Shëndet
Ankthi gjatë shtatzënisë mund të çojë në lindje të hershme
Kështu thotë hulumtimi i publikuar nga Shoqata Psikologjike Amerikane.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiGratë që përjetojnë ankth për shtatzënitë e tyre lindin mesatarisht më herët sesa ato që nuk e bëjnë këtë, sipas hulumtimit të publikuar nga Shoqata Psikologjike Amerikane.
Studimi, i cili shqyrtoi lidhjen midis kohëzgjatjes së shtatzënisë dhe masave të ndryshme të ankthit, mund t’i ndihmojë mjekët të kuptojnë se kur dhe si të kontrollojnë më mirë ankthin gjatë shtatzënisë për të ndihmuar në parandalimin e lindjes së parakohshme.
“Ankthi për një shtatzëni aktuale është një gjendje e fuqishme psiko-sociale që mund të ndikojë në rezultatet e lindjes”, tha autorja kryesore e studimit, Christine Dunkel Schetter, pranë Universitetit të Kalifornisë në Los Anxhelos.
“Këto ditë, simptomat e depresionit vlerësohen në shumë mjedise klinikash në mbarë botën për të parandaluar komplikimet e depresionit pas lindjes për nënat dhe fëmijët. Ky dhe studime të tjera sugjerojnë që ne gjithashtu duhet të vlerësojmë ankthin te gratë shtatzëna”, shtoi ajo.
Hulumtimet e mëparshme kanë zbuluar se deri në një në katër gra shtatzëna ka simptoma klinikisht të ngritura të ankthit dhe se ankthi mund të jetë një faktor rreziku për lindjen e parakohshme ose lindjen para javës së 37-të të shtatzënisë.
Megjithatë, këto studime kanë përdorur një sërë masash të ankthit dhe kanë shqyrtuar si ankthin e përgjithshëm ashtu edhe ankthin specifik të shtatzënisë, i cili përfshin shqetësimet për lindjen, prindërimin dhe shëndetin e foshnjës.
Studiuesit kanë matur gjithashtu ankthin në pika të ndryshme të shtatzënisë, nga shtatzënia e hershme deri në fund të shtatzënisë dhe më shpesh në tremujorin e dytë.
Për të zgjidhur këto efekte të ndryshme të kohës dhe llojit të ankthit, studiuesit ekzaminuan të dhënat nga një mostër e larmishme e 196 grave shtatzëna në Denver dhe Los Anxhelos, të cilat morën pjesë në studimin e foshnjave të shëndetshme para lindjes.
Dyzet e pesë për qind e grave u identifikuan si të bardha jo-hispanike, 36% si të bardha hispanike, 10% si aziatike dhe 9% afrikano-amerikane.
Studiuesit administruan katër shkallë të ndryshme ankthi te gratë, si në tremujorin e parë ashtu edhe në të tretën e shtatzënisë së tyre.
Njëri ishte një kontrollues me pesë pyetje për ankthin e përgjithshëm dhe tre ishin specifikë për shtatzëninë: një shkallë me 10 pyetje dhe një shkallë me katër pyetje të ankthit të lidhur me shtatzëninë dhe një vlerësim me nëntë pyetje të një game më të gjerë faktorësh stresues të lidhur me shtatzëninë, si p.sh. si kujdesi mjekësor dhe shqetësimet për kujdesin e një të porsalinduri.
Studiuesit zbuluan se ankthi i lidhur me shtatzëninë në tremujorin e tretë ishte i lidhur më fort me lindjet e hershme. Megjithatë, ankthi i përgjithshëm në tremujorin e parë kontribuoi gjithashtu në rrezikun për lindje të hershme.
Një mundësi, sipas studiuesve, është se ankthi i përgjithshëm në fillim të shtatzënisë mund t’i predispozojë gratë të jenë të shqetësuara më vonë në shtatzëni për çështje të tilla si rreziqet mjekësore, foshnja, lindja dhe lindja dhe prindërimi.
Studimi është publikuar në revistën Health Psychology.
Shëndet
Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme
Published
21 hours agoon
October 31, 2025By
UBT News
Fryrja e barkut është një nga shqetësimet më të zakonshme që raportohen në kabinetet mjekësore.
Ajo ndodh kur barku zmadhohet përtej përmasave normale për shkak të gazrave, lëngjeve, përmbajtjes tretëse ose ndryshimeve strukturore në organet e brendshme.
Shkaqet kryesore:
Shkaqe organike: shtatzënia, shtimi në peshë, bllokimet në zorrë, gastropareza, celiakia, peritoniti, asciti ose rritja e organeve të brendshme.
Shkaqe funksionale: gazrat nga sindroma e zorrës së irrituar (IBS), intoleranca ushqimore, kapsllëku, çrregullime të tkurrjes së zorrëve dhe dobësia e muskujve të barkut.
Diagnoza
Mjeku vlerëson simptomat përmes ekzaminimit fizik, nëse është e nevojshme, kryen ultratingull abdominal apo analiza tjera për të përcaktuar shkakun.
Trajtimi
Në rastet organike, trajtohet sëmundja themelore. Në rastet funksionale, ndihmojnë laksativët, probiotikët, enzimat tretëse dhe ndryshimet në dietë.
Shmang ushqimet që shkaktojnë gazra.
Ha ngadalë dhe në porcione të vogla.
Pij më shumë ujë dhe konsum më shumë fibra.
Bëj aktivitet fizik të rregullt.
Nëse fryrja është e shpeshtë ose e shoqëruar me dhimbje, kërko këshillë mjekësore për të përjashtuar shkaqe më serioze. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin
Published
22 hours agoon
October 31, 2025By
UBT News
Ushqimet e përpunuara që mund të dëmtojnë më shumë shëndetin e trurit, sipas një studimi të ri, janë mishi i përpunuar dhe pijet e gazuara me sheqer.
Një ekip studiuesish nga Universiteti Virginia Tech ka zbuluar se personat që konsumojnë rregullisht këto produkte kanë rrezik dukshëm më të lartë për të zhvilluar probleme njohëse, përfshirë çrregullime që lidhen me demencën dhe sëmundjen e Alzheimerit, raporton Science Alert.
Studimi u mbështet në të dhënat e Universitetit të Michiganit për Shëndetin dhe Pensionimin, ku u analizuan 4,750 amerikanë mbi 55 vjeç, të ndjekur për një periudhë shtatëvjeçare (2014–2020). Çdo dy vjet, pjesëmarrësit i’u nënshtruan testeve të kujtesës dhe aftësive njohëse, duke përfshirë kujtimin e menjëhershëm, kujtimin e vonuar, llogaritje të thjeshta dhe ushtrime për përqendrim.
Rezultatet treguan se 1,363 persona zhvilluan probleme me kujtesën. Ata që konsumonin një racion mishi të përpunuar në ditë kishin 17% më shumë rrezik për çrregullime njohëse, ata që pinin çdo ditë pije të ëmbëlsuara – si kola, çaj i ftohtë me sheqer apo lëngje frutash industriale – kishin 6% më shumë rrezik.
Megjithatë, studimi nuk gjeti një lidhje të fortë mes konsumit të përgjithshëm të ushqimeve ultra të përpunuara dhe rritjes së rrezikut për probleme njohëse, përveç mishrave të përpunuar dhe pijeve me sheqer. Ushqime të tjera si gatimet e gatshme, ëmbëlsirat, snack-et e kripura apo produktet e bulmetit dhe drithërave nuk rezultuan me ndikim të njëjtë negativ.
Autorët theksojnë se shmangia e këtyre dy kategorive kryesore mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit të trurit.
“Ka gjëra që mund t’i ndryshoni. Sekreti është moderimi dhe balanca në zgjedhjet ushqimore,” – deklaroi profesoresha Brenda Davy, autore e studimit.
Ndikimi i ushqimeve të përpunuara është më i madh sesa mendojnë shumica e njerëzve. Vetëm më 2020, 65% e ushqimeve dhe 38% e pijeve të blera nga familjet amerikane përbëheshin nga produkte të përpunuara me ngjyrues, aromatizues e përbërës artificialë që mungojnë në ushqimin e përgatitur në shtëpi.
Një tjetër autor i studimit, Ben Katz nga Virginia Tech, sugjeroi se edukimi ushqimor mund të jetë pjesë e zgjidhjes: “Nuk mjafton të ndjekësh një dietë. E rëndësishme është t’u japësh njerëzve aftësitë për të gatuar sipas asaj diete,” – u shpreh ai. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ndërrimi i natës rrit rrezikun e kancerit tek gratë
Published
1 day agoon
October 31, 2025By
UBT News
Puna gjatë natës ka qenë prej kohësh e lidhur me shëndetin e dobët. Tani një studim i ri sugjeron se për gratë, puna gjatë kësaj kohe mund të rris rrezikun e kancerit.
Hulumtuesit kanë zbuluar se gratë që punojnë në turnin e natës janë pothuajse pesë herë më të rrezikuara nga kanceri në krahasim me gratë që punojnë gjatë ditës.
Në këtë studim ekspertët kanë gjetur se gratë që punonin gjatë natës ishin më shumë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, kanceri i lëkurës dhe kanceri i mushkërive, shkruan Medicalnewstoday,
Bashkautori i hulumtimit, Xuelei Ma, nga Qendra Mjekësore e Kinës Perëndimore dhe kolegët e tij kanë publikuar gjetjet e tyre në revistën “Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”.
Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se puna gjatë ndërrimit të natës mund të pengojë rëndë ritmin tuaj të qarkullimit.
Ky është orari kur rregullohen proceset fiziologjike të trupit gjatë një cikli 24 orësh. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ja lista me ushqime që mbajnë yndyrën në gjak nën kontroll
Published
1 day agoon
October 31, 2025By
UBT News
Meqenëse nuk kanë kurrfarë shijeje apo arome, këta dy artikuj mund t’u shtohen ushqimeve më të llojllojshme. Hani pa u shtuar sheqer dhe organizmit tuaj do t’u bëjnë mirë.
Në ditë mjafton të hani një deri në dy lugë të vogël fara chia, ndërkaq nga ajo lugë të vogël do të përfitoni deri në tri herë më shumë hekur sesa nga spinaqi.
Më parë duhet t’i zhytni në ujë, meqë nuk kanë aromë mund t’u shtohet të gjitha gjellëve – supës, perimeve, vezëve e pijeve. Farat e chias janë me omega-3 të thartirave yndyrore, të cilat ndihmojnë në rregullimin e kolesterinës së mirë dhe të kolesterinës së keqe në gjak, ndihmojnë ne shëndetin e zemrës.
Pas eliminoni nga organizmi të të gjithë “armiqtë” e njohur, sheqerit, produkteve të mishit dhe të tjera, në ushqim shtoni farat e tërshërës.
Konsumoni ashtu siç janë, pa shtesa të ëmbla. Kokrrat e tërshërës pastrojnë zorrët nga yndyrat, sepse fibrat e tërshërës të njohura si beta-glukan, yndyrarti thithin, andaj kolesterina as që hyn në gjak dhe në qarkullim të gjakut.
Një filxhan kokrra tërshëre do t’i plotësojë nevojat ditore për beta-glukan, mirëpo fibra të tilla ka edhe në elb dhe në alga.
Në ushqim kohë pas kohe përdorni edhe avokado, e cila, pos që ul kolesterinën LDL, mbron edhe arteriet. /A.Z/UBT News/
TikTok fshin mbi 189 milionë video
Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme
Ja pse Selena Gomez zhduket herë pas here nga interneti
Dy stadiume në garë për finalen e Ligës së Kampionëve 2029
Osmani: Do të bëj çmos për të evituar zgjedhjet, edhe pak ditë sqarohen të gjitha
Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin
Fansat mbeten pa fjalë, Cardi B pranon se nuk i ka larë flokët për muaj të tërë
Mbappé fiton Këpucën e Artë
BMW-ja e Papës shitet për 156,000 euro
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet1 week agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
