Aktualitet

​Kush humbi e kush fitoi në pandemi, parashihet vit i vështirë ekonomik edhe në vitin 2021

Published

on

Përveç shëndetit publik, pandemia Covid-19 në vitin që lamë pas goditi edhe ekonominë e vendit, në masë të madhe disa veprimtari të bizneseve dhe punëtorët e sektorit privat.

Masat kufizuese ndaj bizneseve, ndikuan që të bie qarkullimi vjetor mbi 1.2 miliard euro, dhe u shuan mijëra veprimtari të bizneseve. Kësisoj si pasojë e pandemisë humbën punën mbi 60 mijë punëtorë sipas Agjencisë së Statistikave.

E në anën tjetër mbështetja e shtetit ishte e vonuar, e paktë dhe e ndarë në mënyrë të barabartë. Kjo formë e mbështetjes është kritikuar nga njohës të ekonomisë, të cilët parashikojnë një rënie të rritjes ekonomike deri 8 për qind, si dhe vit të vështirë për ekonominë edhe më 2021.

Hulumtuesi në Institutin GAP, Blend Hyseni thotë për KosovaPress se qeveria e ardhshme duhet të hartojë një strategji ekonomike për të dalë nga kjo krizë ekonomiko-sociale. Hyseni ka treguar për veprimtaritë e bizneseve të cilat pësuan humbje të mëdha financiare në pandemi dhe ato që nuk kanë ndier krizën dhe shënuan rritje të të hyrave.

“Kemi disa biznese që janë përballur me kufizime të orarit ose hapësirës së operimit që kanë pasur rënie në të hyra, por prapë kanë mundur me operua me një pjesë të kësaj kohe gjatë pandemisë, si dhe kemi një pjesë tjetër të bizneseve që kanë vazhduar punën pothuajse në rrjedhja normale. Prandaj, këto masa ose këto kufizime të ndryshme ndaj bizneseve kanë bërë që edhe kjo krizë mos me qenë e njëjtë me të gjitha bizneset. Kjo shihet edhe në deklarimin e qarkullimit në Administratën Tatimore të Kosovës. Industria e artit, arkëtimit dhe rekreacionit që është prekur më së shumti nga masat kufizuese ka rënie të qarkullimit deri në 80 për qind. Pastaj vijnë këto aktivitetet e patundshmërisë, transporti, magazinimi, akomodimi, restorantet të cilat kanë pasur rënie 43-44 për qind. Pastaj janë kategoritë tjera që kanë pasur më pak masa kufizuese ndaj tyre e deri te ato që nuk kanë pasur kufizime fare siç janë barnatoret ose furnizimi me energji elektrike me ujë e këto të cilat kanë pasur rritje të të hyrave gjatë kësaj periudhe. Në anën tjetër ndihmesa e qeverisë po ashtu nuk ka marrë për bazë këto humbje të bizneseve dhe ka qenë e barabartë për të gjithë. Një ndër ndihmesat e fundit që është dhënë nga Qeveria është kjo pjesa e 60 milionë euro që është dhënë në bazë të numrit të punëtorëve dhe jo në bazë të dëmit ekonomik”, thekson ai.

Një gjë pozitive e Ligjit për rimëkëmbje ekonomike, sipas Hysenit që edhe ka marrë mbështetjen nga të gjitha partitë politike, është ajo e rritjes së garancionit për fondin për garanci kreditore, i cili i mundëson për vitin e ardhshëm me shpresë të rriten investimet. Megjithatë, ai po parash një vit të vështirë të përballueshëm më 2021.

“Viti 2021 do të jetë i vështirë i përballueshëm për bizneset, për shkak që është një borxh i akumuluar gjatë gjithë vitit që padyshim se do të reflektohet në vitin e ardhshëm. Sa do të jetë e vështirë do të varet kur fillohet vaksinimi i qytetarëve”, thotë Hyseni.

Profesori universitar, Muhamet Sadiku ka thënë për KosovaPress se pandemia ka bërë goditje të madhe edhe në sferën ekonomike për të gjitha shtetet në botë dhe në veçanti ndikim negativ ka pasur në shtetet e vogla siç është Kosova dhe vendet në zhvillim.

Prandaj ka kërkuar nga qeveria strategji dhe ofertë ekonomike për ta ringjallë ekonominë dhe punësimin, pasi siç thotë vendin e punës e kanë humbur rreth 80 mijë punëtorë. Krahas saj profesori Sadiku ka thënë se nevojitet edhe inkorporimi i fondeve ndërkombëtare.

“Nevojat më të mëdha janë për të gjeneruar ofertën në treg, për të bërë ringjalljen e bizneseve, për të ringjallur punësimin, për të ringjallur këmbimin tregtar, për të përmirësuar jetën sociale të popullatës. Unë kam parasysh se qeveria ka bërë përpjekje me mjetet që i ka, të bëjë një infuzion social në Kosovë. Të bëjë një infuzion për bizneset e veta, por jashtë loje për fat të keq në këtë strategji po e quaj të rimëkëmbjes ka mbetur inkorporimi i fondeve të jashtme të cilat do të jenë të konsiderueshme në ringjalljen ekonomike të shteteve në përgjithësi, por sidomos të shteteve të Ballkanit perëndimor. Prandaj, është e nevojshme që krahas kësaj përpjekje nacionale për të reaguar, për të zbutur pasojat në nivelin e bruto produktit dhe në nivelin e punësimit. Kosova duhet medeomos që edhe pjesën e fondeve ndërkombëtare t’i inkorporojë dhe vërtet të kemi një strategji të qartë, të qëndrueshme, e cila nuk do të vlejë për tre-katër muaj, por një strategji e cila do të aplikohet në dy tre vjetët e fundit në mënyrë që Kosova të kthehet në një pozitë normale që ishte para se të fillonte kjo sëmundje…03’43 Kosova do të duhej ta bënte sa më shpejtë një analizë gjithëpërfshirëse mbi pozitën e ekonomisë pas veprimit të pandemisë, pozitën në sektor të punësimit, në sektor të mbrojtjes sociale. Vlerësimet janë se gjatë kësaj periudhe rreth 80 mijë njerëz e kanë humbur punën, dhe kërkohet që me analiza të mëtutjeshme të targetohet kjo goditje e madhe sociale e cila ka ndodhur në Kosovë”, thotë ai.

Profesori Sadiku shton se nëse vazhdon ky trend i ndikimit të pandemisë me këtë goditje mund të ketë rënie të rritjes ekonomike rreth 8 për qind, që është mjaft serioze në rastin e Kosovës.

Këtë rënie ekonomike dikush po e ndërlidhë edhe me krizën politike.Ish-kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu thotë se Kosova nuk ka luks t’i ketë tri qeveri brenda një viti.

“Dështimi politik në vitin 2020 në Kosovë, duhet një mësim i cili nuk duhet të përsëritet në të ardhmen. Kosova nuk e ka komoditetin dhe luksin që brenda një viti kalendarik t’i ketë tri qeveri, një shtet i varfër, një shtet i ri dhe besoj që kjo e dëmton ardhmërinë dhe ngufat perspektivën për qytetarët e Kosovës. Dua të besoj që çdo qeveri që do të vjen në të ardhmen do ta kthejë faqen e historisë drejt ardhmërisë dhe jo nga e kaluara. Ekonomia e dijes, shëndetësia, sundimi i rendit dhe ligjit duhet të jenë shtyllat kryesore, por mbi të gjitha këto do të mund të jenë objektiva. Megjithatë, në qoftë se nuk do të arrihet uniteti politik, atëherë do të jemi një vend që mund të jemi i shpallur i dështuar. Këtë nuk e meriton sakrifica e luftës, këtë nuk e meritojnë qytetarët e Kosovës. Rinia e Kosovës meriton një perspektivë dhe një ardhmëri më të ndritshme”, deklaron Gërxhaliu.

Më 13 mars 2020 që kur u paraqiten dy rastet e para me Covid-19 në Kosovë vendi sikur shtetet tjera mori masa për mbyllje totale deri më 1 qershor. Nevojat për një mbështetje nga shteti për qytetarët, punëtorët dhe bizneset ishte e madhe, por që nga ajo kohë u miratuan vetëm dy pako, Pakoja emergjente fiskale dhe së voni Ligji për rimëkëmbje ekonomike që mundëson edhe tërheqjen e 10 për qind të Trustit.

Në këtë kohë nuk qëndruan mirë financiarisht edhe disa ndërmarrje publike, Telekomi i Kosovës, “Trepça” dhe disa të tjera. Në atë kohë pati shkarkime të anëtarëve të bordeve dhe emërime nëpër ndërmarrje publike nga Qeveria Kurti, që kësisoj vazhdoi edhe me Qeverinë Hoti.

Viti 2020 e karakterizoi Kosovën edhe me tkurrje të të hyrave buxhetore, që janë paraparë të jenë mbi 300 milionë euro. Si rrjedhojë e këtyre zhvillimeve deficiti tregtar në llogarinë e mallrave gjatë kësaj periudhë regjistroi vlerën prej 2.26 miliardë euro që paraqet një rënie vjetore prej 11.4 për qind. 

Bota

Gjermania do t’i mbyllë 3 konsullata iraniane, pas ekzekutimit të shtetasit gjermano-iranian

Published

on

By

Gjermania do t’i mbyllë që të tri konsullatat iraniane në Gjermani, si përgjigje ndaj ekzekutimit të shtetasit gjermano-iranian, Jamshid Sharmahd, nga Irani, tha të enjten vonë ministrja e Jashtme e Gjermanisë, Annalena Baerbock.

Ne e kemi bërë të qartë vazhdimisht se ekzekutimi i një shtetasi gjerman do të ketë pasoja serioze”, tha Baerbock në Nju Jork.

Prandaj, kam vendosur t’i mbyllë që të tri konsullatat iraniane në Frankfurt, Munih dhe Hamburg”, shtoi ajo.

Baerbock theksoi se marrëdhëniet e Gjermanisë me Iranin kanë “rënë më poshtë se në pikën e ulët”, pas ekzekutimit të Sharmahdit në Teheran më 28 tetor.

Baerbock tha se ekzekutimi i Sharmahdit tregon se “regjimi i padrejtësisë” në Iran vazhdon të veprojë me brutalitet.

Që të gjithë 32 punonjësit në tre konsullatat duhet të largohen nga vendi, përveç nëse kanë shtetësi gjermane.

Ambasada iraniane në Berlin nuk preket nga ky urdhër.

Irani thirri në takim të ngarkuarin e Gjermanisë me punë në Teheran për të protestuar ndaj vendimit “të padrejtë” të Gjermanisë, njoftuan media shtetërore më 31 tetor.

Media shtetërore iraniane tha se Sharmahd u ekzekutua pasi ishte dënuar për kryerjen e sulmeve terroriste.

Ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araqchi, tha të qenit i pasitur me pasaportë gjermane nuk i jep askujt imunitet.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, iu bashkua Baerbockut për ta dënuar fuqishëm ekzekutimin e Sharmahdit, duke e quajtur atë “skandal” për Qeverinë iraniane.

Zëvendës i dërguarit të posaçëm, Abram Paley, nga Zyra e Dërguarit të Posaçëm të SHBA-së për Iranin, përshëndeti vendimin e Gjermanisë për mbylljen e tri konsullatave iraniane.

Ne qëndrojmë të bashkuar me komunitetin ndërkombëtar për të mbajtur përgjegjës regjimin”, tha ai në X, duke e cilësuar ekzekutimin e Sharmahdit si “të padrejtë”.

Sharmahd, 69 vjeç, akuzohej nga Irani se udhëhiqte një grup promonarkist, për të cilin Teherani beson se ishte përgjegjës për një sulm vdekjeprurës me bombë në vitin 2008, si dhe për planifikimin e sulmeve të tjera në vend.

Katërmbëdhjetë iranianë dhe 210 të tjerë u plagosën në sulmin në xhaminë Sayyid al-Shuhada Husseiniya në Shiraz, gjatë një ceremonie për ta nderuar imamin Hussein, imamin e tretë të myslimanëve shiitë.

Ministria e Inteligjencës e Iranit e akuzoi Sharmahdin për planifikimin e sulmit, një akuzë të cilën familja e tij e hodhi poshtë si “qesharake”./REL/

 

Continue Reading

Bota

Në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2024, ndryshimet klimatike duket se kanë humbur vëmendjen që patën katër vite më parë

Published

on

By

Në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së të vitit 2024, ndryshimet klimatike duket se kanë humbur vëmendjen që patën katër vite më parë, pavarësisht nga ndikimi gjithnjë e më i dukshëm i tyre në jetën e përditshme dhe ekonominë e vendit.

Fushatat aktuale janë të fokusuara kryesisht te çështjet si ekonomia, imigracioni dhe politika e jashtme – tema që votuesit dhe kandidatët i shohin si më urgjente për momentin. Ka disa arsye pse klima ka rënë nga përparësitë kryesore të debatit zgjedhor:

Përparësitë ekonomike: Me rritjen e inflacionit dhe pasigurinë ekonomike, votuesit po shqetësohen gjithnjë e më shumë për çështjet që lidhen drejtpërdrejt me portofolin e tyre, si çmimet e produkteve ushqimore, kostot e energjisë dhe sigurimi i vendeve të punës. Këto shqetësime ekonomike shpesh përballen me strategji afatshkurtra, të cilat disa kandidatë po i vendosin përpara temave më afatgjata si ndryshimi i klimës.

Ndikimi i stuhive dhe fatkeqësive natyrore: Edhe pse moti ekstrem, si uraganet Helene dhe Milton, ka treguar përmasat e pasojave të ndryshimeve klimatike, politika rreth klimës nuk ka qenë prioritet në debatet kryesore të fushatës. Për shumë votues dhe politikanë, ka ende një distancë midis përvojave lokale të motit ekstrem dhe bisedave mbi politikat komplekse të klimës, të cilat shpesh shihen si sfida ndërkombëtare.

Konteksti ndërkombëtar: Pas zgjedhjeve në SHBA, liderët botërorë do të takohen në Baku për COP29, ku SHBA, si emetuesi i dytë më i madh i gazeve serrë, pritet të luajë një rol kyç. Me gjithë këto pritshmëri, diskutimet mbi klimën në SHBA janë të fragmentuara dhe shpesh të kufizuara nga ndasitë politike të brendshme, duke mos arritur të kenë një efekt domethënës në fushatën presidenciale.

Politikat aktuale për klimën: Pavarësisht shqetësimeve të ngritura nga shkencëtarët dhe OKB-ja për rritjen e temperaturës globale, shumica e kandidatëve kanë zgjedhur të qëndrojnë në tema më të prekshme për votuesit në afat të shkurtër, pa i theksuar politikat klimatike. Ky kontrast me vitin 2020 tregon se ndërkohë që çështjet klimatike mbeten kritike, ato nuk kanë të njëjtin ndikim të drejtpërdrejtë në zgjedhje si temat e tjera me peshë aktuale.

Ndërsa bota pritet të marrë vendime kyçe për klimën, Shtetet e Bashkuara mbeten në një udhëkryq: me ndasi në prioritetet e politikës së brendshme dhe nevojën për një rol të fortë ndërkombëtar në përballjen me krizën klimatike. Rezultati i zgjedhjeve të nëntorit pritet të ketë ndikim të madh në qasjen e SHBA-së ndaj politikave klimatike globale për vitet që do të vijnë.

Continue Reading

Aktualitet

Të bllokuar në makina: Pse përmbytjet e Valencias rezultuan kaq vdekjeprurëse

Published

on

By

Ndërsa Spanja po përpiqet të ringrihet nga përmbytjet që goditën juglindjen e vendit këtë javë, shumë po pyesin pse numri i të vdekurve, i cili aktualisht është mbi 200, është kaq i lartë.

Pothuajse të gjitha vdekjet e konfirmuara deri më tani kanë qenë në rajonin e Valencias në brigjet e Mesdheut, shkruan BBC.

Disa zona janë shkatërruar veçanërisht: qyteti i Paiporta, me 25,000 banorë, raportoi të paktën 62 vdekje.

Ka të ngjarë të kenë kontribuar faktorë të ndryshëm, duke përfshirë bllokimin e shoferëve në makinat e tyre, planifikimin e dobët nga zyrtarët dhe reshjet ekstreme që përkeqësohen nga ndryshimet klimatike.

Agjencia e mbrojtjes civile, e mbikëqyrur nga qeveria rajonale, lëshoi ​​një alarm urgjent për telefonat e njerëzve në dhe rreth qytetit të Valencias pas orës 20:00 me orën lokale të martën, kohë në të cilën uji vërshoi me shpejtësi duke u ngritur në shumë zona dhe në disa raste tashmë duke bërë kërdi.

Një numër i madh i viktimave ishin në rrugë, në shumë raste duke u kthyer nga puna, kur ranë përmbytjet.

Pamjet video tregojnë se si vala e parë e përmbytjeve vërsho përmes Paiporta ndërsa makinat po qarkullonin ende. Megjithëse reshjet ishin më të mëdha në zona të tjera, si Utiel dhe Chiva, gjeografia e Paiporta, me një përroskë që kalonte në qendër të saj, e bëri ndikimin e përmbytjes veçanërisht shkatërruese.

Kryebashkiaku Maribel Albalat tha se qyteti ishte i papërgatitur sa i përket planifikimit, me shumë banesa përdhese. Gjashtë banorë të një shtëpie të të moshuarve vdiqën kur uji i përmbytjes hyri në ndërtesë kur ata ishin ende në katin e parë.

Continue Reading

Aktualitet

Tragjedi në Orlando: 2 të vdekur dhe 6 të plagosur nga të shtënat gjatë festimeve të Halloween-it

Published

on

By

Dy persona u vranë dhe gjashtë të tjerë u plagosën pasi një adoleshent qëlloi me armë në dy lokacione në qendër të Orlandos ku turma të mëdha ishin mbledhur për të festuar Halloween, tha shefi i policisë së qytetit të premten herët.

Një i dyshuar 17-vjeçar u arrestua, tha shefi i policisë Eric Smith në një konferencë shtypi, përcjellë UBTnews.

Viktimat e të shtënave ishin të moshave nga 19 deri në 39 vjeç, sipas policisë. Dy nga gjashtë viktimat e mbijetuara janë shtruar në spital në gjendje kritike, tha zëdhënësi i Qendrës Mjekësore Rajonale Orlando, Marlei Martinez për CNN të premten në mëngjes.

Sulmi ishte një shembull tjetër i të shtënave me armë zjarri që ndërprenë jetën e zakonshme amerikane, nga rrugët e paradës te kthimet në kampus te a natën jashtë në qytet.

Ky është vrasja e 27-të masive në Florida këtë vit. sipas Arkivit të Dhunës me Armë, me më shumë se 400 në mbarë vendin. CNN përkufizon një të shtëna masive si një incident ku të paktën katër persona u qëlluan, duke përjashtuar sulmuesin.

Rreth 100 oficerë po punonin një detaj në zonë, gjë që lejoi një përgjigje të shpejtë, por nuk dukej se e pengonte qëlluesin, tha Smith.

Sidoqoftë  mendësia e tij, ai do të gjuante pa marrë parasysh se çfarë”, tha Smith. “Ai eci nga oficerë të shumtë. Atij nuk i interesonte vërtet.

Policia po zhvillon hetime për të zbuluar nëse viktimat ishin rastësisht apo nëse kishin ndonjë lidhje me të dyshuarin. Sipas video-inçizimeve, duket se në një moment të caktuar, i dyshuari kalon pranë një prej viktimave, pastaj kthehet dhe qëllon.

Kjo ka ngritur dyshime nëse viktima mund të ketë qenë e njohur për të dyshuarin apo nëse sulmi ka qenë i motivuar nga ndonjë konflikt personal. “A e njihte viktimën? A ishte një takim i rastësishëm apo lidhej me ndonjë mosmarrëveshje të mëparshme? Këto janë pyetje që janë pjesë e hetimeve,” tha Smith.

Incidenti ndodhi gjatë festimeve të Halloween-it, një nga netët më të ngarkuara të vitit për qytetin, ku mblidhen mijëra njerëz ku deri në 100,000 persona mund të ishin prezentë atë natë.

Pamjet e marra nga kamerat e sigurisë tregojnë se i dyshuari hapi zjarr në vendin e parë dhe më pas u përzi me turmën, duke tentuar të largohej nga vendi i ngjarjes. Më vonë, në një vend të dytë, policia ndërhyri dhe arriti ta ndalonte të dyshuarin disa momente pasi ai kishte qëlluar sërish.

Hetimet vazhdojnë për të përcaktuar motivin dhe për të siguruar që të gjitha detajet e ngjarjes të sqarohen plotësisht.

Continue Reading

Të kërkuara