Kulturë

Sterjo Spasse: Zëri që rindërtoi narrativën shqiptare

Published

on

Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit përkujtoi me nderim të thellë 110-vjetorin e lindjes së shkrimtarit të madh Sterjo Spasse (1914-1989). Një figurë qëndrore në prozën shqipe, Spasse u dallua si një ndër zërat më të fuqishëm të letërsisë së viteve ’30, duke sjellë një kontribut të çmuar në zhvillimin dhe modernizmin e romanit shqiptar.

Sterjo Spasse lindi në fshatin Gollomboç, një vend i cili përmes frymëzimit të tij të brendshëm do të rritej në një nga emrat më të ndritur të letrave shqipe. Që në hapat e parë të krijimtarisë së tij, ai tregoi një prirje të veçantë për të kapërcyer kufijtë e tematikës tradicionale romanore të kohës, duke i dhënë jetës letrare shqiptare një shtysë drejt modernizmit, një drejtim i cili do të shënjonte rrugëtimin e ardhshëm të prozës shqiptare.

Romani i tij “Pse?”, i botuar në vitin 1935, është një dëshmi e qartë e mendimit filozofik të autorit, duke u konsideruar si romani i parë filozofik i shkruar në gjuhën shqipe. Ky libër jo vetëm që sfidoi kufijtë e narrativës tradicionale, por gjithashtu vendosi një standard të ri për mënyrën se si mund të trajtohej proza në kontekstin shqiptar, duke u bërë një pikë referimi për zhvillimet letrare të mëvonshme.

Spasse nuk ishte thjesht një shkrimtar, por një personalitet me veprimtari të gjerë, duke dhënë kontribut në fusha të ndryshme të jetës intelektuale shqiptare. Ai shkroi punime pedagogjike, përpiloi tekste shkollore, përktheu vepra të rëndësishme, dhe botoi artikuj që përshkruanin e analizonin zhvillimet e kohës. Krijimtaria e tij letrare përfshin një gamë të gjerë veprash, nga tregimet e shkurtra tek romanet e fuqishme që trajtonin tema të ndërlikuara të jetës shqiptare.

Nga fillimet e tij letrare në vitet tridhjetë, Spasse arriti të ndikojë ndjeshëm në letërsinë shqiptare, duke nxjerrë në pah realitete të paprekura më parë në prozën shqipe. Veprat e tij, si “Kurorë rinie” dhe “Në krahët e një femre”, sollën një freski të re në letërsinë shqipe, ndërsa romanet e tij madhore, si “Nga jeta në jetë – Pse!?”, “Afërdita”, dhe “Ata nuk ishin vetëm”, e vendosën atë në piedestalin e letërsisë shqipe.

Një nga cilësitë që e bën Spassen të veçantë është aftësia e tij për të depërtuar thellë në shpirtin e njeriut, për të eksploruar ndjesitë dhe mendimet e brendshme të personazheve të tij, duke krijuar kështu një lloj proze introspektive që rrallë ishte parë më parë në letërsinë tonë. Romani i tij “Zgjimi”, për shembull, është përkthyer në anglisht në vitin 1980, duke i dhënë Spasses një njohje ndërkombëtare dhe duke dëshmuar fuqinë e prozës së tij për të kaluar kufijtë kombëtarë.

Sterjo Spasse, që ndërroi jetë në Tiranë në vitin 1989, mbetet një emër i paharruar në letërsinë shqipe. Veprat e tij vazhdojnë të jenë burim frymëzimi për brezat e rinj të shkrimtarëve dhe lexuesve. Në botën e letrave shqipe, ai mbetet një ndër ata pak autorë që me mjeshtëri e përkushtim arritën të ndryshojnë rrjedhën e prozës shqiptare, duke e drejtuar atë në shtigje të reja dhe të paeksploruara më parë. Me veprat e tij, Spasse e çoi prozën shqiptare drejt modernizmit, duke lënë pas një trashëgimi të çmuar që vazhdon të ndriçojë letrat tona edhe sot./UBTNews/

Magazinë

“Ajo që ndodhi është e paimagjinueshme” – Princi Harry largohet nga organizata bamirëse që themeloi

Published

on

Princi Harry ka vendosur të largohet nga organizata bamirëse “Sentbale”, të cilën e themeloi në vitin 2006.

Ai dha dorëheqjen nga pozicioni pas një konflikti mes anëtarëve të bordit të drejtorëve të organizatës e presidentes, Dr. Sophie Chandauke.

Harry e nisi këtë organizatë humanitare në bashkëpunim me Princin Seeis të Lesotos me synimin për të ndihmuar jetimët afrikanë, për të luftuar varfërinë dhe SIDA-n në Lesoto dhe Botswana, të gjitha në kujtim të nënës së tij të ndjerë, Princeshës Diana, e cila ishte një nga humanistet më të famshme në botë.

Mosmarrëveshjet mbi strategjitë e mbledhjes së fondeve çuan në një prishje të pakthyeshme në marrëdhëniet midis anëtarëve të bordit dhe presidentit, dhe në shenjë solidariteti me bordin, Princi Harry dhe Princi Seeiso vendosën të japin dorëheqjen.

Dr. Chandauka refuzoi të tërhiqej nga posti, duke pretenduar se vendimet udhëhiqeshin nga parimet e drejtësisë dhe integritetit.

Komisioni i Bamirësisë në Mbretërinë e Bashkuar filloi një hetim për menaxhimin e Sentebale. Një avokate e lindur në Zimbabve u emërua si presidente e komisionit vitin e kaluar, gjë që i bëri të pakënaqur dhe donte të largohej, pas së cilës ajo vendosi t’i padisë ata.

Në situatën e re, ajo u shpreh për Daily Mail dhe deklaroi se kjo organizatë mbuloi mangësitë, kritikoi menaxhimin e dobët ekzekutiv, shpërdorimin e pushtetit, akuzoi për bullizëm dhe ngacmim dhe theksoi se disa njerëz sillen sikur janë mbi ligjin dhe ngacmojnë njerëzit, pastaj luajnë viktimën dhe përdorin mediat që ata përçmojnë.

Continue Reading

Magazinë

Miley Cyrus sjell një pamje të re për albumin e saj të radhës

Published

on

Miley Cyrus ka zbuluar kopertinën e albumit të saj të nëntë, “Something Beautiful”, që pritet të publikohet më 30 maj 2025 nga Columbia Records.

Në imazhin e realizuar nga fotografi Glen Luchford, ajo shfaqet me një stil të guximshëm, e veshur me nj krijim të Thierry Mugler të vitit 1997.

Albumi përmban 13 këngë origjinale, të prodhuara nga Cyrus dhe Shawn Everett, shkruan DailyMail.

Ky është rikthimi i saj pas suksesit të madh të “Endless Summer Vacation” dhe hitit “Flowers”, i cili theu rekorde dhe fitoi dy çmime Grammy.

Megjithatë, “Flowers” është bërë subjekt i një padie për shkelje të së drejtës së autorit nga Tempo Music Investments, që pretendon se kënga ka kopjuar qëllimisht “When I Was Your Man” të Bruno Mars.

Gjykata ka lejuar vazhdimin e çështjes, duke përfshirë disa nga kantautorët e këngës, por jo Marsin vetë.

Në një tjetër zhvillim, vila luksoze në Los Anxhelos ku Cyrus xhiroi klipin e “Flowers” është shitur.

Shtëpia historike, dikur e marrë me qira nga Frank Sinatra, ka shërbyer edhe si skenë për projekte të ndryshme të Hollywood-it.

Continue Reading

Magazinë

Pse Kanye West u largua nga SHBA?

Published

on

Reperi 47-vjeçar Kanye West ka lënë Shtetet e Bashkuara për në Japoni, duke kërkuar qetësi në Tokio, pas një serie postimesh të shpërthyera në Twitter.

Në këto postime, ai sulmoi ish-bashkëshorten Kim Kardashian mbi çështjet e bashkëprindërimit të vajzës së tyre, North, duke theksuar se “burri ka fjalën e parë dhe të fundit mbi fëmijët e tij.”

Burime afër West tregojnë se ai është në një gjendje të paqëndrueshme kur ndodhet në Los Angeles, por ndihet më i qetë në Japoni. Ndërkohë, gruaja e tij, Bianca Censori, nuk është parë kohët e fundit, gjë që ka nxitur spekulime rreth marrëdhënies së tyre.

Këto zhvillime janë përshkuar nga një tjetër polemik: West ka ndezur një konflikt të ri me Kim Kardashian, kundërshtuar projektin e bashkëpunimit muzikor midis vajzës së tyre dhe reperit Playboi Carti.

Ai akuzon Kim për mbajtjen e kontrollit mbi fëmijët e tyre, duke thelluar kështu ndarjet mes tyre.

Gjithashtu, komentet e tij të ashpra ndaj familjes së Jay-Z dhe Beyoncé kanë shkaktuar reagime të forta, përfshirë një deklaratë nga babai i Beyoncé, Matthew Knowles, i cili ka thënë se Kanye “ka nevojë për ndihmë.

”Në mes të gjithë kësaj drame, West ka pozicionuar veten si një zë për “të pazërit,” duke pretenduar se shprehet çfarë të tjerët frikësohen t’i thonë.

Continue Reading

Magazinë

“Borëbardha” i Disney-t kryeson arkën filmike pavarësisht komenteve negative

Published

on

Filmi i ri i Disney-t, një adaptim i përrallës klasike “Borëbardha dhe Shtatë Xhuxhët”, ka kryesuar listën e filmave më të shikuar në arkën filmike të Amerikës së Veriut, edhe pse ka marrë komente negative në internet.

Sipas të dhënave të Box Office Mojo, gjatë fundjavës së parë të shfaqjes, filmi ka gjeneruar rreth 87.3 milionë dollarë në nivel global, me pothuajse gjysmën e kësaj shume që vjen nga Amerika e Veriut.

Megjithatë, kjo shifër është nën pritshmëritë, duke marrë parasysh se buxheti i filmit ka kaluar 270 milionë dollarë.

Pavarësisht se ishte pritur të ishte një sukses i garantuar, adaptimi i ri i animacionit klasik të vitit 1937 ka përballuar shumë polemika, veçanërisht përpara premierës së tij.

Filmi u bë temë debati për ndasitë sociale dhe politike, duke përfshirë kritika për zgjedhjen e aktores Rachel Zegler, me prejardhje kolumbiane, në rolin e Borëbardhës.

Gjithashtu, pati reagime të ashpra ndaj komenteve pro-palestineze të Zegler-it, si dhe ndaj komenteve pro-izraelite të Gal Gadot, aktores izraelite që luan rolin e Njerkës.

Continue Reading

Të kërkuara