Kulturë, Lifestyle

“Në mes të urrejtjes zbulova se brenda meje ishte një dashuri e pamposhtur”

Publikuar

Poezi nga Albert Kamy

Në mes të urrejtjes zbulova se brenda meje ishte një dashuri e pamposhtur.
Në mes të lotëve zbulova se brenda meje ishte një buzëqeshje e pamposhtur.

Në mes të kaosit zbulova se brenda meje qëndron një qetësi e pamposhtur.
Përmes gjithë këtyre kuptova se…
Në mes të dimrit, brenda meje qëndron një verë e pamposhtur.

Dhe kjo më bën të lumtur, sepse pavarësisht se sa fuqishëm bota shtyn kundër meje, brenda meje ekziston diçka më e fortë – diçka më e mirë, që e shtyn mbrapa.

Kulturë, Lifestyle

Shkëlqimi i Ditës së Verës në Elbasan

Publikuar

nga

Dita e Verës është një festë e lashtë pagane me origjinë të lashtë që përshëndet bukurinë dhe frytet e natyrës shqiptare. Në këtë ditë, 14 mars, qyteti i Elbasanit shndërrohet në një qendër të festës së ngjashme me rituale të lashta dhe festime të shumta.

Rituali i Ditës së Verës në Elbasan është më shumë se thjesht një ceremoni. Ai shënon fillimin e një periudhe të re me frymëzim, gëzim dhe lidhje të fortë me trashëgiminë kulturore shqiptare. Nata para Ditës së Verës sjell një atmosferë të veçantë, me shtëpitë që rrezatojnë një ndriçim të veçantë, duke përhapur një ndjesi të mahnitshme të gëzimit dhe përparimit. Ngjarjet e kësaj nate janë të mbushura me këngë tradicionale, duke sjellë një atmosferë të ngrohtë dhe të bukur që përshëndet frytet e verës.

Në mesditë, organizohet pikniku i Ditës së Verës dhe në tjetrën anë shihen portat e shtëpive zbukurohen me lule dhe simbole natyrore, duke krijuar një pamje tërheqëse dhe harmonike. Njerëzit mblidhen në rrugë për të përjetuar këtë moment që e konsiderojnë të shenjtë, pë të ndarë dashuri dhe mirësi me njëri-tjetrin.

Një aspekt i rëndësishëm i kësaj feste është ëmbëlsira e famshme “ballokumja”, e cila përfaqëson një pjesë të rëndësishme të kulturës kulinare shqiptare. Megjithatë, thuhet se shijen më të mirë të ballokumes e gjeni vetëm në Elbasan. Familjet autoktone vazhdojnë të ruajnë traditën e përgatitjes së kësaj ëmbëlsire në mënyrën më autentike dhe të mrekullueshme.

Në Elbasan, kjo ditë festohet me një sërë aktivitetesh të përvitshme. Qyteti këtë vit organizoi më shumë se 30 aktivitete për të festuar Ditën e Verës, duke përfshirë panairin e sportit, panairin e bujqësisë dhe festivalin e ballokumes. Koncerte, demonstrime, dhe aktivitete argëtuese u ofruan për të gjithë qytetarët dhe mysafirët.

Pas aktiviteteve elbasanas dhe mysafirë të shumtë e shijuan këtë ditë pranvere në pikniqe në vendet më të preferuara, ku “rekordin” sipas mediave shqiptare e thyen Parku “Rinia”, Krasta, Ullishta dhe Busheku, ku udhërrëfyes për mysafirët ishin vendalinjtë, që preferuan sot jo vetëm lokalet, por edhe fushat me bar.

Rikujtojmë se Dita e Verës në Elbasan ka një kuptim të veçantë historik dhe kulturor. Zanafilla e kësaj feste rrjedh nga faltorja e Zanës së Çermenikës, një perëndeshë e cila përfaqësonte natyrën dhe gjithë të mirën në gjueti. Kjo traditë e lashtë përjetohet me pasion dhe kujdes nga qytetarët e Elbasanit, duke e bërë këtë qytet një qendër të njohur për kulturën dhe traditat e tij të veçanta./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Pas kontradiktave, Izraeli fiton lejen për pjesëmarrje në Eurovision

Publikuar

nga

Organizatorët kanë dhënë konfirmimin se Izraeli ka marrë lejen për të garuar në Eurovision Song Contest 2024, pasi ka ndryshuar tekstin e këngës së tij “October Rain”, e cila tani quhet “Hurricane”, shkruan Euronews.

Konkursi i këngës ka pësuar kundërshtime të forta nga artistë dhe diplomatë në disa vende pjesëmarrëse, të cilët argumentojnë se, në mënyrë të ngjashme me rastin e Rusisë në vitin 2022, Izraeli duhet të ndëshkohet për shkeljen e ligjit ndërkombëtar për shkak të sulmit të vazhdueshëm ndaj Palestinë. Këngëtarja 20-vjeçare ruso-izraelite Eden Golan do të jetë përfaqësuesja e vendit në këtë festival muzikor që pritet të realizohet në maj.

Në janar, artistë dhe politikanë nga Suedia, Finlanda dhe Islanda nënshkruan letra të hapura duke kërkuar që Eurovizioni të ndalonte Izraelin. Letra suedeze, e nënshkruar nga Robyn dhe Fever Ray, ndër të tjera, argumentonte se përfshirja e Izraelit “banalizon shkeljet e ligjit ndërkombëtar dhe i bën vuajtjet e viktimave të padukshme”. Letra finlandeze dhe suedeze theksonte se “një vend që kryen krime lufte dhe vazhdon një okupim ushtarak” nuk duhet të lejohet “të lustrojë imazhin e tij në emër të muzikës”, shkruan Guardian.

Eden Golan, përfaqësuese e Izraelit në këtë edicion të konkursit, paraqiti fillimisht një baladë të titulluar “Shiu i Tetorit”, e cila thuhet se ka lidhje me sulmet e Hamasit më 7 tetor. Megjithatë, hyrja u ndalua për shkeljen e rregullave të neutralitetit politik. Golan, në fillim, premtoi se nuk do të ndryshonte tekstin. Megjithatë, transmetuesi publik izraelit, Kan, i cili është përgjegjës për zgjedhjen e hyrjes së vendit në Eurovizion, më vonë u pajtua të ndryshonte këngën. Kjo ndodhi pasi presidenti i Izraelit, Isaac Herzog, bëri thirrje për “rregullime të nevojshme” për të siguruar pjesëmarrjen në konkurs.

“Presidenti theksoi se në këtë kohë veçanërisht, kur ata që na urrejnë kërkojnë të shtyjnë mënjanë dhe bojkotojnë shtetin e Izraelit nga çdo fazë, Izraeli duhet të tingëllojë zërin e tij me krenari dhe kokën lart dhe të ngrejë flamurin e tij”, publikon transmetuesi kombëtar  dhe shkruan Guardian.

Në fillim të kësaj jave, ministrja franceze e kulturës në Belgjikë, Bénédicte Linard, bëri thirrje që Izraeli të ndalohet nga Eurovizioni për sa kohë që lufta në Gaza vazhdon.

“Ashtu si Rusia është përjashtuar nga garat dhe Eurovizioni pas pushtimit të saj në Ukrainë, Izraeli duhet të përjashtohet derisa t’i japë fund shkeljeve flagrante të ligjit ndërkombëtar, të cilat po shkaktojnë mijëra viktima, veçanërisht fëmijë”, shkroi ajo në X.

Homologu i saj flamand, Benjamin Dalle, ra dakord që një pezullim izraelit do të ishte i përshtatshëm ndërsa kaq shumë civilë palestinezë po vuanin, sipas një raporti nga transmetuesi flamand VRT.

Në dhjetor, Shoqata e Kompozitorëve dhe Lirikëve të Islandës lëshoi një deklaratë duke thënë se veprimi ushtarak i Izraelit në Gaza e bëri pjesëmarrjen e tij të papajtueshme me një ngjarje “të karakterizuar nga gëzimi dhe optimizmi”, shkruan Guardian.

Në Finlandë, një peticion i nënshkruar nga më shumë se 1,400 profesionistë të industrisë muzikore akuzoi transmetuesin e tyre kombëtar Yle për standarde të dyfishta, duke thënë se ishte ndër të parët që kërkoi ndalimin e Rusisë pas pushtimit të Ukrainës në vitin 2022.

Eurovision Song Contest do të zhvillohet nga 7 deri më 11 maj në Malmo, Suedi. Izraeli e ka fituar konkursin katër herë, më së fundi në vitin 2018 për “Toy” të Netta./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

32-vjetori i ndëshkimit të nostalgjisë me poezinë e Martin Camajt

Kontributi i Camajt në letërsi ka përfshirë përkthime të poezive të tij në italisht, anglisht dhe gjermanisht, duke i hapur rrugën shpërthimit të talentit të tij në skena ndërkombëtare.

Publikuar

nga

Shënohet 32-vjetori i ndarjes nga jeta e intelektualit të ndritur Martin Camaj, që la pas një trashëgimi të pasur kulturore dhe një ndikim të thellë në letërsinë shqiptare.

Arshi Pipa, publicist, poet e kritik letrar e ka përshkruar Martin Camajn si një intelektual tipik evropian-lindor, një shpirt i përkushtuar ndaj kulturës dhe intelektualitetit. Për Pipën, karakteristikë e veçantë e Camajt ishte largimi i tij nga atdheu për shkaqe politike dhe jetesa e tij në vende të ndryshme të botës.

Në shkrimin e Pipës, theksohet se edhe pse Camaj ishte në moshë të pjekur, ai vazhdonte të ndiejë pamundësinë për t’i zënë rrënjë tokës së re ku pati gjetur strehim. Nostalgjia për atdhenë e humbur shfaqej thellë në shpirtin e tij, duke bërë që ai të ndjehet i lidhur ngushtë me kulturën dhe trashëgiminë e vendlindjes së tij.

Si shkrimtar, Pipa vlerëson mënyrën se si Camaj shprehej nëpërmjet fjalëve e pozive për këtë nostalgji. Ai e përshkruan atë si një shkrimtar që modulon këtë ndjenjë nëpërmjet një teme kryesore, duke e trajtuar atë në kontekstin e humusit kulturor të vet. Sipas tij kjo prirje e Camajt për të theksuar dhe eksploruar thellësitë e kulturës së tij personale bën që shkrimi i tij të ketë një ndjenjë të thellë dhe të ndjenjshme të lidhjes me identitetin dhe atdhenë.

Kontributi i Camajt në letërsi ka përfshirë përkthime të poezive të tij në italisht, anglisht dhe gjermanisht, duke i hapur rrugën shpërthimit të talentit të tij në skena ndërkombëtare.

Lindur më 21 korrik 1925 në Temal, një zonë e pazbuluar në brendësi të qytetit kulturor verior shqiptar të Shkodrës, Camaj mori shkollën e tij në Xaverianum, shkollën italiane jezuite në Shkodër. Pas kësaj, ai punoi si mësues në fshatrat e malësisë, duke shfaqur përkushtim të madh për arsimimin dhe kulturën. Për një periudhë, ai u përfshi në rezistencën kundër guerrilasve komunistë, për të kaluar në ilegalitet deri sa gjeti rrugën e arratisjes në Jugosllavi.

Në vitet 1949-1955, Camaj studioi sllavistikën, romanistikën dhe gjuhën shqipe në Beograd, duke filluar disertacionin e tij për autorin shqiptar të hershëm, Buzuku. Pas transferimit në Romë në vitin 1956 dhe ndihmën e mësuesve italianë, ai përfundoi disertacionin në vitin 1960. Camaj ngriti emrin e tij si pedagog dhe akademik, duke filluar mësimdhënien e Studimeve Shqiptare në Universitetin e Munch në vitin 1961. Ai themeloi departamentin dhe shërbeu si profesor titullar deri në vitin 1990.

Martin Camaj ka filluar karrierën e tij letrare me poezi, por gjatë viteve të fundit, ai ishte përqendruar shumë nga krijimi i tij tek proza. Vëllimet e tij të para me poezi, “Nji fyell ndër male” (Prishtinë, 1953) dhe “Kânga e vërrinit” (Prishtinë, 1954), janë shpërthyer nga inspirata e banorëve të zonave ku ai ka lindur, veçanërisht malësorët e veriut. Kjo influencë e ka ndjekur Camajn përgjatë jetës së tij, përkundër viteve të mërgimit dhe pamundësisë për t’u kthyer në atdhe.

Në romanin e tij “Djella” (Romë, 1958), Camaj shpalos një histori dashurie midis një mësuesi dhe një vajze të re. Ky veprim letrar shënon një ndryshim në fokusin e tij, duke treguar aftësinë për të eksploruar shumë aspekte të jetës dhe emocioneve. Përmbledhjet e poezive “Legjenda” (Romë, 1964) dhe “Lirika mes dy moteve” (Munich, 1967) janë përfshirë nga poezi të vëllimit të tij të parë, “Kânga e vërrinit”, dhe kanë ribotuar në vëllimet e mëvonshme si “Poezi” 1953-1967 (Munich, 1981).

Stili i poezisë së Camajt shfaq ndikimin e fortë të poetit italian Giuseppe Ungaretti (1888-1970). Përdorimi i karaktereve metaforike dhe simbolike rritet me kalimin e kohës, gjë që shënon një zhvillim të theksuar në temat dhe stilin e tij poetik. Për të bërë poezinë e tij më të arrirë edhe për lexuesit ndërkombëtarë, Leonard Fox ka përkthyer një pjesë të zgjedhur të poezive të Camajt në anglisht. Këto përkthime janë përfshirë në vëllimet “Selected Poetry” (New York, 1990) dhe “Palimpsest”, shkruan UBTNews.

Në këtë ditë të veçantë, në pervjetorin e 32-të të ndarjes nga jeta të shkrimtarit të shquar, Martin Camaj, po e rikujtojmë atë me një nga poezitë e tij të veçanta. Ky moment na shtyn të reflektojmë mbi trashëgiminë e pasur të një intelektuali që la gjurmë të thella në letërsinë shqiptare.

NJI POETI TË SOTËM

Rruga jote â e mirë:

Parkat janë fytyrat ma të shëmtueme

të miteve klasike. Ti nuk shkrove për to,

por për rrasa guri e ballë njerzorë

me rrudha shum e për dashuninë.

Vargjet tua janë për t’i lexue në heshtje

e jo para mikrofonit

si të çetës së poetëve tjerë,

zemra

ndonëse nën shtatë lëkura

akull,

akull

ndonëse nën shtatë lëkura./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Art

Gjeli i ri i artë shihet midis dy kullave të katedrales Notre Dame

Rindërtimi i katedrales Notre Dame në Paris po shkon mjaft shpejt për të lejuar rihapjen e saj për vizitorët dhe besimtarët në fund të vitit 2024.

Publikuar

nga

Katedralja Notre Dame mund të mirëpresë vizitorët në fund të vitit 2024, më shumë se pesë vjet pasi maja dhe çatia e saj ikonike u shemb nga zjarri. Rindërtimi i katedrales Notre Dame në Paris po shkon mjaft shpejt për të mundësuar rihapjen e saj për vizitorët dhe besimtarët në fund të vitit 2024, më pak se gjashtë vjet pasi një zjarr shkatërroi çatinë e saj, thanë zyrtarët francezë të hënën e javës së kaluar dhe shkruajnë gazetarët Jeffrey Schaeffer, Sylvie Corbet për Associated Press.

Gati pesë vjet pas zjarrit që shkatërroi katedralen “Notre Dame” në Paris, kryqi i ri i rindërtuar u zbulua dhe paraqiti interesim të madh mediatik. Spira ikonë e katedrales, e cila u shemb nga flakët, u rishfaq gradualisht mbi monument këtë vit në një sinjal të fuqishëm të ringjalljes së saj, tha gjenerali i ushtrisë përgjegjës për projektin kolosal, gjenerali Jean-Louis Georgelin.

“Kthimi i majës në qiellin e Parisit për mendimin tim është simboli se ne po fitojmë betejën e Notre Dame”, tha ai për Associated Press.

Kryepeshkopi i Parisit bëri thirrje që të organizohen pelegrinazhe nga famullitë e Parisit dhe dioqezat e provincës së Parisit gjatë gjashtë muajve që variojnë nga dhjetori deri në qershor.

“Unë propozoj dhe madje kërkoj me këmbëngulje që kjo festë, kjo periudhë festive, të jetë e tillë për të gjithë popullin e krishterë, të të gjitha moshave dhe kushteve”, tha kryepeshkopi Ulrich për Art news.

“Asgjë nuk është më e bukur se sa të shohësh, në famulli apo kuvende të tjera të krishtera. një popull i larmishëm, njerëzit e lagjeve siç janë, me fëmijë, të rinj, të rritur dhe të moshuar, njerëz të shëndetshëm dhe të sëmurë, njerëz me aftësi të kufizuara, të huaj. prapa, duke i lënë vend më të pasigurt, të izoluar, të harruar: ata do të jenë në Notre-Dame”, tha kryepeshkopi Ulrich për Art news.

Kryepeshkopi Ulrich, i cili është Kryepeshkop i Parisit që nga prilli 2022, e përfundoi letrën e tij duke shprehur vlerësimin për bujarinë e donatorëve dhe klientëve që kontribuan në rindërtimin e Katedrales së Notre Dame.

Një rinovim i brendshëm i katedrales, megjithatë, u ndez si ide nga Komisioni Kombëtar i Trashëgimisë dhe Arkitekturës i Francës, grupi këshillues i cili mbikëqyr projektet e restaurimit të monumenteve, pavarësisht protestave të konsiderueshme publike. Sipas propozimit, brendësia e re mund të përfshijë vepra arti të shekullit 20 dhe 21 që varen pranë veprave të Mjeshtrit të Vjetër nga koleksioni i katedrales dhe një tabernakull të riorganizuar për të lejuar më shumë hapësirë për vizitorët.

Qeveria franceze fillimisht planifikoi të rihapte katedralen në verën e vitit 2024, në kohë për Lojërat Olimpike verore të atij viti. Në vend të kësaj, turistët që udhëtojnë në Paris për ngjarjen mund të vizitojnë ekspozitën e sapohapur “Notre-Dame de Paris: në zemër të sheshit të ndërtimit” në një galeri nëntokësore pranë katedrales. Shfaqja i kushtohet procesit të rindërtimit në vazhdim, duke vënë në pah aftësitë e 1000 artizanëve në ekipin e restaurimit – si dhe punën befasuese përpara tyre. Plani kërkon materiale të përshtatshme për periudhën për të rindërtuar strukturën, e cila përfshin lëndë druri nga 1000 pemë 150-vjeçare për “Pyllin”, siç njihet çatia 800-vjeçare.

“Kthimi i majës në qiellin e Parisit për mendimin tim do të jetë simboli që ne po fitojmë betejën e Notre Dame”, tha për Associated Press Jean-Louis Georgelin, gjenerali i ushtrisë që mbikëqyr projektin e restaurimit./UBTNews/

Realizoi: Dionesa Ebibi

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara