

Lajmet
Pse ndodhin efektet anësore të vaksinës dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiDridhjet, dhimbja e kokës dhe lodhja pas një doze janë krejtësisht normale. Por reagimet mund të ndryshojnë shumë, dhe ato nuk pasqyrojnë se si sistemi juaj imunitar do të përgjigjet ndaj infeksionit.
Efektet anësore mund të jenë një parandalues i fuqishëm që njerëzit të vaksinohen. Për të adresuar këtë çështje, disa vite më parë një grup shkencëtarësh – bënë një eksperiment për të parë këto reagime të pakëndshme. Studimi përfshiu më shumë se 300 veteranë mbi moshën 65-vjeçare të cilëve iu dha ose një dozë gripi me një injeksion. Efektet anësore u ndanë në dy grupe thotë Robert Jacobson, drejtor mjekësor në Klinikën Mayo.
“Rreth pesë përqind thanë se u sëmurën më shumë sesa kishin qenë ndonjëherë gjatë gjithë jetës së tyre”, sipas tij, dhe u ankuan për dhimbjet e kokës dhe ethet më të këqija gjatë gjithë jetës së tyre.
Studimet e fundit tregojnë se disa efekte anësore nga vaksinat COVID-19, nuk janë për shkak të vaksinimit, por lindin nga frika.
“Ne e kemi parë këtë edhe në ushtri, kur rekrutët e rinj, që mendojnë se mund të tolerojnë gjithçka, iu bie të fikët kur marrin injeksione, sepse trupi i tyre reagon shumë”, thotë Jacobson.
Në këtë rast studimet e vaksinës Pfizer/BioNTech, 23 përqind e njerëzve të moshës 16 deri në 55 vjeç që morën vaksinën u ankuan për lodhje pas dozës së dytë, dhe 24 përqind vunë re dhimbje koke.
Megjithatë, është e rëndësishme t’i vini këto efekte anësore në perspektivë, sepse janë reagime të lehta, të përkohshme dhe kalimtare që zhduken brenda disa ditësh.
Çfarë i shkakton reaksionet imune?
Reagimi i menjëhershëm fizik ndaj vaksinës COVID-19 shkaktohet nga sistemi imunitar i lindur. Kur një person merr një dozë të vaksinës, një tufë e qelizave të bardha të gjakut mbërrijnë në vendin e injektimit dhe fillojnë prodhimin e kimikateve të quajtura citokina. Kjo përgjigje shkakton një gamë të gjerë të simptomave, nga inflamacion dhe ënjtje në vendin e injektimit deri në ethe, lodhje dhe të dridhura.
Si rezultat, efektet anësore janë një reagim i natyrshëm ndaj vaksinimit. Nga rreth 3 milionë e 600 mijë njerëz të vaksinuar që morën pjesë në një sondazh në shkurt, afërsisht 70 përqind raportuan dhimbje në vendin e injeksionit, 33 përqind ndiheshin të lodhur, 29 përqind kishin dhimbje koke, 22 përqind kishin dhimbje muskulore dhe 11 përqind përjetuan të dridhura dhe ethe pas vaksinës së COVID-19. Simptomat ishin edhe më të theksuara pas dozës së dytë.
Pse ndryshojnë reagimet ndaj vaksinave dhe çfarë na tregojnë ato?
Pra jo të gjithë përjetojnë efekte anësore pas një vaksine. Disa ndihen mirë pas të dy dozave. Shkencëtarët nuk e dinë vërtet pse, thotë Sujan Shresta.
“Por nuk është për t’u habitur që secili person merr përgjigjen imune ndryshe”, deklaroi ajo.
Për shembull, gratë, zakonisht kanë reagime më të forta imune sesa burrat, të cilat mund të jenë pjesë e asaj që i bën ato më të prirura të vuajnë nga efektet anësore nga vaksinimi.
Edhe nëse nuk keni ndonjë reagim të pakëndshëm, vaksinat janë duke bërë punën e tyre, sepse puna e vërtetë e sistemit imunitar zhvillohet gjatë fazës së dytë. Kjo është edhe arsyeja pse njerëzit shpesh kanë reagime më rigoroze ndaj dozës së dytë. Megjithatë ende nuk dihet nëse dikush që nuk ka imunitet të lindur do të jetë më i prekshëm ndaj COVID ose më rezistent.
Gratë përjetojnë më shumë efekte anësore
Në një studim të shkurtit që shqyrtoi të dhënat nga 13.7 milionë marrësit e parë të vaksinave COVID-19, zbuluan se gati 80 përqind e njerëzve që raportuan reagime ishin femra, edhe pse vetëm 61.2 përqind e injeksioneve iu ishin dhënë grave. Njejtë CDC raportoi se 44 nga 47 kanë qenë femra që raportuan për reagimet e pakëndshme.
Shumica e njerëzve që kanë pasur mpiksje të gjakut me vaksinën J&J, dhe gjithashtu vaksinën AstraZeneca në Evropë dhe Mbretërinë e Bashkuar, ishin femra.
Femrat gjithashtu duket se kanë një sistem imunitar më të fuqishëm në reagimet e tyre imunitare adaptive.
“Femrat kanë një përgjigje më të fortë të antitrupave sesa meshkujt, por është një shpatë me dy teha, sepse kjo është arsyeja pse gratë kanë më shumë sëmundje auto-imune sesa burrat”, thotë studimi.
Efektet anësore kundrejt ndodhive anësore
“Por efektet anësore dhe ndodhitë anësore – të cilat shpesh ngatërrohen – nuk janë të njëjtat”, thotë Wherry. “Efektet anësore janë mjaft të zakonshme – ndodhin ndoshta 50 deri në 70 përqind të kohës. Por ndodhitë anësore janë të rralla dhe të papritura, si çrregullimet e mpiksjes”.
Menjëherë pas injeksionit, rreth dy deri në pesë persona në milionë përjetojnë anafilaksi, një reaksion i rëndë alergjik që shkakton një rënie dramatike të presionit të gjakut dhe vështirësi në frymëmarrje. Por edhe kjo është lehtësisht e shërueshme me një EpiPen dhe antihistaminë, prandaj të gjithëve u kërkohet të rrinë rrotull për 15 minuta pas marrjes së vaksinës.
Mpiksjet e gjakut nga vaksinat Johnson&Johnson, që kanë ndodhur brenda gjashtë deri në 13 ditë nga marrja e dozës, mund të jenë të rrezikshme madje edhe për jetën. Por incidenca është mjaft e ulët; ka vetëm 23 raste të konfirmuara nga 8.4 milionë doza të vaksinës.
A po i vërejnë të gjitha efektet anësore?
Ekziston njëfarë shqetësimi se mund të ketë efekte të tjera të pafavorshme që kanë kaluar kryesisht të paraportuara.
Të tre vaksinat COVID-19 që janë autorizuar në Shtetet e Bashkuara janë testuar në dhjetëra mijëra njerëz, dhe prodhuesve iu kërkua të përcjellnin të paktën gjysmën e marrësve të vaksinave për dy muaj pasi që kishin marrë të dy dozat. Por tani që më shumë se 116 milionë amerikanë janë vaksinuar plotësisht, mund të shfaqen efekte anësore të rralla që nuk shfaqen në prova më të vogla njerëzore – kjo është arsyeja pse sistemet e mbikëqyrjes janë të rëndësishme./UBTNews
(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim)
Aktualitet
UBT pret në vizitë zyrtare Kryetarin e FFK-së, Agim Ademi – fokus te edukimi dhe inovacioni në sport
Published
4 hours agoon
August 5, 2025By
Driton Iseni
Kryetari i Federatës së Futbollit të Kosovës (FFK), Agim Ademi, ka zhvilluar sot një vizitë zyrtare në UBT, ku është mirëpritur nga Presidenti dhe Themeluesi, Rektori, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, në ambientet e Parkut Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në Lipjan.
Gjatë kësaj vizite, Ademi pati mundësinë të njihet nga afër me kapacitetet infrastrukturore, laboratorët e avancuar, si dhe projektet ndërdisiplinore që po zhvillohen në UBT.
Rektori Hajrizi dhe Kryetari Ademi diskutuan për mundësitë e bashkëpunimit ndërmjet UBT-së dhe FFK-së, me qëllim të ndërlidhjes së teknologjisë, inovacionit dhe sportit në funksion të zhvillimit të qëndrueshëm të të rinjve dhe shoqërisë në përgjithësi.
Gjatë vizitës së tij në UBT, Kryetari Ademi, vlerësoi rolin udhëheqës të këtij institucioni në fushën e arsimit, teknologjisë dhe inovacionit. Ai u shpreh i impresionuar nga projektet dhe potenciali që UBT ofron për zhvillimin e të rinjve dhe për krijimin e bashkëpunimeve konkrete ndërmjet sportit dhe edukimit.
“Sot pata kënaqësinë të vizitoj UBT-në në Prishtinë, një qendër jo vetëm e dijes dhe inovacionit, por që me të drejtë mund të quhet edhe një ‘smart city’ brenda kryeqytetit tonë. Ishte impresionuese të shihja nga afër një institucion që jo vetëm e ndjek hapin e zhvillimit teknologjik, por edhe kontribuon në të, me një program të sofistikuar që përfshin gjithçka – nga bazat deri te formimi i shkencëtarëve në profile të ndryshme”, u shpreh Ademi.
Rektori Hajrizi theksoi se përmes programeve bashkëkohore dhe investimeve në infrastrukturë moderne, UBT jo vetëm që udhëheq në fushën akademike, por gjithashtu kontribuon drejtpërdrejt në përgatitjen e sportistëve dhe trajnerëve të rinj, duke i dhënë vendit një bazë të fortë për afirmim në arenën ndërkombëtare.
“UBT është shndërruar në një qendër unike arsimore e inovative, ku talentet e reja jo vetëm edukohen, por edhe fuqizohen për të qenë kampionë në sport, shkencë dhe jetë. Kemi krijuar një ekosistem që i tejkalon kufijtë e edukimit tradicional – duke integruar teknologjinë, lidershipin dhe përgatitjen praktike me standarde ndërkombëtare, për të formuar gjenerata të gatshme të konkurrojnë në çdo arenë”, theksoi Rektori Hajrizi.
Vizita e Kryetarit të FFK-së në UBT hap perspektiva të reja për bashkëpunim në fusha të ndryshme si teknologjia sportive, edukimi i trajnerëve përmes platformave digjitale, organizimi i ngjarjeve të përbashkëta dhe mbështetja e inovacionit në sport.
UBT, si institucion lider në arsimin e lartë në rajon, vazhdon të dëshmojë se është një partner i besueshëm për bashkëpunime strategjike me institucionet vendore dhe ndërkombëtare.
Në këtë kontekst, UBT veçon edhe Fakultetin e Shkencave të Sportit dhe të Lëvizjes, përmes të cilit synon të kontribuojë në zhvillimin e sportit në vend duke nxjerrë kuadro të rinj profesionalë dhe talente të reja, të cilat do të mund të afirmohen në skenën ndërkombëtare përmes përgatitjes me standarde të larta dhe inspirimit nga kampionët botërorë.
Lajmet
Edicioni i ri në Serie-A vjen me risi në ndarjen e drejtësisë
Published
5 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Sezonin e ardhshëm, futbolli italian do të sjellë një risi të rëndësishme në komunikimin me publikun. Gjyqtarët do të shpjegojnë vendimet e marra pas ndërhyrjes së VAR-it drejtpërdrejt në stadium dhe në transmetim televiziv.
Lajmi u konfirmua nga Gianluca Rocchi, përzgjedhësi i gjyqtarëve të Serie A dhe Serie B, gjatë takimit parasezonal të mbajtur në Cascia.
“Ky është një hap i madh përpara në drejtim të transparencës, një vlerë që e kemi ruajtur prej vitesh”, tha Rocchi. “Tani shpjegimet do të jepen në kohë reale, përpara të gjithëve”.
Ai shtoi se për këtë risi po përgatitet një grup i posaçëm gjyqtarësh, me synim unifikimin e gjuhës dhe përmbajtjes së komunikimit, për t’u bërë sa më të qartë për publikun.
Sipas Rocchit, nuk do të vendoset një kohë maksimale për këto njoftime, pasi secili gjyqtar ka stilin dhe ritmin e vet. “Do të përqendrohemi tek cilësia e komunikimit, më shumë se tek kufijtë e ngurtë kohorë”, përfundoi ai.
Lajmet
Kriza në Barcelonë, përplasje e hapur mes klubit dhe Ter Stegen
Published
6 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Te Barcelona ka shpërthyer një konflikt i plotë mes klubit dhe portierit gjerman, Marc-André ter Stegen, i cili është edhe kapiten i skuadrës. Shkak është bërë refuzimi i tij për të nënshkruar formularin e pëlqimit të informuar, që do t’i lejonte mjekëve të klubit të merrnin raportin e detajuar të operacionit që ai kreu në pjesën e poshtme të shpinës.
Klubi katalanas, i cili sapo ishte kthyer të martën nga turneu në Azi, kishte planifikuar një takim me portierin për të diskutuar raportin mjekësor. Dokumenti duhet t’i dërgohet La Ligës për të përcaktuar kohëzgjatjen e mungesës së tij. Nëse ajo do të ishte katër muaj ose më shumë, Barcelona do të përfitonte mundësinë të afronte lojtarë të rinj, përfshirë Joan Garcian, i cili është siguruar si zëvendësues i tij.
Refuzimi i Ter Stegen për të dhënë pëlqimin ka habitur drejtuesit e klubit dhe ka përshkallëzuar tensionet. Përplasja nisi pas lajmit për afrimin e Garcias, çka u interpretua si sinjal se gjermani mund të largohej. Situata u rëndua edhe më shumë kur Ter Stegen njoftoi i vetëm – dhe jo bashkë me klubin – vendimin për t’iu nënshtruar operacionit, duke parashikuar një rikuperim prej tre muajsh, më pak se koha e nevojshme që Barcelona të regjistronte portierin e ri.
Reagimi i klubit ishte i menjëhershëm: Ter Stegen nuk do të mbajë më shiritin e kapitenit. Ndërkohë, Barcelona ka paralajmëruar hapjen e procedurave disiplinore ndaj tij.
Lajmet
United paraqet megaofertë për sulmuesin slloven
Published
6 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Manchester United ka bërë një ofertë për sulmuesin e RB Leipzig, Benjamin Sesko, mund të arrijë në 85 milionë euro.
Oferta përfshin një pagesë të garantuar prej 75 milionë eurosh të menjëhershme.
United ende nuk ka marrë një përgjigje, por beson se është një vlerësim i përshtatshëm për 22-vjeçarin slloven dhe se lojtari është i etur të përfundojë një transferim në “Old Trafford”.
Newcastle gjithashtu e dëshiron Sesko-n dhe ka bërë një ofertë për sulmuesin, e cila nuk është pranuar.

UBT pret në vizitë zyrtare Kryetarin e FFK-së, Agim Ademi – fokus te edukimi dhe inovacioni në sport

Edicioni i ri në Serie-A vjen me risi në ndarjen e drejtësisë

Kriza në Barcelonë, përplasje e hapur mes klubit dhe Ter Stegen

United paraqet megaofertë për sulmuesin slloven

Meta do t’i ndalojë reklamat politike në BE nga tetori

Pesë suplemente që nuk kombinohen mirë me kafenë

Galliani drejt rikthimit te Milani, zbulohet roli i tij

Osmani tërheq kërkesën e saj në Kushtetuese: Gjyqtari Llaban paraqet rrezik për sigurinë kombëtare

S25 arrin 3 milionë shitje në Korenë e Jugut, dy muaj më shpejt se paraardhësi
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit