Lajmet

Ngrohja globale në pikën kulmuese

Publikuar

Emetimet e karbonit, acidifikimi i oqeanit, shkatërrimi i Amazonës po gjenerojnë shifra të reja shqetësuese.

Një studim i ri që ka trajtuar shenjat jetësore të planetit ka zbuluar se shumica e treguesve kyç të krizës klimatike globale po përkeqësohen dhe se ose po u afrohen ose po i tejkalojnë pikat kyç, ngase Toka po nxehet fort.

Në përgjithësi, studimi ka zbuluar se 16 prej 31 sinjaleve jetësore të planetit, të cilat janë vrojtuar, përfshirë përqendrimet e gazeve serrë, përmbajtja e nxehtësisë së oqeanit dhe masës së akullit, kanë rezultuar me shifra shqetësuese, ka shkruar të enjten e përditshmja britanike “The Guardian”.

“Janë evidentuar shifra në rritje që tregojnë se po u afrohemi apo i kemi tejkaluar pikat kulmuese lidhur me pjesët e rëndësishme të sistemit të Tokës”, ka thënë William Ripple, ekolog në Universitetin Shtetëror të Oregonit, që është bashkautor i studimit të ri. “Shenjat e përditësuara jetike planetare, të cilat po i paraqesim, i pasqyrojnë kryesisht pasojat e biznesit të paepur si zakonisht”, ka thënë Ripple për “Guardian”, duke shtuar se “një mësim i madh i dalë nga COVID-19 është se edhe transporti, por edhe konsumi i ulur kolosalisht nuk janë as përafërsisht të mjaftueshëm dhe që, përkundrazi, kërkohen ndryshime të sistemit transformues”.

Ndonëse pandemia ka shpjerë në mbylljen e ekonomive dhe në ndryshimin e mënyrës se si njerëzit mendojnë për punën, shkollën dhe udhëtimet, ajo ka ndikuar pak në zvogëlimin e emetimeve të përgjithshme globale të karbonit. Përdorimi i karburanteve fosile ka shënuar rënie të lehtë në vitin 2020, por autorët e raportit të botuar në revistën “BioScience” thonë se dyoksidi i karbonit, metani dhe oksidi i azotit “kanë arritur nivele të reja rekorde për sa i përket përqendrimit në atmosferë si gjatë vitit 2020, ashtu edhe më 2021”.

Në prillin e 2021-s përqendrimi i dyoksidit të karbonit arriti në 416 njësi për milion, përqendrimi ky mesatar më i lartë mujor global i regjistruar ndonjëherë. Pesë vjetët më të nxehtë të regjistruar kanë ndodhur që nga viti 2015, kurse viti 2020 ishte i dyti më i nxehti në histori, ka raportuar “Guardian”.

Për më tepër, shkalla e humbjes së pyjeve në Amazonën braziliane ka shënuar rritje në vitet 2019 dhe 2020, duke arritur shifrat më të larta 12-vjeçare, prej 1.11 milionë hektarësh të shpyllëzuar më 2020.

“Acidimi i oqeanit është afër një rekordi të të gjitha kohërave dhe kur kombinohet me temperaturat e ngrohta të oqeanit, kërcënon shkëmbinjtë koralorë, nga të cilët më shumë se gjysmë miliardi njerëz varen për ushqim, turizëm dhe mbrojtje nga stuhia”, ka shkruar gazeta britanike.

Megjithëkëtë, ka edhe disa shenja të mira të shpërfaqura në studim, përfshirë subvencionet e karburanteve fosile që po arrijnë shifra të ulëta dhe uljen e karburanteve fosile. Ashtu që të ndryshohet mënyra se si trajtohen emergjencat klimatike, autorët e studimit kanë shkruar se duhet të ndërmerren ndryshime rrënjësore. Ata kanë shkruar se bota duhet të vendosë një çmim global për karbonin, i cili është i lidhur me një fond të drejtë shoqëror për t’i financuar politikat e zbutjes dhe përshtatjes së klimës në botën në zhvillim.

Autorët e kanë theksuar njashtu nevojën për një ndalim të përkohshëm të lëndëve djegëse fosile dhe zhvillimin e rezervave globale strategjike të klimës për t’i mbrojtur dhe rivendosur zhytjet natyrore të karbonit dhe biodiversitetin.

Arsimimi klimatik duhet që po ashtu të jetë pjesë e kurrikulave shkollore në të gjithë globin, kanë bërë të ditur studiuesit.

“Politikat për ta lehtësuar krizën klimatike ose ndonjë kërcënim tjetër për planetin nuk duhet të përqendrohen në lehtësimin e simptomave, por në adresimin e shkakut të tyre rrënjësor: shfrytëzimin e tepërt të Tokës”, thuhet në raport. Sipas autorëve, vetëm duke u marrë me këtë çështje thelbësore, njerëzit do të mund të jenë në gjendje që të “sigurojnë qëndrueshmëri afatgjatë të qytetërimit njerëzor dhe t’ua japin brezave të ardhshëm mundësinë për të lulëzuar”./theguardian/koha.net

Lajmet

Raportohet për dhjetëra të vrarë nga sulmet izraelite në Siri

Vëzhguesi sirian për të Drejtat e Njeriut tha se sulmet ajrore izraelite, që ndodhën në orët e para të së premtes, shënjestruan një depo armësh që i përkiste grupit militant libanez, Hezbollah.

Publikuar

nga

Të paktën 36 anëtarë të forcave qeveritare siriane janë vrarë dhe disa të tjerë janë plagosur nga sulmet izraelite në provincën veriore të Alepos, tha më 29 mars një monitorues i luftës.

Vëzhguesi sirian për të Drejtat e Njeriut tha se sulmet ajrore izraelite, që ndodhën në orët e para të së premtes, shënjestruan një depo armësh që i përkiste grupit militant libanez, Hezbollah – që mbështetet nga Irani – në zonën Xhibrin, në afërsi të Aeroportit Ndërkombëtar të Alepos.

Ky grup monitorues ka dokumentuar dhunën në Siri që nga viti 2011.

Kreu i Vëzhguesit sirian, Rami Abdel Rahman, tha se bombardimet izraelite po ashtu shënjestruan disa fabrika në al-Safira, dhe shpërthime janë dëgjuar edhe në perëndim të Alepos.

Ai tha se shpërthime po ndodhin ende në Siri, duke shtuar se numri i viktimave pritet të rritet pasi shumë nga të plagosurit kanë pësuar lëndime serioze.

“Numri i viktimave në mesin e trupave qeveritare siriane është më i larti, krahasuar me sulmet e mëhershme izraelite që kanë shënjestruar zonat siriane”, tha Vëzhguesi.

Izraeli ka kryer rreth 26 sulme në Siri që nga nisja e vitit 2024, tha grupi.

Agjencia shtetërore e lajmeve në Siri, SANA, duke cituar burime në ushtri, tha se sulmi ka lënë të vrarë dhe të plagosur civilë si dhe personel ushtarak.

Ushtria izraelite nuk ka komentuar për këto sulme.

Po ashtu, të enjten mbrëma, milicitë proiraniane u sulmuan nga Izraeli afër Damaskut, ku u vra një person dheu plagosën pesë të tjerë, tha grupi monitorues. Ky sulm goditi selinë e Hezbollaht në al-Bahdalia.

SANA, duke u thirrur në burime ushtarake, tha se Izraeli kreu sulme nga drejtori i Lartësive të pushtuara të Golanit, duke shënjestuar ndërtesa në periferi të Damaskut.

Izraeli ka bombarduar caqe në Siri me qëllim që të godasë forcat iraniane që gjenden atje. Izraeli synon që të parandalojnë Iranin dhe milicitë e tij aleate që të zgjerojnë ndikimin e tyre ushtarak në Siri.

Sulmet izraelite në Siri janë intensifikuar që kur ka nisur lufta në Gazë më 7 tetor mes Izraelit dhe Hamasit, grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian./REL

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Abazoviq: Vota e Malit të Zi kundër Kosovës tregon realitet të ri

Ai ka thënë se gjatë mandatit të tij Mali i zi e ka mbështetur tërësisht Kosovën.

Publikuar

nga

Ish-kryeministri i Malit të Zi, Dritan Abazoviq, ka thënë se vota kundër Kosovës e Malit të Zi në Komitetin për Politikë dhe Demokraci të Këshillit të Evropës reflekton realitetin e ri të shumicës në këtë shtet. Ai ka thënë se gjatë mandatit të tij Mali i zi e ka mbështetur tërësisht Kosovën.

“Por ky është realiteti i ri. Kjo ndodh sepse mazhoranca është krijuar me parti që nuk ndajnë të njëjtin vizion, programe dhe vlera. Ata mendojnë se kjo mund të funksionojë, unë them të kundërtën”, ka thënë Abazoviq në një intervistë.

I pyetur për mungesën e rezultateve konkrete në dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, Abazoviq ai u ka bërë apel palëve që sa më shpejt të gjejnë një zgjidhje.

“I kemi humbur 20 vjet, nuk mund të presim edhe 20 të tjera, por duhet të jemi konkretë. Unë e mbështes gjetjen e marrëveshjes përfundimtare mes Serbisë dhe Kosovës dhe i ftoj të dyja palët, qeveritë, udhëheqësit të ulen së bashku dhe të gjejnë zgjidhjen për të ardhmen e atyre njerëzve që jetën e tyre e shohin në rajon”, është shprehur Abazoviq.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Vazhdon kërkimi i një personi të zhdukur në Leposaviq

Kërkimet po vazhdojnë nga 27 marsi.

Publikuar

nga

Policin e Kosovës, ekipi i zjarrfikësve dhe ekipet e Shoqatës së Kosovës për Kërkim dhe Shpëtim po vazhdojnë kërkimin e një qytetari të zhdukur nga Leposaviqi.

Sipas Shoqatës së Kosovës për Kërkim dhe Shpëtim, pas thirrjes nga Policia e Kosovës për ndihmën në gjetjen e një personi të zhdukur në Leposaviq, ekipet e tyre janë aktivizuar nga data 27 mars, ku ende është duke vazhduar kërkimi për gjetjen e qytetarit nga Leposaviqi.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Lufta hibride, Gjermania përgatitet për operacionet e ndikimit rus

“Rreziqet kanë arritur një nivel të ri”, tha ministrja e Brendshme gjermane, Nancy Faeser.

Publikuar

nga

Kërcënimi i Rusisë duke përdorur sulme kibernetike, propagandë dhe taktika të tjera për të ndikuar në opinionin publik në Gjermani është real dhe në rritje, sipas ministres së Brendshme gjermane, Nancy Faeser.

“Rreziqet kanë arritur një nivel të ri”, tha ajo për gazetën Süddeutsche Zeitung.

Paralajmërimi i saj vjen ndërsa Gjermania përgatitet për zgjedhjet e Parlamentit Evropian në qershor dhe zgjedhjet në tri landet gjermane në shtator. Ekziston shqetësimi në rritje se Moska do të përpiqet të fitojë mbështetje për partitë pro-ruse si Alternativa për Gjermaninë (AfD), përpara votimit.

Gjermania ka qenë prej kohësh objektiv i operacioneve të ndikimit rus. Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022, shumë prej këtyre operacioneve kanë pasur për qëllim minimin e mbështetjes për Ukrainën.

“Tani bëhet fjalë për të treguar vendosmërinë dhe forcën përballë kësaj dhe ekspozimin se si vepron pala tjetër”, thotë Riediger von Fritsch, ish-ambasador gjerman në Moskë dhe ish-zëvendës president i shërbimit të inteligjencës së jashtme gjermane BND.

Lufta hibride përshkruan një strategji komplekse që kombinon mjetet ushtarake me metoda jo-konvencionale, duke filluar nga rritja e presionit ekonomik deri te përhapja e propagandës.

Ajo nuk është një fenomen i ri, pasi për shekuj me radhë shtetet kanë përdorur mjete jo-ushtarake për të ndikuar në opinionin publik jashtë vendit. Por gjatë dy dekadave të fundit, rritja e internetit dhe rrjeteve sociale ka sjellë një arsenal të ri armësh në internet: në ato që njihen si operacione “hack-and-leak”, hakerët fitojnë qasje në informacione të ndjeshme ose konfidenciale dhe më pas i publikojnë.

Sulmet kibernetike mund të përdoren gjithashtu për të rrëzuar infrastrukturën kritike të një vendi, duke përfshirë makinat dhe softuerin e përdorur në zgjedhje. Në të njëjtën kohë, platformat e mediave sociale përdoren për të përhapur informacione të fabrikuara ose të gabuara.

Lufta hibride shpesh përshkruhet si një formë e “luftës hije” që zhvillohet larg syrit të publikut dhe nuk shpallet kurrë zyrtarisht.

Në janar, qeveria gjermane tha se kishte zbuluar një fushatë të koordinuar dezinformimi ruse në rrjetin social X. Para se të mbyllej, fushata shpërndau më shumë se një milion mesazhe përmes profileve të rreme, duke nxitur histori të rreme ose mashtruese, të tilla si se ndihma për Ukrainën e shkatërruar nga lufta po neglizhonte qytetarët vendas.

Duke përhapur mesazhe të tilla në një numër të madh platformash të internetit, Rusia dëshiron të maksimizojë dukshmërinë e saj dhe të nxisë një ndjenjë legjitimiteti. Ndërsa shumica e formave të luftës hibride mbeten në hije, disa operacione bëhen publike qëllimisht.

Në fillim të marsit, një medium rus publikoi një bisedë konfidenciale midis oficerëve të lartë gjermanë. Afera, e njohur si “rrjedhja e Taurus”, shkaktoi bujë diplomatike.

Në bisedën e përgjuar të oficerëve gjermanë, ata dëgjoheshin duke diskutuar skenarë të mundshëm të një lufte ruse në Ukrainë. Pas publikimit të bisedës, media ruse pretendoi se kaseta zbuloi se ushtria gjermane kishte diskutuar plane të rëndësishme dhe specifike për të sulmuar territorin rus.

Rrjedhja e Taurus (raketë gjermane) – në të cilën inteligjenca ruse fitoi qasje në komunikimet ushtarake sepse një nga pjesëmarrësit e bisedës u lidh përmes një lidhjeje të pasigurt – gjithashtu thekson nevojën për të rritur ndërgjegjësimin për sigurinë kibernetike në të gjithë sektorët e shoqërisë, sipas mediave gjermane.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara