

Kuriozitete
Burime të reja zbulojnë pse gjermanët iu bashkuan Partisë Naziste të Hitlerit
Informacionet janë marrë nga libri “Wie ich den Weg zum Führer fand”.
Published
4 years agoon
By
UBT newsGjetjet e Falterit në librin e tij të ri “Wie ich den Weg zum Führer fand” (“Si e gjeta rrugën për te Führer”) me siguri do të befasojnë disa lexues.
Ka teori të panumërta se pse kaq shumë gjermanë iu bashkuan partisë së Hitlerit, Partisë Kombëtare Socialiste të Punëtorëve Gjermanë (NSDAP), por kjo është një temë që ka parë relativisht pak kërkime empirike. Jürgen W. Falter, i konsideruar gjerësisht si studiuesi kryesor në botë për votuesit dhe anëtarët e NSDAP-së, tani ka shfrytëzuar burime të reja historike që u japin përgjigje këtyre pyetjeve, përcjell UBT News.
Në total, ka 10,000 faqe tekst – disa nga koha e Rajhut të Tretë, të tjera nga periudha më pas – që hedhin dritë mbi atë që i motivoi njerëzit të rreshtoheshin me Adolf Hitlerin dhe lëvizjen e tij. Falter dhe ekipi i tij i kanë analizuar sistematikisht këto burime duke përdorur metodat më të fundit, me ndihmë të kompjuterit.
Gjetjet e Falterit në librin e tij janë interesante për disa. NSDAP ishte një parti antisemite, por antisemitizmi ishte i parëndësishëm, ose të paktën jo një motiv i dhënë në burime, për 60 përqind të njerëzve që u bënë anëtarë partie. Edhe në rastin e 40 përqindëshit, aplikimet e të cilëve tregojnë se ata ndanin pikëpamjen antisemite të partisë, ky nuk ishte domosdoshmërisht motivi kryesor për t’u bashkuar.
Falter tregon se nuk u befasua nga kjo, pasiqë vet hulumtimi i tij mbi Hitlerin kishte treguar se ndërsa antisemitizmi ishte një tipar kryesor i fjalimeve të tij në fillim të viteve 1920, ai vështirë se u shfaq si një motiv në fjalimet gjatë periudhës së ngritjes së tij në pushtet (1929 – 1932).
Hitleri e dinte se ai nuk mund të fitonte mbi pjesën më të madhe të gjermanëve me armiqësi ndaj hebrenjve, dhe Falter tani tregon “se antisemitizmi ishte një motiv kryesor për t’u bashkuar me partinë vetëm për një pakicë anëtarësh të NSDAP”. Deri atëherë, shumica e 10 milionë gjermanëve që iu bashkuan NSDAP-së ndërmjet viteve 1919 dhe 1945 e bënë këtë edhe pas vitit 1933. Shumë prej tyre iu bashkuan partisë për oportunizëm dhe për përfitime personale dhe jo për arsye ideologjike. Ndryshe ishte për ata që iu bashkuan partisë para vitit 1933. Tek anëtarët e hershëm, nacionalizmi dhe antimarksizmi luajtën një rol shumë të rëndësishëm, si dhe bindjet socialiste.
Ajo që tërhoqi shumë njerëz ishte ideja e Volksgemeinschaft (“komuniteti kombëtar”), një koncept që shpesh kombinohej me antikapitalizmin. Rastësisht, kjo është veçanërisht e vërtetë për antisemitët midis anëtarëve të NSDAP-së, të cilët shpesh ndanin edhe ide socialiste. “Mund të duket gjithashtu befasuese që antisemitët mes anëtarëve të partisë që ne studiuam ishin shpesh socialistë në pikëpamje”, shkruan Falter. Rrënjët e lidhjeve midis Volksgemeinschaft, socializmit dhe armiqësisë ndaj hebrenjve mund të gjenden në antikapitalizëm, siç shkruan Hannah Weber në kapitullin e saj shumë të lexueshëm mbi “Anti-semitizmi si një motiv për t’u bashkuar me Partinë”.
Është interesante të theksohet se mjaft anëtarë partie vinin nga “familje socialdemokrate apo me orientim marksist”, siç konfirmon analiza e Falter. Përvoja e Luftës së Parë Botërore formoi gjithashtu shumë nacional-socialistë. “Për qëllime propagandistike”, shpjegon Falter:
“Hitleri dhe NSDAP, me premtimin e tyre për një Volksgemeinschaft që do të kapërcejë antagonizmat klasore, në kombinim me lidhjen midis nacionalizmit dhe socializmit të nënkuptuar në emër të partisë së tyre, shfrytëzuan me sukses dëshirën e shumë gjermanëve për harmoninë dhe unitetin kombëtar që ishte rritur nga përvoja e socializmit të vijës së parë dhe e llogoreve të luftës”.
Nga motivet e përmendura nga ish-anëtarët e partisë pas vitit 1945, socializmi ishte në fakt “ideologjia më e përmendur”. Kjo mund të jetë gjithashtu për shkak të faktit se procedurat e denazifikimit, raportet e të cilave u konsultuan Falter dhe ekipi i tij hulumtues, kishin të bënin me vetë-justifikim – dhe socializmi fillimisht nuk u kundërshtua në periudhën e pasluftës.
Mbi të gjitha, megjithatë, Falter tregon se nuk ka pasur kurrë një motiv të vetëm, mbizotërues që shpjegon pse njerëzit iu bashkuan partisë. Kishte një mori motivesh dhe rrugësh shumë të ndryshme për në NSDAP.
Merita e madhe e studimit të Falterit është se këto motive dhe rrugë nuk janë objekt spekulimi, siç ndodh shpesh, por që vetë-raportet e dëshmitarëve bashkëkohorë vlerësohen sistematikisht duke përdorur metoda moderne shkencore të analizës sasiore të tekstit. Analiza e plotë e këtyre burimeve origjinale nga Falter siguron që studimi i tij shmang rrezikun e ofrimit të shpjegimeve tepër të thjeshta monokauzale./UBTNews/
*Ky tekst (nga Rainer Zitelmann) është përkthyer dhe përshtatur në gjuhën shqipe nga UBT News.
Kuriozitete
A e dini pse peshqirët kanë vija në skaje?
Published
4 hours agoon
October 1, 2025By
UBT News
Nëse e keni vënë re, pothuajse çdo peshqir ka disa vija karakteristike në fund, të njohura si bordura. Edhe pse duken si detaj dekorativ, ato kanë funksion shumë më të rëndësishëm se thjesht pamja.
Shpesh është menduar se këto shirita tregojnë anën e sipërme e të poshtme të peshqirit apo ndihmojnë në tharjen më të shpejtë. Por, sipas ekspertëve të industrisë së tekstilit, bordura shërben për të forcuar strukturën e peshqirit, duke e bërë më rezistent ndaj grisjes dhe konsumimit gjatë larjeve të shpeshta. Ajo ndihmon që fijet të mos shpërbëhen, ruan formën dhe zgjat jetëgjatësinë e materialit.
Pra, bordura nuk është vetëm mbrojtëse, por ndikon edhe në fuqinë thithëse të peshqirit, duke shpërndarë më mirë lagështinë.
Funksion dhe estetikë
Përveç rolit praktik, bordurat shtojnë edhe prekje elegance. Kjo është arsyeja pse i gjejmë shpesh në peshqirët luksozë të hoteleve, ku kërkohet kombinimi i cilësisë, thithjes dhe pamjes së rafinuar.
Pse janë të rëndësishme?
rrisin fuqinë thithëse,
ruajnë stabilitetin dhe formën,
parandalojnë shpërbërjen e pëlhurës,
japin një ndjesi luksi gjatë përdorimit.
Ema Sejmur nga Good Housekeeping Institute shpjegon se bordura i jep peshqirit më shumë strukturë sesa materiali frotir dhe ndihmon që ai të mos shpërbëhet shpejt.
Prandaj, herën tjetër që të merrni një peshqir në dorë, kujtoni: ato vija të vogla në fund nuk janë thjesht dekor, por një detaj i menduar mirë që bën diferencën në jetëgjatësi, funksionalitet dhe estetikë. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Studim i ri: Mikroplastikat lidhen me dobësimin e kockave
Published
24 hours agoon
September 30, 2025By
UBT News
Mikroplastikat janë bërë tashmë kaq të pranishme në jetën tonë sa që i pimë, i hamë dhe i thithim çdo ditë. Si rezultat, ato janë gjetur në jashtëqitje, në placenta, në organet riprodhuese dhe madje edhe në tru.
Sipas Science Alert, këto grimca mikroskopike, të cilat vijnë nga përpunimi i lëndëve djegëse fosile, tashmë janë zbuluar edhe në eshtrat e njeriut. Një rishikim i 62 studimeve ka treguar se mikroplastikat dhe nanoplastikat ndikojnë në shëndetin e kockave në disa forma.
“Një pjesë e madhe e provave sugjeron se këto grimca depërtojnë deri në indet më të thella të kockave, përfshirë palcën, dhe potencialisht prishin metabolizmin”, shpjegon Rodrigo Bueno de Oliveira, shkencëtar mjekësor në Universitetin Shtetëror të Kampinas, Brazil.
Studimet te njerëzit kanë treguar se grimcat plastike arrijnë në kocka përmes gjakut pasi gëlltiten, eksperimentet te kafshët sugjerojnë se ato ngadalësojnë rritjen e kockave. Dëmtimi i osteoklasteve, qelizave që ndihmojnë në rritjen dhe riparimin e kockave – dobëson strukturën e tyre dhe i bën më të ndjeshme ndaj frakturave dhe deformimeve.
Analizat e thelluara kanë treguar se mikroplastikat ulin qëndrueshmërinë qelizore, përshpejtojnë procesin e plakjes e nxisin inflamacionin.
Edhe pse efektet te njerëzit nuk janë të konfirmuara, ekspertët paralajmërojnë se rritja globale e rasteve të osteoporozës mund të ketë lidhje edhe me praninë e mikroplastikave, përveç faktorëve të njohur si mosha apo përdorimi i alkoolit.
Rreziku është në rritje çdo vit prodhohen mbi 400 milionë tonë plastikë, duke gjeneruar 1.8 miliardë tonë gazra serrë, shkencëtarët kërkojnë më shumë mbështetje për të studiuar ndikimet e mikroplastikave në trupin e njeriut.
Ndërkohë, ekspertët sugjerojnë disa hapa praktikë për të ulur ekspozimin: filtrimi i ujit të pijshëm dhe kufizimi i përdorimit të produkteve plastike, si shishet plastike apo veshjet sintetike. Studimi është publikuar në revistën Osteoporosis International. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Çfarë ndodhi me vëllezërit nga Gaza që prekën botën? Historia e Jadoua dhe Khaled
Published
2 days agoon
September 29, 2025By
UBT News
Në tragjedinë e përditshme që përjeton Palestina, mes rrënojave dhe dhimbjes së pashuar, historia e dy fëmijëve të kapur nga objektivi i fotoreporterit Ahmed Younis është bërë një simbol shprese.
Pak ditë më parë, një fotografi e tij preku botën dhe u bë virale në rrjetet sociale. Ajo tregon një djalë të vogël me lot në sy, që mbante mbi supe vëllain më të vogël, duke u larguar nga shtëpia e tyre e shkatërruar në Gaza.
Ky moment rrëqethës ilustron peshën e padurueshme të luftës mbi supet e pafajshme të fëmijëve.
Ahmed Younis shkroi për atë skenë: “Një fëmijë mban vëllain e tij më të vogël në rrugën e gjatë të zhvendosjes nga Gaza Veriore në Jug, një pamje që tregon koston e tmerrshme humanitare të luftës mbi civilët.”
Disa ditë më vonë, Younis publikoi një tjetër fotografi, ku të njëjtit fëmijë shihen duke qeshur dhe duke luajtur së bashku. Ky kontrast i fortë me imazhin e parë dëshmon fuqinë e jetës dhe aftësinë për të gjetur momente lumturie edhe në mes vuajtjes.
“Jadoua dhe Khaled nga zhvendosja, tek një moment i këndshëm,” shkroi Younis.
Në foton e parë, Jadoua mbante vëllain mbi supe, përmes rrugëve të ashpra të zhvendosjes, një pamje që preku zemrat e njerëzve në të gjithë botën dhe u bë simbol i fëmijërisë që mban barrën e luftës.
Në imazhin e dytë, ata buzëqeshin si çdo fëmijë tjetër, duke na kujtuar se çdo fëmijë meriton të jetojë fëmijërinë e tij pa frikë.
Midis dy imazheve shtrihet historia e një brezi që mbijeton përmes dashurisë dhe solidaritetit, një mësim i fuqishëm për humanitetin. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Si u krijua reklama më e shtrenjtë në historinë e televizionit?
Published
2 days agoon
September 29, 2025By
UBT News
Gati dy dekada më parë, bota e modës dhe ajo e filmit u takuan në një mënyrë që la gjurmë të përjetshme.
Në vitin 2004, Chanel publikoi “No. 5 The Film”, një reklamë ikonike për parfumin legjendar Chanel No. 5, me protagoniste aktoren fituese të çmimit Oscar, Nicole Kidman, nën regjinë e të jashtëzakonshmit Baz Luhrmann.
Sa kushtoi dhe si u realizua?
E njohur si reklama televizive më e shtrenjtë e të gjitha kohërave, prodhimi kushtoi 33 milionë dollarë, shifër që sot korrespondon me rreth 52 milionë dollarë.
Spoti zgjat vetëm 3 minuta, që do të thotë se çdo sekondë kushtoi mesatarisht midis 275,000 dhe 288,000 dollarë. Megjithatë, çdo qindarkë rezultoi e justifikuar.
Estetika e reklamës ishte kombinim i luksit karakteristik të Chanel e stilit romantik e teatror të “Moulin Rouge!”, një vizion i Luhrmann.
Nicole Kidman luan rolin e një ylli të famshëm të filmit, i cili përpiqet të largohet nga bota e dritave për të përjetuar një histori dashurie të ndaluar me një të panjohur, rol që interpretohet nga aktori brazilian Rodrigo Santoro.
Kidman u pagua midis 3 dhe 3.7 milionë dollarë për pjesëmarrjen, duke veshur një krijim magjepsës të modës së lartë, stiluar nga Karl Lagerfeld, atëherë drejtor artistik i Chanel dhe përgjegjës për drejtimin artistik të gjithë fushatës.
Kolona zanore e reklamës përdori një pjesë nga Claude Debussy, duke shtuar hijeshi dhe elegancë këtij produksioni kinematografik të jashtëzakonshëm. /A.Z/UBT News/

Zgjedhjet e 12 tetorit, Orav dhe shefat e misioneve të vendeve të BE e presin Radoniqin

KQZ emëron më shumë se 520 ekipe të numërimit në Qendra Komunale të Numërimit

Pezullohet marrëveshja e lëvizjes së lirë Kosovë-Shqipëri

Udhëheqësit e BE-së takohen për të diskutuar mbrojtjen e përbashkët dhe Ukrainën

Suedia publikon listën për ndeshjen kundër Kosovës

Ambasada Amerikane në Kosovë kufizon përditësimet në Facebook

Trump tërheq kandidaturën për të drejtuar agjencinë amerikane të të dhënave të punësimit

Qelaj: Partneriteti me aleatët i nevojshëm për fuqizimin e të drejtave të njeriut

Arrestohen dy persona të dyshuar për posedim të armës dhe deklarim të rremë
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet3 months ago
UBT sjell për herë të parë në Kosovë ekspozitën kushtuar vizionarit dhe inxhinierit Karl Gega