Muzeu Historik Kombëtar organizoi sot një aktivitet përkujtimor në nderim të muzikantit dhe atdhetarit të njohur shqiptar Spiridon Ilo, i cili lindi më 30 shtator 1876, në qytetin e bukur të Korçës. Kjo ngjarje shënon jo vetëm një përkujtim të veprës së tij, por edhe një rikujtim të rëndësisë së tij në historinë kulturore dhe patriotike të Shqipërisë.

Spiridon Ilo, që në moshë të re, mërgoi drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ku, përveç angazhimeve të tij të përditshme, ndjente një pasion të madh për muzikën. Ai ndoqi studimet e larta për muzikë, duke forcuar kështu njohuritë dhe aftësitë e tij artistike. Ai ishte shqiptari i parë që ngriti një firmë për pllakat e gramafonit, një hap revolucionar për kultivimin e kulturës muzikore shqiptare në diasporë. Me entuziazëm, ai regjistroi një numër të madh këngësh patriotike dhe popullore, duke kontribuar kështu në ruajtjen dhe promovimin e traditës muzikore shqiptare.

Në vitin 1923, Ilo themeloi shoqërinë e parë diskografike që nxirrte këngë shqip, duke luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kulturës shqiptare gjatë viteve 1920-1940. Ai nuk ndaloi së punuari për muzikën dhe identitetin shqiptar; një nga arritjet më të rëndësishme ishte regjistrimi i parë i Himnit Kombëtar të Shqipërisë, një veprim që përfaqësonte një ngjarje historike për kombin tonë. Regjistrimi, me numër E-3948, u realizua me zërin e tij dhe të tenorit arbëresh Giuseppe Mauro, duke e kthyer këtë moment në një kujtim të paharrueshëm për të gjithë shqiptarët.

Në vitet ’20, Spiridon Ilo botoi dhe shpërndau kartolina me tema patriotike, si dhe krijoi komedinë “Vërtet ëndërr” dhe përmbledhjen me këngë patriotike “Dëshirat e zemrës”. Pas një periudhe të gjatë në diasporë, ai u rikthye në Rumani dhe, në vitin 1926, vendosi përfundimisht në Korçë, qytetin e tij të lindjes. Më 1 prill 1945, iu akordua pensioni si Patriot i Rilindjes Kombëtare, një njohje e merituar për kontributin e tij të jashtëzakonshëm.

Një nga veprat e tij më të çmuara ishte sjellja e kallëpeve të pllakatave të gramafonit në Shqipëri, të cilat në vitin 1946 ai ia dhuroi Komitetit Ekzekutiv, duke i siguruar kështu trashëgiminë kulturore vendase. Spiridon Ilo ndërroi jetë në Korçë në vitin 1950, por veprat dhe kontributet e tij do të mbeten gjithmonë një pjesë e rëndësishme e historisë sonë kombëtare. Në përkujtim të tij, ne rikujtojmë jo vetëm veprën e tij, por edhe pasionin e tij të paepur për atdhenë dhe kulturën shqiptare./UBTNews/

Tema e këtij viti për Ditët Evropiane të Trashëgimisë Kulturore është “Rrugë, Rrjete dhe Lidhje”. Kjo iniciativë, që promovon vlerat e trashëgimisë kulturore, ka sjellë një ngjarje të veçantë në qytetin historik të Elbasanit.

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Korçë, në sektorin e Elbasanit, organizoi një tur të veçantë, që ka për qëllim ofrimin e një përvoje të pasur kulturore për turistët vendas dhe të huaj. Specialistët e DRTK Korçë shoqëruan vizitorët nëpër atraksionet më të rëndësishme turistike dhe Monumentet e Kulturës të qytetit, duke ofruar shpjegime të detajuara mbi rëndësinë historike dhe kulturore të çdo objekti.

Ky “udhëtim i shkurtër” ishte një mundësi unike për turistët për të kuptuar dhe vlerësuar trashëgiminë kulturore të Elbasanit. Vizitorët kishin mundësinë të eksploronin rrjetet dhe lidhjet historike që e bëjnë këtë qytet një pikë të rëndësishme në historinë dhe kulturën e rajonit.

Me çdo hap nëpër rrugët e ngushta dhe sheshin e qytetit, ata zbuluan historitë e përjetshme të kalasë së Elbasanit, kishave dhe xhamive, që flasin për një trashëgimi të pasur dhe shumëllojshmëri kulturore. Specialistët ndihmuan në ndriçimin e aspekteve të panjohura të këtyre monumenteve, duke lidhur të kaluarën me të tashmen dhe duke nënvizuar rëndësinë e ruajtjes së këtij pasurie për brezat e ardhshëm.

Ky aktivitet i organizuar me rastin e Ditëve Evropiane të Trashëgimisë është një shembull i shkëlqyer i angazhimit për të promovuar dhe mbrojtur vlerat kulturore, duke nxitur gjithashtu interesin për turizmin kulturor në Elbasan. Qyteti, me trashëgiminë e tij të pasur, është një thesar që meriton të zbulohet dhe vlerësohet nga çdo vizitor./UBTNews/

Britania e Madhe ia ka ndaluar supermodeles Naomi Campbell të jetë administruese bamirësie për pesë vjet, pasi sipas një hetimi, në një bamirësi që ajo themeloi fondet e mbledhura për kauza të mira përdoreshin për trajtime spa dhe cigare.

Campbell, modele e lindur në Londër, i takonte elitës së supermodeleve që dominuan në pistat dhe kopertinat e revistave nga vitet 1990. Ajo themeloi Fashion For Relief në vitin 2005, duke synuar të mbledhë fonde për qëllime humanitare duke organizuar shfaqje në pistë, por shoqata e saj bamirëse u hoq nga lista e bamirësisë britanike këtë vit.

Institucionet e Kosovës kanë bërë një përditësim të rëndësishëm në numrin e artefakteve të grabitura nga Serbia, duke e çuar shifrën në 3,724. Kjo konfirmohet nga një raport i Komisionit Shtetëror për hulumtimin dhe dokumentimin e trashëgimisë kulturore, që evidenton shkatërrimin gjatë luftës së viteve 1998-1999.

Për dy dekada, shifrat për artefaktet e grabitura kanë qenë të ndryshueshme. Fillimisht, numri ishte mbi tri mijë, por më vonë u ul në 1,247. Tani, Kosova i ka dhënë fund mosmarrëveshjeve dhe ka dokumentuar një rritje prej 2,477 artefakteve që nuk ishin regjistruar më parë.

Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, dorëzoi raportin në Institutin për Krimet e Kryera Gjatë Luftës, duke theksuar se trashëgimia kulturore ishte gjithashtu një objektiv i projektit gjenocidal serb. Ai njoftoi shkatërrimin e 1,784 monumenteve, 175 bibliotekave dhe asgjësimin e 1.7 milion librave në gjuhën shqipe.

Kosova tani është duke e ndjekur me përkushtim procesin e rikthimit të artefakteve, duke u mbështetur në dokumente ndërkombëtare si Konventa e UNESCO-s dhe Plani i Ahtisaarit, që obligojnë Serbinë të kthejë koleksionet arkeologjike dhe etnografike.

Gjejlane Hoxha, udhëheqëse e Komisionit, theksoi se shifrat janë të bazuara në dokumente zyrtare të Muzeut Kombëtar të Kosovës, duke përfshirë edhe muzeumet e tjera. Ajo shpjegoi se artefaktet janë të shumta dhe përfshijnë ato që janë marrë për restaurim dhe nuk janë kthyer, shkruan Koha.

Në përpjekjet për kthimin e artefakteve, Kosova ka organizuar ekspozita dhe ka dërguar letra zyrtare institucioneve serbe. Megjithatë, përgjigjet nga ana e Serbisë kanë qenë negative, duke e quajtur këtë veprim si “provokim të rrezikshëm”.

Në të njëjtën kohë, dokumentet e pranuara nga Instituti për Krimet e Kryera do të shërbejnë si burim për hulumtime akademike dhe për evidencën e shkatërrimit të trashëgimisë kulturore gjatë luftës. Aktivitetet për rikthimin e artefakteve vazhdojnë, me një fokus të veçantë në ndihmën ndërkombëtare dhe sensibilizimin e opinionit publik./UBTNews/