Lajmet

Kush duhet ta drejtojë rindërtimin në Ukrainë?

Opinion nga Barry Eichengreen.

Publikuar

Rindërtimi i ekonomisë së Ukrainës pas përfundimit të luftës do të kushtojë me miliarda dollarë. Mirëpo, realiteti është se donatorët do të dhurojnë fonde vetëm nëse ata mund të monitorojnë dhe ushtrojnë kontroll të arsyeshëm të fondeve të tyre.

Qeveritë e krahut të djathtë po furnizojnë Ukrainën me pajisje ushtarake dhe infuzione financiare, edhe pse disa prej tyre kanë qenë më bujarë se tjerët, që t’u mundësojnë ukrainasve të luftojnë kundër agresionit rus. Në të njëjtën kohë, po bëhen përpjekje për të vlerësuar çmimet e rindërtimit të pasluftës dhe planit për akokimin e ndihmës së rikonstrukcionit.

Sa më shumë entitete që përfshihen aq më mirë. Rindërtimi i ekonomisë së Ukrainës do të kushtojë me qindëra biliona dollarë. Ky projekt nuk mund të financohet vetëm nga një ose disa burime të vogla. Qeveritë kombëtare dhe nënkombëtare do të japin ndihmë bilaterale. Bankat multilaterale dhe të zhvillimit regjional do të shkruajnë projektet. Organizatat joqeveritare do të mobilizojnë donacionet. Mërgimtarët do të furnizojnë remitencat. Korporatat do të mundësojnë investimin e huaj të drejtpërdrejtë.

Çka është më e rëndësishmja nga e gjithë kjo, përpjekjet e tyre duhet të koordinohen. Përndryshe, Ukraina do të ketë hekurudha të rindërtuara në përputhje me standardet perëndimore evropiane, por nuk ka mjete të përshtatshme transporti. Ajo do të ketë shkolla, por jo libra shkollorë ose kompjutera, meqenëse donatorët nguten për të marrë kredit për projektet e dukshme ndërtimore.

Disa organizata duhet të veprojnë si ‘truri’, ose entitet koordinues për planin e rindërtimit. Është tunduese të thuhet se kështu duhet të jetë qeveria ukrainase. Askush nuk i di nevojat e rindërtimit të Ukrainës më mië sesa ata vetë. Rindërtimi do të shkojë më lehtë nëse Ukraina merr pronësinë e procesit.

Mirëpo, realiteti është që donatorët do të dhurojnë vetëm nëse ata mund të monitorojnë dhe ushtrojnë kontrollë të arsyeshëm në fondet e tyre. Shqetësimet për korrupcion dhe oligarkët ukrainas mund të zvogëlohen, për shkak të përgjigjjes efektive të luftës të qeverisë së Zelensky-t, por ata nuk janë larguar.

Aq më tepër, problemi i koordinimit është dukshëm më i komplikuar sesa që ishte nën Planin Marshall, kur Shtetet e Bashkuara ishin të vetmit donatorë dhe pritën deri tre vjet pas Luftës së Dytë Botërore për të formuar Administratën e Bashkëpunimit Ekonomik, e cila u angazhua me administrimin e ndihmave në Evropë. Me “Luftën e re të Ftohtë”, e cila u bë “e nxehtë”, nevojat e Ukrainës janë të menjëhershme. Padyshim, shumë donatorë do të përfshihen.

Kush atëherë duhet të koordinojë këtë entitet, nëse jo Ukraina? Mundësi për këtë punë mbetet Komisioni Evropian. Anëtarësimi në Bashkimin Evropian është fundi i lojës për Ukrainën. Duke e vendosur Komisionin në krye mund të sigurohet që infrastruktura e rëndë dhe e butë e Ukrainës u përshtatet standardeve të BE-së. Komisioni veç e administron Planin e Rikuperimit për Evropë, fondet e të cilit shfrytëzohen për të ndihmuar financiin e tranzicioneve të gjelbërta dhe dixhitale të shteteve anëtare të BE-së. Qeveritë paraqesin plane gjithëpërfshirëse të shpenzimeve, të cilat më pas verifikohen dhe miratohen nga Komisioni përpara se të shpërndahen fondet.

Ky është një model logjik për rindërtimin e Ukrainës. Jo çuditërisht, Komisioni ka ofruar vullnetarisht shërbimet e tij.

Mirëpo, SHBA, Kanada, Japonia dhe donatorët jo-evropianë nuk do të jenë të lumtur me këtë plan. Ata nuk duan të japin fonde në një enë që kontrollohet nga një trup që nuk i japin llogari. Edhe, dhënia e donacioneve së tyre ndaras, rrezikon hapësirat e rindërtimit dhe dyfishimit.

Një tjetër kandidat për këtë rol është Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD), e cila ka shqyrtuar arranzhimet për investime publike të Ukrainës, menaxhmentin e administratës publike dhe programet për zhvillim regjional, ndër politikat tjera. Por, fuqia e OECD-së është në analiza politike, e jo në ekzekutime të projekteve. Ajo është më tepër si një dyqan që flet sesa motor i zhvillimit.

Tjetër mundësi janë institucionet Bretton Woods, të cilat kanë qenë të përfshira në planet e rindërtimit postkonfliktuoz për shumë vjet. Fondi Ndërkombëtar Monetar mund të ofrojë përkrahje të menjëhershme buxhetore dhe koordinojë rikonstruktimin e borxhit. Banka Botërore do të ndajë fonde për projekte të rindërtimit.

Por, Banka Botërore është burokraci e madhe dhe komplekse që thjesht është shumë e ngadalshme në kryerjen e punëve. Me shumë projekte në qindëra vende në gjithë botën duke udhëhequr nga larg në Washington, DC.

Fondi gjerman Marshall ka rekomanduar të caktohet një amerikan nga BB si car i rindërtimit. Por, ai individ do të jetë car pa një ushtri. Dhe pse amerikan, mund të pyet dikus, kur shumica e fondeve të rindërtimit vijnë prej dikund tjetër?

Kjo punë i mbetet Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH). BERZH u themelua në vitin 1991 për ndërtimin e tregjeve ekonomike dhe promovuar demokracinë në Evropën Lindore dhe ish-Bashkimin Sovjetik. Rindërtimi ekonomik është thelbësor në mandatin e saj. Është e fokusuar në regjion. Kishte staf prej më shumë se 100 vetash në Ukrainë para luftës. SHBA, Kanada dhe Japonia janë ndër aksionarët e saj.

Përderisa BERZH-i ka kompetencat e duhura, nuk ka organizuar deri tash ndonjë iniciativë të profilit të lartë si drejtimin e planit për rindërtimin ukrainas.

Argumenti përfundimtar për BERZH është se Kina iu bashkua si aksionare në vitin 2016. Tensionet midis Kinës dhe Perëndimit vazhdojnë të intensifikohen. Dhe Kina ka refuzuar të ndërprejë lidhjet me Moskën për Ukrainën. Krijimi i një mjeti përmes së cilës Kina mund të kontribojë në rindërtimin e Ukrainës do të lehtësojë bashkëpunimin me Perëndimin. Kjo, nëse jo tjetër çka, mund të jetë rresht argjendi i konfliktit në Ukrainë.

Autori i këtij opinioni, Barry Eichengreen, profesor i Ekonomisë në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley, është ish-këshilltari i lartë politik në Fondin Ndërkombëtar Monetar. Ai është autor i disa librave, si In Defense of Public Debt (Oxford University Press, 2021.

(Publikuar në Project Syndicate, përkthyer nga Klankosova.tv)

Lajmet

​Kurti bisedë tefelonike me kancelarin Scholz, i kërkon mbështetje për anëtarësim në KiE

Publikuar

nga

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka zhvilluar një bisedë telefonike me Kancelarin e Gjermanisë, Olaf Scholz. Në njoftim thuhet se marrëdhëniet ndërshtetërore dhe integrimi evropian i Kosovës, përkatësisht anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës ishin temat kryesore të bisedës.

Në komunikatën e Zyrës së Kryeministrit thuhet se kryeministri Kurti e ka njoftuar kancelarin gjerman për progresin e arritur socio-ekonomik në këto tri vjet qeverisje në Kosovë: për zhvillimin e ekonomisë dhe përmirësimin në indikatorët e demokracisë e të sundimit të ligjit.

Me kornizën më të avancuar në Evropë për të drejtat dhe mbrojtjen e komuniteteve joshumicë, të theksuara edhe nga raporti i Juristëve Eminent të Këshillit të Evropës, rezultatet në demokraci, sundim të ligjit dhe të drejtave të njeriut, pranimi i Kosovës në Këshill të Evropës është veprimi i drejtë dhe vendimi i duhur në promovimin e vlerave të vetë Këshillit dhe avancimin e demokracisë, theksoi kryeministri gjatë diskutimit mbi procesin e anëtarësimit të Kosovës në këtë organizatë, teksa kërkoi nga kancelari mbështetjen e Gjermanisë deri në anëtarësim e plotë të Kosovës”, thuhet në komunikatë.

Më tej thuhet se Këshilli i Evropës, mbi bazën e raportit të raportueses, Dora Bakoyannis, i cili brenda kishte edhe rekomandimet e Juristëve Eminent të Këshillit të Evropës, u votua me 82% të votave nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës.

Opinioni i Asamblesë së Këshillit të Evropës kërkon nga Komiteti i Ministrave që pa parakushte e kushte shtesë të pranojë Kosovën si anëtaren më të re të saj e që njëherësh është shteti i vetëm demokratik evropian që ende nuk është pjesë e kësaj organizate të rëndësishme. Pranimi i Kosovës në Këshill të Evropës forcon të drejtat e njeriut dhe të drejtat e komuniteteve joshumicë pasi ju garanton qasje në Gjykatën Evropiane për të Drejtat e Njeriut”, thuhet më tutje në komunikatë.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Shefi i Grupit Parlamentar të AAK-së, Besnik Tahiri: Në seancën e së enjtes do të diskutohet raporti i DASh për korrupsion

Publikuar

nga

Shefi i Grupit Parlamentar të AAK-së, Besnik Tahiri tha se të enjten në seancë plenare do të debatohet për raportin e Departamentit Amerikan të Shtetit.

Në një konferencë për media pas mbledhjes së kryesisë së Kuvendit, Tahiri tha se për herë të parë raporti i DASh e targeton Qeverinë si një institucion që ka probleme serioze me korrupsion.

Në këtë dite do të debatojmë për raportin e DASh-it për gjetjet që kanë ndodhur. Aty do të kemi një ballafaqim mes pozitës dhe opozitës. Ajo që mund të them është se seanca e radhës e të enjtes fokusin kryesor do të ketë një raport. Raport ky që në esencë për herë të parë targeton qeverinë si një institucion i cili ka probleme serioze me ceshtjen e korrupsionit mirëpo edhe me çështje tjera. Në të njejtën kohë kërkojmë që kryeministri të jep llogari“, deklaroi ai.

Ndërkaq, duke folur për Asocacionin e Komunave me shumicë serbë, ai tha se i njëjti nuk është kusht për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, teksa theksoi se krerët e shtetit e kanë pranuar Asociacionin.

Raporti i raportueses së Kosovës për Kosovën e saktëson që Kosova i ka përmbush kushtet. Votimi ka ndodhë, unë mendoj qe Kosova e meriton të ketë ftesën për të qenë anëtare e Këshillit të Evropës. Asociacioni në raport nuk është kusht, qeveria duhet të ketë shumë kujdes që anëtarësimi i Kosovës është paradhoma e anëtarësimit euroatlantik“, shtoi ai.

Më tej, ai tha se shumica parlamentare e ka dështuar Kodin Civil, teksa theksoi se si AAK kanë qenë kundër.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​LVV po mundohet të sigurojë votat për kodin civil

Publikuar

nga

Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Armend Muja është shprehur optimist se do të votohet pro anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës.

Pjesëmarrja e Kosovës në këtë proces ka kohë qe shumica parlamentare por i gjithë delegacioni janë në përgatitje. Pjesëmarrja e Kosovës në lëtë proces pasohet në vlera. Është e rëndësishme qe Serbia mos të ketë veto për të ardhmen e Kosovës. Kosova i ka plotësuar kushtet dhe besojmë që me datën 17 do të votohet që Kosova të jetë anëtare e Këshillit të Evropës“, theksoi ai.

I pyetur lidhur me draftin e asociacionit, ai tha se nuk do ta dërgojnë në Kushtetuese për interpretim para anëtarësimit të Kosovës në Këshill të Kosovës.

Ndërkaq, ai nuk ka treguar se sa është numri i deputetëve që janë pro Kodit Civil dhe se janë duke punuar për të siguruar konsensusin e përgjithshëm.

Ky projektligj ka ardhur nga MD si reflektim i kritereve kushtetuese. Shumica parlamentare është duke punuar për të siguruar konsensusin e grupit parlamentar“, u shpreh ai.

Ai tha se më 2 maj do të ketë seancë për raportin e DASh-it dhe po ashtu do të jenë në votim edhe marrëveshjet ndërkombëtare.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

ASK: Rreth 900 mijë të regjistruar, serbët në komunat veriore me refuzime masive

Publikuar

nga

Agjencia e Statistikave të Kosovës ka njoftuar se deri më tani ecuria e punës gjatë javës së katërt në terren për Regjistrimin e Popullsisë, Ekonomive Familjare dhe Banesave në Kosovë është duke ecur sipas planit.

Avni Kastrati kryeshef i ASK-së, tha se deri më tani numri i popullsisë që është regjistruar është rreth 900 mijë, andaj shprehet optimist se do të jenë në kohë. Kastrati poashtu tregoi se nuk ka pasur refuzime deri më tani për regjistrim, derisa bëri me dije se për ata që refuzojnë do t’i ndjekin rrugët ligjore.

“Jemi në ditën e 24 të punës në terren, shpresojmë që do të jemi në kohë sipas planit që e kemi bo deri më 17 maj. Procesi i regjistrimit të popullsisë është duke shkuar ashtu siç është planifikuar dhe janë duke funksionuar gjitha pajisjet, instrumentet, sistemi dhe regjistruesit janë aktiv sidomos këto ditë, këtë javë ka një regjistrim më shumë sesa që është planifikuar. Ne e kemi një kornizë brenda javës përafërsisht sa do të jetë numri i regjistruesve edhe kjo është për tu përshëndetur sepse duket se tani regjistruesit janë adaptuar me zonat e tyre dhe me formularin por edhe qytetarët po e pranojnë pjesëmarrjen në regjistrimin e popullsisë në mënyrë masive. Nuk kemi refuzime deri tani, janë individuale nganjëherë ndonjë ekonomi familjare por në sistem neve nuk na vjen si refuzim për arsye se pretendohet që shkon edhe një herë, edhe dy herë tjera por sigurisht ne e kemi theku edhe më herët se regjistrimi i popullsisë përveç që është një e mirë që duhet ta kemi, është e rregulluar edhe me ligj dhe ASK-ja po e bëjmë publike, gjithë ata që refuzojnë të marrin pjesë në regjistrim do t’i përcjellim në institucionet e tjera që janë të thirrura për legjislacion” – tha Kastrati.

Kryeshefi i ASK-së tha se po vlerësohet se Kosova i ka respektuar standardet ndërkombëtare për regjistrime dhe është në kuadër të linjave të rekomandimeve ndërkombëtare.

Të regjistruarve deri më sot ju kemi ofruar rreth 900 mijë edhe besojmë që siç e cekëm më parë do të jemi në kohë. Deri më tani janë regjistruar mbi 891 mijë banor të Kosovës” – shtoi ai.

Më tej, ai u ka bërë thirrje të gjithë qytetarëve qe të deklarojnë saktë rezidencën e tyre dhe poashtu kërkohet që edhe qytetarët të jenë aktiv në procesin e regjistrimit.

Nëse regjistruesi ose regjistruesja nuk vjen në ekonominë familjare tuajën ata duhet të jenë vetë aktiv që nënkupton se nëse nuk vjen regjistruesi 5 – 6 ditët e fundit ata të kontaktojnë komunën e tyre është një numër telefoni për zyrtarët komunal dhe ata e angazhojnë një ekip tjetër apo rezervë. Nëse edhe komuna nuk përgjigjet për ndonjë arsye ata mund të kontaktojnë dy numra të telefonit në ASK. Ne kemi një ekip mobil që brenda ditës kudo në Kosovë mund ta dërgojmë për regjistrim. Edhe një herë pra qytetarët vetë të jenë aktiv të kontaktojnë me regjistruesit e zonës”- u shpreh Kastrati.

Sa i përket qytetarëve serb në katër komunat në veri të Kosovës tha se ka hezitim masiv për tu regjistruar, derisa shtoi se komunitetet tjera në atë zonë po regjistrohen.

Komuniteti serb ende heziton në mënyrë masive ka një regjistrim të disa ekonomive familjare, individëve por është numri i vogël në bazë të atyre që ne pretendojmë. Ne kemi pas diskutim me disa institucione ndërkombëtare dhe sigurisht ata do t’i transmetojnë atë që ne u kemi transmetu komunitetit serb në veri. Është një e mirë edhe për ata për të ditur numrin e tyre që jetojnë në ato komuna. Mospjesëmarrja në regjistrim nuk ekziston. I bëjë thirrje komunitetit serb se procesi nuk është aspak politik. Duhet ta dinë për shërbime kush jeton, çfarë strukture e popullsisë, çfarë statusi i punësimit, çfarë niveli i edukimit gjithë këta indikator vijnë nga regjistrimi. Është në të mirë të vetë komunitetit” – tha ai.

Kastrati shtoi se në komunat në jug komuniteti serb është duke u regjistruar.

Ndryshe, regjistrimi i popullsisë do të zgjas deri më 17 maj 2024 derisa sipas ASK-së të dhënat preliminare do të mund të publikohet më herët se që janë paraparë, në qershor të këtij viti.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara