Published
2 years agoon
By
Betim GashiPër sa kohë kemi pasur gjuhë, kemi pasur thashetheme. Në fakt, disa studiues kanë argumentuar se gjuha ka evoluar tek njerëzit pikërisht në mënyrë që ne të mund të flasim për njëri-tjetrin. Thashethemet janë shumë pjesë e natyrës njerëzore dhe se në trupin e vrullshëm të jetës shoqërore parahistorike një dashuri për thashethemet evoluoi sepse ishte e dobishme për njerëzit e hershëm që e bënin mirë.
Dhe kështu, historia e thashethemeve është historia e njerëzimit. Kur ndiqni lajmet e natës në televizion, do të shihni një paradë historish për njerëzit: përçarja në Familjen Mbretërore; skandalet dhe gënjeshtrat e politikanit të ditës; divorci i çrregullt mes dy VIP-ave; jeta e errët e vrasësit. Ne na pëlqejnë historitë e pangopura për jetën e fshehtë të të tjerëve, veçanërisht kur ato histori na lejojnë të bëjmë gjykime morale për njerëzit e përfshirë.
Pse thashethemet janë kaq interesante?
Disa thashetheme janë interesante për ne vetëm sepse japin informacione reputacioni për një person specifik. Për shembull, nëse do t’ju thoja që isha në një bar mbrëmë dhe se pashë një burrë duke pirë pije, ju do të më shikonit sikur të isha shumë i shqetësuar dhe do të pyesja veten pse do të ndjeja nevojën për të ndarë një gjë të tillë. një informacion çmendurisht jo interesant. Nga ana tjetër, nëse rezulton se njeriu që pashë duke pirë ishte shoku ynë i përbashkët Bill, dhe ne të dy e dimë se Bill është një alkoolist që nuk ka pirë për më shumë se 10 vjet, historia bëhet menjëherë më interesante sepse se për kë bëhet fjalë.
Thashethemet e tjera janë interesante për ne, pavarësisht se kujt kanë të bëjnë. Historitë për njerëzit që i mbijetuan një eksperience kërcënuese për jetën na magjepsin, sepse na mësojnë diçka që do të ishte shumë e kushtueshme për të mësuar nga dora e parë. Një informacion i tillë na jep një shans për të vlerësuar dobinë e strategjive për trajtimin e situatave të rrezikshme që mund të hasim në të ardhmen. Ne mund të përgatitemi për t’u përballur me sulmet e peshkaqenëve, vrasësit serialë ose mbijetesën në shkretëtirë duke ndjekur nga afër historitë rreth njerëzve që janë përballur me sukses pikërisht me këto sfida.
Ne i duam thashethemet për të njëjtën arsye që duam tregimet
Është për këtë arsye që dashuria jonë për thashethemet dhe dashuria jonë për historitë janë dy anët e së njëjtës medalje. Psikologu evolucionar Steven Pinker beson se për shkak se tregimi na pajis të përballemi me situata të jetës reale që mund të ndodhin më vonë, njerëzit që tërhiqeshin nga historitë kishin një avantazh evolucionar ndaj atyre që nuk ishin të tillë. Edhe një vështrim i përciptë në historitë e fëmijëve në kohë zbulon një preokupim për të dhënë mësime që mund të kenë pasoja jetë ose vdekje. Përrallat shpesh të tmerrshme të Grimm-it, në veçanti, janë plot me mësime se çfarë ndodh me fëmijët që enden vetë në pyll, pavarësisht paralajmërimeve të prindërve të tyre.
Përshtatshmëria e dashurisë sonë për trillimet e frikshme mund të ndihmojë gjithashtu për të shpjeguar pse njerëzit shpenzojnë rregullisht kohë dhe para për të terrorizuar veten duke shkuar në filma horror dhe duke vizituar shtëpi të përhumbura komerciale. Filmat horror dhe shtëpitë e përhumbura shkaktojnë ndjenja frike sepse shtypin butona në trurin tonë që na paralajmërojnë për rrezik të mundshëm. Megjithatë, na pëlqen të trembemi nga këto gjëra dhe është argëtuese sepse e dimë që nuk është e vërtetë dhe se jemi të sigurt. Filmat e frikshëm nxisin provën mendore të strategjive të arratisjes dhe mbijetesës dhe gjithashtu na mësojnë diçka për pikat e forta dhe dobësitë tona.
Prandaj, ne i duam historitë për shkak të vlerës së tyre mbijetese, dhe i duam thashethemet sepse thashethemet nuk janë asgjë më shumë se histori për njerëzit.
Dhe ndoshta për shkak se njerëzit janë të prirur në mënyrë unike të magjepsen nga thashethemet, ne kemi një marrëdhënie kaq të torturuar me to; ne i urrejmë thashethemet, por edhe më shumë e urrejmë të ngecim jashtë qarkut të thashethemeve. Ata prej nesh që kanë arritur një moshë të caktuar e kuptojnë se sa e pakëndshme mund të jetë të kalosh shumë kohë duke u parë në pasqyrë, dhe që njerëzimi të shikojë kolektivisht në pasqyrën e së kaluarës sonë dhe të shohë “një thashetheme” që shikon prapa, mund të jetë shqetësuese të thuash. më e pakta. Rrjedhimisht, shumë prej nesh preferojnë të mendojnë për thashethemet si diçka që bëjnë njerëzit “të tjerë”. Kur ne vetë po flasim për dikë, mund të besojmë vërtet se thjesht po “shprehim shqetësim” ose “ndajmë informacione të rëndësishme”. Mund të jetë e lehtë të mashtrojmë veten sepse përkufizimi i thashethemeve duket paksa i rrëshqitshëm dhe subjektiv.
Ashtu si gjyqtari i Gjykatës së Lartë të SHBA-së, Potter Steëart, shpalli shkëlqyeshëm në vitin 1964 se ai “e dinte pornografinë kur e pa”, nëse biseda gjykohet si thashetheme apo diçka më e pafajshme mund të jetë shumë në veshin e shikuesit./Classlifestyle
Lajmet
Kosova ngre aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën e Reçakut
Published
2 hours agoon
December 30, 2025By
UBTnews
Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën në Reçak, kur u vranë 45 civilë më 15 janar 1999.
Ndaj O.S.,R. M., K.J., G.R., ZH.T., B.J., M.L., R.M., D.GJ., B.M., D.J., M.SH., D.A., S.V. , B.M., Z.S., M.J., G.P., D.N., Ç.A., u ngrit aktakuzë për veprën penale “krim i luftës kundër popullatës civile”.
Ata akuzohen se gjatë një operacioni të forcave policore serbe, vranë 42 civilë në Reçak të Shtimes.
Prokuroria ka propozuar që gjykimi ndaj tyre të zhvillohet në mungesë, meqë ata janë “të paarritshëm për organet e drejtësisë” të Kosovës.
Sipas aktakuzës, në periudhën 1998-1999, të akuzuarit, si pjesëtarë të ushtrisë së ish-Jugosllavisë, Brigadës “243 të Mekanizuar”, Armatës së III- të, e njohur si “Korpusi i Prishtinës”, si dhe pjesëtarë të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë, “kanë kryer edhe trajtim çnjerëzor, shkatërrim të pasurisë, dëbim masiv dhe spastrim etnik të popullsisë civile”.
Prokuroria tha se të pandehurit e kishin rrethuar fshatin Reçak nga vendet e quajtura “Pishat”, “Gështenjat” dhe “Çesta”.
Më pas, sipas aktakuzës, ata e kishin granatuar fshatin, kishin kryer kontrolle shtëpi më shtëpi, dhe kishin ndarë burrat nga gratë dhe fëmijët, duke i detyruar që të largoheshin nga fshati, “ndërsa burrat e ndaluar i ekzekutuan”.
“Hetimet kanë vërtetuar se të pandehurit kanë ushtruar dhunë fizike ndaj civilëve, duke i rrahur me kondakë armësh, shqelma, dru, zinxhirë dhe mjete të tjera të forta”, u tha në njoftimin e Prokurorisë.
Atëbotë, si pasojë e këtij operacioni të forcave serbe, afër 20 mijë civilë të fshatrave Reçak, Topill, Petrovë, Kraisht, Mullapolc, Dremjak ishin dëbuar nga shtëpitë e tyre, tha Prokuroria.
Gjykimi në mungesë, që Prokuroria Speciale ka kërkuar për këtë rast, mundësohet në Kosovë pas ndryshimeve në Kodin e Procedurës Penale, të bëra më 2022.
Megjithatë, gjykime të tilla mund të bëhen vetëm me kushtin që prokuroria dhe gjykata t’i kenë shteruar të gjitha mjetet për të siguruar praninë e të akuzuarit.
Por, ky Kod përcakton se personat që gjykohen në mungesë kanë të drejtë për një rigjykim pa kushte, kur të arrestohen.
Dokumentimin e krimeve të kryera në Reçak e kishte bërë William Walker, i cili më 1999 kishte shërbyer si shef i Misionit Verifikues të Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE).
Pas masakrës së Reçakut, në mars të vitit 1999, NATO-ja i sulmoi caqet ushtarake policore në ish-Jugosllavi.
Pas 78-ditësh të sulmeve, bombardimet u ndëprenë më 10 qershor 1999, me miratimin e Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.
Ndërhyrja e NATO-s në Kosovë, kishte mundësuar edhe kthimin në shtëpitë e tyre të më shumë se 800.000 refugjatëve, personave të zhvendosur brenda dhe jashtë Kosovës.
Në luftën e zhvilluar në Kosovë më 1998/99, janë vrarë mbi 13.000 civilë dhe mijëra të tjerë janë zhdukur.
Afër 1.600 persona vazhdojnë të jenë ende të pagjetur – pjesa më e madhe e tyre shqiptarë.
Në vitet e fundit, Kosova e ka rritur numrin e aktakuzave në mungesë për krime lufte gjatë luftës së fundit.
Më herët gjatë vitit, Prokuroria Speciale ngriti aktakuzë në mungesë kundër 21 të dyshuarve për dëbimin me forcë të mbi 800.000 civilëve shqiptarë nga Kosova gjatë luftës./REL
Lajmet
Gjenden të vdekur dy persona në një vilë në Pejë
Published
2 hours agoon
December 30, 2025By
UBTnews
Dy persona janë gjetur të vdekur në një vilë në Pejë.
Rasti e ka konfirmuar zëdhënësi i policisë për rajonin e Pejës, Fadil Gashi.
“Rreth orës 15:00 policia është informuar se në rrugën e KFOR-it se dyshohet se dy persona në një vilë janë pa shenja jete. Policia dhe ekipi i emergjencës ka dal në vendin e ngjarjes, ku vdekja e dy personave është konstatuar nga mjeku kujdestar. Viktimat janë njëri i gjinisë mashkullore dhe tjetra e gjinisë femërore. Këto janë detajet që për momentin i kemi nga terreni”, deklaroi Gashi.
Lajmet
Gati 50 për qind të numëruara, ky është rezultati i votave për deputetë
Published
2 hours agoon
December 30, 2025By
UBTnews
Është duke vazhduar numërimi i votave të kandidatëve për deputetë nga votimet e 28 dhjetorit.
Deri më tani janë numëruar 46,27 për qind e këtyre votave.
Në përditësimin e fundit nuk ka ndryshim të madh në këto votat, ku top 5-shet e partive kanë mbetur të njëjta.
Në Vetëvendosje po prinë Albin Kurti, Glauk Konjufca, Albulena Haxhiu, Hekuran Murati dhe Donika Gërvalla.
Në Partinë Demokratike të Kosovës, Bedri Hamza, Arian Tahiri, Përparim Gruda, Uran Ismaili dhe Sala Jashari.
Në Lidhjen Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku, Hykmete Bajrami, Ukë Rugova, Avdullah Hoti dhe Doarsa Kica-Xhelili.
Ndërkaq, në Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës po prinë Ramush Haradinaj, Daut Haradinaj, Besnik Tahiri, Bekë Berisha dhe Agim Çeku.
Lajmet
BE “pret” nga Kosova formim të shpejtë të institucioneve
Published
2 hours agoon
December 30, 2025By
UBTnews
Në një deklaratë të përbashkët, përfaqësuesja e Lartë e Komisionit Evropian, Kaja Kallas dhe komisionerja për Zgjerim, Marta Kos, kanë dhënë qëndrim pas përfundimit të zgjedhjeve parlamentare të 28 dhjetorit.
Ato përcjellin thirrjen e Bashkimit Evropian për një formim të shpejtë të institucioneve, ndërsa vlerësojnë se procesi zgjedhor reflektoi demokracinë në vend.
“Pas bllokadës politike pas zgjedhjeve të shkurtit 2025, presim formimin e shpejtë të Kuvendit dhe Qeverisë së re dhe vazhdimin e angazhimit tonë me autoritetet. Qeveria e re duhet të shtojë përpjekjet për reformat e domosdoshme lidhur me BE-në. Bashkimi Evropian vlerëson pjesëmarrjen aktive të të gjitha komuniteteve dhe partive të tyre politike në zgjedhje. Procesi zgjedhor tregoi një angazhim të fortë ndaj parimeve demokratike”.
Ndërsa për marrëdhëniet Kosovë-Serbi, Bashkimi Evropian cilëson se mbetet një proces që duhet çuar drejt normalizimit.
“Normalizimi i marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë, i facilituar nga BE-ja, vazhdon të jetë mënyra e vetme që të dyja vendet të bëjnë përparim në rrugët e tyre evropiane. Presim që të gjitha detyrimet që rrjedhin nga Marrëveshja për Rrugën drejt Normalizimit, si dhe të gjitha marrëveshjet e mëparshme të Dialogut, të zbatohen pa vonesa apo kushte të mëtejshme. BE-ja është gati të organizojë një takim në nivel të lartë sapo kushtet e lejojnë”.
Bashkimi Evropian, sipas deklaratës, ka dërguar një Mision Ekspert Zgjedhor (EEM) i cili do të qëndrojë në Kosovë për të ndjekur procedurat paszgjedhore.
“Ne i bëjmë thirrje Kuvendit, sapo të formohet, të ratifikojë marrëveshjet lidhur me Planin e Rritjes. Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor është një instrument i kohëzuar i miratuar për periudhën 2024-2027 dhe është në interes të Kosovës që ratifikimi të bëhet sa më shpejt për të përfituar të gjitha mundësitë nën Planin e Rritjes, për të mirën e popullsisë së saj”, shkruan deklarata”.
BE rikujton se heqja e masave ndaj Kosovës ka filluar ndërsa vazhdon synimi për lirimin e mëtutjeshëm të fondeve.
“Për të kujtuar, BE-ja po ecën përpara për të hequr masat ndaj Kosovës. 216 milionë EUR ndihmë financiare janë liruar tashmë pas transferimit të rregullt të pushtetit lokal pas zgjedhjeve lokale të fundit. Ne gjithashtu synojmë të lirojmë 205 milionë EUR shtesë në fillim të vitit të ardhshëm”.
Kosova ngre aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën e Reçakut
Gjenden të vdekur dy persona në një vilë në Pejë
Gati 50 për qind të numëruara, ky është rezultati i votave për deputetë
BE “pret” nga Kosova formim të shpejtë të institucioneve
Profesorët e UBT-së publikojnë studim shkencor në revistën prestigjioze ndërkombëtare të indeksuar në Scopus (Q1)
Sulmi terrorist në Stamboll, 357 të arrestuar
Mes kritikash, Komuna e Prishtinës vendos t’i japë në shfrytëzim 5288 prona
Kush janë më të votuarit për deputetë në zgjedhjet e 28 dhjetorit?
ZRRE-ja e ul çmimin për ngrohje në Prishtinë dhe Gjakovë
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Aktualitet2 months agoU mbajt Mbledhje Komemorative në nder të Prof. Dr. Faton Kabashit në UBT Prizren
-
Lajmet3 months agoPunimi shkencor i profesoreshës së UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi dhe bashkëautorëve botohet në Georgian Medical News
-
Rajoni1 month agoProfesorët e UBT-së publikojnë studim shkencor mbi cilësinë e ujërave nëntokësore në Komunën e Suharekës
