Lajmet

Kur do të ulen çmimet globale të gazit në nivelet e paraluftës në Ukrainë?

Në skenarin më të mirë, kjo nuk do të ndodhë për të paktën dy vjet.

Publikuar

Nëntë muaj pasi presidenti rus Vladimir Putin filloi pushtimin e tij në Ukrainë, Britania po përgatitet për një recesion të gjatë për shkak të çmimeve të larta të energjisë. Franca, ku Presidenti Emmanuel Macron paralajmëroi në gusht se epoka e “bollëkut” kishte mbaruar, ka qenë dëshmitare e mungesës së karburantit dhe radhëve të gjata në pompat e benzinës javët e fundit. Qeveria gjermane ka vendosur të paguajë faturat e energjisë për të gjithë qytetarët dhe bizneset e vogla dhe të mesme në dhjetor.

Ndërsa Evropa dhe pjesët e tjera të hemisferës veriore përgatiten për një dimër të vështirë, ekziston një pyetje qendrore në mendjet e njerëzve në mbarë botën: Kur, nëse do të ndodhë, do të kthehen çmimet e gazit dhe benzinës në nivelet e paraluftës? Kjo është një pyetje që Al Jazeera u bëri ekonomistëve dhe analistëve kryesorë të energjisë.

Përgjigja ishte e shkurtër: Ndoshta jo për dy vitet e ardhshme, të paktën.

Megjithatë, ka disa lajme të mira: çmimet e gazit dhe benzinës janë më të ulëta se sa ishin në fillim të këtij viti.

Lajmi i keq? Gazi sot kushton akoma më shumë se dyfishi i asaj që kushtonte në fund të janarit. Dhe ekspertët nuk presin që çmimi të lehtësohet shumë më tepër. “Në fakt, ne do të shohim që çmimet të rriten përsëri”, tha Tom Marzec-Manser, kreu i analitikës së gazit në shërbimin e inteligjencës së mallrave me seli në Londër ICIS. “Faktorët që kanë ulur çmimet e gazit nuk ka të ngjarë të vazhdojnë në vitin 2023”.

As rënia e madhe e çmimeve të naftës së papërpunuar, e shkaktuar nga kufiri i G7 në çmimin e naftës ruse, nuk pritet të zgjasë.

Ja pse.

Një rezervuar plot… por momentalisht!
Nga frika se Rusia mund të ndërpresë të gjitha furnizimet me gaz në Evropë, kontinenti ka blerë dhe ruajtur sa më shumë gaz gjatë javëve të fundit. Deri në nëntor, Bashkimi Evropian kishte mbushur gati 95 për qind të kapacitetit të tij të ruajtjes së gazit, duke tejkaluar objektivin e tij prej 85 për qind për fundin e vitit.

Në të njëjtën kohë, Evropa dëshmoi një vjeshtë jashtëzakonisht të ngrohtë, duke reduktuar nevojën për ngrohje në shtëpi dhe zyra, sipas Marzec-Manser. Çmimet e larta deri vonë ka të ngjarë që gjithashtu t’i bëjnë njerëzit më konservatorë në lidhje me përdorimin e tyre të energjisë, tha ai. Rezultati: Gjatë tetë muajve të parë të vitit, Evropa konsumoi 10 për qind më pak gaz sesa në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Ky kombinim i rritjes së ofertës dhe kërkesës së reduktuar është ajo që ka ndihmuar në zbutjen e çmimeve të gazit disi, thanë ekspertët. Por ndërsa mund të ndihmojë Evropën të shmangë një “mungesë të rëndë” këtë dimër, “mungesa të shkurtra, të përkohshme” janë ende shumë të mundshme në fund të dimrit nëse furnizimet e reja ndërpriten, paralajmëroi Henning Gloystein, drejtori i energjisë, klimës dhe burimeve në Eurasia Group në Nju Jork.

“Çmimet aktuale të ulëta të gazit natyror nuk nënkuptojnë se kriza e energjisë dimërore në rajon ka përfunduar” tha Gloystein. “Ata thjesht deklarojnë se inventarët e Evropës janë praktikisht plot”.

Është një histori e ngjashme me vajin. Me gjithë retorikën e saj, Evropa ka blerë ende naftë ruse, tha Hari Seshasayee, një bashkëpunëtor në Wilson Center dhe një analist energjetik. Në fakt, ajo shpenzoi 260 milionë euro në ditë për lëndët djegëse fosile ruse, kryesisht naftë, në shtator, sipas Qendrës për Kërkime mbi Energjinë dhe Ajrin e Pastër me qendër në Finlandë. India dhe Kina gjithashtu kanë blerë vëllime rekord të naftës së papërpunuar ruse.

Kjo ka siguruar që kërkesa për naftë nga burime të tjera, si Lindja e Mesme, Afrika, Amerika Latine dhe Shtetet e Bashkuara kryesisht, ka qenë më e vogël se ajo që do të kishte qenë nëse nafta e papërpunuar ruse do të ishte plotësisht e padisponueshme. “Kjo ka bërë që çmimet të mos rriten edhe më tej”, tha Seshasayee.

Megjithatë, gjithçka mund të ndryshojë shumë shpejt!

Prisni një rikthim të çmimit
Me fillimin e dimrit, ekspertët parashikojnë një rritje të kërkesës për gaz në Evropë, që në fillim të vitit 2023 “do të thotë gjithashtu se ekziston rreziku i rritjeve të mëtejshme ekstreme të çmimeve”, tha Gloystein. Tashmë, çmimet e gazit janë rritur me më shumë se 40 për qind gjatë muajit të kaluar.

Importuesit evropianë të gazit kanë punuar plotësisht për të rritur vëllimet e depozituara për dimër. “Kjo është bërë e mundur pjesërisht duke shtyrë mirëmbajtjen jo thelbësore”, shtoi ai.

Por kjo, nga ana tjetër, “do të thotë se ekziston një rrezik i rritur i ndërprerjeve të paplanifikuara”, shpjegoi Gloystein. Çdo ndërprerje e tillë do të çonte sërish në një rritje çmimi.

Tashmë ka një kërcënim kyç që shfaqet në horizont. Më 5 dhjetor, vendet e G7 vendosën një kufi çmimi për eksportet e naftës të Rusisë në një përpjekje për të kufizuar të ardhurat e Kremlinit të fituara nga karburanti. Por Moska ka paralajmëruar se do të ndalojë furnizimin me naftë të papërpunuar për vendet që i bashkohen kësaj nisme. “Nëse nafta ruse me të vërtetë del jashtë tregut për shumë vende, prisni që çmimet të rriten mjaft [shumë]” tha Seshasyee. “Thjesht nuk ka një burim tjetër që mund të zëvendësojë plotësisht vëllimet që Rusia i ofron botës”.

Nevojat kombëtare të eksportuesve të tjerë të mëdhenj të naftës mund të luajnë gjithashtu një rol në mbajtjen e çmimeve të larta. Shumica e eksportuesve të mëdhenj të naftës, veçanërisht në Lindjen e Mesme dhe Afrikë, janë gjithashtu importues kryesorë të mallrave të tjera thelbësore, të tilla si drithërat ushqimore, tha Seshasayee. Me luftën duke rritur gjithashtu çmimet e ushqimeve, këto kombe nuk do të jenë të prirur të punojnë për të ulur çmimet e naftës, tha ai.

Megjithatë, çmimi i gazit të Evropës ose i naftës botërore mund të mos vendoset përfundimisht në Bruksel, Uashington apo Moskë. Gjithçka mund të zbresë tek Pekini dhe presidenti kinez Xi Jinping.

Faktori Kinë
Kina ka qenë prej kohësh importuesi më i madh i naftës në botë. Në vitin 2021, ajo u bë gjithashtu blerësi më i madh në planet i gazit natyror të lëngshëm (LNG), duke kaluar Japoninë.

Por politika e Pekinit për zero-COVID, sipas së cilës ai mbyll lagje të tëra dhe madje edhe qytete nëse ka një shpërthim të rasteve të koronavirusit, ka tërhequr zvarrë ekonominë e dytë më të madhe në botë, duke shtypur kërkesën e saj për energji.

“Kjo, për ironi, ka qenë një ndihmë e madhe për Evropën dhe botën”, tha Marzec-Manser. “Ka çliruar furnizimet me energji për të cilat Kina përndryshe do të kishte konkurruar gjithashtu”.

Tani, pas protestave të rralla në të gjithë vendin, autoritetet kineze kanë lehtësuar kufizimet në disa qytete. “Sapo kërkesa e Kinës të rritet sërish, kjo do të krijojë konkurrencë të rinovuar në formën e ofertave të çmimeve midis Evropës dhe Azisë Verilindore”, tha Gloystein.

Çmimet e naftës dhe gazit do të rriten ndjeshëm.

Burimet alternative të energjisë janë thelbësore
Një fund i luftës Rusi-Ukrainë do të ndihmonte pak. “Kjo do të reduktonte rrezikun gjeopolitik që lidhet me transferimet e energjisë dhe tregtinë, dhe kjo do të qetësonte tregjet në një masë”, tha Marzec-Manser.

Por edhe kjo nuk do të ulë çmimet në nivelet me të cilat ishte mësuar bota, tha Gloystein. Kjo për shkak se Evropa nuk ka gjasa të kthehet në importimin e sasive të konsiderueshme të gazit rus, e shqetësuar për varësinë nga Moska.

Edhe nëse Brukseli do të donte t’i kthehej punës si zakonisht me Kremlinin, dëmi i madh i Nord Stream 1 dhe Nord Stream 2, që janë dy tubacionet më të mëdha të gazit nga Rusia në Evropë, në shpërthimet gjatë shtatorit e ka bërë të pamundshme një ringjallje të tregtisë së energjisë mes tyre.

E vetmja mënyrë se si çmimet e naftës dhe gazit mund të zbresin në nivelet e paraluftës është nëse burime të reja, qoftë të lëndëve djegëse fosile apo të energjisë së rinovueshme, shfaqen për të ofruar alternativa ndaj vëllimeve të energjisë që eksporton Rusia, sipas ekspertëve.

Në skenarin më të mirë, kjo nuk do të ndodhë për të paktën dy vjet. Projektet e reja të mëdha, si ai në Teksas i financuar nga Qatar Petroleum dhe ExxonMobil, dhe një tjetër i udhëhequr nga Kompania Kombëtare e Naftës në Abu Dhabi, nuk pritet të dalin në internet deri në vitin 2024 ose 2025. Dhe instituti gjerman Agora Energiewende raportoi në fillim të këtij viti se mund t’i duhet Evropës deri në vitin 2027 për të zëvendësuar 80 për qind të importeve të saj të gazit rus të paraluftës me energji të pastër.

“Realisht, mund të jetë gjysma e dytë e dekadës përpara se të jemi në gjendje të ulim vërtet çmimet”, tha Marzec-Manser. “Kjo është vetëm e vërteta e hidhur”./UBTNews/

Lajmet

​Kuvendi miraton projektligjin për rrugët

Të zgjedhurit e popullit i dhanë dritën e gjelbër Projektligjit për rrugët.

Publikuar

nga

Kuvendi i Kosovës në seancën e sotme plenare, ka miratuar një sërë projektligjesh. Të zgjedhurit e popullit i dhanë dritën e gjelbër Projektligjit për rrugët, Projektligjit për faturat e kulturave bujqësore dhe fletëmagazinave, ndërkaq u miratua edhe Programi Kombëtar i Shkencës 2023-2028, raporti vjetor i Fondit të Kursimeve Pensionale të Kosovës për vitin 2022, po ashtu raporti për gjendjen në mjedis për vitin 2022, si dhe rezoluta për vlerësimin e punës së Zyrës së Rregullatorit të Energjisë për vitin 2022.

Krahas kësaj, në mungesë të kuorumit, kuvendi dështoi të miratoi të miratojë Projektligjin për verëra dhe Projektligjin për shpronësimin e pronës së paluajtshme.

Në këtë seancë s’po marrin pjesë deputetët opozitarë. Të njëjtit pasi dështoi të themelohet komisioni hetimor parlamentar për kontratat njëburimore lëshuan sallën.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Përkujtohen viktimat në 25-vjetorin e masakrës së Podujevës

Kryeministri tha se njësoj të bashkuar jemi edhe ne sot në kujtim dhe në nderim të rënies së tyre për tokën e Kosovës dhe për lirinë e popullit.

Publikuar

nga

Në përvjetorin e 25-të të masakrës së kryer në Podujevë nga njësiti serb “Skorpionët”, kryeministri Albin Kurti bëri sot homazhe te varrezat e të vrarëve të familjeve Bogujevci, Duriqi dhe Llugaliu.

Sikurse ishin të bashkuara familjet Bogujevci, Duriqi dhe Llugaliu, kryeministri tha se njësoj të bashkuar jemi edhe ne sot në kujtim dhe në nderim të rënies së tyre për tokën e Kosovës dhe për lirinë e popullit.

“Ata na e kujtojnë dhe përkujtojnë se sa i lartë ishte çmimi i shtetit dhe lirisë, që e gëzojmë sot, se si rrënjët e shtetit dhe të lirisë janë te gjaku i martirëve dhe dëshmorëve. Njëkohësisht, zëri ynë do të jetë gjithnjë më i fuqishëm si institucional ashtu edhe qytetar për kërkim të drejtësisë”, tha ai.

Në mesin e të mbijetuarve të kësaj masakre, kryeministri përmendi Saranda Bogujevcin, tashmë deputete dhe nënkryetare e Kuvendit të Republikës së Kosovës, e cila bashkë me të mbijetuarit e tjerë i bënë ballë breshërive të plumbave dhe të cilët sot janë ndër dëshmitarët e gjenocidit të Serbisë në Kosovë.

“Në mesin e atyre që u masakruan këtu ishte edhe Saranda Bogujevci e cila iu mbijetoi 16 plumbave, pra para 25 viteve trupi i njomë i Saranda Bogujevcit, atëherë e mitur, përfundoi me 16 plumba dhe ata pesë që shpëtuan nga kjo masakër ishte një mrekulli e vërtetë dhe sot janë dëshmitarë të gjenocidit të Serbisë në Kosovë”, tha ai.

Kurti vazhdoi duke i bërë thirrje edhe një herë Prokurorisë në Kosovë të punojnë në ndjekjen e kriminelëve dhe vënien e drejtësisë, e cila do të finalizohej me vënien prapa grilave të vrasësve mizorë të familjeve Bogujevci, Duriqi e Llugaliu.

Ngjashëm, u shpreh edhe Enver Duriqi, të cilit në këtë masakër iu vranë katër fëmijë të moshave 3, 5, 8 edhe 10-vjeç, bashkë me gruan dhe prindërit.

“Është mbajtur një gjykim sa për sy e faqe dhe kisha me quajt se ata i kanë metodat e veta, injorojnë, nuk gjykojnë, nuk i pranojnë krimet, por si do që të jetë, ne do të qëndrojmë edhe më të fortë”, tha Duriqi.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

S’ka kuorum për themelimin e Komisionit Hetimor Parlamentar për kontratat njëburimore

Kjo pasi deputetët e Lëvizjes Vetëvendosje nuk kanë marrë pjesë në votim.

Publikuar

nga

Në mungesë të kuorumit, ka dështuar të formohet Komisioni Hetimor Parlamentar që do t’i hetojë kontratat njëburimore të Qeverisë Kurti. Kjo pasi deputetët e Lëvizjes Vetëvendosje nuk kanë marrë pjesë në votim.

Gjatë diskutimit që ka zgjatur rreth tri orë, deputetët e opozitës e kanë akuzuar pushtetin për numër të madh të kontratave njëburimore të nënshkruara gjatë kësaj qeverisje.

Në sallë ishin të pranishëm 63 deputetë, ndërsa në votim morën pjesë 26 përfshirë edhe Konjufcën që votoi pro themelimit të këtij komisioni. Ata kanë kërkuar që Prokuroria të merret me hetimin e tyre. Por deputetët e pushtetit kanë thënë se themelimi i komisionit është ia panevojshëm dhe ka mohuar akuzat e opozitës se në këtë qeveri janë lidhur më shumë kontrata njëburimore se në qeveritë e kalaruar.

Shefja e GP të Vetëvendosjes, Mimoza Kusari-Lila, ka refuzuar t’i paraqesë në Kuvend pesë emrat e grupit të saj për komisionin hetimor, me arsyetimin se duhet të binden se opozita po kërkon zgjedhje fillimisht e pastaj i dërgojnë emrat.

“Shumë lartë e vlerësojmë ofertën për pesë anëtarë, ne frikësohemi se komisioni po i shtyn zgjedhjet e shumëkërkuara nga opozita dhe nuk po dimë a janë më me prioritet komisionet apo zgjedhjet. Derisa ta marrin vendimin dhe derisa të jemi të bindur se këta vërtetë po kërkojnë zgjedhje ne nuk i kemi këta 5 emra”, ka thënë ajo.

Shefi i GP të PDK-së, Abelard Tahiri, ka propozuar një datë për zgjedhje.

“Marrë parasysh josinqeritetin e këtyre dhe frikën për të shkuar ne e dimë që ajo ka qenë vetëm një lojë fjalësh sepse këta nuk guxojnë ta shpërndajnë kuvendin më 9 qershor. Nuk mundet me kaq lehtësi dhe me këtë sportivitet kaq të madh me anashkalu votimin e një komisioni hetimor”, ka thënë Tahiri.

Kurse Driton Selmanaj nga LDK-ja ka thënë se komisioni hetimor duhet të themelohet, ndërkohë ka treguar pozicionin e partisë për zgjedhje.

“Atë që mund të them në emër të LDK, ne kemi filluar me u dashuruar në postulatin hajnat në burg, por jo hajnat në zgjedhje. Ne po duam hajnat vërtetë të përfundojnë në burg. Mesa po e shohim VV po do me shku me postulatin hajnat në zgjedhje sepse po i duhen paratë për të bërë fushatë edhe një herë. Ne insistojmë në themelimin e komisionin hetimor”, deklaroi Selmanaj.

Shefi i GP të AAK-së, Besnik Tahiri, ka thënë se VV-ja po i ik temës së komisionit hetimor sepse ka frikë.

“Është një ikje nga tema nga komisioni hetimor që në fakt është frika e qeverisë me u ballafaqu me të vërtetën dhe mos emërimi i kandidatëve e vërteton pohimin tonë se tenderët njëburimorë janë vatra korruptive e kësaj qeverie”, deklaroi Tahiri.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​BQK: Dërgesat e mërgatës deri në fund të shkurtit arritën në mbi 174 milionë euro

Sipas një komunikate, 174.30 milionë euro është vlera preliminare e remitancave.

Publikuar

nga

Banka Qendrore e Kosovës ka njoftuar se vlera preliminare e dërgesave nga mërgata për muajin shkurt 2024, është 87.90 milionë euro. Sipas një komunikate, 174.30 milionë euro është vlera preliminare e remitancave.

“64.40%, dërgesat përmes IFJB-ve, 312.70 milionë euro, asetet e kompanive të sigurimeve, 2.80 miliardë euro, asetet e fondeve pensionale, 555.20 milionë euro, asetet e ndërmjetësve të tjerë financiar, 60.60%, kreditë e ekonomive familjare, sektori mikrofinanciar, 41.40 milionë euro, kreditë e reja nga ndërmjetësit e tjerë financiarë. Rreth 88 milionë euro është vlera preliminare e dërgesave të mërgatës që janë sjell në Republikën e Kosovës për muajin shkurt 2024”, thuhet në njoftimin e BQK-së.

Sipas raportit, prurjet më të mëdha të remitancave ishin nga institucionet financiare jo-bankare me pjesëmarrje prej 64.4 për qind, pasuar nga kanalet tjera me 19.7 për qind dhe bankat me 15.9 për qind.

Për sa i përket aseteve të kompanive të sigurimit, BQK-ja tregon se deri në këtë muaj vlera e tyre ishte 312.7 milionë euro, duke shënuar rritje prej rreth 600 mijë euro krahasuar me janarin e 2024-së.

Ndërsa asetet e fondeve pensionale kanë arritur vlerën e 2.8 miliardë euro, e cila përfaqëson rritje për 46.5 milionë euro.

Në fund, BQK-ja tregon se asetet e ndërmjetësve tjerë financiar në fund të muajit shkurt 2024 janë rritur për 15.1 milionë euro, duke arritur vlerën e 555.2 milionë eurove.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara