

Lajmet
“Teoria e kaosit”
Published
2 years agoon
By
UBT newsTeoria e kaosit është një ligj i shpallur nga James Yorke dhe që na kujton një fakt thelbësor: bota nuk ndjek një model të saktë dhe të parashikueshëm; duam apo s’duam, në jetën tonë ekziston edhe kaosi, kjo hapësirë e vogël që i është lënë rastësisë, ku është thuajse e pamundur të parashikosh efektin e ngjarjeve të caktuara.
Është mjaft e zakonshme të lidhet teoria e kaosit me degët e saj mëmë: matematika dhe fizika. Megjithatë, shpesh harrojmë se këto shkenca kanë një implikim të drejtpërdrejtë në jetën tonë të përditshme, në të vërtetë ka shumë pak sektorë që kanë ndikim të njëjtë në sjelljen dhe njohuritë tona.
Vetë James Yorke e përmbledh rëndësinë e teorisë së tij në një fjali të thjeshtë: njeriu duhet të jetë i përgatitur për të ndryshuar planet në çdo moment.
Secili prej nesh ka një shkallë të caktuar tolerance ndaj pasigurisë. Duke u nisur nga një prag i caktuar, truri ynë kalon në “modalitet alarmi” ndaj asaj që mund të ndodhë.
Ne preferojmë stabilitetin, duke ditur se dy plus dy janë katër dhe se ajo që na rrethon dhe kemi sot do të jetë aty edhe në të nesërmen tonë. E gjithë kjo na ofron një ekuilibër emocional falë të cilit jemi në gjendje të shijojmë jetën, duke mbajtur gjithçka nën kontroll.
Megjithatë, teoria e kaosit mbron një provë. Jeta dhe rrjedha e saj nuk korrespondojnë me ecurinë ritmike dhe të përsosur të një ore. Të paparashikueshmet dhe të pakontrollueshmet gjenden gjithmonë brenda dhe rreth nesh.
Është ajo shpata e Damokleut që mund të na godasë në çdo moment. Është ajo flutura që sot fluturon mbi Shtetet e Bashkuara dhe më vonë mbërrin në Evropë në formën e një krize ekonomike. Është ai topi i bardhë që ne goditëm në bilardo dhe që godet topat e tjerë duke i bërë ata të lëvizin, ndonjëherë në drejtime të papritura…
Teoria e Kaosit: Natyra është e paparashikueshme
Teoria e kaosit na thotë se rezultati i një ngjarjeje varet nga disa variabla: ato, sjellja e të cilëve nuk është gjithmonë e parashikueshme me saktësi totale. Gjithmonë ka një kufi për gabim, një hapësirë për kaos, një valëvitje që ndryshon gjithçka në momentin e fundit. Sepse, ndonjëherë, një ndryshim i vogël gjeneron një efekt të përmasave të mëdha.
Ka nga ata që argumentojnë se teoria e kaosit është një nga fushat më të mrekullueshme të matematikës moderne. Ajo shkencë përpiqet të parashikojë sjelljen e sistemeve në thelb të paparashikueshme.
Ne mund të imagjinojmë reagimet ndaj kësaj teorie pasi, deri vonë, qëllimi i botës shkencore ishte të eliminonte variablin e pasigurisë në mënyrë që të ishte në gjendje të përshkruante me saktësi sjelljen e pothuajse çdo gjëje.
Megjithatë, në ditët e sotme ne e pranojmë këtë diferencë në të cilën rastësia dhe e paparashikueshmja, në një moment të caktuar, mund të ndryshojnë gjithçka. Kjo, në fakt, u zbulua nga meteorologu dhe matematikani Edward Lorenz në vitin 1961, kur ai u përpoq të krijonte një sistem kompjuterik për të parashikuar motin. Papritur ai kuptoi se, për shkak të një gabimi të përafrimit në numra, i gjithë sistemi kishte filluar të shfaqte sjellje qartësisht të paparashikueshme. Më vonë kjo përvojë u përdor për të formuluar efektin e famshëm të fluturës.
Kaosi është vazhdimisht mes nesh
Fenomenet kaotike janë të shumta jo vetëm në natyrë, por edhe në biologji. Nuk ka asnjë zonë të lirë nga kjo sjellje e paparashikueshme. Dukuritë kaotike ndodhin çdo ditë pothuajse pa e kuptuar: në ekonomi, termodinamikë, astronomi dhe madje edhe psikologji.
Tani e dimë se çdo shqetësim i vogël në trurin tonë (siç është një ndryshim në një neurotransmetues) mund të rezultojë në ndryshime shumë dramatike në sjellje. Teoria e kaosit pranohet edhe në psikiatri. Ndonjëherë kur pacientit i jepet një ilaç, ekziston një shans i vogël që efekti i vërejtur të jetë i kundërt nga ai i pritur.
“Lëvizja e krahëve të një fluture mund të shkaktojë një uragan në anën tjetër të botës.”
– Proverb kinez –
Si të zbatohet teoria e kaosit në jetën e përditshme?
Në jetën tonë të përditshme të gjithë duhet të shmangim kaosin. Vetëm kështu ndihemi të sigurt, vetëm kështu mund të ndërtojmë një jetë ku e parashikueshmja do të na lejojë të largohemi nga shtëpia pa frikë dhe të jemi në gjendje të shikojmë të ardhmen me besim. Siç na shpjegon James Yorke, babai i kësaj teorie, gjëja më e mirë për të bërë është të jesh gati për të ndryshuar planet në çdo moment.
Ky parim është i lidhur ngushtë me një teori tjetër aktuale. Po flasim për teorinë e mjellmës së zezë, të formuluar nga eseisti, ekonomisti dhe matematikani Nassim Nicholas Taleb.
Në librin e tij interesant, i cili mban të njëjtin emër me teorinë, ai na kujton se shumica prej nesh i nënshtrohen një botëkuptimi ku gjithçka, në pamje të parë, duket e parashikueshme. Megjithatë, në një moment të caktuar lind e papritura, e paparashikueshmja, kaotikja… ajo erë që nuk e prisnim. Një ngjarje e paparashikueshme që jemi të detyruar ta pranojmë dhe ta racionalizojmë.
Megjithatë, duhet thënë se në vend që të veprojmë vetëm kur ky kaos shpaloset para syve tanë, duhet të jemi të përgatitur. James Yorke na kujton se njerëzit që arrijnë sukses dhe lumturi janë ata që kanë gjithmonë një plan “B” në dorë.
Le të përpiqemi të zhvillojmë një mentalitet fleksibël dhe një qasje ku nuk reagojmë vetëm ndaj ngjarjeve. Le t’i përqafojmë me kuriozitet dhe pranim, sepse shumë herë është në kaos që lindin mundësitë. Në fund, të jesh i përgatitur për të papriturat do të thotë të kalosh nëpër të njëjtat ulje dhe ngritje të jetës. / bota.al
Lajmet
Eva Longoria pozon pranë yllit në Hollywood Walk of Fame, para premierës së filmit të ri
Published
2 hours agoon
March 29, 2025
Eva Longoria, 50 vjeçe, shkëlqeu teksa pozoi pranë yllit të saj në Hollywood Walk of Fame të mërkurën, pak para premierës së filmit të saj të ri “Alexander And The Terrible, Horrible, No Good, Very Bad Road Trip”, që transmetohet në Disney+ të premten.
Aktorja e “Desperate Housewives” u shfaq elegante me një fustan jeshil ulliri pa rripa, të kombinuar me taka të bardha.
Dukej natyrale me flokët e lëshuar me onde dhe një grim të butë kafe, shkruan DailyMail.
Më pas, Eva mori pjesë në premierën e filmit në Teatrin El Capitan, duke festuar komedinë e saj të re familjare.
Një ditë më parë, ajo u takua me shoqen e saj Lauren Sanchez, e cila pritet të martohet me miliarderin Jeff Bezos këtë verë.
Gjatë një interviste promovuese, Eva ndau kujtime nga fëmijëria e saj në një fermë në Teksas dhe rrëfeu se, si më e vogla e katër motrave, shpesh e konsideronte veten “rosën e shëmtuar”, ndaj vendosi të shquhej për humorin dhe zgjuarsinë e saj.
Në filmin e ri, Longoria luan Val Garcian, një nënë që niset në një udhëtim të çmendur familjar në Kaliforni, duke sjellë në ekran një histori të ngrohtë dhe plot aventura.
Lajmet
Presidenca kundërshton propozimin për shtrenjtim të rrymës
Published
20 hours agoon
March 28, 2025By
UBTNews
Presidenca e Kosovës ka kundërshtuar propozimin për rritjen e çmimit të energjisë elektrike.
Në komentin dërguar Zyrës së Rregullatorit të Energjisë në kuadër të procesit të shqyrtimit të tarifave, Presidenca ka propozuar disa rekomandime për të parandaluar shtrenjtimin e energjisë elektrike.
Propozimi i ZRRE-së ka qenë që rryma të shtrenjtohet për 15 për qind nga prilli.
Megjithatë, sipas komentit të Presidencës, një shtrenjtim i tillë do të sillte barrë të madhe për qytetarët. Presidenca ka thënë se “ky veprim do të mund të shkaktonte valë të re inflacioni në vend dhe të ndikonte drejtpërdrejt në rënien e fuqisë blerëse të qytetarëve”.
“Rritja e çmimit të energjisë ka një efekt të drejtpërdrejtë dhe shumë të rëndësishëm në ekonominë e një vendi. Çmimi i energjisë është i lidhur ngushtë me inflacionin, si dhe me koston e jetesës. Prandaj, shprehim shqetësimin tonë për faktin se një rritje e tillë e çmimit të energjisë do të kishte një ndikim të drejtpërdrejtë në jetën e përditshme të qytetarëve, duke rritur barrën e tyre financiare. Kjo do të përfshinte edhe rritjen e çmimeve të produkteve ushqimore dhe shërbimeve të tjera thelbësore”, thuhet në komentin e dërguar nga Presidenca.
Në komente, Presidenca ka propozuar që si masa të menjëhershme të jenë: Mirëmenaxhimi i shpenzimeve dhe humbjeve, subvencionimi i energjisë, identifikimi i masave shtesë për obligimin e pagesës së faturave mujore në veri, largimi i ose reduktimi i përkohshëm i TVSH-së për energjinë elektrike, dizajnimi dhe prezantimi i programit të shtyrjes së pagesave.
Si masa më afatmesme Presidenca ka rekomanduar: Menaxhimin efikas të KEK-ut dhe planifikimin e burimeve energjetike, rritje të efikasitetit të furnizimit me energji dhe vazhdim të programeve të efiçiencës.
Si masa afatgjata, Presidenca ka rekomanduar: Ndërtimin e kapaciteteve të reja gjeneruese të energjisë elektrike në vend dhe marrëveshje për tregtinë ndërkufitare me shtete aleate.
Pos Presidencës, në ditën e fundit të mundësisë për komentim, këtë e kanë bërë edhe INDEP-i, KEDS-i, KOSTT-i dhe KESCO.
Lajmet
Agjencisë së Menaxhimit Emergjent i shtohen edhe 51 zjarrfikës
Published
20 hours agoon
March 28, 2025By
UBTNews
Në Akademinë e Kosovës për Siguri Publike – Agjencia e Menaxhimit Emergjent u organizua sot ceremonia e përfundimit të trajnimit bazik për 51 zjarrfikës të rinj.
Trajnimi kishte për qëllim përgatitjen profesionale të pjesëtarëve të Njësive Profesionale të Zjarrfikjes dhe Shpëtimit, në mënyrë që ata të jenë të gatshëm të përballen me sfidat e këtij profesioni dhe të kontribuojnë në strukturat profesionale të zjarrfikjes dhe shpëtimit.
Gjatë trajnimit, pjesëtarët e zjarrfikjes dhe shpëtimit u njohën me teknikat e avancuara të shuarjes së zjarreve, procedurat operative dhe përdorimin e pajisjeve të specializuara.
Përveç aftësive teknike, ata mësuan rëndësinë e disiplinës, bashkëpunimit në ekip dhe elementeve kyçe për suksesin e një zjarrfikësi shpëtues.
Drejtori Ekzekutiv i AME-së, Genc Metaj, vlerësoi punën dhe përkushtimin e zjarrfikësve të rinj, të cilët tashmë janë të gatshëm të shërbejnë me përgjegjësi dhe guxim në mbrojtje të jetës dhe pronës së qytetarëve.
Ai theksoi se ky është një hap i rëndësishëm në ndërtimin e kapaciteteve të shërbimit zjarrfikës në vendin tonë.
Bota
Macron: Izraeli nuk ka asnjë arsye që të sulmojë Libanin
Published
20 hours agoon
March 28, 2025By
UBT NEWS
Presidenti i Francës, Emanuel Macron, ka deklaruar se sulmet izraelite në Liban janë të “papranueshme” dhe kanë shkelur marrëveshjen e armëpushimit mes dy shteteve. Ai ka theksuar se nuk ka asnjë arsye që Izraeli të vazhdojë sulmet dhe ka kërkuar respektimin e plotë të marrëveshjes së armëpushimit.
Macron e ka kritikuar ashpër veprimin izraelit, duke theksuar se nuk ka asnjë informacion që të mbështesë pretendimet se Hezbollah ka realizuar ndonjë aktivitet ushtarak në jug të Libanit. “Ne nuk kemi asnjë informacion që tregon ndonjë bombardim apo aktivitet ushtarak nga Hezbollah në jug. Është absolutisht e nevojshme të respektohet plotësisht kuadri armëpushimi që kemi vendosur, për të cilin ranë dakord Libani dhe Izraeli. Kjo nuk u respektua sot nga Izraeli me një veprim të njëanshëm dhe pa pasur asnjë informacion apo provë për ngjarjet që shkaktuan sulmet izraelite,” tha Macron.
Në një përpjekje për të de-eskaluar situatën, Macron ka paralajmëruar se do të diskutojë me presidentin amerikan, Donald Trump, dhe kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, me synimin për të gjetur një zgjidhje të mundshme dhe për të siguruar një respektim të plotë të armëpushimit.

Divorci i prindërve, flet vajza e “Mr. Bean”: Ditët më të errëta

Microsoft prezantoi ekranin Xbox-PC

Kundër shëndoshjes së fytyrës! Çfarë duhet të bëni?

Eva Longoria pozon pranë yllit në Hollywood Walk of Fame, para premierës së filmit të ri

Si të ruani funksionet mendore gjatë moshës së shtyrë?

Dani Alves shpallet i pafajshëm

Katër ushtrimet që duhet t’i bëni çdo mëngjes

Fundjavë me shi, ja parashikimi i motit për sot

Presidenca kundërshton propozimin për shtrenjtim të rrymës
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota2 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota2 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Bota2 months ago
Trump zbulon listën e zezë të Shtëpisë së Bardhë