Sot, më 3 shkurt, shënohet 8-vjetori i ndarjes nga jeta të njërit prej kolosëve të letërsisë shqipe, Dritëro Agolli. Shkrimtari, poeti dhe publicisti i njohur, që la pas një trashëgimi të pasur dhe të pashlyeshme në letërsinë shqiptare, u nda nga jeta në moshën 85-vjeçare, duke lënë pas një krijimtari të paçmuar që do të mbetet gjithmonë e pranishme në zemrat e lexuesve.

Dritëro Agolli lindi më 13 tetor 1931, në fshatin Menkulas të Devollit, dhe që nga rinia e tij e hershme, i dha frymë dhe shije të veçantë kulturës shqiptare. Mësimet e para i mori në vendlindje, e më pas vazhdoi gjimnazin në Gjirokastër, një qytet me një histori dhe traditë të pasur arsimore. Pasi përfundoi arsimin e mesëm, Agolli u ndje i ftuar për të ndjekur studimet e larta në Fakultetin e Arteve të Shën Petersburgut, ku mësoi dhe zhvilloi pasionin e tij për letërsinë.

Puna e tij si gazetar dhe si kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, e formoi edhe më tej si një figurë të rëndësishme të jetës kulturore dhe letrare shqiptare. Për 30 vjet, ai ishte gjithashtu deputet, duke kontribuar në jetën politike të vendit. Megjithatë, ai do të mbetet i paharruar për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në letërsinë shqipe.

Krijimtaria e Dritëro Agollit është jashtëzakonisht e pasur dhe e larmishme, duke përfshirë poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, dhe skenarë filmash. Vepra e tij më e njohur dhe më e dashur nga shqiptarët është “Nënë Shqipëri” (1975), një poezi epike që pasqyron me forcë dhe ngjyra figurën e Atdheut, me të gjitha vështirësitë dhe heroizmin që e shoqëruan atë në periudha të ndryshme të historisë. Po ashtu, në një sërë poemash dhe vjershash, ai pasqyron frymën e Luftës Nacionalçlirimtare dhe ndihmoi në ruajtjen e kujtesës historike të kombit.

Në prozë, Agolli ka lënë vepra të paharruara, mes të cilave “Komisari Memo” dhe “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo”. Këto romane, të cilat pasqyrojnë ngjarje dhe karaktere të jetuara gjatë periudhës së komunizmit, janë bërë gjithashtu pjesë e kinematografisë shqiptare, duke u ekranizuar me sukses.

Poezia e tij e fundit, “Prit edhe pak”, ishte një dhuratë e ngrohtë për bashkëshorten Sadije dhe pasqyronte një dashuri të thellë dhe të pastër, një pasqyrë e jetës së tij personale dhe një shprehje e ndjenjës së një njeriu që ka kaluar shumë, por gjithmonë ka mbajtur shpresën dhe optimizmin.

Dritëro Agolli është njohur dhe vlerësuar me shumë çmime dhe nderime, duke përfshirë titullin e lartë “Nderi i Kombit”, shpalljen Qytetar Nderi i Tiranës në vitin 2003, si dhe katër çmime të Republikës. Ai gjithashtu është anëtar i Akademisë së Firences “Muzat” në Itali dhe ka qenë një shembull i jashtëzakonshëm i përkushtimit për letërsinë dhe kulturën shqiptare.

Shkrimtari i njohur u nda nga jeta më 3 shkurt 2017, por emri dhe vepra e tij jetojnë ende si një dritë që ndriçon rrugën e letërsisë shqipe. Përmes veprave të tij, Dritëro Agolli mbetet një figurë e paharruar, një nga shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë shqiptare dhe një pasuri e patjetërsueshme e kulturës sonë.

Një fragment nga poezia e Dritëro Agollit “Nënë Shqipëri”, e njohur për pasqyrimin e dashurisë dhe nderimit të tij për atdhenë, është si vijon:

“Nënë Shqipëri, ti më dhe jetën,
Gjaku yt më bëri burim,
Për ty luftova, për ty vdes,
Ty të kujtoj, ty të shkruaj, Shqipëri!”

“Nënë Shqipëri, ti nderove emrin,
Ti më mësove të jetoj,
Dhe kur kam rënë, ti më ngrite,
Për ty çdo fjalë është një betim.”

“Nënë Shqipëri, ti je në çdo hap,
Në çdo shteg, në çdo rrugë,
Mbi gjithçka, ti më mban të gjallë,
Në zemrën time, ti je një zog.”

Më 31 janar 1920, përfunduan punimet e Kongresit të Lushnjës, një ngjarje historike që luajti një rol të rëndësishëm në ruajtjen e integritetit territorial të Shqipërisë pas mbarimit të Luftës së Parë Botërore. Kongresi u mbajt në një kohë kur shteti shqiptar ishte në rrezik nga copëtimi territorial, për shkak të vendimeve të marrë nga Konferenca e Paqes në Paris, dhe kërcënimeve të mundshme nga fuqitë e huaja.

Më 21 janar 1920, në Lushnjë u mblodhën dhjetëra përfaqësues nga të gjitha trojet shqiptare për të diskutuar për fatin e kombit dhe për të siguruar sovranitetin e Shqipërisë. Kongresi ishte një mundësi për të ripohuar pavarësinë e shtetit shqiptar dhe për të kundërshtuar kufizimet që mund të vendoseshin nga jashtë. Ai kishte për qëllim mbrojtjen e integritetit territorial dhe të ardhmen e shtetit shqiptar në një periudhë pasigurie dhe tensionesh ndërkombëtare.

Në krye të Kongresit të Lushnjës u zgjodh Aqif Biçakçiu, me nënkryetar Sotir Peci dhe sekretarë Kostaq Kota e Ferid Vokopola. Gjatë punimeve të kongresit, një nga diskutimet kryesore ishte përgatitja e një note proteste ndaj qëndrimeve të Konferencës së Paqes mbi kufijtë e Shqipërisë, një hap i rëndësishëm për të demonstruar kundërshtimin ndaj vendimeve të mundshme që cenonin integritetin e vendit.

Kongresi miratoi një akt kushtetues që ripohon sovranitetin e Shqipërisë dhe emëroi një qeveri të re, me Sulejman Delvinën si kryeministër. Ai gjithashtu zgjodhi organet më të larta të shtetit, si Këshillin e Lartë dhe Këshillin Kombëtar, që do të ushtronin funksionet e shtetit derisa të vendoseshin strukturat përfundimtare të regjimit.

Kongresi i Lushnjës është konsideruar një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e kombit shqiptar, pasi shënoi një moment të rëndësishëm në mbrojtjen e pavarësisë dhe sovranitetit të Shqipërisë në një periudhë të pasluftës, kur vendi ishte në një gjendje të brishtë politike dhe territoriale. Ai e forcoi shtetin shqiptar dhe kontribuoi në konsolidimin e pavarësisë së tij./UBTNews/