

Lajmet
Pse ndodhin efektet anësore të vaksinës dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiDridhjet, dhimbja e kokës dhe lodhja pas një doze janë krejtësisht normale. Por reagimet mund të ndryshojnë shumë, dhe ato nuk pasqyrojnë se si sistemi juaj imunitar do të përgjigjet ndaj infeksionit.
Efektet anësore mund të jenë një parandalues i fuqishëm që njerëzit të vaksinohen. Për të adresuar këtë çështje, disa vite më parë një grup shkencëtarësh – bënë një eksperiment për të parë këto reagime të pakëndshme. Studimi përfshiu më shumë se 300 veteranë mbi moshën 65-vjeçare të cilëve iu dha ose një dozë gripi me një injeksion. Efektet anësore u ndanë në dy grupe thotë Robert Jacobson, drejtor mjekësor në Klinikën Mayo.
“Rreth pesë përqind thanë se u sëmurën më shumë sesa kishin qenë ndonjëherë gjatë gjithë jetës së tyre”, sipas tij, dhe u ankuan për dhimbjet e kokës dhe ethet më të këqija gjatë gjithë jetës së tyre.
Studimet e fundit tregojnë se disa efekte anësore nga vaksinat COVID-19, nuk janë për shkak të vaksinimit, por lindin nga frika.
“Ne e kemi parë këtë edhe në ushtri, kur rekrutët e rinj, që mendojnë se mund të tolerojnë gjithçka, iu bie të fikët kur marrin injeksione, sepse trupi i tyre reagon shumë”, thotë Jacobson.
Në këtë rast studimet e vaksinës Pfizer/BioNTech, 23 përqind e njerëzve të moshës 16 deri në 55 vjeç që morën vaksinën u ankuan për lodhje pas dozës së dytë, dhe 24 përqind vunë re dhimbje koke.
Megjithatë, është e rëndësishme t’i vini këto efekte anësore në perspektivë, sepse janë reagime të lehta, të përkohshme dhe kalimtare që zhduken brenda disa ditësh.
Çfarë i shkakton reaksionet imune?
Reagimi i menjëhershëm fizik ndaj vaksinës COVID-19 shkaktohet nga sistemi imunitar i lindur. Kur një person merr një dozë të vaksinës, një tufë e qelizave të bardha të gjakut mbërrijnë në vendin e injektimit dhe fillojnë prodhimin e kimikateve të quajtura citokina. Kjo përgjigje shkakton një gamë të gjerë të simptomave, nga inflamacion dhe ënjtje në vendin e injektimit deri në ethe, lodhje dhe të dridhura.
Si rezultat, efektet anësore janë një reagim i natyrshëm ndaj vaksinimit. Nga rreth 3 milionë e 600 mijë njerëz të vaksinuar që morën pjesë në një sondazh në shkurt, afërsisht 70 përqind raportuan dhimbje në vendin e injeksionit, 33 përqind ndiheshin të lodhur, 29 përqind kishin dhimbje koke, 22 përqind kishin dhimbje muskulore dhe 11 përqind përjetuan të dridhura dhe ethe pas vaksinës së COVID-19. Simptomat ishin edhe më të theksuara pas dozës së dytë.
Pse ndryshojnë reagimet ndaj vaksinave dhe çfarë na tregojnë ato?
Pra jo të gjithë përjetojnë efekte anësore pas një vaksine. Disa ndihen mirë pas të dy dozave. Shkencëtarët nuk e dinë vërtet pse, thotë Sujan Shresta.
“Por nuk është për t’u habitur që secili person merr përgjigjen imune ndryshe”, deklaroi ajo.
Për shembull, gratë, zakonisht kanë reagime më të forta imune sesa burrat, të cilat mund të jenë pjesë e asaj që i bën ato më të prirura të vuajnë nga efektet anësore nga vaksinimi.
Edhe nëse nuk keni ndonjë reagim të pakëndshëm, vaksinat janë duke bërë punën e tyre, sepse puna e vërtetë e sistemit imunitar zhvillohet gjatë fazës së dytë. Kjo është edhe arsyeja pse njerëzit shpesh kanë reagime më rigoroze ndaj dozës së dytë. Megjithatë ende nuk dihet nëse dikush që nuk ka imunitet të lindur do të jetë më i prekshëm ndaj COVID ose më rezistent.
Gratë përjetojnë më shumë efekte anësore
Në një studim të shkurtit që shqyrtoi të dhënat nga 13.7 milionë marrësit e parë të vaksinave COVID-19, zbuluan se gati 80 përqind e njerëzve që raportuan reagime ishin femra, edhe pse vetëm 61.2 përqind e injeksioneve iu ishin dhënë grave. Njejtë CDC raportoi se 44 nga 47 kanë qenë femra që raportuan për reagimet e pakëndshme.
Shumica e njerëzve që kanë pasur mpiksje të gjakut me vaksinën J&J, dhe gjithashtu vaksinën AstraZeneca në Evropë dhe Mbretërinë e Bashkuar, ishin femra.
Femrat gjithashtu duket se kanë një sistem imunitar më të fuqishëm në reagimet e tyre imunitare adaptive.
“Femrat kanë një përgjigje më të fortë të antitrupave sesa meshkujt, por është një shpatë me dy teha, sepse kjo është arsyeja pse gratë kanë më shumë sëmundje auto-imune sesa burrat”, thotë studimi.
Efektet anësore kundrejt ndodhive anësore
“Por efektet anësore dhe ndodhitë anësore – të cilat shpesh ngatërrohen – nuk janë të njëjtat”, thotë Wherry. “Efektet anësore janë mjaft të zakonshme – ndodhin ndoshta 50 deri në 70 përqind të kohës. Por ndodhitë anësore janë të rralla dhe të papritura, si çrregullimet e mpiksjes”.
Menjëherë pas injeksionit, rreth dy deri në pesë persona në milionë përjetojnë anafilaksi, një reaksion i rëndë alergjik që shkakton një rënie dramatike të presionit të gjakut dhe vështirësi në frymëmarrje. Por edhe kjo është lehtësisht e shërueshme me një EpiPen dhe antihistaminë, prandaj të gjithëve u kërkohet të rrinë rrotull për 15 minuta pas marrjes së vaksinës.
Mpiksjet e gjakut nga vaksinat Johnson&Johnson, që kanë ndodhur brenda gjashtë deri në 13 ditë nga marrja e dozës, mund të jenë të rrezikshme madje edhe për jetën. Por incidenca është mjaft e ulët; ka vetëm 23 raste të konfirmuara nga 8.4 milionë doza të vaksinës.
A po i vërejnë të gjitha efektet anësore?
Ekziston njëfarë shqetësimi se mund të ketë efekte të tjera të pafavorshme që kanë kaluar kryesisht të paraportuara.
Të tre vaksinat COVID-19 që janë autorizuar në Shtetet e Bashkuara janë testuar në dhjetëra mijëra njerëz, dhe prodhuesve iu kërkua të përcjellnin të paktën gjysmën e marrësve të vaksinave për dy muaj pasi që kishin marrë të dy dozat. Por tani që më shumë se 116 milionë amerikanë janë vaksinuar plotësisht, mund të shfaqen efekte anësore të rralla që nuk shfaqen në prova më të vogla njerëzore – kjo është arsyeja pse sistemet e mbikëqyrjes janë të rëndësishme./UBTNews
(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim)
Lajmet
Kos: Shpejtësia e Shqipërisë për integrimin mbresëlënëse
Published
7 minutes agoon
September 16, 2025By
UBTnews
Shqipëria hapi sot edhe katër kapituj të tjerë të negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Në konferencën e përbashkët në Bruksel, me kryeministrin Edi Rama si dhe ministren e Çështjeve Europiane të Danimarkës Marie Bjerre, komisionerja Evropiane për Zgjerimin Marta Kos tha se shpejtësia e Shqipërisë për integrimin në BE është mbresëlënëse.
Kos theksoi se ka mbetur edhe një grup-kapitull i cili sipas saj do të hapet së shpejti.
“Ende nuk kam bërë një vit në detyrë dhe kjo është hera e katërt tashmë që ne çelim një grup-kapitull negociatash me Shqipërinë gjatë mandatit tim. Kjo na çon në 5 grup-kapituj të hapur dhe 28 kapituj të çelur, ka mbetur edhe 1 grup-kapitull dhe nuk kam aspak dyshim që do të bëjmë këtë gjë së shpejti. E di që presidenca daneze dhe shtete anëtare janë tërësisht të përkushtuara në momentin që përmbushni kriteret. Po të përdorja terminologjinë olimpike do të jetë më shpejt, më lart, më fort dhe një punë në ekip. Siç e shihni, ka një trekëndësh të fortë që e mbështet procesin e integrimit në tërësi, siç ju e theksuat, duke qenë një nevojë gjeostrategjike”, u shpreh Kos.
Sipas komisioneres për Zgjerimin, “ky rezultat vjen si rrjedhore e punës së madhe të autoriteteve shqiptare që kanë çuar përpara reformat për gjatë shumë viteve dhe sidomos gjatë këtij viti, pavarësisht zgjedhjeve që janë zhvilluar”.
Kos theksoi më tej se reformat kërkojnë ndryshime themelore, por Shqipëria ka treguar se ndryshimi pozitiv është i mundur.
“Ne e dimë shumë mirë që reformat që iu kërkojmë kandidatëve tanë ndonjëherë nuk janë të lehta, kërkojnë ndryshime themelore. Por vendi juaj, i dashur kryeministër, po tregon që mund të bëhet, Shqipëria po tregon se ndryshimi pozitiv është i mundur dhe që BE-ja e shpërblen këtë ndryshim pozitiv”, tha Kos.
Kos nënvizoi më tej Shqipëria duhet të vijojë me këtë ritëm, duke përfshirë edhe parlamentin, shoqërinë civile dhe sektorin privat, në mënyrë që të përmbyllë kapitujt në 2027-n.
“Vazhdoni më këtë ritëm, duke u siguruar që të përfshini edhe parlamentin, shoqërinë civile dhe sektorin privat, pasi një konsensus i gjerë kombëtar përmirëson pranimin shoqëror dhe më tej, sidomos për fusha kritike, si reforma në drejtësi, pavarësia e gjyqësorit, lufta kundër korrupsionit, të drejtat e pronësisë, çështjet e pakicave dhe liria e medias, që të përmbushin piketat e ndërmjetme. Kjo është e rëndësishme që ne të nisim të përmbyllim kapitujt sa më shpejt të jetë e mundur që të realizojmë ambicien tuaj për t’i përmbyllur të gjitha brenda 2027-s”, tha Kos.
Kos u ndal edhe te grup-kapitulli i çelur sot.
“Grup-kapitulli që kemi çelur sot quhet “Agjenda e Gjelbër dhe Ndërlidhja e Qëndrueshme”, reforma që përmban ndihmojnë që rritja ekonomike e Shqipërisë të shkojë krah për krah me mbrojtjen pasurisë së jashtëzakonshme natyrore të Shqipërisë, të mbrojmë burimet natyrore, të përmirësojë menaxhimin e ujërave të ndotura dhe të ulë ndotjen e ajrit. Transporti në këtë grup-kapitull do të ndihmojë në zgjerimin e rrugëve, në përmirësimin e transportit dhe ndërlidhjen e Shqipërisë me sistemet evropiane, ndërkohë që energjia do të ndihmojë në konkurrueshmërinë e drejtë me forcimin e konkurrueshmërisë, por gjithashtu përdorimin e burimeve të përtëritshme. Kjo do të sjellë përmirësime për qytetarët shqiptarë”, tha Kos.
Kos e përmbylli deklaratën e saj duke theksuar se “e ardhmja e Shqipërisë është në BE, nuk ka aspak dyshim, dhe sot jemi një hap para për ta arritur këtë objektiv”.
Kryeministri Edi Rama deklaroi sot nga Brukseli se Bashkimi Europian është një perandori vlerash, të drejtash dhe sigurie, pjesë e së cilës duam të jemi, ndërsa vlerësoi faktin se populli danez është mes mbështetësve më të mëdhenj të anëtarësimit tonë në BE./D.B/KP
Lajmet
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s takon nesër me kryeministrin Rama
Published
9 minutes agoon
September 16, 2025By
UBTnews
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, do të presë nesër në takim kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, në selinë e NATO-s, në Bruksel.
Kështu thuhet në një njoftim të NATO-s, ku theksohet se Rutte dhe Rama do të kenë konferencë për media në orën 09:00. Ndërkohë, mediat e akredituara duhet të jenë para sallës së konferencave në orën 08:30.
Deklaratat për shtyp do të transmetohen drejtpërdrejt në faqen e internetit të NATO-s dhe në X./D.B/KP
Lajmet
Rikthehet Championsi, sonte do të zbresin në fushë Reali, Juve e Arsenali
Published
32 minutes agoon
September 16, 2025By
UBT News
Derbi i natës që do të zhvillohet do të jetë ai mes Juventusit dhe Borussia Dortmundit.
Ekipi i Juventusit hyn i motivuar kësaj loje pas fitores së madhe ndaj Interit në fundjavë. “Zonja e Vjetër” do të synojë t’i mbajë pikët në shtëpi.
Nga ana tjetër, Verdhezinjtë janë gjithmonë të papërshtatshëm dhe do të shkojnë në Torino për të nxjerrë pikë.
Duel tjetër interesant mund të jetë edhe ai mes Athletic Bilbaos dhe Arsenalit.
“Gunners” sivjet do të jenë edhe më të fuqishëm dhe krahas suksesit në Angli, do ta kërkojnë atë edhe në Evropë.
Andaj, ekipi i Mikel Artetas është i vendosur të kthehet në shtëpi me tri pikë, ndonëse baskët në shtëpi dinë të jenë të rrezikshëm.
Sonte do të luhen gjashtë ndeshje: dy prej tyre do të nisin prej orës 18:45 e katër të tjera prej orës 21:00./S.K/EO/
Lajmet
Kryesuesja e OSBE-së: Procesi i formimit të Kuvendit të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën
Published
1 hour agoon
September 16, 2025By
UBTnews
Kryesuesja e OSBE-së, njëherësh ministre e Punëve të Jashtme të Finlandës, Elina Valtonen, ka thënë se shpreson që procesi i konstituimit të Kuvendit të Kosovës të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, raporton KosovaPress.
Ajo gjatë vizitës zyrtare të martën në Kosovë tha se forcimi i marrëdhënieve ndër-komunitare në Kosovë mbetet i rëndësishëm për OSBE-në.
Kosova s’ka themeluar institucionet e reja edhe tetë muaj pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit. Aktualisht, Gjykata Kushtetuese ka vendosur masë të përkohshme deri më 30 shtator, ku ua ndalon deputetëve çfarëdo veprimi, si dhe pezullon afatet ligjore për formimin e qeverisë, pas ankesës së Listës Serbe, ku kryetari i sapozgjedhur i Kuvendit, Dimal Basha, mbylli seancën konstituive pa u zgjedhur edhe nënkryetari i legjislativit nga radhët e komunitetit serb.
Diplomatja finlandeze, në konferencë për media tha se mirëpret zgjedhjen e kryeparlamentarit të ri si dhe shpreson që së shpejti të formohet ekzekutivi për të vazhduar bashkëpunimin e ndërsjellët.
“Mirëpres zgjedhjen e kryetarit të ri të Kuvendit. Shpreh gjithashtu shpresën që procesi i formimit të Kuvendit të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën dhe që së shpejti të shohim një qeveri të re, me të cilën presim të vazhdojmë bashkëpunimin tonë”, tha ajo.
Ajo gjatë ditës është takuar edhe me presidenten Vjosa Osmani, derisau pyet se pse nuk e ka takuar kryeministrin në detyrë, Albin Kurti, në objekt të qeverisë, si dhe homologen e saj, Donika Gërvalla, ajo hezitoi të flasë, por tha se duhet të ketë një zgjidhje për ngërçin politik të krijuar në Kosovë dhe të ecet tutje.
“Le të them kështu. Shpresojmë fuqimisht që shumë shpejt do të ketë një zgjidhje për ngërçin që lidhet me Kuvendin dhe Qeverinë”, theksoi diplomatja finlandeze.
Kryesuesja e OSBE-së përmendi edhe nevojën e zbatimit të marrëveshjeve në kuadër të dialogut Kosovë-Serbi.
“Forcimi i marrëdhënieve ndër-komunitare mbetet i rëndësishëm dhe ka qenë prej kohësh një fushë kyçe e angazhimit për misionin e OSBE-së në Kosovë. Me emërimin e një Përfaqësuesi të ri Special të BE-së për Dialogun Beograd-Prishtinë, riafirmimi i angazhimit për dialogun dhe avancimi i zbatimit të marrëveshjeve ekzistuese është thelbësor për të siguruar progres. OSBE-ja mbetet e gatshme të mbështesë këto përpjekje, pasi misioni këtu ka potencial për kontribute të mëtejshme në përputhje me mandatet e tij”, theksoi ajo.
Krahas presidentes Vjosa Osmani, kryesuesja e OSBE-së paraditen e së martës u takua edhe me përfaqësues të shoqërisë civile, ku tha se kanë diskutuar për qeverisjen e mirë, mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të të gjitha komuniteteve.
Në anën tjetër, në njoftimin e Zyrës së Presidentit, u tha se presidentja Osmani ia ka ritheksuar kryesueses së OSBE-së përkushtimin e Kosovës për bashkëpunim të ngushtë me OSBE-në në procesin e reformave, transparencës institucionale dhe të drejtave të njeriut./D.B/KP

Kos: Shpejtësia e Shqipërisë për integrimin mbresëlënëse

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s takon nesër me kryeministrin Rama

Lëngu i shegës parandalon këtë lloj të kancerit

Rikthehet Championsi, sonte do të zbresin në fushë Reali, Juve e Arsenali

Turqia lanson modelin e ri të veturës elektrike Togg

Kryesuesja e OSBE-së: Procesi i formimit të Kuvendit të vazhdojë në përputhje me Kushtetutën

Kur rriten ose bien leukocitet, shenjat e infeksioneve dhe paralajmërimi për sëmundje tjera

Osmani takon kryesuesen e OSBE-së, flasin për zhvillimet e fundit në Kosovë

Zgjerohet rrjeti i transportit urban në Prishtinë
Të kërkuara
-
Aktualitet3 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26