Dieta zakonisht shoqërohet me shëndet më të mirë fizik, por një studim i ri sugjeron që planet e të ngrënit që përqendrohen në kufizimin e kalorive mund ta përkeqësojnë shëndetin mendor .

Hulumtimi, i botuar më 2 qershor në revistën BMJ Nutrition, Prevention and Health , zbuloi se gati 30 mijë njerëz në një dietë me kalori të kufizuara kishin më shumë gjasa të raportonin simptoma depresive sesa ata që ishin në dieta të tjera ose që nuk mbanin fare dietë.

Depresioni mund të rezultojë nga shumë faktorë, dhe ndikimi i dietës në gjendjen e shëndetit mendor është një fushë relativisht e re e kërkimit shkencor.

“Ky studim shton kuptimin si zgjedhjet ushqimore të bëra në jetën e përditshme ndikojnë në simptomat depresive”, tha bashkautori i studimit, Venkat Bhat.

Ekspertët rekomandojnë dieta të ekuilibruara dhe të qëndrueshme për të mbështetur shëndetin mendor dhe fizik.

Shkencëtarët kanë zhvilluar një test gjaku “ të ndjeshëm” që zbulon shenja të tumorëve kancerogjenë vite para se të shfaqen simptomat e para, një avancim që çon në rezultate më të mira trajtimi për pacientët.

Kërkuesit nga Universiteti Johns Hopkins në SHBA zbuluan se materiali gjenetik që hedhin tumorët mund të zbulohet në qarkullimin e gjakut shumë para se pacientët të marrin diagnozën e parë.

Studimi, i publikuar në revistën Cancer Discovery, zbuloi se këto mutacione gjenetike të shkaktuara nga kanceri mund të zbulohet në gjak deri në tre vjet përpara për disa pacientë.

“Tre vjet më herët ofrojnë kohë për ndërhyrje. Tumorët ka të ngjarë të jenë shumë më pak të avancuar dhe më të mundshëm të kuruar,” tha Yuxuan Wang, bashkëautor i studimit.

Shkencëtarët analizuan mostra plazme të gjakut të mbledhura nga pjesëmarrësit e studimit të financuar nga NIH për të hetuar faktorët e rrezikut për sulmin në zemër, goditjen në tru, dështimin e zemrës dhe sëmundje të tjera kardiovaskulare, raporton The Independent.

Shkencëtarët zhvilluan teknika të saktë të sekuestrimit të gjenomit për të analizuar mostrat e gjakut nga 52 pjesëmarrës të studimit të mëparshëm. Një foto tregon tubat e mbledhjes së gjakut gjatë një dhurimi gjaku (AFP përmes Getty Images).

Njëzet e gjashtë nga pjesëmarrësit u diagnostikuan me kancer brenda gjashtë muajve pas mbledhjes së mostrave, 26 të tjerët që nuk u diagnostikuan shërbyen si grup kontrolli për krahasim. Tetë nga 52 pjesëmarrësit morën rezultate pozitive në një test laboratorik për zbulimin e hershëm të kancerit që u zhvillua në kohën kur u morën mostrat e tyre të gjakut.

Testi MCED është projektuar për të zbuluar kanceret e shumta në stadet e tyre të hershëm nga një mostër e vetme gjaku, duke analizuar molekulat e nënshkrimit të kancerit në gjak, duke përfshirë ADN-në dhe proteinat.

8 u diagnostikuan me kancer brenda katër muajve pas mbledhjes së gjakut, 6 nga 8 pjesëmarrës, u morën mostra gjaku rreth 3 deri në 3.5 vjet para diagnozës. Në katër nga këto raste, mund të identifikoheshin mutacione të lidhura me rritjen e tumorit në mostrat e tyre të mëhershme të gjakut.

Gjetjet tregojnë “premtimin e testeve MCED për të zbuluar kanceret shumë herët,” thonë shkencëtarët.

Kjo mund të çojë në teste gjaku më të standardizuara për të ekranizuar njerëzit çdo vit ose çdo dy vjet, që mund të rrisin zbulimin e hershëm dhe të parandalojnë kanceret që të bëhen tumorë të papërballueshëm ndaj trajtimit.

“Ky rezultat tregon se është e mundur të zbulohet ADN-ja e qarkullimit të tumorëve më shumë se tre vjet përpara diagnozës klinike, dhe ofron ndjeshmërinë e nevojshme për këtë qëllim,” shkruan shkencëtarët.

“Zbulimi i kancerit vite përpara diagnozës klinike mund të ndihmojë në ofrimin e menaxhimit me një rezultat më të favorshëm,” tha edhe Nickolas Papadopoulos, një tjetër autor i studimit.

Shkencëtarët shpresojnë që gjetjet të mund të verifikohen në një provë më të gjerë që përfshin më shumë pjesëmarrës.

Klima ju ndihmon të freskoheni, por nëse nuk e përdorni siç duhet, rrezikoni inflamacion të sinuseve, dhimbje koke dhe probleme me frymëmarrjen.

Ditëve më të nxehta, shumë prej nesh përdorin kondicionerët, në makina, në zyra, por edhe në shtëpi. Përdorimi i klimës mund të ketë ndikime të dëmshme në shëndet, sidomos nëse nuk mirëmbahen ose nuk përdoren siç duhet.

Një nga problemet shëndetësore të lidhura me përdorimin e kondicionerëve është inflamacioni i sinuseve, që shkaktohet nga disa faktorë të lidhur drejtpërdrejt me mënyrën si i përdorim pajisjet.

Si ndikon klima në zhvillimin e inflamacionit të sinuseve?

Sinuset janë zgavra të mbuluara me mukozë, të vendosura në kockat e kafkës, kanë funksionin për të lagështuar, ngrohur e pastruar ajrin. Kur klima përdoret në mënyrë të gabuar ose nuk pastrohet, ndikon negativisht në struktura delikate.

Këtu janë disa nga faktorët që kontribuojnë në inflamacionin e sinuseve:

• Thatësia e tepërt e ajrit – klima mund të thajë ajrin, duke shkaktuar tharje të mukozës së hundës dhe sinuseve, gjë që i bën ato më të ndjeshme ndaj infeksioneve.
• Filtra të papastër – nëse filtrat nuk pastrohen apo nuk ndërrohen rregullisht, ato mbledhin pluhur, myk, alergjenë dhe baktere, të cilat më pas qarkullojnë në ajër dhe irritojnë mukozën.
• Temperaturat shumë të ulëta – ekspozimi i gjatë ndaj ajrit të ftohtë mund të dobësojë imunitetin lokal dhe të rrisë rrezikun e infeksioneve të sinuseve.

Shenjat mund të jenë të lehta apo të rënda, disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:

• Dhimbje koke – kryesisht në ballë, rreth syve, faqeve apo hundës, që mund të jetë pulsuese ose e vazhdueshme.
• Dhimbje në zonën e sinuseve – shtohet gjatë përkuljes ose prekjes së fytyrës.
• Hundë e bllokuar ose rrjedhje e hundës – që e bën frymëmarrjen të vështirë.
• Dhimbje fyti dhe kollë – për shkak të sekretit që rrjedh nga sinuset në fyt.
• Dobësi dhe lodhje – ndjesi e përgjithshme e mungesës së energjisë.
• Temperaturë e lartë – në rastet kur shkaktari është infeksion bakterial.

Si trajtohet inflamacioni i sinuseve?

Nëse shfaqen simptomat, është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek otorinolaringolog. Ai do të bëjë ekzaminimin, vlerëson gjendjen e mukozës e përshkruan trajtimin e duhur, në varësi të shkakut dhe ashpërsisë së gjendjes.

Në rastin e infeksioneve bakteriale, mund të përshkruhen antibiotikë. Përdoren barna anti-inflamatore kundër dhimbjes për të lehtësuar simptomat. Rekomandohet shpëlarja e hundës me solucion fiziologjik, si dhe përdorimi i pikave për hundë për të mbajtur mukozën të lagësht dhe për të përmirësuar frymëmarrjen.

Si ta përdorni kondicionerin pa rrezikuar shëndetin?

Pastroni filtrat – së paku një herë në muaj gjatë verës. Filtrat e ndotur janë burim bakteresh dhe myku.

Mos e vendosni temperaturën e ulët – rekomandohet që diferenca me jashtë të mos jetë më e madhe se 6-8°C.

Ajrosni ambientet shpesh – pavarësisht përdorimit të klimës, hapni dritaret shpesh për të qarkulluar ajrin natyral.

Përdorni lagështues ajri (humidifikator) – për të shmangur tharjen e mukozës, sidomos në dhomat ku qëndroni gjatë.

Shmangni qëndrimin direkt përballë ajrit të ftohtë – veçanërisht kur jeni të djersitur, për të mos rrezikuar ftohje apo infeksione të sinuseve.

Shikoni për simptomat herët – dhimbja e kokës, hundët e bllokuara apo sekrecionet e pazakonta janë sinjale për t’u konsultuar me mjekun.