

Kuriozitete
Burime të reja zbulojnë pse gjermanët iu bashkuan Partisë Naziste të Hitlerit
Informacionet janë marrë nga libri “Wie ich den Weg zum Führer fand”.
Published
4 years agoon
By
UBT newsGjetjet e Falterit në librin e tij të ri “Wie ich den Weg zum Führer fand” (“Si e gjeta rrugën për te Führer”) me siguri do të befasojnë disa lexues.
Ka teori të panumërta se pse kaq shumë gjermanë iu bashkuan partisë së Hitlerit, Partisë Kombëtare Socialiste të Punëtorëve Gjermanë (NSDAP), por kjo është një temë që ka parë relativisht pak kërkime empirike. Jürgen W. Falter, i konsideruar gjerësisht si studiuesi kryesor në botë për votuesit dhe anëtarët e NSDAP-së, tani ka shfrytëzuar burime të reja historike që u japin përgjigje këtyre pyetjeve, përcjell UBT News.
Në total, ka 10,000 faqe tekst – disa nga koha e Rajhut të Tretë, të tjera nga periudha më pas – që hedhin dritë mbi atë që i motivoi njerëzit të rreshtoheshin me Adolf Hitlerin dhe lëvizjen e tij. Falter dhe ekipi i tij i kanë analizuar sistematikisht këto burime duke përdorur metodat më të fundit, me ndihmë të kompjuterit.
Gjetjet e Falterit në librin e tij janë interesante për disa. NSDAP ishte një parti antisemite, por antisemitizmi ishte i parëndësishëm, ose të paktën jo një motiv i dhënë në burime, për 60 përqind të njerëzve që u bënë anëtarë partie. Edhe në rastin e 40 përqindëshit, aplikimet e të cilëve tregojnë se ata ndanin pikëpamjen antisemite të partisë, ky nuk ishte domosdoshmërisht motivi kryesor për t’u bashkuar.
Falter tregon se nuk u befasua nga kjo, pasiqë vet hulumtimi i tij mbi Hitlerin kishte treguar se ndërsa antisemitizmi ishte një tipar kryesor i fjalimeve të tij në fillim të viteve 1920, ai vështirë se u shfaq si një motiv në fjalimet gjatë periudhës së ngritjes së tij në pushtet (1929 – 1932).
Hitleri e dinte se ai nuk mund të fitonte mbi pjesën më të madhe të gjermanëve me armiqësi ndaj hebrenjve, dhe Falter tani tregon “se antisemitizmi ishte një motiv kryesor për t’u bashkuar me partinë vetëm për një pakicë anëtarësh të NSDAP”. Deri atëherë, shumica e 10 milionë gjermanëve që iu bashkuan NSDAP-së ndërmjet viteve 1919 dhe 1945 e bënë këtë edhe pas vitit 1933. Shumë prej tyre iu bashkuan partisë për oportunizëm dhe për përfitime personale dhe jo për arsye ideologjike. Ndryshe ishte për ata që iu bashkuan partisë para vitit 1933. Tek anëtarët e hershëm, nacionalizmi dhe antimarksizmi luajtën një rol shumë të rëndësishëm, si dhe bindjet socialiste.
Ajo që tërhoqi shumë njerëz ishte ideja e Volksgemeinschaft (“komuniteti kombëtar”), një koncept që shpesh kombinohej me antikapitalizmin. Rastësisht, kjo është veçanërisht e vërtetë për antisemitët midis anëtarëve të NSDAP-së, të cilët shpesh ndanin edhe ide socialiste. “Mund të duket gjithashtu befasuese që antisemitët mes anëtarëve të partisë që ne studiuam ishin shpesh socialistë në pikëpamje”, shkruan Falter. Rrënjët e lidhjeve midis Volksgemeinschaft, socializmit dhe armiqësisë ndaj hebrenjve mund të gjenden në antikapitalizëm, siç shkruan Hannah Weber në kapitullin e saj shumë të lexueshëm mbi “Anti-semitizmi si një motiv për t’u bashkuar me Partinë”.
Është interesante të theksohet se mjaft anëtarë partie vinin nga “familje socialdemokrate apo me orientim marksist”, siç konfirmon analiza e Falter. Përvoja e Luftës së Parë Botërore formoi gjithashtu shumë nacional-socialistë. “Për qëllime propagandistike”, shpjegon Falter:
“Hitleri dhe NSDAP, me premtimin e tyre për një Volksgemeinschaft që do të kapërcejë antagonizmat klasore, në kombinim me lidhjen midis nacionalizmit dhe socializmit të nënkuptuar në emër të partisë së tyre, shfrytëzuan me sukses dëshirën e shumë gjermanëve për harmoninë dhe unitetin kombëtar që ishte rritur nga përvoja e socializmit të vijës së parë dhe e llogoreve të luftës”.
Nga motivet e përmendura nga ish-anëtarët e partisë pas vitit 1945, socializmi ishte në fakt “ideologjia më e përmendur”. Kjo mund të jetë gjithashtu për shkak të faktit se procedurat e denazifikimit, raportet e të cilave u konsultuan Falter dhe ekipi i tij hulumtues, kishin të bënin me vetë-justifikim – dhe socializmi fillimisht nuk u kundërshtua në periudhën e pasluftës.
Mbi të gjitha, megjithatë, Falter tregon se nuk ka pasur kurrë një motiv të vetëm, mbizotërues që shpjegon pse njerëzit iu bashkuan partisë. Kishte një mori motivesh dhe rrugësh shumë të ndryshme për në NSDAP.
Merita e madhe e studimit të Falterit është se këto motive dhe rrugë nuk janë objekt spekulimi, siç ndodh shpesh, por që vetë-raportet e dëshmitarëve bashkëkohorë vlerësohen sistematikisht duke përdorur metoda moderne shkencore të analizës sasiore të tekstit. Analiza e plotë e këtyre burimeve origjinale nga Falter siguron që studimi i tij shmang rrezikun e ofrimit të shpjegimeve tepër të thjeshta monokauzale./UBTNews/
*Ky tekst (nga Rainer Zitelmann) është përkthyer dhe përshtatur në gjuhën shqipe nga UBT News.
Kuriozitete
Disa fakte që nuk i keni ditur për jetën dhe veprimtarinë e Giorgio Armani
Published
1 day agoon
September 5, 2025By
UBT News
Stilisti italian i modës Giorgio Armani ka vdekur, ka njoftuar kompania të enjten.
Armani, i cili ishte 91 vjeç, ishte sinonim i stilit dhe elegancës moderne italiane. Ai kombinoi talentin e stilistit me zgjuarsinë e një biznesmeni, duke drejtuar një kompani që xhiroi rreth 2.3 miliardë euro (2.7 miliardë dollarë) në vit.
Ai kishte qenë i sëmurë për njëfarë kohe dhe u detyrua të hiqte dorë nga shfaqjet e grupit të tij në Javën e Modës për Burra në Milano në qershor, hera e parë në karrierën e tij që kishte humbur një nga ngjarjet e tij në pasarelë.
Sot ne do të ju sjellim disa fakte interesante nga i ndjeri.
Burri pas një xhakete
Perandoria e ngritur mbi xhaketën dhe kostumet e burrave, si evoluoi duke u kthyer në markë botërore me qindra dyqane dhe 12 etiketa, duke e renditur si stilistin më të pasur.
Mjeku që u bë stilist
Moda nuk ishte zgjedhja e parë; para dizajnimit të veshjeve, studioi mjekësinë. Giorgio Armani braktisi shkollën e modës, për të shkuar ushtar. Pasi punoi si shitës, ai startoi biznesin e tij në vitin 1975, me lekët që shiti makinën e tij V.W Kafer.
Dedikuar burrave
Koleksioni i parë ndryshoi stilin e meshkujve me gamën e ngjyrave neutrale. Ka realizuar mbi 250 kostume për filma, më i njohuri i Richard Gere në ‘American Gigolo’.
Xhaketa Bomber
Armani cilësohet babai i xhaketës Bomber, të cilën e krijoi duke i frymëzuar nga veshjet e policisë që kishte dizenjuar asokohe. Xhaketa u bë aq popullore sa kushdo ka një të tillë në gardërobën e tij.
Shtëpia Armani
Zotëron 12 etiketa: Giorgio Armani, Armani Collezioni, Emporio Armani, Armani Jeans, Armani Exchange, Armani Junior, Armani Casa, Armani Dolci, Armani Caffe, Armani Fiori, Armani Ristorante dhe Hotel Armani në Burj Khalifa në Dubai.
Shitës ëmbëlsirash
Armani ka një linjë të veçantë të quajtur Dolci ku shet çokollata të shijshme, me forma elegante, të cilat prodhohen në Firence. Ëmbëlsirat Armani Dolci, përfshijnë çokollata unike që shiten si edicion i kufizuar për raste të tilla si Shën Valentini dhe Ramazani.
Stilisti më i pasur
Thuajse çdo vit biznesi i tij regjistron shitje të hatshme. Edhe për vitin 2017 ai është renditur i pari në listën e stilistëve më të pasur me 6.6 miliard dollarë.
Kundër anoreksisë
Më 2006, Armani refuzoi modelet anoreksike nga sfilatat, duke u kthyer në mbështetës sidomos ndaj emrave të njohur që shfaqin këtë problem.
Përgatiti: A.Z. /UBT News/
Kuriozitete
Testi treminutësh që mund ta zbulojë se cilët janë të rrezikuar nga Alzheimeri
Published
1 day agoon
September 5, 2025By
UBT News
Testi i ri i trurit, që zgjat vetëm tre minuta, mund t’i identifikojë problemet e kujtesës të lidhura me sëmundjen e Alzheimerit para se të përcaktohet diagnoza, duke rritur shpresat se mund t’i ndihmojë mjekët të dallojnë pacientët që mund të përfitojnë më herët nga trajtimet e reja, ka raportuar The Guardian.
Provat e para kanë treguar se testi, i njohur si “Fastball”, dallon te pacientët me çrregullim të lehtë të aftësive njohëse, gjendje që prek kujtesën, të folurin ose të menduarit, por pa e penguar jetën e përditshme – se kush ka më shumë rrezik për të zhvilluar Alzheimer.
Studime me grupe më të mëdha janë duke u zhvilluar.
“Ky test na tregon se metoda e re pasive për matjen e kujtesës, e ndërtuar për diagnozën e Alzheimerit, mund të jetë e ndjeshme për individët me rrezik të lartë, por ende nuk janë diagnostikuar”, tha doktori George Stothart, neuroshkencëtar në Universitetin Bath.
Testi funksionon si elektroencefalogram. Përmes sensorëve të vendosur në kokë, regjistrohet aktiviteti elektrik i trurit ndërsa pjesëmarrësit shikojnë një sërë imazhesh që shfaqen me shpejtësi në ekran. Para testit, vullnetarëve u tregohen tetë figura, të cilat u kërkohet t’i emërtojnë, pa u thënë t’i kujtojnë. Më pas, çdo i pesti imazh është një nga ato që ata kanë parë më herët.
Rezultatet treguan se personat me MCI amnestik, që prek kujtesën për objekte, reaguan më dobët krahasuar me të rritur të shëndetshëm dhe ata me forma të tjera të MCI. Ky grup është disa herë më i rrezikuar të zhvillojë Alzheimer sesa pacientët me MCI jo-amnestik.
Testi nuk mund të tregojë me siguri se kush do të zhvillojë Alzheimer.
nëse gjetjet konfirmohen në studime më të mëdha, mund të bëhet mjet i vlefshëm për mjekët, ndihmon në përcaktimin se cilët pacientë janë në rrezik të lartë dhe mund të përfitojnë nga ilaçet e reja.
Të gjitha testimet janë kryer në shtëpitë e pjesëmarrësve, gjë që, sipas Stothart, “është e rëndësishme për t’i bërë ato të qasshme dhe për të ulur ankthin e njerëzve”.
Profesori Vladimir Litvak, nga UCL’s Queen Square Institute of Neurology, e quajti “hap të hershëm drejt zhvillimit të testit me vlerë klinike”. Ai shtoi se hapi duhet të jetë vlerësimi i aftësisë së testit për të parashikuar si ndryshon gjendja e pacientit me kalimin e kohës dhe si mund të ndihmojë në vendimet për trajtim.
Edhe doktoresha Julia Dudley nga organizata Alzheimer’s Research UK e mirëpriti zhvillimin.
“Është inkurajuese të shohim studime që eksplorojnë mënyra të reja për të zbuluar problemet e kujtesës. Trajtimet për Alzheimer po tregojnë se janë më efektive kur jepen në fazat e hershme të sëmundjes, diagnoza është thelbësore që njerëzit të përfitojnë”, ka thënë ajo.
Doudley ka shtuar se nevojiten studime më afatgjata dhe me grupe më të mëdha e më të ndryshme.
“Problemet e kujtesës mund të lidhen edhe me gjendje të tjera shëndetësore, jo vetëm me demencën. Kërkimet e ardhshme duhet të shqyrtojnë se si faktorë të tjerë mund të ndikojnë në rezultatet e testit të valëve të trurit dhe si mund të përdoren këto teste krahas mjeteve të tjera të diagnozës, si vlerësimet e aftësive njohëse dhe analizat e gjakut”, përfundoi doktoresha.
Përgatiti: A.Z. /UBT News/
Kuriozitete
Papagalli ‘Xiaogui’ thyen rekordin botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave
Published
3 days agoon
September 3, 2025By
UBT News
Një papagall ka thyer rekordin botëror për njohjen e ngjyrave në kohë të shpejtë. Ai ka arritur që për kohë rekord t’i njoh 10 ngjyra.
Xiaogui, që i përket Qing Feng, ka kapur topat me ngjyra dhe i ka futur ato në shporta të vogla me ngjyrat përkatëse për 33.5 sekonda, duke fituar rekordin botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave nga një papagall.
Ai bëri një gabim gjatë vendosjes së topave, por e korrigjoi shumë shpejt.
Feng e ka adoptuar papagallin kur ishte bebe në vitin 2020, duke thënë se ka kohë që ai kishte shprehur dashurinë për të luajtur me ngjyra, për çka e ka shtyrë atë që ta trajnojë në mënyrë.
Kuriozitete
A mund të udhëtojë ndërgjegjja jonë në kohë? Shkencëtarët thonë se “ndjesitë e barkut” janë kujtime nga e ardhmja
Published
3 days agoon
September 3, 2025By
UBT News
Në tetorin e vitit 1989, një vajzë katërvjeçare u zgjua natën nga një telefonatë dhe një britmë. Ajo doli zbathur në korridorin e ftohtë dhe dëgjoi nënën e saj të thoshte me zë të thyer: “Ai vdiq në një aksident me makinë!”.
Vajza nuk mund të thoshte asgjë, vetëm kujtonte përqafimin e fundit me babanë para se ai të nisej me avion. Në atë çast, e kishte ndjerë se nuk do ta shihte më kurrë gjallë.
Kjo është një nga historitë që njerëzit tregojnë për paranjohjen (gut feeling), aftësinë për të ndier apo “parë” diçka para se të ndodhë.
Shkencëtarja Julia Mossbridge ka mbledhur me dhjetëra rrëfime të tilla, por edhe ajo që në fëmijëri ka pasur ëndrra që janë bërë realitet, nisi të mbante një ditar ëndrrash dhe zbuloi se disa prej tyre ishin parashikime të sakta.
Mossbridge beson se këto përvoja tregojnë se koha nuk është aq lineare sa na duket.
“Nuk është e vështirë të kuptosh paranjohjen,” tha ajo. “Është vetëm e vështirë të besosh nëse nuk e ke përjetuar vetë. Shkencëtarët ende nuk e kuptojnë si funksionon koha. Ne kemi frikë nga e panjohura, nga ideja që realiteti mund të mos jetë ashtu siç e shohim.”
Psikologë e neuroshkencëtarë përpiqen ta shpjegojnë fenomenin, që në gjuhën shkencore quhet perceptim jashtëshqisor. Është ndjenjë e brendshme, e fortë, që diçka do të ndodhë. Në kultura të lashta, shamanët e mistikët e përdornin si mjet për të kuptuar motin apo për të zbuluar rreziqet që vinin. Psikologu Dean Radin shpjegon se ndërgjegjja kapë informacion edhe jashtë rrjedhës së zakonshme të kohës.
Ai ka dekada që studion këtë fushë e thotë: “Në mekanikën kuantike, koha sillet ndryshe nga sa e përjetojmë ne çdo ditë. Mund të ketë diçka në ndërgjegjen tonë që është në gjendje të marrë informacione nga e shkuara ose nga e ardhmja.”
Radin bëri eksperiment interesant. Vullnetarët lidhen me aparate që masnin aktivitetin e trurit, në ekran shfaqeshin imazhe të rastësishme, pozitive (si lindje dielli), negative (si aksidente). Rezultatet treguan se truri i njerëzve “e ndiente” imazhin negativ, para se ta shihte.
Ky eksperiment është përsëritur e ka dhënë të njëjtat rezultate. Më 1995, CIA publikoi dokumente që e mbështesnin këtë fenomen.
Shkencëtarët mendojnë se kjo lidhet me ndërlidhjen kuantike, proces misterioz ku grimcat lidhen mes tyre dhe ndajnë informacion, edhe nëse ndodhen larg në hapësirë apo në kohë.
“Ndoshta truri lidhet me versionin e vet në të ardhmen,” thotë Radin. “Prandaj ndiejmë kujtime për gjëra që nuk kanë ndodhur ende.”
Një shpjegim i tillë do të sqaronte edhe fenomenin e déjà vu, atë ndjenjën e çuditshme se një moment e kemi përjetuar më parë.
Sipas Mossbridge dhe Radin, edhe pse mekanizmi i saktë nuk dihet ende, statistikat tregojnë qartë se paranjohja është reale.

Nepali drejt bllokimit të Facebook, X, YouTube dhe platformave tjera

Ja filmat që ju duhen! Shtatori është muaji ku rikthehet atmosfera e kinemasë

Një tjetër surprizë! Justin Bieber publikon albumin e ri

Conor McGregor, “ylli” i UFC-së, kërkon të bëhet president!

Projekti i fundit i David Bowie, një muzikal i shekullit XVIII

Shega, mrekullia e vjeshtës që duhet shfrytëzuar çdo ditë

Si të ndaloni së krahasuari veten me të tjerët?

A ka Meghan Markle një vajzë sekrete? Dukesha u përgjigjet thashethemeve

Google shmang shitjen, por duhet të ndajë të dhëna me rivalët
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës