

Lajmet
Ankthi i adoleshentëve: Si mund t’i ndihmojmë?
“Ankthi bëhet një çrregullim kur nuk ju lejon të jetoni normalisht, duke kompromentuar ditët tuaja”, shpjegon Vicari.
Published
2 years agoon
By
UBT newsKa nga ata që kanë filluar dalëngadalë të izolohen nga miqtë sepse nuk ndihen të qetë mes të tjerëve, nga ata që nuk e tolerojnë më idenë e të pyeturit ose nuk mund të paraqiten në shkollë kur ka një test në klasë.
Ka nga ata që kanë vështirësi të dalin jashtë, aq sa nuk kanë dalë kurrë nga dhoma e tyre e gjumit pas kufizimeve të vendosura nga pandemia dhe shkollimi në distancë. Ankthi sot është një shoqërues i vazhdueshëm në jetën e shumë adoleshentëve, një nga tiparet më të përhapura të asaj që ekspertët e kanë quajtur “brezi i Covid”.
ANKTHI I PERFORMANCËS
Megjithatë, gjithçka filloi para ardhjes së virusit që ndryshoi botën. Sipas një raporti të Qendrës Amerikane për Kontrollin e Sëmundjeve, që në vitin 2019, 14% e fëmijëve të moshës 12 deri në 17 vjeç vuanin ose kishin vuajtur nga një çrregullim ankthi; të dhëna të konfirmuara edhe nga vlerësimet evropiane, sipas të cilave shëndeti mendor i të rinjve ishte përkeqësuar ngadalë për të paktën një dekadë.
Tashmë kishte shumë arsye për sëmundjen, edhe para virusit: sipas një studimi të Akademisë Amerikane të Pediatrisë, faktorë të ndryshëm kanë kontribuar në rritjen e ankthit gjatë dekadës së fundit, duke përfshirë pritshmëritë e larta dhe presionin për të pasur sukses, shumë më të madh se në të kaluarën.
Për shembull, një sondazh me studentët e vitit të parë të kolegjit, i kryer çdo vit nga Instituti i Kërkimeve të Arsimit të Lartë në Universitetin e Los Anxhelosit, zbuloi se në vitin 2016, 41 përqind e 18-vjeçarëve pranuan se ndiheshin të mbingarkuar nga pritshmëritë dhe sasia e angazhimeve; në vitin 1985 ishte vetëm 18%. Kësaj, sipas ekspertëve amerikanë, i shtohet edhe ndjenja gjithnjë e më e përhapur se bota është një vend i pasigurt dhe i rrezikshëm, por mbi të gjitha përdorimi i rrjeteve sociale.
Adoleshentët janë të ekspozuar ndaj telefonave inteligjentë dhe kompjuterëve çdo ditë për një mesatare prej tetë orë e gjysmë, shumë prej të cilave shpenzohen duke parë postimet dhe videot e bashkëmoshatarëve që shfaqin jetë të shkëlqyera, gjë që i bën ata të ndihen të papërshtatshëm dhe jo mirë. Kështu, që në prag të 2020-ës, kishte kaq shumë fëmijë me ankth performance, frikë nga bota apo ajo e ekspozimit ndaj të tjerëve.
BREZI I COVID
Covid, pra, ishte një detonator i madh ankthi: Nicole Racine, një psikologe në Universitetin e Calgary, Kanada, analizoi të dhënat e mbi 80,000 adoleshentëve gjatë pandemisë dhe vuri re se sot 20% kanë simptoma ankthi, kundrejt një përqindjeje që në vitet e mëparshme ishin mesatarisht rreth 10%.
Një sondazh i fundit nga Laboratorio Adolescence, në një kampion prej mbi 5000 adoleshentësh italianë, konfirmon panoramën jo fort ngushëlluese. Sipas rezultateve, shumica e djemve shpesh ndihen të trishtuar pa arsye, vuajnë nga luhatjet e humorit dhe mbi 40% pranojnë se shpesh ndjehen të shqetësuar ose të frikësuar deri në atë pikë sa të kenë ndjesinë e pamundësisë për të marrë frymë (tek vajzat, problemet psikologjike janë afër 80%). Shkurt, një ankth i vërtetë, shumë i ndryshëm nga ankthi “i mirë” dhe fiziologjik, ai që ndodh përpara një detyre a pyetjeje dhe agjiton, por nuk e pengon njeriun të dalë nga shtëpia dhe të matet me botën.
“Ankthi bëhet një çrregullim kur nuk ju lejon të jetoni normalisht, duke kompromentuar ditët tuaja,” shpjegon Stefano Vicari, kreu i neuropsikiatrisë së fëmijërisë dhe adoleshencës në Spitalin Pediatrik Irccs Bambino Gesù në Romë. «Ankthi ekziston në shumë forma, por të gjitha kanë një ndikim negativ në cilësinë e jetës: ka nga ata që kanë një fobi specifike dhe për këtë arsye, për shembull, nuk mund të ngasin makinën ose të qëndrojnë në hapësira të hapura ose të mbushura me njerëz; ekziston ankthi i ndarjes së atyre që, veçanërisht më të rinjtë, nuk duan të largohen nga familja; ekziston fobia sociale e fëmijëve që nuk dalin kurrë nga shtëpia dhe shmangin çdo kontakt me botën. Pandemia më pas shtoi frikën se mos sëmureshin ose sëmurnin anëtarët e familjes dhe hoqi mjetet e mbrojtjes, siç janë marrëdhëniet me miqtë. Adoleshentët që i kanë kapërcyer më mirë bllokimet e ndryshme, pa zhvilluar çrregullime ankthi, janë ata që kanë mundur të ndjekin rregullisht shkollën dhe të mbajnë marrëdhënie me bashkëmoshatarët e tyre në njëfarë forme.
Edhe pasja e vëllezërve apo motrave ishte mbrojtëse, siç ishte jeta në një shtëpi me hapësira të jashtme dhe në një familje ku leximi dhe dialogu ishin të privilegjuar ndaj përdorimit të mjeteve elektronike”.
ÇFARË (NUK) DUHET TË BËJNË PRINDËRIT
Telefonat celularë dhe mediat sociale nuk ndihmojnë, përkundrazi. Siç thekson Giuseppe Ducci, i Shoqatës Italiane të Psikiatrisë: “Lidhja e tepruar dixhitale çon në një shkëputje nga emocionet: bashkëveprimi me të tjerët pa i parë dhe dëgjuar ata personalisht, thjesht vendosja e pëlqimeve, nuk ndihmon proceset e ndërtimit të personalitetit të nevojshëm në adoleshencë, të cilat kërkojnë një krahasim të drejtpërdrejtë me bashkëmoshatarët. Kjo, e lidhur me mungesën e shkollës – që është konteksti kryesor në të cilin adoleshentët mësojnë të vetërregullojnë emocionet e tyre – ka shkaktuar një rritje të shqetësimit, ku ankthi është vetëm fenomeni më i dukshëm dhe, shpesh, një simptomë e problemeve të tjera».
Me pak fjalë, janë marrëdhëniet me miqtë dhe familjen që i shpëtojnë fëmijët nga ankthi, por ata duhet të kultivohen që nga fëmijëria, në mënyrë që të parandalojnë me të vërtetë shqetësimin.
“Roli i prindërve është thelbësor”, thekson Vicari. “Adoleshentët pa ankth “ndërtojnë” veten që në moshë të re, për shembull duke inkurajuar autonominë, duke mos pranuar asnjë kërkesë në mënyrë që të mësojnë të menaxhojnë zhgënjimin, duke i ndihmuar ata të rregullojnë emocionet pozitive dhe negative në mënyrë që të mos mbingarkohen prej tyre, të mësojnë t’i dëgjojnë dhe t’i respektojnë, por pa dashur të jenë miq me ta: është pikërisht gjatë adoleshencës që do t’u duhet të diferencohen nga prindërit për të gjetur veten e tyre dhe të kenë nëna dhe baballarë që sillen si fëmijë pranë tyre, nuk i ndihmon ata të gjejnë rrugën e tyre dhe mund të sjellë një shqetësim emocional dhe afektiv”. / focus – bota.al
Aktualitet
Lidership, strategji dhe politika publike në një program të vetëm në Master në UBT
Published
13 hours agoon
August 23, 2025By
Driton Iseni
Aftësimin analitik në bërjen e politikave publike dhe përgatitjen tuaj në rolet e lidershipit në rrafshin kombëtar dhe ndërkombëtar për një karrierë të bujshme, ua bën të mundur UBT përmes programit të nivelit master, Politika Publike dhe Menaxhim.
Ky program studimi iu ofron të gjitha mundësitë për të përmbushur synimet tuaja në vlerësimin e opsioneve dhe politikave për shërbimet publike, duke ndërthurur analizën e politikave publike, menaxhimin e financave publike, teknologjinë e informacionit, zhvillimin e lidershipit, menaxhimin e burimeve njerëzore dhe analizimin e të dhënave.
Studentët e nivelit master të programit Politika Publike dhe Menaxhim në UBT, do të kenë mundësi të përfitojnë praktikat më të njohura ndërkombëtare nga ekspertët dhe profesionistët më të mirë që ka vendi nga kjo fushë, e që gjenden në UBT.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte ka siguruar presidentin Volodomyr Zelensky se Aleanca Veri-Atlantike do të vazhdojë të mbështesë Kievin zyrtar në përballje me agresionin ushtarak rus.
Ai në një konferencë për media në Kiev me presidentin e Ukrainës theksoi se ndihma e NATO-së do të vazhdojë të rritet.
“Tri vjet e gjysmë pas pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë, Ukraina vazhdon të qëndrojë e fortë. Dhe miqtë dhe partnerët tuaj në NATO vazhdojnë të qëndrojnë me ju. Mbështetja jonë është e palëkundur dhe vazhdon të rritet. Përfshirë, siç thatë edhe ju, përmes Listës së re të Kërkesave me Prioritet për Ukrainën- PURL- që mbështet një rrjedhë të rëndësishme të armëve vdekjeprurëse amerikane në Ukrainë përmes financimit të ofruar nga Aleatët e NATO-s. Në më pak se një muaj, kjo tashmë ka nënkuptuar 1.5 miliardë dollarë shtesë në pajisje thelbësore, mbrojtje ajrore. Municione. Dhe më shumë. Paketa të mëtejshme do të pasojnë”, tha Rutte.
Ai shtoi se po punojnë së bashku në NSATU, komandën e NATO-s në Gjermani – për të siguruar që forcat ukrainase të kenë atë që u nevojitet.
Rutte ka folur edhe mbi takimin e së hënës në Uashington, së bashku me presidentin e SHBA-së dhe shumë udhëheqës evropianë, për të shfrytëzuar mundësinë për t’i dhënë fund kësaj lufte të tmerrshme dhe për të sjellë paqe dhe siguri pas kaq shumë vuajtjesh.
“Presidenti Trump e ka bërë këtë një përparësi – jo vetëm duke thyer bllokimin me Putin, por duke e bërë të qartë se Shtetet e Bashkuara do të përfshihen në ofrimin e garancive të sigurisë për Ukrainën. Garancitë e forta të sigurisë do të jenë thelbësore – dhe kjo është ajo që po punojmë tani për ta përcaktuar. Në mënyrë që kur të vijë koha që ju të hyni në atë takim dypalësh – të keni forcën e padyshimtë të miqve të Ukrainës pas jush. Duke siguruar që Rusia do të mbështesë çdo marrëveshje. Dhe kurrë, kurrë më nuk do të përpiqet të marrë një kilometër katror të Ukrainës”, tha Rutte.
Bota
Pekini kundërshton tarifat e SHBA-së për tarifat 50% ndaj Indisë
Published
1 day agoon
August 22, 2025By
UBT News
Ambasadori kinez në Indi, Xu Feihong, tha se Pekini kundërshton fuqimisht tarifat e larta të Uashingtonit ndaj Delhit dhe bëri thirrje për bashkëpunim më të madh midis Indisë dhe Kinës.
Xu e krahasoi SHBA-në me një ngacmues, duke thënë se ajo kishte përfituar prej kohësh nga tregtia e lirë, por tani po përdor tarifat si një “kartolinë negociuese” për të kërkuar çmime të tepruara nga vendet e tjera.
“SHBA-të kanë vendosur tarifa deri në 50% ndaj Indisë dhe madje kanë kërcënuar për më shumë. Kina e kundërshton fuqimisht këtë. Heshtja vetëm sa e trimëron ngacmuesin”, tha Xu të enjten, shkruan BBC.
Më parë këtë muaj, Trump vendosi një gjobë prej 25% ndaj Indisë, përveç tarifave prej 25% për blerjen e naftës dhe armëve nga Rusia. Shkalla e re do të hyjë në fuqi më 27 gusht.
Importet e shtuara të naftës së papërpunuar ruse të lirë nga Delhi që nga lufta në Ukrainë kanë shkaktuar një tendosje në lidhjet e saj me SHBA-në dhe kanë ndikuar në negociatat për një marrëveshje tregtare.
India ka mbrojtur blerjet e saj të naftës ruse, duke argumentuar se si një importuese e madhe e energjisë, duhet të blejë naftën më të lirë të disponueshme për të mbrojtur miliona indianë të varfër nga rritja e kostove. Ajo gjithashtu ka theksuar se administrata Biden i kishte thënë Indisë të blinte naftë ruse për të krijuar tregje botërore të energjisë.
Aktualitet
73 raste të dhunës në familje për një javë
Published
1 day agoon
August 22, 2025By
UBT News
Zyra për Mbrojtje dhe Ndihmë të Viktimave, që funksionon në kuadër të Zyrës së Kryeprokurorit të Shtetit, ka trajtuar gjithsej 78 raste të reja gjatë periudhës 15 – 22 gusht 2025, në të gjitha regjionet e Republikës së Kosovës.
Sipas të dhënave zyrtare, pjesa më e madhe e rasteve, konkretisht 73 kanë të bëjnë me dhunën në familje, duke reflektuar edhe njëherë përmasat shqetësuese të këtij fenomeni në shoqëri.
“Përveç rasteve të dhunës në familje, janë trajtuar edhe dy raste të dhunimit, një rast i ngacmimit seksual, një rast i sulmit seksual, një rast i lëndimit të lehtë trupor”, thuhet në njoftim.

Nuk dini çfarë të bëni në fundjavë? Ja disa sugjerime për ju!

Insta360 ka një kamerë të re aksioni Go Ultra

Një vit pas divorcit, ç’po ndodh me Jennifer Lopez?

Ekspertët tregojnë pse natyra e forcon përqendrimin

Zakoni i mëngjesit që ju ndihmon të reduktoni dhjamin rreth barkut

Zhvillohet pajisja e re me bazë diamanti që detekton më lehtë kancerin

Lidership, strategji dhe politika publike në një program të vetëm në Master në UBT

Taylor Swift nuk shkëlqen vetëm në skenë, Zoë Kravitz zbulon “dhuntinë e fshehtë” të saj

Nga Serie A te Liga e Kampionëve, Allegri zbulon objektivat e Milanit këtë sezon
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit