Kuriozitete

Nostalgjia: Pse të menduarit për të kaluarën mund të jetë diçka e mirë për ne?

Nostalgjia vjen nga fjala greke nostos, rikthim në shtëpi, algos dhimbje.

Published

on

Nga Andrea Brandt

Kohët e fundit dola për darkë me një grup miqsh të vjetër, me të cilët nuk kisha kontakte prej kohësh. Pas bisedave të zakonshme mbi atë që kishim humbur gjatë viteve që kaluan, u zhytëm shpejt në një mbrëmje “nostalgjike”.

Ndamë kujtime të bukura, dhe atë natë u ktheva në shtëpi duke u ndjerë ngrohtë, e lumtur dhe e dashur. Sipas shkencës, unë kam përjetuar saktësisht atë që na bën nostalgjia, dhe pse është e mirë për ne. Të nostalgjizosh do të thotë të kënaqesh me nostalgjinë “një ndjenjë kënaqësie dhe po ashtu një ndjenjë trishtimi e lehtë, kur mendon për gjërat që kanë ndodhur në të kaluarën”.

Një studim i vitit 2011, i botuar në “Journal of Personality and Social Psychology”, zbuloi se pjesëmarrësit që u nxitën të ndiheshin nostalgjikë duke dëgjuar një këngë hit të preferuar nga e kaluara e tyre, “kishin më shumë gjasa sesa një grup kontrolli, të thoshin se diheshin ‘mirë’ dhe se ‘jeta ia vlen të jetohet”.

Studimi i botuar në revistën “Emotion”, zbuloi se ditët më të ftohta shkaktojnë më shumë nostalgji sesa ato më të ngrohta, dhe “pjesëmarrësit që kujtuan një ngjarje nostalgjike (në krahasim me atë të zakonshme autobiografike), e perceptuan si më të lartë temperaturën e ambientit”.

Me fjalë të tjera, kujtimet e ngrohta mund t’ju bëjnë të ndiheni më ngrohtë. Fillimisht e kategorizuar si sëmundje, nostalgjia vjen nga fjala greke nostos, rikthim në shtëpi, algos dhimbje. E krijuar nga një mjek zviceran në vitin 1688, termi u përdor për të përshkruar një “pacient që vuante shumë nga malli”.

Sot kur e përdorim këtë term, nënkuptojmë zakonisht një “emocion të hidhur, por kryesisht pozitiv”. Një emocion që “lind nga kujtimet e dashura, të përziera me dëshirën” . Nostalgjia na bën të ndihemi më pozitivisht për veten dhe të ardhmen. Ajo na bën ta shohim jetën si kuptimplotë. Nostalgjia forcon edhe lidhjet tona shoqërore.

Nostalgjia, që mund të rrisë mirëqenien tonë psikologjike, është e ndryshme nga procesi i thjeshtë i të kujtuarit, gjë që ndonjëherë mund të na bëjë të ndihemi të trishtuar. Të menduarit për të kaluarën, mund të shkaktojë ndonjëherë dhe ndjenja të tjera keqardhjeje. “Nostalgjia, një dëshirë sentimentale për të kaluarën, është një përvojë emocionale e zakonshme, universale dhe shumë sociale”- shkruajnë Tejlor Fiorito dhe Klej Rutlexh në studimin e tyre “A është nostalgjia një përvojë e orientuar nga e kaluara apo e ardhmja?”, botuar në “Frontiers in Psychology” në vitin 2020.

“Kur njerëzit sjellin në mendje kujtime që i bëjnë nostalgjikë, ata po rishikojnë ngjarje personale kuptimplota të jetës të përbashkëta me të dashurit e tyre. Nostalgjia përfshin reflektimin mbi përvojat e kaluara. Por ajo motivon edhe gjendjet afektive, sjelljet dhe qëllimet që përmirësojnë jetën e njerëzve në të ardhmen”- theksojnë ata.

Kur mendojmë për ngjarje domethënëse të jetës, të cilat shkaktojnë reagimin tonë nostalgjik, kjo na ndihmon ta kuptojmë jetën tonë. Ne formojmë një narrativë se kush jemi, kush kemi qenë, kush do të dëshironim të bëheshim dhe ku kemi qenë, ku jemi tani dhe ku do të dëshironim të shkonim.

Historia që i tregojmë vetes për veten tonë, është jetike për mirëqenien tonë psikologjike.

Po si t’i tregoni vetes një histori më pozitive? Ndërtoni një “bankë mendore” plot me kujtime pozitive. Në një intervistë të vitit 2013 për New York Times, dr.Sedikides e quan atë “depo nostalgjie”. Kur zhyteni në “depon tuaj nostalgjike”, mos e krahasoni me asgjë tjetër kujtimin që po sillni ndërmend. Përpiquni vetëm të përqendroheni dhe ta shijoni atë.

Vazhdoni ta mbushni depon tuaj nostalgjike gjatë gjithë jetës tuaj. “Unë nuk humbas asnjëherë rastin për të ndërtuar kujtime nostalgjike”-tha dr.Sedikides për NYT. Pra është normale të flasësh me mall për gjërat që sapo kanë ndodhur dje. Në fakt, është mirë diçka e mirë për ju. / Psychology Today – Bota.al

Kuriozitete

Lloji i makaronave më i konsumuar në botë, ja pse të gjithë i duan

Published

on

Nëse ka një ushqim që bashkon njerëzit në mbarë globin, ato janë makaronat. Midis të gjitha llojeve të ndryshme të tyre ku mund të numërohen më shumë se 350 lloje makaronash.

Megjithatë sipas shumë të dhënash nga intervista, restorante, artikuj dhe pyetësorë vetëm një prej tyre mbetet më i preferuari i konsumatorëve në të gjithë botën dhe është pikërisht spageti.

Por, çfarë e bën këtë lloj kaq të veçantë dhe të pëlqyer në çdo cep të botës?

Historia dhe origjina e Spagetit

Një nga format më të vjetra të makaronave, me origjinë në Itali. Fjala “spageti” vjen nga italishtja “spago“fije” ose “fije e hollë.” Përshkruan formën e gjatë e të hollë të spagetit. Që nga Mesjeta, ka qenë ushqim bazë në kuzhinën italiane, duke evoluar nga një ushqim i thjeshtë fshati në një nga ushqimet më ikonike dhe të dashura në botë.

Përshtatshmëria dhe shija

Një nga arsyet kryesore pse spageti është kaq i preferuar është lehtësia në përshtatje, kombinohet me një gamë të gjerë salcash dhe përbërësish. Nga salcat e thjeshta të domates dhe djathit Parmigiano, te salcat e sofistikuara të detit dhe mishit, mundësitë janë të pafundme. Kjo i jep çdo kuzhinieri, profesionist apo amator, lirinë për të krijuar pjata unike dhe të shijshme.

Tradita dhe kultura

Pjesë e pandashme e kulturës së ngrënies në shumë vende. Në Itali, është pjesë e çdo vakti të dytë e konsumohet si pjatë kryesore. Në SHBA, spageti me salcë të kuqe dhe qofte është ikonë e kuzhinës italiane-amerikane. Edhe në Azi, ku orizi është më i zakonshëm, spageti ka gjetur rrugën e tij në zemrat dhe tryezat e njerëzve, shpesh duke u përshtatur me shijet dhe përbërësit lokalë.

Shëndeti dhe vlerat

Burim i mirë i karbohidrateve komplekse, që ofrojnë energji të qëndrueshme, kur përgatitet me miell integral, është burim i shkëlqyer i fibrave dietike, ndihmon në tretje e mban një zemër të shëndetshme. Kombinimi me perime, proteina dhe yndyra të shëndetshme mund ta bëjë një vakt të plotë dhe të balancuar.

Dashuria globale për spagetin është e kuptueshme. Përveçse është i shijshëm dhe i ushqyeshëm, spageti është ushqim që sjell kulturat dhe traditat e ndryshme në një pjatë. Pavarësisht se ku jetoni, një pjatë me spageti është një zgjedhje e shkëlqyer për të kënaqur shijen. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Vogëlushi thërret 911, kërkesë emergjente për donat!

Published

on

Një fëmijë i vogël me një dashuri për ëmbëlsirat, i quajtur Bennett, në Moore, Oklahoma, bëri dy thirrje në 911 për të raportuar një “nevojë emergjente për donat.”

Policia lokale reagoi menjëherë dhe, ditën pas thirrjeve, dërgoi donat Dunkin’ Donuts në shtëpinë e fëmijës.

Departamenti i Policisë së Moore ndau një audio të thirrjes të pazakontë dhe pamje të dërgesës speciale në llogarinë e tij në X.

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse shtojmë peshë në muajt e dimrit

Published

on

Sipas studimeve, shtimi mesatar i peshës në tre muajt e dimrit është gjysmë kilogrami, por për ata që tashmë kanë peshë të tepërt është më shumë.

Lexoni arsyet pse shtojmë peshë në muajt e dimrit.

Hamë më shumë ushqim sepse kemi ftohtë. Shumë e besojnë dhe po aq shumë e bëjnë, por e vërteta është se është një gabim, të paktën për njeriun modern.

Yndyra shtesë trupore jo vetëm që nuk na “izolon” ​​nga i ftohti, por përkundrazi na bën të ndjejmë më shumë ftohtë, kjo sepse kjo yndyrë është ind dhjamor i bardhë që ruan thjesht energji (kalori) dhe jo yndyrë kafe termogjenike. Këtë me shumicë e kanë vetëm foshnjat, ndërsa të rriturit në sasi shumë të kufizuara.

I ftohti hap oreksin – Temperaturat e ulëta rrisin oreksin tonë sepse djegim më shumë kalori për të prodhuar nxehtësi që do të mbajë temperaturën e trupit tonë normale pavarësisht temperaturave të ulëta mjedisore.

Pimë më pak ujë – Zakonisht nuk preferojmë ujin që na shuan etjen gjatë dimrit. Sigurisht që uji e shtyp oreksin ose të paktën e “mashtron” edhe nëse nuk e kuptojmë, ndërsa pa të oreksi nuk na ndalet.

Pimë më shumë për t’u ngrohur – Edhe pse shumë njerëz i drejtohen pijeve kur duan të ngrohen, ndjenja e ngrohtësisë që na jep alkooli në një natë të ftohtë dimri nuk është vetëm e përkohshme, por në fund funksionon e kundërta.

Hamë më shumë ushqime me yndyrë – Gjatë muajve të dimrit ne kërkojmë ushqime të yndyrshme dhe të “pasur”. Kjo ndodh sepse trupi ynë dëshiron ushqime të rënda, pasi sa më i rëndë të jetë një ushqim, aq më intensiv është tretja dhe prodhimi i nxehtësisë.

Lëvizim pak – Në dimër kufizojmë lëvizjet fizike për shkak të të ftohtit, trupi nuk djeg kalori shtesë për të djegur dhjamin. marrim më shumë kalori sesa djegim. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Fakte që duhet t’i dini, mund t’ua shpëtojnë jetën

Published

on

Secili nga ne me raste mund të jetë në rrezik për jetën. Ne sot do të u’a tregojmë disa ‘truke’ se cilat janë ato fakte që ju duhet t’i mësoni në mënyrë që ta kaloni çdo pengesë që hasni në rrugëtimin tuaj.

Si të thyeni xhamin e makinës në rast aksidenti?

Nëse jeni në situatë ku mund të dilni nga një makinë vetëm përmes dritares dhe dera është e pamundur të hapet, mbani mend se është më e lehtë të thyhet një dritare duke e goditur atë, jo në qendër por në skajet.

 Ndihmë në rast të një pickimi të  gjarpërit helmues

Ndryshe nga disa keqkuptime popullore, nuk duhet të thithni helmin,  por duhet të aplikoni ndonjë gjë të ftohtë, të aplikoni fashat a të digjni plagën. Zona rreth kafshimit nuk duhet të preket, sepse ndryshe, helmi do të përhapet vetëm rreth trupit më shpejt.

Diagnostikimi i goditjes së nxehtësisë

Simptomat më të dukshme të goditjes janë: marramendja  e cila mund të paraqitet edhe për arsye të tjera. Duhet të hani diçka të ëmbël, si karamele. Nëse shija duket e pakëndshme, kjo është goditje e nxehtësisë. Për njerëzit që kanë ndonjë çrregullim kardiovaskular, është me rëndësi të përcaktohet arsyeja sa më shpejt të jetë e mundur dhe të merrni ndihmën e duhur.

Aspirin gjatë një sulmi në zemër

Vetëm një pilulë aspirine mund të përmirësojë seriozisht se si ndiheni. Personi që ka sulmin në zemër duhet të shtrihet menjëherë dhe të vendos diçka nën kokën e tij ose të ulet dhe pastaj të marrë pilulën. Në mënyrë që ajo të punojë më shpejt, ajo duhet të jetë e përtypur shumë mirë.

Takimi me një ari agresiv

Arinjtë drejtohen shpejt dhe zvarriten mirë, por duke lëvizur shpejt rreth një objekti si një makinë ose një pemë është më e vështirë për ta. Herët ose vonë, kafsha do të heqë dorë duke u përpjekur për të ju kapur juve.

Megjithatë, mos u frikësoni para se një ari të fillojë të veprojë në mënyrë agresive. Nëse ju shikoni, qëndroni pa pushim. Ka një shans që nuk do ta kuptojë kush jeni e çfarë do bëni. Nëse fillon të ecni drejt ngadalë, ecni ngadalë prapa. Arinjtë rrallë sulmojnë njerëzit. Do të tërhiqet sapo të kuptojë që jeni një njeri.

Continue Reading

Të kërkuara