndalua të paraqiten në Lojërat Paralimpike për shkak të ndikimit që vendet e tyre e kanë në luftën në Ukrainë./UBTNews/

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara