Petrit Halilaj u bë një nga artistët më të vlerësuar të Kosovës me punë që reflekton në të kaluarën e vendit të tij.
Kur Petrit Halilaj ishte 13 vjeç dhe refugjat nga lufta brutale në Kosovë, një grup psikologësh italianë mbërritën në kampin e tij në Shqipëri dhe i dhanë disa stilolapsa.
Halilaj së shpejti po vizatonte dhjetëra piktura të ndritshme. Por subjektet e tyre nuk ishin aspak shumëngjyrëshe: në njërën, ai përshkruante tanke që hidhnin në erë shtëpinë e një familjeje; në një tjetër, një varr masiv. Foto të tjera tregonin ushtarë që qëndronin mbi trupa të pajetë, me armë ose thika të përgjakshme të ngritura me sa duket për të festuar.
Psikologët kaluan dy javë në kamp, në vitin 1999, duke u përpjekur të ndihmonin fëmijët atje të trajtonin traumat që kishin përjetuar gjatë luftës, në të cilën shqiptarë etnikë luftuan kundër trupave serbe. Për Halilajn, një shqiptar etnik, ato trauma ishin të shumta. Forcat serbe dogjën shtëpinë e tij dhe kapën babanë e tij. Familja e tij iku nga një vend në tjetrin, derisa përfunduan në strehën e Shqipërisë.
Fotot e gjalla të Halilajt u bënë përshtypje psikologëve – dhe jo vetëm atyre: reporterët që vizituan kampin e intervistuan atë për mbulime ndërkombëtare të lajmeve. Halilaj i tha një transmetuesi suedez në atë kohë se gjumi i ishte prishur nga ankthet.
“Ndihem më i lumtur kur kaloj kohë kështu”, tha Halilaj për vizatimet, shkruan New York Times.
Tani, më shumë se 20 vjet më vonë, Halilaj është një figurë në rritje në botën e artit të Evropës, puna e të cilit është shfaqur në Bienalen e Venecias dhe në muzetë anembanë kontinentit. Në ekspozitën e tij më të fundit në Cornëall të Anglisë, Halilaj i është rikthyer pikturave tronditëse që kishte vizatuar si një fëmijë që kishte parë shumëçka. Shfaqja “Shumë vullkane mbi këtë pendë jeshile” zgjat deri më 16 janar.
Në një turne të fundit në ekspozitë, Halilaj, 35 vjeç, tha se i kishte rishikuar fotot vitin e kaluar dhe u befasua nga ajo që kishte vizatuar.
Mes dhunës, ai tha: “I pashë të gjithë këta zogj – pallonj dhe pëllumba – dhe ishin po aq të mëdhenj sa ushtarët, të lumtur dhe krenarë”.
“Kam marrë hapësirën për të vizatuar peizazhe që më kanë bërë të ndihem mirë. Ishte sikur po thosha: Po, ishte e tmerrshme, por unë mund të ëndërroj dhe të dua gjithashtu”.
Ditë me shi, kokoshka dhe kjo listë që duhet ta bësh ‘save’ për të gjetur filmin që të pëlqen. Ecim se kemi rrugë para!
“Fallen Angels” (1995)
Ky film ofron një aspekt poetik të jetës së vetmuar dhe të ndërlikuar në Hong Kong, përmes historive të ndërthurura të një vrasësi me pagesë dhe një vajze introverte. Filmi eksploron izolimin urban dhe dëshirën për lidhje emocionale.
“Perfect Days” (2023)
Një pastrues tualetesh në Tokio gjen bukuri në rutinën e përditshme e momentet e vogla të jetës. Filmi është reflektim i ngrohtë dhe meditues mbi thjeshtësinë dhe pranimin.
“Blue Velvet” (1986)
Një i ri zbulon një botë të errët nën sipërfaqen e qetë të qytetit të tij të vogël, duke u përfshirë në një histori të rrezikshme pasioni dhe dhune. Ky film nga David Lynch eksploron anën e fshehtë të dëshirës dhe perversitetit.
“Paris, Texas” (1984)
Një burrë i humbur rikthehet në jetë pas një periudhe të gjatë mungese dhe përpiqet të rindërtojë marrëdhënien me djalin e tij. Një rrugëtim prekës i vetëzbullimit dhe faljes nëpër rrugët e zbrazëta të Amerikës.
“Paths of Glory” (1957)
Gjatë Luftës së Parë Botërore, një oficer francez lufton kundër padrejtësisë kur tre ushtarë të pafajshëm përballen me pushkatim. Stanley Kubrick sjell një kritikë të ashpër ndaj absurditetit të luftës dhe autoritetit ushtarak.
“Aftersun” (2022)
Një vajzë kujton pushimet e fëmijërisë me babain e saj, kupton boshllëqet e misteret e marrëdhënies. Një film i ndjerë dhe melankolik për kujtimet, rritjen dhe dhimbjen e fëmijërisë së humbur.
“The Dreamers” (2003)
Tre të rinj në Parisin e trazuar të 1968 eksplorojnë seksualitetin, kinemanë dhe revolucionin përmes një lidhjeje të ndërlikuar emocionale dhe erotike. Një film provokues që ndërthur pasionin politik me dëshirat personale.
“Little Miss Sunshine” (2006)
Një familje udhëton me furgon për të ndihmuar vajzën e vogël të marrë pjesë në një konkurs bukurie. Një komedi e ëmbël e prekëse që flet për rëndësinë e mbështetjes familjare dhe pranimit të vetes.
“Beautiful Boy” (2018)
Një baba përpiqet të kuptojë e ndihmojë djalin adoleshent që lufton me varësinë nga droga. Një histori e dhimbshme dhe reale për dashurinë prindërore dhe betejat me varësinë.
“Lost in Translation” (2003)
Dy të huaj në Tokio krijojnë lidhje në një moment të zbrazëtie personale e kulturore. Filmi trajton ndjenjat e vetmisë, humbjes së identitetit e intimitetit të përkohshëm.
Një mollë në ditë mund të mbajë larg shenjat e plakjes – dhe kështu mund të bëjë edhe një filxhan çaj, një grusht manaferra ose një porcion frutash agrume.
Një studim i ri i botuar në The American Journal of Clinical Nutrition zbuloi se ngrënia e ushqimeve të pasura me flavonoide – të tilla si çaji i zi, manaferrat, frutat agrume dhe mollët – mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të elementëve specifikë të plakjes së pashëndetshme, duke përfshirëfunksionin fizik të dëmtuar dhe shëndetin e dobët mendor.
Sipas studiuesve, ky hulumtim bazohet në studime të mëparshme që tregojnë një lidhje midis konsumit më të lartë të flavonoideve, komponimeve antioksiduese që gjenden në shumë ushqime me bazë bimore, dhe një rreziku të reduktuar të sëmundjeve kronike si sëmundjet e zemrës , diabeti i tipit 2 dhe demencës.
Spektakli më i madh muzikor në Evropë, Eurovision Song Contest 2025, po hyn në fazën finale me një garë të fortë mes 26 shteteve, por këtë vit vetëm dy vende nga Ballkani kanë arritur të sigurojnë një vend në natën përfundimtare: Shqipëria dhe Greqia.
Shqipëria u kualifikua që në natën e parë gjysmëfinale, ku u përfaqësua me shumë stil nga grupi Shkodra Elektronike dhe kënga e tyre elektrizuese “Zjerm”, që mori vëmendje të madhe në skenë dhe në rrjetet sociale.
Në të njëjtën natë, disa vende të tjera ballkanike nuk arritën të siguronin kualifikimin. Sllovenia, e përfaqësuar nga këngëtari Klemen, dhe Kroacia, me përfaqësuesin Marko Bošnjak, nuk arritën të marrin mjaftueshëm vota për të kaluar më tej.
Shtetet e kualifikuara në finalen e “Eurovision 2025” nga nata e parë gjysmëfinale:
Ndërkohë, në natën e dytë gjysmëfinale, e vetmja që i shtohet listës së finalistëve nga rajoni ishte Greqia, me këngëtaren Klavdia dhe këngën e saj emocionale “Asteromata”, që u prit me shumë duartrokitje dhe komente pozitive.
Fatin nuk e pati në anën e tyre Mali i Zi, i përfaqësuar nga këngëtarja Nina Žižić, si dhe Serbia, me përfaqësuesin Princ, të cilët nuk arritën të siguronin një vend në finalen e madhe që do të mbahet më 17 maj në Basel.
Shtetet e kualifikuara në finalen e “Eurovision 2025” nga nata e dytë gjysmëfinale:
Vlen të theksohet se shtete të tjera të Ballkanit si Maqedonia e Veriut, Bosnja dhe Hercegovina, Bullgaria dhe Rumania, nuk kanë marrë pjesë në këtë edicion të Eurovisionit.
Kësisoj, me Shqipërinë dhe Greqinë si të vetmet zëra ballkanikë në natën finale, vëmendja e publikut nga rajoni do të përqendrohet tek performanca dhe suksesi i tyre në skenën ndërkombëtare. /Telegrafi/