Aktualitet

Pse njerëzit ‘vdesin’ për thashetheme?

Pse thashethemet janë kaq interesante?

Published

on

Për sa kohë kemi pasur gjuhë, kemi pasur thashetheme. Në fakt, disa studiues kanë argumentuar se gjuha ka evoluar tek njerëzit pikërisht në mënyrë që ne të mund të flasim për njëri-tjetrin. Thashethemet janë shumë pjesë e natyrës njerëzore dhe se në trupin e vrullshëm të jetës shoqërore parahistorike një dashuri për thashethemet evoluoi sepse ishte e dobishme për njerëzit e hershëm që e bënin mirë.

Dhe kështu, historia e thashethemeve është historia e njerëzimit. Kur ndiqni lajmet e natës në televizion, do të shihni një paradë historish për njerëzit: përçarja në Familjen Mbretërore; skandalet dhe gënjeshtrat e politikanit të ditës; divorci i çrregullt mes dy VIP-ave; jeta e errët e vrasësit. Ne na pëlqejnë historitë e pangopura për jetën e fshehtë të të tjerëve, veçanërisht kur ato histori na lejojnë të bëjmë gjykime morale për njerëzit e përfshirë.

Pse thashethemet janë kaq interesante?

Disa thashetheme janë interesante për ne vetëm sepse japin informacione reputacioni për një person specifik. Për shembull, nëse do t’ju thoja që isha në një bar mbrëmë dhe se pashë një burrë duke pirë pije, ju do të më shikonit sikur të isha shumë i shqetësuar dhe do të pyesja veten pse do të ndjeja nevojën për të ndarë një gjë të tillë. një informacion çmendurisht jo interesant. Nga ana tjetër, nëse rezulton se njeriu që pashë duke pirë ishte shoku ynë i përbashkët Bill, dhe ne të dy e dimë se Bill është një alkoolist që nuk ka pirë për më shumë se 10 vjet, historia bëhet menjëherë më interesante sepse se për kë bëhet fjalë.

Thashethemet e tjera janë interesante për ne, pavarësisht se kujt kanë të bëjnë. Historitë për njerëzit që i mbijetuan një eksperience kërcënuese për jetën na magjepsin, sepse na mësojnë diçka që do të ishte shumë e kushtueshme për të mësuar nga dora e parë. Një informacion i tillë na jep një shans për të vlerësuar dobinë e strategjive për trajtimin e situatave të rrezikshme që mund të hasim në të ardhmen. Ne mund të përgatitemi për t’u përballur me sulmet e peshkaqenëve, vrasësit serialë ose mbijetesën në shkretëtirë duke ndjekur nga afër historitë rreth njerëzve që janë përballur me sukses pikërisht me këto sfida.

Ne i duam thashethemet për të njëjtën arsye që duam tregimet

Është për këtë arsye që dashuria jonë për thashethemet dhe dashuria jonë për historitë janë dy anët e së njëjtës medalje. Psikologu evolucionar Steven Pinker beson se për shkak se tregimi na pajis të përballemi me situata të jetës reale që mund të ndodhin më vonë, njerëzit që tërhiqeshin nga historitë kishin një avantazh evolucionar ndaj atyre që nuk ishin të tillë. Edhe një vështrim i përciptë në historitë e fëmijëve në kohë zbulon një preokupim për të dhënë mësime që mund të kenë pasoja jetë ose vdekje. Përrallat shpesh të tmerrshme të Grimm-it, në veçanti, janë plot me mësime se çfarë ndodh me fëmijët që enden vetë në pyll, pavarësisht paralajmërimeve të prindërve të tyre.

Përshtatshmëria e dashurisë sonë për trillimet e frikshme mund të ndihmojë gjithashtu për të shpjeguar pse njerëzit shpenzojnë rregullisht kohë dhe para për të terrorizuar veten duke shkuar në filma horror dhe duke vizituar shtëpi të përhumbura komerciale. Filmat horror dhe shtëpitë e përhumbura shkaktojnë ndjenja frike sepse shtypin butona në trurin tonë që na paralajmërojnë për rrezik të mundshëm. Megjithatë, na pëlqen të trembemi nga këto gjëra dhe është argëtuese sepse e dimë që nuk është e vërtetë dhe se jemi të sigurt. Filmat e frikshëm nxisin provën mendore të strategjive të arratisjes dhe mbijetesës dhe gjithashtu na mësojnë diçka për pikat e forta dhe dobësitë tona.

Prandaj, ne i duam historitë për shkak të vlerës së tyre mbijetese, dhe i duam thashethemet sepse thashethemet nuk janë asgjë më shumë se histori për njerëzit.

Dhe ndoshta për shkak se njerëzit janë të prirur në mënyrë unike të magjepsen nga thashethemet, ne kemi një marrëdhënie kaq të torturuar me to; ne i urrejmë thashethemet, por edhe më shumë e urrejmë të ngecim jashtë qarkut të thashethemeve. Ata prej nesh që kanë arritur një moshë të caktuar e kuptojnë se sa e pakëndshme mund të jetë të kalosh shumë kohë duke u parë në pasqyrë, dhe që njerëzimi të shikojë kolektivisht në pasqyrën e së kaluarës sonë dhe të shohë “një thashetheme” që shikon prapa, mund të jetë shqetësuese të thuash. më e pakta. Rrjedhimisht, shumë prej nesh preferojnë të mendojnë për thashethemet si diçka që bëjnë njerëzit “të tjerë”. Kur ne vetë po flasim për dikë, mund të besojmë vërtet se thjesht po “shprehim shqetësim” ose “ndajmë informacione të rëndësishme”. Mund të jetë e lehtë të mashtrojmë veten sepse përkufizimi i thashethemeve duket paksa i rrëshqitshëm dhe subjektiv.

Ashtu si gjyqtari i Gjykatës së Lartë të SHBA-së, Potter Steëart, shpalli shkëlqyeshëm në vitin 1964 se ai “e dinte pornografinë kur e pa”, nëse biseda gjykohet si thashetheme apo diçka më e pafajshme mund të jetë shumë në veshin e shikuesit./Classlifestyle

Continue Reading

Aktualitet

Rama: Dita e Kongresit të Manastirit, pjesë e zinxhirit të besëlidhjeve të shqiptarëve

Published

on

Kryeministri Edi Rama theksoi sot se Dita e Alfabetit është një festë e përjetshme për të gjithë shqiptarët, duke e cilësuar atë si një ngjarje historike të madhe, që kremtohet edhe në Shqipëri. Gjatë fjalës së tij në Kuvendin Kombëtar për gjuhën shqipe, në kuadër të temës “Sfidat e Gjuhës Shqipe në shekullin XXI”, Rama lidhi këtë ditë me eventin historik të Samitit të tretë të Diasporës, i cili u mbajt në Tiranë vitin e kaluar. Ai theksoi se shqipja ishte një nga temat kryesore të këtij samiti dhe se, si rezultat, u arritën përfundime dhe angazhime të rëndësishme për gjuhën shqipe.

Kryeministri Rama vuri në dukje se Dita e Alfabetit, e cila përkon me 22 nëntorin, është bërë një festë kombëtare për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, falë përpjekjeve të politikanit të njohur shqiptar Arben Xhaferi, i cili kërkoi që kjo datë të shpallej festë kombëtare për shqiptarët e rajonit. “Ky vit e gjeti këtë festë të rëndësishme si një festë të përvitshme për të gjithë shqiptarët, që kremtohet jo vetëm në Maqedoninë e Veriut, por edhe në Shqipëri”, tha Rama.

Ai gjithashtu lidhi ngjarjen e Kongresit të Manastirit me procesin historik të bashkimit të shqiptarëve. “Dita e Kongresit të Manastirit është pjesë e zinxhirit të Besëlidhjeve të shqiptarëve”, tha Rama, duke kujtuar ngjarjet historike të rëndësishme që lidhin shqiptarët, si Kuvendi i Lezhës dhe Lidhja e Prizrenit. Sipas tij, Kongresi i Manastirit, i cili zhvilloi një debat të rëndësishëm për krijimin e alfabetit të gjuhës shqipe, është një moment kyç i historisë shqiptare.

Rama përshkroi me pasion dhe respekt pjesëmarrësit e Kongresit të Manastirit, duke përmendur figurat kryesore si At Gjergj Fishtën, Petro Nini Luarasin, Mit’hat Frashërin dhe Hoxhën Hasan Tahsin, të cilët dhanë kontribut të jashtëzakonshëm për të krijuar një alfabet të veçantë për gjuhën shqipe. Ai theksoi se ky ishte një akt guximi dhe vendimmarrje historike që shprehu identitetin dhe botëkuptimin unik të shqiptarëve.

Kryeministri Rama ndau edhe një poezi të famshme të Ndre Mjedës, e cila shpreh bukurinë dhe unitetin e gjuhës shqipe:

“Përmbi za që lshon bylbyli,
gjuha shqype m’shungullon;
përmbi er’ që jep zymbyli,
pa da zemren ma ngushllon.
Geg’ e tosk’, malsi, jallia
jan’ nji komb, m’u da, s’duron;
fund e maj’ nji a Shqypnia
e nji gjuh’ t’gjith’ na bashkon.”

Rama mbylli fjalimin e tij duke theksuar se Dita e Kongresit të Manastirit është një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e shqiptarisë, dhe se pas saj qëndron një trashëgimi e çmuar e identitetit dhe unitetit kombëtar shqiptar./UBTNews/

Continue Reading

Aktualitet

Serbia kërcënon bujqit në Luginën e Preshevës, tenton anulimin e subvencioneve nga Kosova

Published

on

Këshilli Kombëtar Shqiptar (KKSH) në Luginën e Preshevës, ka hapur një konkurs për të mbështetur bujqit lokalë me një ndihmë financiare prej 1 milion eurosh, të dhuruar nga Qeveria e Republikës së Kosovës. Konkursi ka tërhequr interesin e bujqve, të cilët kanë aplikuar për të përfituar subvencione për zhvillimin e kulturave bujqësore. Komisioni i KKSH-së ka nisur shqyrtimin e aplikimeve, ndërsa një situatë e re dhe shqetësuese ka lindur lidhur me kërcënimet e ardhura nga Serbia, që mund të bllokojnë këtë proces.

Kryetari i KKSH-së, Nevzad Lutfiu, ka deklaruar se Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe Minoriteteve e Serbisë ka kërkuar që Këshilli të sqarojë se në cilën dispozitë ligjore është mbështetur për të hapur konkursin për subvencionimin e kulturave bujqësore, të financuar nga fondi i Kosovës. Ministria serbe ka dhënë një afat 8-ditor për të marrë një përgjigje, dhe në rast se KKSH nuk e anulon konkursin, ka kërcënuar se do ta ndërmarrë vetë këtë hap.

Lutfiu ka sqaruar se ky veprim erdhi pas një shkrese të dërguar nga subjekti politik Alternativa për Ndryshim, që aktualisht udhëheq në Bujanoc, e cila informoi Ministrinë serbe për hapjen e konkursit nga KKSH për subvencionimin e bujqësisë. Sipas Lutfiut, kjo kërkesë nga Serbia është një përpjekje për të bllokuar mbështetje financiare për bujqit shqiptarë të Luginës.

Në reagimin e tij, Lutfiu ka theksuar se KKSH nuk do të anulojë vendimin dhe se çdo veprim është ndërmarrë me qëllimin e vetëm për të mbështetur familjet shqiptare të Luginës, të cilat mbijetojnë nga sektori bujqësor. Ai ka theksuar gjithashtu se disa nga akterët e Alternativës për Ndryshim, që tani udhëhoqën Bujanocin, vetë kanë aplikuar për të përfituar nga ky konkurs, duke e bërë të pabazuar çdo kritikë ndaj tij.

Lutfiu ka njoftuar se do t’i përgjigjen kërkesës së Ministrisë serbe, por njëkohësisht ka kërkuar nga Qeveria e Kosovës që, nëse ky proces bllokohet nga Serbia, të ndërmarrë masa reciprociteti ndaj serbëve në Kosovë. Ai ka kujtuar se në vitin 2024, Qeveria serbe ka ndarë rreth 139 milionë euro për serbët në Kosovë, ndërsa ndihma e Kosovës për bujqit shqiptarë të Luginës mund të bllokohet në vlerën 1 milion euro.

Ky zhvillim ka krijuar një tension të ri në marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë, duke theksuar përpjekjet e Beogradit për të ndërhyrë në proceset që kanë të bëjnë me përkrahjen e shqiptarëve në Luginë të Preshevës, dhe kërcënimet për të frenuar çdo iniciativë që vjen nga Kosova për të mbështetur komunitetin shqiptar atje./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Sllovakia nderon revolucionin përmes protestave demokratike

Published

on

Rreth 17,000 sllovakë kanë marrë pjesë në protestat përkujtimore të 35-vjetorit të “Revolucionit të Kadiftë”, i cili shënoi fundin e qeverisjes komuniste në Çekosllovaki. Demonstruesit kanë shprehur shqetësimin e tyre për atë që e konsiderojnë kërcënim ndaj demokracisë në Sllovaki, duke kundërshtuar përpjekjet e kryeministrit Robert Fico për të shkëputur vendin nga Bashkimi Europian dhe NATO, dhe për t’i afruar me Lindjen.

Protestat, që u zhvilluan në Bratislavë dhe qytete të tjera, theksuan se liria dhe demokracia janë vlera që duhet mbrojtur dhe ruajtur për brezat e ardhshëm. Michal Simecka, lideri i partisë opozitare “Progressive Slovakia”, u shpreh se përpjekjet e Ficos për të zgjatur pushtetin e tij janë të dëmshme për sistemin demokratik të vendit.

Aktivistët kanë denoncuar gjithashtu sulmet ndaj lirisë së medias, kufizimin e pjesëmarrjes qytetare dhe përpjekjet për të rishkruar historinë, duke kujtuar sakrificat e paraardhësve që luftuan kundër totalitarizmit nazist dhe komunist.

Në vitin 1992, Çekosllovakia u nda paqësisht në dy shtete të pavarura: Republikën Çeke dhe Sllovakinë. Pavarësisht kësaj arritjeje historike, kritikët akuzojnë Ficon për zhbërjen e elementëve demokratikë që u fituan pas “Revolucionit të Kadiftë”.

Reformat e tij kanë shqetësuar gjithashtu Bashkimin Europian, i cili ka paralajmëruar mundësinë e ndërprerjes së fondeve për Sllovakinë për shkak të shqetësimeve mbi sundimin e ligjit. Fico është akuzuar për ndërhyrje në sistemin gjyqësor dhe për përpjekje për të kontrolluar median, duke pasur një politikë të ngjashme me atë të Viktor Orban në Hungari. Po ashtu, Fico ka afruar marrëdhënie më të ngushta me Rusinë dhe Kinën, duke kritikuar politikat e BE-së dhe NATO-s ndaj Ukrainës dhe sanksionet ndaj Rusisë.

Deri tani, Fico ka hedhur poshtë shqetësimet dhe ka vazhduar me reformat e tij, duke i dhënë Sllovakisë një drejtim politik që shqetëson opozitën dhe aleatët e BE-së./DW/

Continue Reading

Bota

Reshjet e dëborës mbulojnë të gjithë Evropën

Published

on

Reshjet e borës kanë mbuluar pjesë të mëdha të Evropës, ndërsa një front i ajrit të ftohtë polar ka përfshirë kontinentin. Reshjet intensive kanë nisur në Evropën Qendrore, duke krijuar kushte të vështira për qarkullim dhe ngrirje në disa rajone.

Në Belgjikë, shiu i dendur dhe erërat e forta kanë ngrirë dhe formuar shtresa bore në majat pranë Signal de Botrange. Instituti Mbretëror Meteorologjik i Belgjikës ka lëshuar paralajmërime për akull dhe borë në provincat Hainaut, Liege, Luksemburg dhe Namur, pasi temperaturat janë ulur nën zero gradë Celsius.

Në Austri, shoferët e kamionëve janë detyruar të pajisin automjetet e tyre me zinxhirë bore, pasi rrugët mbeten të akullta pas reshjeve të natës. Po ashtu, në Poloni shoferët janë këshilluar të përdorin goma dimri për të përballuar kushtet e vështira të rrugëve, të cilat janë mbuluar nga reshje bore në rajonet jugore dhe veriperëndimore.

Në malet Tatra të Polonisë, bora ka shkaktuar alarm për ortekë të mundshëm, duke i bërë ekipet e shpëtimit të lëshojnë paralajmërime për të shmangur ecjen në rrugët turistike. Meteorologët parashikojnë që temperaturat mund të zbresin deri në -15 gradë Celsius gjatë fundjavës së ardhshme.

Ndërkohë, në Republikën Çeke, temperaturat kanë rënë deri në 10 gradë nën zero, pas reshjeve të borës në lartësitë e mëdha. Reshje bore priten gjithashtu në lindje të vendit, ku mund të bjerë deri në 12 centimetra borë.

Në Danimarkë, reshjet kanë shkaktuar rrugë të rrëshqitshme, dhe një aksident ka ndodhur në autostradën midis qyteteve Nyborg dhe Odense./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara