Kulturë

Masakra e Tivarit, nga ngjarjet më tragjike të popullit shqiptar

Published

on

Data 1 prill ka hyrë në analet e historisë si një nga momentet më të errëta dhe tragjike të popullit shqiptar, kur Masakra e Tivarit, një ngjarje e papërshkrueshme dhe e pafalshme, mori jetët e mijëra shqiptarëve. Kjo masakër, e ndodhur në natën e 1 dhe 2 prillit 1945, shënoi një akt të tmerrshëm të dhunës dhe barbarisë, që do të mbetet e gdhendur përgjithmonë në kujtesën kolektive të kombit shqiptar.

Në kulmin e Luftës së Dytë Botërore, kur lufta po shkonte drejt fundit, një periudhë e errët e shkatërrimit dhe dhunës që ende mbante frymëmarrjen e tij të rëndë, një tjetër katastrofë po përgatiste terrenin për popullin shqiptar. Gjatë muajve mars-prill 1945, autoritetet e reja të Jugosllavisë, përmes një operacioni të egër, u munduan të shkatërrojnë çdo gjurmë të qëndresës shqiptare në Kosovë, duke shpërngulur me forcë një pjesë të madhe të popullsisë shqiptare.

Këta shqiptarë, të mobilizuar dhe të detyruar të braktisnin atdhenë e tyre, u grumbulluan në kazermat ushtarake të Prizrenit, ku ata, së bashku me oficerët shqiptarë që i shoqëronin, u çarmatosën dhe u dorëzuan në duar të Brigadës XXVII të divizionit të 45-të serb – një trupë e njohur për terrorin që ushtronte ndaj popullit shqiptar. Ky moment shënoi fillimin e një kalvari të pafund dhune dhe vrasjesh, që do të përfundonin në masakra të tmerrshme.

Shpërngulja e shqiptarëve u zhvillua në tri etapa të tmerrshme, ku çdo grup që udhëtonte, përjetonte një dhimbje dhe barbarizëm të paimagjinueshëm. Më 24 mars 1945, grupi i parë, i përbërë nga 3700 individë, u nis për në Tivar. Ata u keqtrajtuan barbarisht nga brigada IX serbe gjatë rrugës dhe përfunduan tragjikisht me 65 të vdekur në bordin e anijeve. Dy ditë më pas, një tjetër grup me rreth 4700 vetë nisej për të përjetuar të njëjtën fatkeqësi. Ata arritën në Tivar në mesditën e 1 prillit dhe aty, në atë qytet të vogël bregdetar, gjetën masakrën e shkatërrimit total.

Pas grumbullimit dhe vrasjes, më 27 mars 1945, nisej grupi i tretë, i përbërë nga rreth 2700 shqiptarë, të cilët mbërritën në Tivar më 2 prill. Pas kësaj, tragjedia nuk kishte fund: rreth 800 prej tyre u helmuan, shumica prej tyre duke gjetur një vdekje të dhimbshme dhe të shpejtë. Ata që mbijetuam ishin dëshmitarë të një dhune të pashoqe, një barbarie që nuk mund të përshkruhet me fjalë.

Sipas burimeve arkivore dhe raporteve të kohës, numri i viktimave në Tivar është i paqartë, por vlerësohet se midis 2947 dhe 3447 shqiptarë humbën jetën, duke përfshirë rreth 1000 persona që vdiqën gjatë udhëtimit të tmerrshëm drejt qytetit të shkatërruar. Kjo masakër, një nga aktet më të egra të Luftës së Dytë Botërore, është një kujtesë e dhimbshme e se sa shumë vuajtje ka përjetuar populli shqiptar, dhe se sa e rëndësishme është të ruhet kujtesa historike e këtyre ngjarjeve.

Masakra e Tivarit është më shumë se një ngjarje tragjike. Ajo është një shenjë e paepur e qëndresës shqiptare, e cila, pavarësisht nga dhuna dhe përpjekjet për të shkatërruar shpirtin e kombit, mbijetoi dhe u ringjall. Ky akt i tmerrshëm, ky krim kundër njerëzimit, do të qëndrojë përjetësisht si një kujtesë për njerëzimin dhe një thirrje për të mos harruar kurrë ato që na bënë të vuajmë, por edhe ato që na bënë të qëndrojmë të fortë./UBTNews/

 

Kulturë

Teatri Kombëtar i Kosovës prezanton repertorin për muajin dhjetor

Published

on

Teatri Kombëtar i Kosovës ka publikuar sot listën e shfaqjeve që do të jenë pjesë e repertorit gjatë muajit dhjetor, duke ofruar një përzgjedhje të pasur me drama, komedi, balet dhe shfaqje për fëmijë.

Për publikun e gjerë, në skenën e Teatrit Kombëtar do të jepen shfaqjet:

Hope – një dramë që fton për reflektim mbi sfidat e shpresës dhe jetës njerëzore.

A Jingle of Memories – një produksion i ngrohtë dhe nostalgjik që sjell kujtime të dashura të fëmijërisë dhe festave.

Fluturim mbi Teatrin e Kosovës – një vepër që eksploron historinë dhe rolin e teatrit në kulturën e vendit tonë.

Një vit i mirë – një shfaqje e dedikuar fëmijëve, e cila përmes tregimeve dhe lojës sjell mësime mbi miqësinë dhe vlerat e jetës.

Bouncers – një dramë energjike dhe dinamike që trajton marrëdhëniet dhe tensionet në shoqëri.

Balet për fëmijë – performancë artistike për më të vegjëlit, e cila kombinon muzikën dhe lëvizjen në një histori tërheqëse.

Litari – një vepër që fton për të reflektuar mbi temat sociale dhe individuale të kohës tonë.

Art – një produksion i njohur ndërkombëtarisht që eksploron raportin midis artit dhe jetës së përditshme.

Repertori i dhjetorit synon të ofrojë përvojë të pasur kulturore për të gjitha moshat, duke kombinuar dramat moderne me vepra klasike dhe programe edukative për fëmijë.

TKK i fton të gjithë vizitorët të shijojnë këto shfaqje e të bëhen pjesë e jetës kulturore aktive të vendit. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Napoli shpallet kryeqyteti botëror i ushqimit 2025, Shqipëria në mesin e renditjes

Published

on

TasteAtlas ka publikuar listën e saj për vitin 2025, duke zbuluar kuzhinat, gatimet dhe qytetet më të mira në botë për gastronominë.

Në krye të renditjes është ngjitur Italia, e cila këtë vit ka kaluar Greqinë—fituesen e përhershme të viteve të fundit.

Pas tyre vijojnë Peruja, Portugalia dhe Spanja, duke plotësuar top-5 vendet me kuzhinat më të vlerësuara globalisht.

Qytetet me ushqimin më të mirë

Në kategorinë e qyteteve, Napoli ka marrë fronin për 2025. Pas tij renditen Milano, Bolonja, Firence, Mumbai dhe Xhenova.

Dy qytete të Kretës, Hania (vend i 64) dhe Heraklioni (i 91-ti), kanë konfirmuar reputacionin e fortë të kuzhinës në arenën ndërkombëtare.

Napoli, i njohur si vendlindja e picës, ofron specialitete klasike si pica napolitane, pica fritta dhe ëmbëlsira tradicionale si sfogliatella.

Edhe pjatat ikonike, si spageti alla puttanesca dhe spageti alla vongole, pasqyrojnë autenticitetin bregdetar dhe traditat kulinare të qytetit.

Gatimet më të mira të vitit

Sipas TasteAtlas, vendin e parë e zuri supa tradicionale borí-borí nga Paraguai. Më pas renditen pica napolitane, makaronat me tartuf, kamping satay nga Indonezia dhe shish kebabi turk.

Greqia ka shkëlqyer në kategorinë e sallatave, ku dakosi kretan ka zënë vendin e parë, ndërsa djathi Naxos gruyere është shpallur djathi më i mirë në botë, duke lënë pas edhe rivalët italianë.

Pozicionimi i Shqipërisë

U rendit në vendin e 77-të, një pozicion që tregon se gastronomia shqiptare po fiton shumë vëmendje dhe vlerësim ndërkombëtar, ndonëse ende jo pranë majave të listës.

Renditjet e këtij viti janë bazuar në mijëra vlerësime nga përdoruesit dhe analiza të detajuara nga ekspertë të gastronomisë, duke ofruar një panoramë të plotë të shijeve dhe traditave kulinare në mbarë botën. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

UNESCO njeh zyrtarisht lahutën, simboli i shpirtit shqiptar në listën e trashëgimisë botërore

Published

on

Arti i të luajturit, kënduarit dhe bërjes së lahutës, një nga thesaret më të çmuara të identitetit kulturor shqiptar, është shpallur zyrtarisht pjesë e trashëgimisë kulturore jomateriale të UNESCO-s, në listën e elementeve që kërkojnë mbrojtje të menjëhershme.

I kultivuar ndër shekuj në zonat rurale, ky art lidhet ngushtë me Eposin e Kreshnikëve dhe baladat veriore, duke përcjellë vlera themelore si trimëria, besa dhe mikpritja.

Tradita është ruajtur brez pas brezi në krahina si Malësia e Madhe, Dukagjini, Rugova, Drenica, Plava e Gucia, ku lahutari ka qenë njëherësh këngëtar dhe kronikan i historisë gojore.

Përfshirja në UNESCO është rezultat i një procesi të gjatë dokumentimi të udhëhequr nga studiues të njohur dhe i mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe AADF.

Dosja u përgatit në bashkëpunim me komunitetet lokale dhe u dorëzua në mars 2024.

Ky vlerësim ndërkombëtar nënvizon rëndësinë e ruajtjes dhe transmetimit të lahutës te brezat e rinj, ndërsa Shqipëria riafirmon angazhimin për ta mbrojtur këtë pasuri dhe për të bashkëpunuar me Kosovën e aktorë të tjerë rajonalë për ruajtjen e trashëgimisë së përbashkët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Tri ekspozita që nuk duhet t’i humbisni në Pop-up Art Week 2025

Published

on

Gjatë Pop-up Art Week 2025, Galeria 17 në Prishtinë do të kthehet në një hapësirë unike ku arti, imagjinata dhe komuniteti bashkohen përmes tre ekspozitave të veçanta.

Ky event ofron mundësinë për vizitorët të përjetojnë punime që sfidojnë perceptimet dhe nxisin dialogun mbi kreativitetin bashkëkohor.

Hapja e parë është ekspozita “Denied”, e krijuar nga Gentiana Pallaska, Aurela Kadriu, Aulonë Kadriu dhe Luca Tesei Li Bassi.

Ajo do të jetë e hapur sonte nga ora 18:00, duke sjellë një eksperiencë vizuale që ndërthur vizionet individuale të artistëve.

Më 11 dhjetor, vizitorët do të kenë mundësinë të eksplorojnë ekspozitën “Where will the Swallows go?” nga Redina Qose, një punim që fton audiencën të reflektojë mbi lëvizjen, memorien dhe marrëdhëniet njerëzore me hapësirën që na rrethon.

Eventi përmbyllet më 13 dhjetor me ekspozitën “Cigarette Break” nga Diellza Salicana, ku publiku mund të zhytet në një narrativë vizuale që kombinon realitetin e përditshëm me interpretime artistike surprizuese.

Pop-up Art Week 2025 në Galeria 17 është një mundësi e shkëlqyer për të takuar artistë, për të ndarë ide dhe për të përjetuar artin në një formë dinamike dhe inspiruese. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara