Shkencëtarët kanë regjistruar një sjellje të çuditshme tek një oktapod në laborator, në të cilin sjelljen e tij ia atribuojnë mundësisë që ai të kishte një makth.

Gjatë një muaji, studiuesit panë oktapodin duke u zgjuar nga një gjumë i qetë dhe përpëlitej, një sjellje që pothuajse dukej sikur molusku vuante nga një lloj çrregullimi i gjumit.

Por a kishte vërtet makthe oktapodi? Shkencëtarët kanë dhënë disa shpjegime për sjelljen e tij, të cilën ata e cilësuan si të pazakontë.

Materiali nga laboratori në Universitetin Rockefeller në Nju Jork regjistron katër episode në të cilat Costello, një oktapod insularis, ndërsa me sa duket flinte i qetë në akuariumin e tij, befas fillon të përplasë tentakulat e tij me furi. Në dy prej këtyre episodeve, Costello hedh bojë në ujë një mekanizëm i zakonshëm mbrojtës kundër grabitqarëve të tij.

“Për të gjitha studimet që kemi bërë mbi oktapodët dhe cefalopodët e tjerë, ka ende shumë gjëra që nuk dimë”, vëren Eric Ramos, një studiues postdoktoral në Universitetin e Vermontit.

Sipas asaj që studiuesit përshkruajnë në një para-publikim mbi bioRxiv, i cili ende nuk është vlerësuar, disa nga këto sjellje ngjajnë me reagimet e oktapodëve kur bien në kontakt me një grabitqar të mundshëm në natyrë.

Kjo i bën shkencëtarët të spekulojnë se “kafsha mund të ketë reaguar ndaj një episodi të kujtesës negative ose ka paraqitur një formë parasomnie”, d.m.th. një çrregullim gjumi. Megjithatë, ata vetë pranojnë se nuk mund të nxjerrin një përfundim të caktuar nga vëzhgimi i tyre.

“Ishte vërtet e çuditshme sepse dukej sikur kishte dhimbje për një moment. Dhe më pas, ai u ngrit sikur të mos kishte ndodhur asgjë, duke vazhduar ditën normalisht”, përshkruan Ramos, duke iu referuar episodit të veçantë.

Megjithatë, studiuesit, duke përmendur kërkimet e fundit në një specie tjetër oktapodi, po shqyrtojnë mundësinë që lëvizjet e pakontrollueshme të tentakulës mund të mos jenë të lidhura me “makthet” ose me kujtesën negative, por më tepër si rezultat i plakjes në sistemin nervor.

Në një specie tjetër të oktapodit gjigant të Paqësorit (Enteroctopus dofleini), studiuesit kohët e fundit gjetën një lidhje midis plakjes dhe përkeqësimit të sistemit nervor, me moluskun që u regjistrua në video duke tundur tentakulat e tij sikur të mos kishte kontroll mbi lëvizjen e tyre. Për shkencëtarët kjo lidhet më shumë me moshën sesa me sjelljen mbrojtëse ndaj grabitqarëve.

Dhe në të vërtetë, Costello, speciet e të cilit kanë një jetëgjatësi prej 12 deri në 18 muaj, vdiq menjëherë pas këtyre episodeve. “Nuk e përjashtoj mundësinë që pleqëria të jetë një nga faktorët e incidenteve”, vëren Ramos.

Ka mundësi që sjellje të tilla të duken të pazakonta, por në fakt nuk janë, theksojnë shkencëtarët, duke qenë se nga njëra anë laboratorët nuk i filmojnë oktapodët 24 orë në ditë dhe nga ana tjetër, shumë prej tyre vriten para se të plaken./syri.net/

Ai që dikur ishte një qytet i mbushur me shtëpi, biznese dhe një shkollë “ka mbledhur vetëm pluhur” që nga viti 1983.

Më shumë se 4 mijë njerëz jetuan në Eagle Mountain në kulmin e tij shumë dekada më parë, derisa ngadalë u bë thjesht një vend i zbrazët, shkruajnë mediat e huaja.

Ai qëndron sot në shkretëtirën e Kalifornisë në SHBA, duke u dukur pothuajse njësoj si kur u braktis 40 vjet më parë.

Por tani, qyteti i frikshëm fantazmë pranë “Joshua Tree National Park” së shpejti mund të rikthehet sërish në jetë pasi një blerës misterioz e bleu atë për 22.5 milionë dollarë.

Një kompani e quajtur “Ecology Mountain Holdings” e ka blerë qytetin nga një biznes tjetër, i quajtur “Eagle Mountain Acquisition LLC”.

Dihet shumë pak për blerësit, përveç adresës së biznesit, e cila quhet si Cerritos, Kaliforni – dhe fakti që thuhet se është i lidhur me “Ecology Transportation Services”.

Por, si ndodhi që në radhë të parë të ishte plotësisht i shkretë?

Epo, “Eagle Mountain” ishte më parë një qytet kompanie për “Kaiser Steel” dhe shumica e njerëzve në komunitet ishin të punësuar nga miniera.

Punëtorët që jetonin në zonë bënin shpime në kërkim të mineralit të hekurit dhe madje thyen rekorde për nivelet e prodhimit ditor dikur, raporton SFGATE.

Por kur një nivel i lartë i rezultateve ra, miniera u mbyll dhe një pjesë e madhe e popullsisë u largua.

Ajo kishte arritur të lulëzonte nga fundi i viteve 1940 e tutje përpara se të fillonte përfundimisht të shpërthejë në vitet 1970.

Nga nëntori i vitit 1981, “Kaiser Steel” filloi “heqjen” graduale të minierës dhe pak më vonë mbeti plotësisht i shkretë.

Që atëherë është “ruajtur” kryesisht nga rëra dhe disa punonjës të cilët kanë mbajtur vëzhgim mbi qindra struktura të braktisura në atë që dikur ishte një mjedis idilik.

Atje strehoheshin gjithashtu 438 të burgosur në një burg të sigurisë së ulët që nga viti 1988 e tutje, derisa u detyrua të mbyllej pasi dy burra u vranë në një trazirë në vitin 2003.

Nga Charlotte Meyer

Në vitin 2700 Para Krishtit, arkitekti i parë i njohur i historisë, Imhotep, ndërtoi piramidën e Xhozer, e konsideruar si më e vjetra në botë. Gati në të njëjtën kohë, në Siberi po zhdukeshin mamuthët e fundit në planet. Mijëra vite më vonë, kjo specie vazhdon të shkaktojë kuriozitet dhe magjepsje tek njerëzit.

Tani, projektet e reja synojnë ta nxjerrin kafshën parahistorike nga librat e historisë dhe ta rikthejnë në jetë. Kompania australiane e mishit të kultivuar, Vow, i tregoi publikut një qofte gjigante të prodhuar nga qelizat e kopjuara nga një vigan i tillë i leshtë në një laborator. Sipas tyre, ky top proteinik nga e kaluara mund t’i hapë rrugën për ushqimin tonë të së ardhmes. Në nivelin shkencor, ne kemi tashmë aftësi për të rikrijuar specie që janë zhdukur më pak se 1 milion vjet më parë. Colossal Biosciences, një kompani start-up e themeluar në vitin 2021 nga gjenetisti i Universitetit të Harvardit, Xhorxh Çërç, synon të krijojë elefantë gjigantë leshatorë.

Gjenetikët shpresojnë të integrojnë përfundimisht “mamofantin” e tyre në natyrë, sidomos në Parkun Pleistocen, në rajonin ekstrem verilindor të Siberisë. Në këtë park, Sergei Zimov dhe djali i tij Nikita, janë përpjekur prej 25 vjetësh të rikrijojnë tundrën siç ishte disa qindra mijëra vjet më parë gjatë Epokës Akullnajore, me fusha të gjera me bar të populluara nga barngrënës të mëdhenj.

Renat, bizonët dhe drerët, bredhin tani lirshëm në parkun me një sipërfaqe prej 14.400 hektarë. “Me përparimet teknike të viteve të fundit, mundësia e suksesit në projekte të tilla po bëhet gjithnjë e më e besueshme”- thotë Lionel Kavin, paleontolog dhe kurator në Muzeun e Historisë Natyrore në Gjenevë, dhe bashkë–autor i librit “Ringjallja e specieve?” me biologunevolucionar Nadir Alvarez.

Por sado magjepsëse që mund të jetë, kjo ide nuk i lumturon të gjithë. “Teknikisht, nuk mjafton vetëm që të kesh sukses”– thotë Rezhis Debryjn, paleontolog në Muzeun Kombëtar të Historisë Natyrore në Paris, për të cilin këto krijesa do të mbeten gjithmonë “pseudo-mamuthë”.

Për të, këto përpjekje nuk marrin parasysh periudhën e pas-zhdukjes. “4 mijë vjet më parë, lagështia e klimës shënoi fundin e mjedisit të kësaj specie. Mamuthi u shfaros sepse u zhduk mjedisi në të cilin kishte lulëzuar për gati 1 milion vite. Si mund të mbijetonte në kushte tëtjera?” pyet ai.

Një specie mbart me vete kujtesën e historisë së saj. Që mamuthi të mbijetojë sot, ai duhet të evoluojë në një mjedis stepe. Megjithatë, siç e thekson studiuesi, gjerësitë e larta të Arktikut përbëhen nga tundra moçalore, të cilat janë shumë të lagështa për këtë kafshë.

“Aty ka një bimësi të ulët që nuk mund të ushqejë popullata barngrënësish të mëdhenj, ndaj do të na duhet t’i ushqejmë vazhdimisht dhe t’i zhvendosnim për të shmangur vdekjen e sigurt. Ideja e rikrijimit të stepës duke risjellë në jetë barngrënësit e mëdhenj, mund të tingëllojë e mrekullueshme në letër, por në realitet përbën një përmbysje të shkakut dhe pasojës” thekson eksperti.

Qëndrueshmëria afatgjatë e specieve të ringjallura, nuk është aspak e sigurt. Përveç kësaj vështirësie mjedisore, shkencëtarët përmendim diversitetin gjenetik të nevojshëm për mbijetesën e kafshës. Sipas Debrujn, ky i fundit nuk është i mundur të krijohet artificialisht. Dhe ashtu si njerëzit, edhe këto kafshë mbështeten në transmetimin e brezave për të mësuarin e tyre. Si jetimë dhe pa një strukturë të vërtetë shoqërore, do të pakësoheshin shanset e tyre për të mbijetuar. “Në këtë pikë, ne të pyesim veten se si do të reagonte një vigan i lindur nga një elefant aziatik. Në këtë aspekt mund të kemi surpriza. Dhe pa kafshët që jetonin përkrah mamuthëve dhe që luajtën një rol të rëndësishëm në fiziologjinë e tyre, sjellja e tyre mbetet e paparashikueshme” shprehet Kavin.

Në përgjithësi, rikthimi i specieve të zhdukura mund të jetë një dhuratë e helmatisur. FlorensBurga, filozofe e specializuar në çështjet e kafshëve dhe drejtoreshë kërkimore në Institutin Kombëtar Francez për Kërkime Bujqësore, Ushqim dhe Mjedis, thotë:”Një specie mbart me vete kujtesën e historisë së saj. Imagjinoni sikur të ringjallim një njeri të species Neandertal. Ai do të ishte krejtësisht i çoroditur, sepse nuk ka kujtesën e gjithë këtij moderniteti, zhvillimi shkencor dhe teknik që formëson imagjinatën tonë, referencat tona, kush jemi ne. Një mamut i ringjallur do të ishte edhe më i çorientuar sesa një luan i futur në kafaz”.

Gjithsesi, themeluesit e Colossal kanë një argument bindës në favor të tyre. Ndërsa ndryshimet klimatike po shqetësojnë gjithnjë e më shumë mendjet e njerëzve, ata pretendojnë se kanë jo vetëm zgjidhjen për t’i dhënë fund zhdukjes së specieve, por edhe që kafsha gjigante ka aftësinë të ngadalësojë shkrirjen e permafrostit, duke kufizuar kështu emetimet e gazeve serrë.

“Toka e përhershme e ngrirë, po shkrihet gjithnjë e më shpejt. Sepse paradoksalisht bora që mbulon këtë zonë vepron si një izolim termik. Kjo e pengon tokën të qëndrojë e freskët. Ideja e Colossal, është që t’i dërgojë këta gjitarë të mëdhenj atje që të ngjeshin borën, në mënyrë që të ngadalësohet shkrirja e permafrostit dhe të reduktohen emetimet e gazit metanit” thotë Kavin.

Që të funksionojë projekti, duhet të rifuten në zonë disa qindra mijëra mamuthë. Ndaj Debrujn e sheh atë si asgjë më shumë sesa si një truk publicitar për të tërhequr financime.

Njerëzit janë përgjegjës për një zhdukje të gjashtë masive. Në 130.000 vjet, më shumë se 2.5 milionë specie janë zhdukur nga bota, me 500.000 vetëm 1500 vitet e fundit.

Duke premtuar se do të rikthejë në jetë kafshët, zhdukjen e të cilave ne mund ta kemi shkaktuar ne, kompania prek një nerv të ndjeshëm. Kjo mund të jetë vërtet zgjidhja për zhdukjen e specieve, por është e vështirë të mos shohësh edhe anë negative.

“Duke u përpjekur të na bëjnë të besojmë se do të zgjidhim problemet e biodiversitetit në këtë mënyrë, ata rrezikojnë të inkurajojmë mosveprimin e përditshëm në aspekte të tjera”–thotë Debrujn. Në vitin 2017, një studim i botuar në revistën shkencore “Nature Ecology & Evolution” vlerësoi se kostoja e ri–futjes së zogut me zile në ishullin Chatham, një zog i zhdukur në Zelandën e Re, është 360.000 dollarë vetëm për vitin e parë.

I njëjti dokument thotë se konvertimi i specieve të zhdukura, do të kërkonte 3-8 herë më shumë para sesa për speciet e kërcënuara. Nga ana tjetër, Colossal krenohet se ka mbledhurderi tani mbi 75 milionë dollarë, falë donatorëve të mëdhenj si Paris Hilton dhe Tomas Tull, ish-kreu i kompanisë së prodhimit të vitit 2018 “Jurassic World:Fallen Kingdom”. Këto shifra ngrenë pikëpyetje mbi prioritetet financiare që i janë dhënë botës së gjallë.

Marrë me shkurtime nga “Worldcrunch” – Bota.al

Komuniteti evropian më 26 maj të vitit 1986, miraton flamurin evropian, simbol i Bashkimit Evropian, por edhe i identitetit në kuptim më të gjerë.

Flamuri evropian përbëhet nga 12 yje të arta në një rreth me sfond blu.

Yjet simbolizojnë idealet e bashkimit, solidaritetit dhe harmonisë mes popujve të Evropës. Numri i yjeve nuk lidhet me numrin e shteteve anëtare të BE-së, edhe pse rrethi është simbol uniteti.