Lajmet

Pse ndodhin efektet anësore të vaksinës dhe kur duhet të shqetësoheni?

Published

on

Dridhjet, dhimbja e kokës dhe lodhja pas një doze janë krejtësisht normale. Por reagimet mund të ndryshojnë shumë, dhe ato nuk pasqyrojnë se si sistemi juaj imunitar do të përgjigjet ndaj infeksionit.

Efektet anësore mund të jenë një parandalues ​​i fuqishëm që njerëzit të vaksinohen. Për të adresuar këtë çështje, disa vite më parë një grup shkencëtarësh – bënë një eksperiment për të parë këto reagime të pakëndshme. Studimi përfshiu më shumë se 300 veteranë mbi moshën 65-vjeçare të cilëve iu dha ose një dozë gripi me një injeksion. Efektet anësore u ndanë në dy grupe thotë Robert Jacobson, drejtor mjekësor në Klinikën Mayo.

“Rreth pesë përqind thanë se u sëmurën më shumë sesa kishin qenë ndonjëherë gjatë gjithë jetës së tyre”, sipas tij, dhe u ankuan për dhimbjet e kokës dhe ethet më të këqija gjatë gjithë jetës së tyre.

Studimet e fundit tregojnë se disa efekte anësore nga vaksinat COVID-19, nuk janë për shkak të vaksinimit, por lindin nga frika.

“Ne e kemi parë këtë edhe në ushtri, kur rekrutët e rinj, që mendojnë se mund të tolerojnë gjithçka, iu bie të fikët kur marrin injeksione, sepse trupi i tyre reagon shumë”, thotë Jacobson.

Në këtë rast studimet e vaksinës Pfizer/BioNTech, 23 përqind e njerëzve të moshës 16 deri në 55 vjeç që morën vaksinën u ankuan për lodhje pas dozës së dytë, dhe 24 përqind vunë re dhimbje koke.

Megjithatë, është e rëndësishme t’i vini këto efekte anësore në perspektivë, sepse janë reagime të lehta, të përkohshme dhe kalimtare që zhduken brenda disa ditësh.

Çfarë i shkakton reaksionet imune?

Reagimi i menjëhershëm fizik ndaj vaksinës COVID-19 shkaktohet nga sistemi imunitar i lindur. Kur një person merr një dozë të vaksinës, një tufë e qelizave të bardha të gjakut mbërrijnë në vendin e injektimit dhe fillojnë prodhimin e kimikateve të quajtura citokina. Kjo përgjigje shkakton një gamë të gjerë të simptomave, nga inflamacion dhe ënjtje në vendin e injektimit deri në ethe, lodhje dhe të dridhura.

Si rezultat, efektet anësore janë një reagim i natyrshëm ndaj vaksinimit. Nga rreth 3 milionë e 600 mijë njerëz të vaksinuar që morën pjesë në një sondazh në shkurt, afërsisht 70 përqind raportuan dhimbje në vendin e injeksionit, 33 përqind ndiheshin të lodhur, 29 përqind kishin dhimbje koke, 22 përqind kishin dhimbje muskulore dhe 11 përqind përjetuan të dridhura dhe ethe pas vaksinës së COVID-19. Simptomat ishin edhe më të theksuara pas dozës së dytë.

Pse ndryshojnë reagimet ndaj vaksinave dhe çfarë na tregojnë ato?

Pra jo të gjithë përjetojnë efekte anësore pas një vaksine. Disa ndihen mirë pas të dy dozave. Shkencëtarët nuk e dinë vërtet pse, thotë Sujan Shresta.

“Por nuk është për t’u habitur që secili person merr përgjigjen imune ndryshe”, deklaroi ajo.

Për shembull, gratë, zakonisht kanë reagime më të forta imune sesa burrat, të cilat mund të jenë pjesë e asaj që i bën ato më të prirura të vuajnë nga efektet anësore nga vaksinimi.

Edhe nëse nuk keni ndonjë reagim të pakëndshëm, vaksinat janë duke bërë punën e tyre, sepse puna e vërtetë e sistemit imunitar zhvillohet gjatë fazës së dytë. Kjo është edhe arsyeja pse njerëzit shpesh kanë reagime më rigoroze ndaj dozës së dytë. Megjithatë ende nuk dihet nëse dikush që nuk ka imunitet të lindur do të jetë më i prekshëm ndaj COVID ose më rezistent.

Gratë përjetojnë më shumë efekte anësore

Në një studim të shkurtit që shqyrtoi të dhënat nga 13.7 milionë marrësit e parë të vaksinave COVID-19, zbuluan se gati 80 përqind e njerëzve që raportuan reagime ishin femra, edhe pse vetëm 61.2 përqind e injeksioneve iu ishin dhënë grave. Njejtë CDC raportoi se 44 nga 47 kanë qenë femra që raportuan për reagimet e pakëndshme.

Shumica e njerëzve që kanë pasur mpiksje të gjakut me vaksinën J&J, dhe gjithashtu vaksinën AstraZeneca në Evropë dhe Mbretërinë e Bashkuar, ishin femra.

Femrat gjithashtu duket se kanë një sistem imunitar më të fuqishëm në reagimet e tyre imunitare adaptive.

“Femrat kanë një përgjigje më të fortë të antitrupave sesa meshkujt, por është një shpatë me dy teha, sepse kjo është arsyeja pse gratë kanë më shumë sëmundje auto-imune sesa burrat”, thotë studimi.

Efektet anësore kundrejt ndodhive anësore

“Por efektet anësore dhe ndodhitë anësore – të cilat shpesh ngatërrohen – nuk janë të njëjtat”, thotë Wherry. “Efektet anësore janë mjaft të zakonshme – ndodhin ndoshta 50 deri në 70 përqind të kohës. Por ndodhitë anësore janë të rralla dhe të papritura, si çrregullimet e mpiksjes”.

Menjëherë pas injeksionit, rreth dy deri në pesë persona në milionë përjetojnë anafilaksi, një reaksion i rëndë alergjik që shkakton një rënie dramatike të presionit të gjakut dhe vështirësi në frymëmarrje. Por edhe kjo është lehtësisht e shërueshme me një EpiPen dhe antihistaminë, prandaj të gjithëve u kërkohet të rrinë rrotull për 15 minuta pas marrjes së vaksinës.

Mpiksjet e gjakut nga vaksinat Johnson&Johnson, që kanë ndodhur brenda gjashtë deri në 13 ditë nga marrja e dozës, mund të jenë të rrezikshme madje edhe për jetën. Por incidenca është mjaft e ulët; ka vetëm 23 raste të konfirmuara nga 8.4 milionë doza të vaksinës.

A po i vërejnë të gjitha efektet anësore?

Ekziston njëfarë shqetësimi se mund të ketë efekte të tjera të pafavorshme që kanë kaluar kryesisht të paraportuara.

Të tre vaksinat COVID-19 që janë autorizuar në Shtetet e Bashkuara janë testuar në dhjetëra mijëra njerëz, dhe prodhuesve iu kërkua të përcjellnin të paktën gjysmën e marrësve të vaksinave për dy muaj pasi që kishin marrë të dy dozat. Por tani që më shumë se 116 milionë amerikanë janë vaksinuar plotësisht, mund të shfaqen efekte anësore të rralla që nuk shfaqen në prova më të vogla njerëzore – kjo është arsyeja pse sistemet e mbikëqyrjes janë të rëndësishme./UBTNews

(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim)

Aktualitet

KEK thirrje bizneseve që kanë dalë në treg të hapur

Published

on

Korporata Energjetike e Kosovës ka lëshuar një njoftim duke thënë se inkurajojnë të gjithë konsumatorët që ende nuk kanë siguruar furnizues të energjisë elektrike të lidhin kontrata komerciale me KEK.

“Korporata Energjetike e Kosovës (KEK sh.a.) inkurajon të gjithë konsumatorët që ende nuk kanë siguruar furnizues të energjisë elektrike, që të lidhin kontrata komerciale të drejtpërdrejta me KEK, për të siguruar furnizim të qëndrueshëm.”

KEK thotë se deri tani ka lidhur 15 marrëveshje komerciale.

“Sipas vendimit të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE), KEK është e licencuar për furnizim në treg të hapur dhe deri më tani ka lidhur me sukses 15 marrëveshje komerciale, duke përfshirë edhe ndërmarrje publike strategjike.”

KEK ka listuar disa arsye se pse duhet të zgjidhet KEK’u si furnizues.

“Pse të zgjidhni furnizimin komercial direkt nga KEK?

·         Furnizimi nga Furnizuesi i Mundësisë së Fundit është një zgjidhje e përkohshme, me periudhë 60-ditore dhe çmime më të larta nga tregu.

·         Sipas udhëzimeve të ZRRE-së, konsumatorët që nuk zgjedhin furnizues kalojnë automatikisht te FMF për 60 ditë, ku çmimet janë më të larta se në tregun e lirë. Pas afatit, kontratat me furnizues të rregullt është e detyrueshme.

·         Marrëveshjet komerciale me KEK ofrojnë çmime konkurruese, furnizim të qëndrueshëm dhe transparencë.

·         KEK siguron furnizim referuar në çmimet e tregut të publikuara në bursën zyrtare të energjisë ALPEX.”

“Veproni tani! Lidhja e kontratës komerciale është hapi më i sigurt për të shmangur pasigurinë dhe kostot e larta të furnizimit përmes FMF-së.”

Continue Reading

Lajmet

​Osmani fton në takim partitë për dekretimin e datës së zgjedhjeve lokale

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës ka ftuar në takim partitë politike, ku pritet të diskutohet data e zgjedhjeve të reja lokale.

Këshilltari për media i presidentes Vjosa Osmani, Bekim Kupina bëri të ditur për KosovaPress se takimi do të mbahet të mërkurën.

“Në bazë të kompetencave kushtetuese, Presidentja Osmani ka ftuar subjektet politike në takim të mërkurën, më 4 qershor 2025, për konsultime për caktimin e datës së zgjedhjeve lokale. Menjëherë pas konsultimeve, Presidentja do të caktojë datën e zgjedhjeve”, ka thënë ai.

Ende nuk dihet ora se kur do të mbahet takimi.

Continue Reading

Lajmet

Global UBT Fest 2025 – Festivali veror i dijes po vjen së shpejti

Published

on

By

Jeni të ftuar të bëheni pjesë e ngjarjes më të madhe dhe më emocionuese të verës në botën e dijes dhe inovacionit! Global UBT Fest 2025 është festivali veror i dijes që mbledh në një vend mbi 30 shkolla verore të ndryshme, me mbi 300 folës kombëtarë dhe ndërkombëtarë nga fusha të ndryshme të shkencës, teknologjisë, artit, kulturës dhe zhvillimit personal.

Ky festival unik zhvillohet gjatë gjithë muajit Korrik 2025, duke ju ofruar një program të pasur dhe shumëdimensional që synon të zgjojë kuriozitetin, të frymëzojë dhe të lidhë njerëz nga e gjithë bota.

Çfarë do të përjetoni në Global UBT Fest 2025?

  • Forume të dedikuara me diskutime dhe debate mbi temat më të rëndësishme dhe aktuale të kohës;
  • Punëtori praktike që ju japin mundësi të mësoni aftësi të reja dhe të zhvilloni potencialin tuaj në fusha të ndryshme;
  • Gara të ndryshme që sfidojnë kreativitetin dhe dijen tuaj, me mundësi për çmime dhe njohje;
  • Koncerte dhe aktivitete kulturore që sjellin argëtim dhe një atmosferë festive për të gjithë pjesëmarrësit;
  • Eksperienca unike që vetëm Global UBT Fest mund t’ju ofrojë — një mundësi për rrjetëzim, shkëmbim ideje dhe krijim lidhjesh të reja në një mjedis stimulues.

Ky festival është projektuar për të ofruar një eksperiencë gjithëpërfshirëse dhe të paharrueshme për çdo pjesëmarrës, qoftë student, profesionist apo thjesht një person që kërkon të zhvillojë veten dhe të zgjojë pasionin për dijen.

Regjistrimi është tashmë i hapur: REGJISTROHU TANI

Mos e humbisni shansin për t’u bërë pjesë e kësaj ngjarje të jashtëzakonshëm.

Për më shumë informacion dhe për të siguruar vendin tuaj, vizitoni: https://forms.office.com/e/kwSSxXfsq0

Bashkohuni me ne këtë verë në Global UBT Fest 2025 dhe përjetoni verën më të pasur me dije, inspirim dhe argëtim!

Continue Reading

Lajmet

Takimi i radhës me Dr. Tanja Tamminen: Studentët e UBT-së thellojnë njohuritë mbi sigurinë evropiane dhe diplomacinë ndërkombëtare

Published

on

By

Në vazhdën e aktiviteteve ndërkombëtare akademike dhe angazhimit të UBT-së për të sjellë ekspertizë globale në auditorë, studentët e Studimeve të Sigurisë zhvilluan me sukses takimin e radhës me Dr. Tanja Tamminen, eksperte e njohur në fushën e politikës së jashtme dhe sigurisë së Bashkimit Evropian.

Ky takim u zhvillua si vazhdim i ligjëratës së mëparshme dhe dëshmon interesimin e ndërsjellë për thellimin e bashkëpunimit ndërmjet UBT-së dhe ekspertëve ndërkombëtarë. Temë qendrore e diskutimit ishte dinamika e përfshirjes së Bashkimit Evropian në misionet civile të menaxhimit të krizave, si dhe ndikimi i tyre në vendet e Ballkanit Perëndimor, përfshirë Kosovën.

Studentët patën mundësinë të ngrenë pyetje më të thelluara dhe të diskutojnë çështje praktike që lidhen me sfidat dhe rolin strategjik të BE-së në garantimin e sigurisë në rajonet me ndjeshmëri politike dhe institucionale. Diskutimi u pasurua me përvoja të drejtpërdrejta nga misionet EULEX në Kosovë dhe EUAM në Ukrainë, të cilat Dr. Tamminen i ndau me pjesëmarrësit me shumë transparencë dhe profesionalizëm.

Ky takim u mundësua falë përkushtimit të Profesor Naim Dedushaj, i cili ka luajtur një rol kyç në ndërtimin e urave të komunikimit me profesionistë të profilit të lartë në nivel evropian. Për më tepër, u diskutuan edhe hapa konkretë për praktika studentore në institucionet evropiane, duke hapur mundësi të reja për studentët që synojnë karrierë ndërkombëtare në fushën e diplomacisë dhe sigurisë.

Continue Reading

Të kërkuara