

Shëndeti
Ankthi gjatë shtatzënisë mund të çojë në lindje të hershme
Kështu thotë hulumtimi i publikuar nga Shoqata Psikologjike Amerikane.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiGratë që përjetojnë ankth për shtatzënitë e tyre lindin mesatarisht më herët sesa ato që nuk e bëjnë këtë, sipas hulumtimit të publikuar nga Shoqata Psikologjike Amerikane.
Studimi, i cili shqyrtoi lidhjen midis kohëzgjatjes së shtatzënisë dhe masave të ndryshme të ankthit, mund t’i ndihmojë mjekët të kuptojnë se kur dhe si të kontrollojnë më mirë ankthin gjatë shtatzënisë për të ndihmuar në parandalimin e lindjes së parakohshme.
“Ankthi për një shtatzëni aktuale është një gjendje e fuqishme psiko-sociale që mund të ndikojë në rezultatet e lindjes”, tha autorja kryesore e studimit, Christine Dunkel Schetter, pranë Universitetit të Kalifornisë në Los Anxhelos.
“Këto ditë, simptomat e depresionit vlerësohen në shumë mjedise klinikash në mbarë botën për të parandaluar komplikimet e depresionit pas lindjes për nënat dhe fëmijët. Ky dhe studime të tjera sugjerojnë që ne gjithashtu duhet të vlerësojmë ankthin te gratë shtatzëna”, shtoi ajo.
Hulumtimet e mëparshme kanë zbuluar se deri në një në katër gra shtatzëna ka simptoma klinikisht të ngritura të ankthit dhe se ankthi mund të jetë një faktor rreziku për lindjen e parakohshme ose lindjen para javës së 37-të të shtatzënisë.
Megjithatë, këto studime kanë përdorur një sërë masash të ankthit dhe kanë shqyrtuar si ankthin e përgjithshëm ashtu edhe ankthin specifik të shtatzënisë, i cili përfshin shqetësimet për lindjen, prindërimin dhe shëndetin e foshnjës.
Studiuesit kanë matur gjithashtu ankthin në pika të ndryshme të shtatzënisë, nga shtatzënia e hershme deri në fund të shtatzënisë dhe më shpesh në tremujorin e dytë.
Për të zgjidhur këto efekte të ndryshme të kohës dhe llojit të ankthit, studiuesit ekzaminuan të dhënat nga një mostër e larmishme e 196 grave shtatzëna në Denver dhe Los Anxhelos, të cilat morën pjesë në studimin e foshnjave të shëndetshme para lindjes.
Dyzet e pesë për qind e grave u identifikuan si të bardha jo-hispanike, 36% si të bardha hispanike, 10% si aziatike dhe 9% afrikano-amerikane.
Studiuesit administruan katër shkallë të ndryshme ankthi te gratë, si në tremujorin e parë ashtu edhe në të tretën e shtatzënisë së tyre.
Njëri ishte një kontrollues me pesë pyetje për ankthin e përgjithshëm dhe tre ishin specifikë për shtatzëninë: një shkallë me 10 pyetje dhe një shkallë me katër pyetje të ankthit të lidhur me shtatzëninë dhe një vlerësim me nëntë pyetje të një game më të gjerë faktorësh stresues të lidhur me shtatzëninë, si p.sh. si kujdesi mjekësor dhe shqetësimet për kujdesin e një të porsalinduri.
Studiuesit zbuluan se ankthi i lidhur me shtatzëninë në tremujorin e tretë ishte i lidhur më fort me lindjet e hershme. Megjithatë, ankthi i përgjithshëm në tremujorin e parë kontribuoi gjithashtu në rrezikun për lindje të hershme.
Një mundësi, sipas studiuesve, është se ankthi i përgjithshëm në fillim të shtatzënisë mund t’i predispozojë gratë të jenë të shqetësuara më vonë në shtatzëni për çështje të tilla si rreziqet mjekësore, foshnja, lindja dhe lindja dhe prindërimi.
Studimi është publikuar në revistën Health Psychology.
Shëndeti
Ulçera që nuk largohet? Ekspertët paralajmërojnë çfarë të bëni
Published
3 hours agoon
August 4, 2025By
UBT News
Ulçerat në gojë janë të zakonshme, ekspertët paralajmërojnë se duhet t’i raportoni në disa raste të veçanta. Nëse nuk shërohen ose nëse i merrni shpesh, ia vlen të kontrolloni nëse kjo është normale.
Edhe pse mund të mendoni se nuk ka ndonjë problem serioz me to, është më mirë të jeni të kujdesshëm dhe të bëni kërkime ose të vizitoheni nëse keni ulçera që përsëriten shpesh ose nuk largohen.
Cancer Research thotë: “Është e zakonshme të krijohen ulçera të vogla në gojë kur jeni të lodhur apo të dobësuar – zakonisht largohen për dy javë. Duhet të raportoni te mjeku ose dentisti një ulçerë apo një njollë të kuqe ose të bardhë që nuk shërohet pas 3 javësh”.
NHS jep këshilla të ngjashme, por thekson se ka disa mënyra që mund t’i provoni për t’i trajtuar ulçerat në gojë. Këto ulçera rrallë janë shenjë e ndonjë problemi serioz, por mund të jenë të bezdisshme.
Ato kanë nevojë për kohë për t’u shëruar, dhe nuk ka ndonjë trajtim që i largon menjëherë. Megjithatë, shmangia e gjërave që i irritojnë mund të ndihmojë në përshpejtimin e shërimit, lehtësimin e dhimbjes dhe uljen e mundësisë që të rikthehen.
Shërbimi britanik Kombëtar Shëndetësor (NHS) rekomandon:
Përdorni një furçë dhëmbësh me qime të buta.
Pini pije të ftohta me pipëz.
Hani ushqime të buta.
Bëni kontrolle dentare.
Ndiqni një dietë të shëndetshme.
Mos konsumoni ushqime pikante, të kripura ose acidike.
Shmangni ushqimet e forta dhe të ashpra si tostin apo patatinat.
Mos pini pije të nxehta ose me acid, si p.sh. lëngje frutash.
Shmangni përdorimin e pastave që përmbajnë sodium lauryl sulfate.
Duke ndjekur këto këshilla, mund të ndihmoni në parandalimin e përsëritjes së ulçerave në gojë dhe të mbani gojën tuaj të shëndetshme dhe pa dhimbje.
Shëndeti
Kur është koha më e mirë për drekë? Ekspertët kanë përgjigje të qartë
Published
4 hours agoon
August 4, 2025By
UBT News
Shumë njerëz pyesin veten nëse ekziston koha ideale për të ngrënë drekë, dhe ekspertët bien dakord – përgjigja është po. Rezulton se koha e vakteve tona është po aq e rëndësishme sa ushqimet që zgjedhim.
Dreka duhet të jetë kohë për t’u rimbushur dhe për t’u freskuar. Në disa kultura kjo do të thotë kthim në shtëpi për një vakt familjar ose dhe një sy gjumë pasdite, jeta jonë duket ndryshe. Ritmi i shpejtë i jetës dhe detyrimet e punës na detyrojnë ta reduktojmë drekën në sanduiç të shpejtë të ngrënë në tavolinë.
Duke pasur parasysh një ditë pune të ngarkuar, takimet me kolegë nga zona të ndryshme kohore, gjetja e momentit të duhur për drekë bëhet më shumë sesa një çështje urie. Me ndihmën e këshillave .nga ekspertët e të ushqyerit, ne ju sjellim përgjigjen e pyetjes së kohës më të mirë për të ngrënë drekë.
Gjithçka fillon me mëngjesin
Përcaktimi i kohës më të mirë për të ngrënë drekë fillon me kuptimin e rëndësisë së mëngjesit, thotë Audra Wilson, një dietologe e regjistruar në Northwestern Medicine. Wilson thekson se pavarësisht nëse po përpiqeni të humbni peshë ose doni energji, mëngjesi është çelësi për të larguar urinë dhe për të stabilizuar humorin. Ngrënia e mëngjesit pas zgjimit ndihmon në furnizimin me energji të trupit e inkurajon zakone më të shëndetshme të të ngrënit. Për të kapërcyer në mënyrë efektive hendekun midis drekës dhe darkës, është e rëndësishme të shmangni ngrënien e ushqimeve të lehta pas mëngjesit.
Nëse nuk keni uri pasi të zgjoheni, futja e një mëngjesi, të pasur me proteina, siç janë vezët, kosi me fruta a gjalpi i kikirikut në bukë të thekur, mund të rigjallërojë sinjalet natyrore të urisë së trupit tuaj. Kjo krijon terrenin për një dietë të ekuilibruar për pjesën tjetër të ditës.
Koha më e mirë për të ngrënë drekë
Koha ideale për të ngrënë drekë është katër deri në pesë orë pas mëngjesit për të ndihmuar në mbajtjen e sheqerit në gjak të qëndrueshëm. “Nëse keni ngrënë mëngjes në orën 7 të mëngjesit, synoni për drekë midis orës 11 të paradites dhe mesditës,” shpjegon Wilson.
Nëse orari dikton një drekë më vonë, një ushqim i vogël mund t’ju ndihmojë ta kaloni. Ushqimet ideale kombinojnë proteinat, karbohidratet dhe yndyrnat e shëndetshme, si një mollë me arra a perime me humus. Proteinat, yndyrat dhe fibrat do ta mbajnë sistemin e ekuilibruar e parandalojnë të ndiheni të uritur.
A ka rëndësi kur hani?
Hulumtimet mbështesin rëndësinë e kohës së vakteve. Një studim i 2023 nga Universiteti Northwestern zbuloi se të ngrënit me kohë të kufizuar mund të jetë po aq efektiv sa numërimi i kalorive. Kjo qasje përfshin të hani ushqimin brenda një afati kohor të caktuar, midis orës tetë dhe 12 të pasdites.
Dr. Shaina Alexandria, bashkautore e studimit, vëren se numërimi i kalorive shpesh çon në lodhje, ndërsa të ngrënit me kohë të kufizuar është më i lehtë.
Duke u përqendruar në kohën kur hani, në vend që të numëroni çdo kalori, përmbajtja e një rutine të shëndetshme bëhet më e lehtë. Në fakt, të mbash një sy te ora mund të jetë pikërisht strategjia që ju nevojitet për një ditë më të shëndetshme dhe më të këndshme.
Shëndeti
Gjumi i çrregullt mund të jetë shkaktar i bllokimit të arterieve
Published
2 days agoon
August 2, 2025By
UBT News
Këshilla për të fjetur tetë orë të plota është e njohur, por në vitet e fundit, kërkimet shkencore kanë sugjeruar gjithnjë e më shumë se mbajtja e një ore të qëndrueshme për të fjetur dhe për t’u zgjuar është edhe më e rëndësishme sesa numri i orëve që flini.
Një studim i ri i botuar në Journal of the American Heart Association na jep një arsye tjetër bindëse për t’u përqendruar në krijimin e këtij zakoni të rëndësishëm, duke lidhur modelet e çrregullta të gjumit me një rrezik në rritje të sëmundjeve kardiovaskulare.
Modelet e çrregullta të gjumit dhe shëndeti i zemrës
Studimi përfshinte më shumë se 2,000 të rritur amerikanë të moshës 45 deri në 84 vjeç. Pjesëmarrësit mbanin një pajisje që gjurmonte modelet e tyre të gjumit për shtatë ditë, ndërsa i nënshtroheshin një serie vlerësimesh kardiovaskulare.
Studiuesit analizuan disa faktorë kyç, duke përfshirë kalciumin në arteriet koronare, i cili tregon grumbullimin e pllakave, dhe shënjues të tjerë që diagnostikojnë shkallën e bllokimit të enëve të gjakut.
Analiza e të dhënave zbuloi se modelet e çrregullta të gjumit, veçanërisht kohëzgjatja e gjumit, shoqërohen me disa faktorë rreziku për arteriosklerozën, një sëmundje e karakterizuar nga ngushtimi dhe forcimi i arterieve.
Në mënyrë specifike, rezultatet treguan se ndryshimet në kohëzgjatjen e gjumit prej më shumë se dy orësh brenda të njëjtës javë rritën ndjeshëm gjasat e niveleve më të larta të kalciumit në arteriet koronare dhe treguesve të tjerë anormalë të shëndetit të zemrës.
A është qëndrueshmëria më e rëndësishme se kohëzgjatja?
Ky studim sugjeron që kur bëhet fjalë për gjumin, mbajtja e një orari të qëndrueshëm është po aq e rëndësishme sa numri total i orëve të gjumit. Kjo nuk është hera e parë që zakonet e parregullta të gjumit janë lidhur me rezultate të dobëta shëndetësore.
Një studim i vitit 2018 zbuloi se modelet e parregullta të gjumit shoqërohen me një rrezik në rritje të obezitetit, presionit të lartë të gjakut, problemeve me sheqerin në gjak dhe sulmeve në zemër. I njëjti studim zbuloi se njerëzit me modele të parregullta gjumi kishin më shumë gjasa të raportonin nivele kronike të larta të stresit dhe depresionit.
Edhe pse ky hulumtim është paraprak, është i pari që lidh drejtpërdrejt zakonet e parregullta të gjumit me arteriosklerozën. Duke pasur parasysh se sëmundja është shkaku themelor i më shumë se 50% të vdekjeve në botën perëndimore, ky zbulim është me rëndësi të madhe, transmeton Klankosova.tv.
Si të krijoni një rutinë të qëndrueshme mbrëmjeje?
Studimi sugjeron që, për shëndet optimal, nuk duhet të devijojmë nga koha e gjumit me më shumë se dy orë brenda një jave. Kjo do të thotë që nëse shkojmë në shtrat në orën 22:00 gjatë ditëve të javës, nuk duhet të rrimë zgjuar pas mesnatës gjatë fundjavave.
Ruajtja e qëndrueshmërisë kërkon planifikim, por krijimi i një rutine të fortë mbrëmjeje është një mënyrë e shkëlqyer për të krijuar zakonin e të shkuarit në shtrat në të njëjtën kohë dhe për t’u çlodhur në fund të ditës. Ja disa ide për të filluar, shkruan Index.hr, transmeton Klankosova.tv.
Vendosja e një rutine për kujdesin e lëkurës mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për t’u larguar nga ekranet dhe për t’u çlodhur para gjumit. Heqja e grimit, pastrimi dhe hidratimi i lëkurës krijojnë një ritual qetësues.
Ora juaj e brendshme rregullohet nga ekspozimi ndaj dritës. “Kam mësuar t’i kushtoj vëmendje të madhe rolit që luan drita në rregullimin e ritmit tim cirkadian”, shkruan psikiatrja holistike Ellen Vora, MD.
“Përpiqem të marr rrezet e diellit të vërteta sa më herët në mëngjes”, shton ajo. Kjo gjithashtu do të thotë të shmangni dritën e ndritshme natën vonë.
Magnezi njihet si një mineral relaksues dhe është një shtesë e shkëlqyer jo-hormonale për nxitjen e gjumit. Shumë njerëz kanë mungesë të këtij minerali të rëndësishëm, prandaj merrni në konsideratë marrjen e një shtesë, veçanërisht një të formuluar për të përmirësuar gjumin.
Ndërsa një stërvitje e vështirë natën vonë mund t’ju zgjojë, një klasë e lehtë joge në mbrëmje mund të bëjë të kundërtën. Provoni një sekuencë shtrirjeje për të përgatitur trupin tuaj për një kohë gjumi në kohë.
Shëndeti
Tri shenja të dukshme që mund të keni kolesterol të lartë
Published
3 days agoon
August 1, 2025By
UBT News
Kolesteroli i lartë shpesh nuk shfaq simptoma, kështu që shumë njerëz nuk e dinë se kanë një rrezik në rritje për atake në zemër dhe sulme në tru.
Ekzistojnë tre shenja në trup që mund të tregojnë këtë problem të heshtur, por të rrezikshëm, paralajmërojnë ekspertët nga Fondacioni Britanik i Zemrës.
Ënjtje e tendinit të Akilit
Mund të jetë ënjtja e pjesës së pasme të kyçit të këmbës, tendinit të Akilit. Ky është grumbullim i kolesterolit në tendina, i njohur si ksantomë tendini. Këto shfaqen në formën e nyjeve ose gungave të verdha, dhe mund të shfaqen edhe në nyjet e gishtave dhe gjunjëve, raporton Index.hr.
Njolla të verdha në qepalla
Shfaqja e grumbullimeve të verdha në qepalla, veçanërisht pranë këndit të brendshëm, njihet si ksantelazmë. Një unazë e bardhë rreth irisit të syrit, e njohur si arcus corneae, mund të jetë shenjë paralajmëruese. Tek të moshuarit, ky fenomen është i zakonshëm, por tek të rinjtë mund të jetë sinjal se kolesteroli është rritur ndjeshëm.
Shenja të verdha në lëkurë
Grumbulla të vogla, të verdha ose portokalli që shfaqen në lëkurë, më shpesh në bërryla, gjunjë, duar ose vithe, mund të tregojnë kolesterol të lartë. Këto janë ksantoma klasike të lëkurës që formohen për shkak të depozitave yndyrore në trup.
Nëse vini re ndonjë nga këto simptoma, është e rëndësishme të vizitoni një mjek. Kolesteroli i lartë mund të përcaktohet në mënyrë të besueshme vetëm me një analizë gjaku. Zbulimi i hershëm është çelësi për parandalimin e komplikimeve serioze, veçanërisht tek njerëzit me histori familjare të sëmundjes.

Klubi i fëmijërisë së Diogo Jota merr vendim fantastik në nderim të tij

Dardanët lëshojnë një njoftim të rëndësishëm

Ballkani mëson kundërshtarin e mundshëm në play-off të Conference League

Zbulohet skuadra e re e Son Heung-min

Greva e punëtorëve të sigurimit në QKUK drejt fundit: Nënshkrimi i kontratës për tender pritet nesër

“Dardanët” lëshojnë një njoftim të rëndësishëm

Mbyllen hetimet për Ilir Metën, avokati: Mali i akuzave ra poshtë

Raporti informues për zgjedhje lokale 2025, KQZ: U refuzuan 569 aplikime për regjistrim për votim me postë

Në zgjedhjet parlamentare 2025 numri më i ulët i votave të pavlefshme 2.83 për qind
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit