Autore: Eliza Hoti dhe Adile Muli – studente të vitit të parë në Fakultetin Media dhe Komunikim në UBT

Përfaqësimi i grave në politikë mbetet një nga sfidat më të mëdha të shoqërive bashkëkohore, veçanërisht në vendet në tranzicion demokratik. Në Kosovë, barazia gjinore vazhdon të përballet me pengesa strukturore dhe kulturore, pavarësisht përpjekjeve ligjore për të garantuar pjesëmarrjen e grave.

Ligji parasheh kuotat gjinore dhe detyron partitë politike të sigurojnë të paktën 30 për qind përfaqësim të grave në listat zgjedhore, por shpesh kjo masë shihet si minimum formal, e cila nuk përkthehet gjithmonë në fuqizim të vërtetë të grave në vendimmarrje.

Gresa Muli, aktiviste politike dhe asambleiste nga Vushtrria, tashmë në mandatin e saj të tretë, thekson se situata mbetet sfiduese. Sipas saj, kuotat janë një derë hapëse, por shumë gra ende hasin vështirësi për të depërtuar në pozita vendimmarrëse pa u mbështetur nga detyrimi formal i ligjit.

“Gratë garojnë barabartë me burrat, por përgjegjësitë e tyre, sidomos ato familjare, janë më të mëdha. Megjithatë, shumë gra arrijnë të dalin përpara meshkujve, dhe kjo tregon kapacitetin e tyre të jashtëzakonshëm. Duhet më shumë hapësirë për gratë në vendimmarrje, sepse ato kanë aftësi reale për të kontribuar”, shprehet Muli.

Ajo shton se gratë zakonisht tregohen më pak të prekshme nga korrupsioni, një faktor i dëshmuar gjatë viteve në politikë dhe institucione. Për Mulin, e ardhmja duhet të shohë më shumë gra në poste të larta, si ministre, kryetare komunash, lidere partie dhe deputete që fitojnë vendet e tyre pa u bazuar në kuota, duke dëshmuar kështu fuqinë e barazisë gjinore në praktikë.

Profesori i shkencave politike në UBT, Avni Alidemaj ofron një perspektivë kritike ndaj mënyrës se si trajtohet përfaqësimi i grave në Kosovë. Ai thekson se shumë parti përzgjedhin gra në lista kryesisht për të përmbushur detyrimin ligjor, jo për aftësitë dhe përvojën e tyre reale.

“Shumica e grave në lista zgjedhore futen vetëm për hir të kuotës. Kur i përzgjedhim vetëm për këtë arsye, nuk kemi arritur të krijojmë barazi të vërtetë gjinore”, thekson profesori Alidemaj.

Ai shton se shoqëria kosovare ka ndryshuar ndjeshëm pas luftës. Në kontrast me periudhat e mëparshme, kur normat patriarkale dominonin, sot gratë dhe vajzat kanë më shumë mundësi për shkollim, pjesëmarrje profesionale dhe publike. Ky transformim po reflektohet gjithashtu në politikë, ku gratë mund të kontribuojnë në mënyrë më aktive dhe të ndikojnë në vendimmarrje.

Alidemaj vë në pah edhe një aspekt sociologjik: gratë tregohen më të ndjeshme ndaj korrupsionit, një fakt i lidhur me rolin e tyre tradicional si shtylla e familjes dhe bartëse të përgjegjësive morale. Duke marrë shembull vendet skandinave, ai argumenton se barazia gjinore e vërtetë arrihet kur gratë konkurrojnë dhe fitojnë pozita për meritë, jo për kuota: “Atje nuk ka kuota – kush është më i miri, fiton. Ne duhet të synojmë këtë nivel edhe në Kosovë”.

Deklaratat e aktivistes dhe profesorit nxjerrin në pah këtë: kuotat gjinore janë një hap fillestar i domosdoshëm, por jo një zgjidhje përfundimtare. Ato duhet të shihen si një fazë tranzicioni drejt një sistemi politik ku gratë vlerësohen për kapacitetin, profesionalizmin dhe kontributin e tyre real.

E përditësuar:

11:50

Deputeti i PDK-së Përparim Gruda i vetëm nga partia e tij është duke marrë pjesë në seancën e jashtëzakonshme e ku gjatë fjalimit të tij në foltore tha se shkoi ta sqarojë vendimin dhe qëndrimin e partisë për të mos qenë pjesë e kësaj seance të jashtëzakonshme të cilën e quajnë të paligjshme.

Por ai është penguar nga deputeti i VV-së, Agim Bahtiri.

“A je ardh me ba hajgare. Nuk mund të vazhdosh kështu”, tha Bahtiri.

Gruda: Duromni një jam prej PDK, nuk kam ardh për propagandë”./S.K/EO/

11:40

Ka nisur seanca e jashtëzakonshme e Kuvendit të Kosovës, e cila i dedikohet votimit të buxhetit të Republikës së Kosovës për vitin 2026, si dhe miratimit të disa marrëveshjeve ndërkombëtare.

Seanca po zhvillohet pa pjesëmarrjen e deputetëve të PDK-së, LDK-së, AAK-së, Nismës dhe Listës Serbe, të cilët kanë bojkotuar seancën.

Në rend dite të seancës së parë janë përfshirë:

• Formimi i komisioneve parlamentare,

• Shqyrtimi i Projektligjit nr. 09/L-002 për ratifikimin e Marrëveshjes ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Bashkimit Evropian mbi aranzhimet për zbatimin e përkrahjes së Unionit për Kosovën në kuadër të instrumentit për reforma dhe rritje,

• Shqyrtimi i Projektligjit nr. 09/L-003 për ratifikimin e Marrëveshjes së Financimit për Programin e parë për “Financimin e Politikave Zhvillimore për Efektivitetin Fiskal, Konkurrueshmërinë dhe Rritjen e Gjelbër”, ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Asociacionit Ndërkombëtar për Zhvillim,

• Shqyrtimi i Projektligjit nr. 09/L-004 për ratifikimin e Marrëveshjes së Kredisë për “Instrumentin për Reforma dhe Rritje për Ballkanin Perëndimor”,

• Shqyrtimi i Projektligjit nr. 09/L-005 për ratifikimin e Marrëveshjes së Kredisë për projektin “Kompas” – Qasja Gjithëpërfshirëse e Kosovës për forcimin e sistemit të shëndetësisë,

• Shqyrtimi i Projektligjit nr. 09/L-006 për ratifikimin e Marrëveshjes së Kredisë për projektin “Edukimi në fëmijërinë e hershme dhe kujdesi për kapitalin njerëzor të Kosovës”,

• Shqyrtimi i parë i Projektligjit nr. 09/L-001 mbi ndarjet buxhetore për vitin 2026,

• Miratimi i buxhetit për komunat Prishtinë, Gjilan dhe Zubin Potok,

• Çështja e financimit të RTK-së.

Deputetja e Nismës, Arbresha Krasniqi, ka deklaruar se partia e saj nuk do të marrë pjesë në seancën e thirrur për orën 11:00, duke e cilësuar atë si të kundërligjshme dhe të organizuar jashtë rregullave të punës së Kuvendit

Pas përfundimit të kësaj seance, Kuvendi do të mbajë edhe seancën e dytë të jashtëzakonshme, në ora 14:00, ku pritet të votohet Qeveria e re e Republikës së Kosovës./S.K/EO/

Një mashkull kosovar është gjetur pa shenja jete të martën në shtëpinë e tij në Ferizaj ka njoftuar Policia e Kosovës.

Policia dhe ekipi mjekësor kanë dalë në vendin e ngjarjes, ku është konfirmuar edhe vdekja e viktimës.

Me urdhër të prokurorit, trupi i pajetë është dërguar në IML për obduksion, ndërsa rasti po hetohet.

“Ferizaj 18.11.2025 – 11:05, “Është raportuar se një mashkull kosovar, është gjetur pa shenja jete në shtëpinë e tij. Në vendin e ngjarjes përveç njësive policore kanë dalë ekipi mjekësor të cilët kanë konstatuar se personi është pa shenja jete. Lidhur me rastin është njoftuar prokurori me urdhër të tij, trupi i pajetë është dërguar në IML për obduksion. Rasti duke u hetuar”, thuhet në raportin e Policisë së Kosovës./S.K/PK/

Në episodin më të ri të podcastit të UBT News, i ftuar ishte prof. Ibush Luzha, një nga njohësit e teknologjisë inorganike, i cili solli një analizë të detajuar mbi sfidat mjedisore që e prekin drejtpërdrejt shëndetin dhe cilësinë e jetës së qytetarëve në Kosovë.

Në një bisedë të hapur, ai shpalosi problemet kryesore të ndotjes së ujit, ajrit dhe mbeturinave, si dhe theksoi rolin vendimtar që teknologjia moderne mund të luajë në zgjidhjen e tyre.

Prof. Luzha kujtoi se teknologjia inorganike ka qenë ndër drejtimet kryesore të industrisë kosovare që nga periudha para luftës e deri më sot. Ai theksoi se vendi ynë vazhdon të ketë potencial të madh natyror, por se ai mbetet shpesh i pamenaxhuar dhe i nënvlerësuar.

“Teknologjia inorganike ka qenë tradicionalisht një nga shtyllat industriale të Kosovës. Edhe sot kemi potencial të jashtëzakonshëm natyror, por sfida kryesore mbetet mungesa e menaxhimit modern dhe e standardeve që kërkon koha”, u shpreh ai.

Profesori theksoi se mineralet, burimet ujore dhe kapacitetet industriale të trashëguara nuk janë përdorur në mënyrën e duhur, duke lënë prapa pasoja serioze mjedisore.

Një nga temat kryesore të diskutimit ishte gjendja alarmuese e ujërave sipërfaqësore dhe atyre të pijshëm në Kosovë. Prof. Luzha u ndal te abuzimet që ndodhin në shumë kompani dhe institucione, ku trajtimi i ujit shpesh lihet pas dore.

“Në shumë zona të Kosovës, analizat tregojnë tejkalime drastike të parametrave të ndotjes, si në ujërat sipërfaqësore, ashtu edhe në ato të pijshëm. Problemi nuk është mungesa e pajisjeve, por fakti që shumë sisteme filtrimi anashkalohen plotësisht ose nuk mirëmbahen”, tha ai.

Sipas tij, komunat bartin përgjegjësi të madhe, por kontrolli mbetet i dobët, ndërsa monitorimet janë shpesh formale dhe jo të thelluara.

Ai shtoi se disa sisteme filtrimi të dhuruara nga Bashkimi Evropian janë lënë jashtë funksionit pa asnjë arsye teknike, duke u bërë shembuj të keqmenaxhimit institucional.

Gjatë podcastit u diskutua edhe për ndotjen e ajrit, një nga problemet më të mëdha të viteve të fundit. Prof. Luzha theksoi se ndotja rritet sidomos në dimër, si pasojë e djegies së materialeve të ndryshme dhe e emetimeve industriale.

“Kosova ka burime të mëdha ndotjeje të ajrit, por ka edhe potencial të madh për përmirësim. Me teknologji moderne dhe standarde të qarta të filtrimit industrial, ndotja mund të ulet ndjeshëm. Kërkohet vetëm vullnet dhe zbatim i vërtetë i ligjit”, u shpreh profesori.

Ai theksoi rëndësinë e filtrimit të gazrave industrialë dhe të implementimit të teknologjive që e reduktojnë ndotjen në burim, duke paralajmëruar se pasojat e mosveprimit do të jenë afatgjata dhe të dëmshme.

Podcastin e plotë mund ta ndiqni në këtë link: PODCAST