Kulturë

Ushqimet që e përmirësojnë humorin tonë

Mendje e shëndoshë në trup të shëndoshë.

Published

on

Kjo thënie e romakëve të lashtë, është vërtetuar prej disa kohësh edhe nga shkenca. Dieta e duhur ushqimore, veçanërisht ajo mesdhetare, mund ta ndihmojë vërtet mendjen tonë që të mendojë pozitivisht.

Ndërkohë ushqimet e pashëndetshme, ku kryesisht futen ato të gatshme, duket se janë të shijshme për momentin, por në një periudhë afatgjatë mund të ndikojë negativisht në ekuilibrin tonë psikofizik. Duke iu referuar disa studimeve, ne kemi zgjedhur 10 ushqime që falë përbërjes së tyre, promovojnë një humor të mirë.

  1. Banania

E pasur me vitamina B, kripëra minerale (sidomos kalium), probiotikë dhe triptofan, banania na jep shumë energji dhe ndihmon në lehtësimin e stresit, duke nxitur një ndjenjë të përgjithshme të mirëqenies.

  1. Çokollata e zezë

Ajo përmban prebiotikë, antioksidantë dhe triptofan, duke stimuluar çlirimin e hormoneve të lidhura me emocionet (endorfina, feniletilamina, serotonina), duke kryer në mënyrë efektive një funksion anti-depresiv, siç theksohet edhe në një studim të vitit 2019 nga Kolegji Universitar në Londë.

  1. Thjerrëzat

Përveç acidit folik dhe magnezit, thjerrëzat përmbajnë tirozinë (një aminoacid që stimulon dopaminën) dhe acidin gama-aminobutirik (që redukton ankthin). Kjo është arsyeja pse një studim i botuar në vitin 2017 në “Science of Food and Agriculture”, thekson se thjerrëzat nxisin humorin e mirë tek njerëzit.

  1. Boronica

E pasur me antioksidantë dhe vitamina, boronica e ndihmon trurin të aktivizojë hormonet që frenojnë stresin. Jo vetëm kaq. Siç e thekson një hulumtim i botuar në “Journal of Agricultural and Food Chemistry”, ky fryt stimulon aftësitë njohëse, duke përmirësuar ndjeshëm kujtesën.

  1. Arrat

Arrat sigurojnë mirëqenien tonë psikologjike falë pranisë së neuroprotektorëve (vitaminës E, folateve, magnezit, melatoninës dhe Omega 3),të cilat e përmirësojnë performancën intelektuale, dhe sipas një studimi të botuar në vitin 2012 e reduktojnë tensionin emocional.

  1. Patatja e ëmbël

Sikurse dëshmohet nga një studim i “Center of Science in the Public Interest” në SHBA, patatja e ëmbël është një karbohidrate komplekse që garanton mirëqenie fizike dhe mendore duke nxitur një rritje të niveleve të dehidroepiandrosteronit dhe serotoninës, hormonet e humorit të mirë.

  1. Domatja

Një burim i vitaminave, fosforit dhe kaliumit, domatet janë gjithashtu shumë të pasura me likopen, një substancë që e mbron trurin duke nxitur ndjenjat e mirëqenies, aq sa përbën një anti-depresant të vërtetë, siç tregohet edhe nga një studim i publikuar në vitin 2013 në “Journal of Affective Disorders”.

  1. Spinaqi

Siç nënvizohet nga një hulumtim i botuar në vitin 2018 në “Journal of Clinical Medicine”, spinaqi është i pasur me lëndë ushqyese, dhe mbi të gjitha përmban vitaminë C dhe magnez, substanca shumë të çmuara për prodhimin e serotoninës dhe dopaminës, hormonet përgjegjëse për humorin e mirë tek njeriu.

  1. Veza

Është shumë ushqyese, por edhe shumë e pasur me vitamina të grupit B. Ajo përmban gjithashtu Omega 3, vitaminë D, zink dhe triptofan, substanca që garantojnë mirëqenien e organizmit duke nxitur mendimet pozitive, siç dëshmohet nga një studim i Institutit Leiden për Trurin dhe Njohjen në Holandë.

  1. Kosi

Kosi është i pasur me kalcium (që e ndihmon shumë funksionimin e sistemit nervor) dhe probiotikë (të cilët stimulojnë prodhimin e hormoneve “pozitive”):Për këtë arsye, shpjegon një hulumtim i vitit 2015 i botuar në “Food Research International” (që rekomandon kosin me vanilje), konsumimi i tij e përmirëson ndjeshëm gjendjen shpirtërore. / bota.al

Continue Reading

Lifestyle

Si t’i lani siç duhet leckat e mikrofibrës?

Published

on

Leckat e mikrofibrës janë bërë një ndihmë e pazëvendësueshme në pastrimin e shtëpisë, pasi kapin pluhurin, papastërtitë dhe bakteret më mirë se çdo material tjetër.

Falë strukturës së tyre të veçantë, mund të thithin disa herë më shumë lëng se pesha e tyre e pastrojnë sipërfaqet pa përdorur kimikate shtesë. Janë ekologjike, të ripërdorshme dhe ekonomike, leckë cilësore mund të përballojë deri në 500 larje nëse trajtohet si duhet.

Ato prodhohen nga fibra sintetike ultra të holla, kombinim poliesteri e poliamidi, që janë deri 100 herë më të holla se qimet e njeriut.

Në vetëm një inç katror gjenden mbi 200.000 fibra, të cilat kapin edhe grimcat më të vogla të pluhurit. Për këtë arsye, leckat e mikrofibrës janë të buta, të qëndrueshme dhe nuk lënë gjurmë në sipërfaqet më të ndjeshme, si xhami, pasqyra apo ekrane.

Si përdoren dhe sa shpesh duhet t’i lajmë?

Fuqia epastruese i bën ideale për çdo sipërfaqe: dysheme, mobilie, xhama, sipërfaqe pune, madje edhe makina.

Mund të përdoren për pastrim të thatë ose të lagur, si dhe për lustërim.

Për të ruajtur efikasitetin, lecka duhet të lahet rregullisht, pas çdo përdorimi ose pas përdorimit të tretë.

Fibra mbajnë baktere, pluhur dhe lagështi që mund të shkaktojnë erë të keqe dhe të ulin aftësinë thithëse.

Nëse nuk lahen si duhet, sipërfaqet mund të mbeten me njolla dhe vija të vështira për t’u hequr.

Larja – dorazi apo në makinë?

Leckat e mikrofibrës duhet të lahen veçmas nga rrobat tjera, pasi tërheqin pushin dhe grimcat tjera. Para larjes, tundni për të hequr grimcat më të mëdha. Për lecka shumë të ndotura përdorni ujë të ngrohtë; për ato më pak të ndotura, ujë të ftohtë.

Përdorni detergjent të butë, asnjëherë zbutës rrobash, sepse mbyll mikroporet e fibrave dhe pengon thithjen.

Për njolla të forta, mund t’i lini të njomura në ujë të ngrohtë me pak detergjent për 10–15 minuta para larjes.

Larja me dorë: mbushni lavamanin me ujë të ftohtë, shtoni disa pika detergjent, lini lecka të zhyten 15 minuta, pastaj fërkoni lehtë. Shpëlajini mirë dhe shtrydhni ujin e tepërt. Mos përdorni ujë të valë, pasi dëmton fibrat.

Tharja dhe ruajtja

Pasi të lahen, më së miri lecka të thahen natyralisht, të shtrira në sipërfaqe të rrafshët ose të varura, larg diellit. Nëse përdorni makinën e tharjes, vendosni temperaturë të ulët. Para dhe pas tharjes, pastroni filtrin e pushit për të shmangur ngjitjen e grimcave përsëri.

Kur të jenë tharë plotësisht, palosni e ruani në vend të thatë, larg pluhurit dhe lagështisë. Nëse vëreni se nuk thithin më si më parë, janë bërë të ashpra ose kanë erë të pakëndshme që nuk largohet pas larjes, është koha për t’i zëvendësuar.

Me mirëmbajtje të duhur, një leckë cilësore mund të zgjasë deri në dy vjet ose të përballojë 300–500 larje. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Mbrëmje historike e Filharmonisë së Kosovës, performancë e fuqishme

Published

on

Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, e ka cilësuar si një emocion të veçantë mbrëmjen artistike të Filharmonisë dhe Operës së Kosovës, ku u dha premiera e veprës “La Tempesta sul Lago” nga Domenico Bartolucci.

Nën drejtimin e mjeshtrit italian Jacopo Sipari di Pescasseroli, solistët Besa Llugiqi, Ivana Hoxha, Carlos Cardoso dhe Biagio Pizzuti ofruan një përvojë të paharrueshme, ndërsa koret e përgatitura nga Hajrullah Syla shtuan emocion dhe fuqinë e performancës.

Ky koncert paraprin prezantimin e Filharmonisë dhe Operës së Kosovës në Romë më 23 nëntor.

“Ishte një mbrëmje që tregon fuqinë dhe nivelin e artistëve e institucioneve tona kulturore dhe na mbush me krenari,” tha Ministri Çeku. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Nga Azerbajxhani në Shqipëri, udhëtim mes artit të qilimave në GAT

Published

on

Galeria e Artit Tiranë ka prezantuar një koleksion të veçantë qilimash tradicionalë dhe bashkëkohorë në ekspozitën “Qoftë e shëndetshme dora që krijon – Arti i qilimave: Azerbajxhan & Shqipëri”.

Ekspozita sjell në fokus traditën e endjes përmes historive, teknikave dhe mjeshtërisë së artizanëve që ruajnë e po ashtu e përcjellin këtë trashëgimi të rëndësishme kulturore.

Qilimat shumëngjyrësh paraqiten si një pikëtakim mes kulturave shqiptare dhe azerbajxhanase, ndërsa artizanët e të dy vendeve ndajnë punimet dhe përvojat e tyre, duke treguar pasionin që kalon brez pas brezi.

Ky dialog artistik do të qëndrojë i hapur për publikun deri më 20 janar 2026.

Ekspozita, e kuruar nga Edit Pula dhe Azerkhalcha, përfaqëson një bashkëpunim të rëndësishëm mes Galerisë së Artit Tiranë dhe kompanisë azerbajxhanase Azerkhalcha, i cili nisi nëntë muaj më parë me mbështetjen e Ambasadës së Azerbajxhanit. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Kulturë

Ledia Xhoga sjell romanin e saj të suksesshëm pranë lexuesve kosovarë

Published

on

Në edicionin e radhës të programit “Në bisedë / In Conversation”, Heritage Space mirëpret për herë të parë në Prishtinë shkrimtaren dhe dramaturgen shqiptaro-amerikane Ledia Xhoga.

Ajo do të zhvillojë një diskutim me shkrimtaren dhe përkthyesen Doruntina Vinca, i cili do të fokusohet në romanin e saj të parë, “Keqkuptimi”, i nominuar në listën e gjatë për Booker Prize 2025.

Romani “Keqkuptimi” trajton trashëgimitë e errëta familjare dhe të vendlindjes, si dhe kufirin delikat mes dhembshurisë dhe vetëmbrojtjes.

Në qendër të ngjarjes është një përkthyese shqiptare në Nju Jork, qnjë përfshihet në historinë e një të mbijetuarit të torturave në Kosovë.

Duke u përballur me makthet e klientit e përpjekjet për t’i ndihmuar të tjerët, nis të përjetojë ringjalljen e kujtimeve të mohuara prej kohësh.

Ledia Xhoga, e lindur në Tiranë dhe aktualisht me banim në Bruklin dhe Catskills, ka fituar me këtë roman New York City Book Award, ndërsa është finaliste edhe për Center for Fiction First Novel Prize. Shkrimet e saj janë botuar në platforma prestigjioze si Electric Literature, Lit Hub, Brooklyn Rail, Large Hearted Boy, Intrepid Times, Hobart dhe revista të tjera letrare.

Doruntina Vinca—shkrimtare, hulumtuese dhe përkthyese nga Prishtina, me bazë në Tiranë notohet për punën e saj mbi gjuhën, letërsinë feministe dhe mënyrat se si teksti krijon forma të reja të shpërndarjes së dijes.

Ngjarja organizohet në kuadër të platformës Heritage Space, e zbatuar nga CHwB Kosova, e mbështetur nga Qeveria Suedeze, duke ofruar mundësi të veçantë për publikun me një nga zërat më të rëndësishëm të letërsisë bashkëkohore shqiptaro-amerikane. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara