

Lajmet
“Teoria e kaosit”
Published
2 years agoon
By
UBT newsTeoria e kaosit është një ligj i shpallur nga James Yorke dhe që na kujton një fakt thelbësor: bota nuk ndjek një model të saktë dhe të parashikueshëm; duam apo s’duam, në jetën tonë ekziston edhe kaosi, kjo hapësirë e vogël që i është lënë rastësisë, ku është thuajse e pamundur të parashikosh efektin e ngjarjeve të caktuara.
Është mjaft e zakonshme të lidhet teoria e kaosit me degët e saj mëmë: matematika dhe fizika. Megjithatë, shpesh harrojmë se këto shkenca kanë një implikim të drejtpërdrejtë në jetën tonë të përditshme, në të vërtetë ka shumë pak sektorë që kanë ndikim të njëjtë në sjelljen dhe njohuritë tona.
Vetë James Yorke e përmbledh rëndësinë e teorisë së tij në një fjali të thjeshtë: njeriu duhet të jetë i përgatitur për të ndryshuar planet në çdo moment.
Secili prej nesh ka një shkallë të caktuar tolerance ndaj pasigurisë. Duke u nisur nga një prag i caktuar, truri ynë kalon në “modalitet alarmi” ndaj asaj që mund të ndodhë.
Ne preferojmë stabilitetin, duke ditur se dy plus dy janë katër dhe se ajo që na rrethon dhe kemi sot do të jetë aty edhe në të nesërmen tonë. E gjithë kjo na ofron një ekuilibër emocional falë të cilit jemi në gjendje të shijojmë jetën, duke mbajtur gjithçka nën kontroll.
Megjithatë, teoria e kaosit mbron një provë. Jeta dhe rrjedha e saj nuk korrespondojnë me ecurinë ritmike dhe të përsosur të një ore. Të paparashikueshmet dhe të pakontrollueshmet gjenden gjithmonë brenda dhe rreth nesh.
Është ajo shpata e Damokleut që mund të na godasë në çdo moment. Është ajo flutura që sot fluturon mbi Shtetet e Bashkuara dhe më vonë mbërrin në Evropë në formën e një krize ekonomike. Është ai topi i bardhë që ne goditëm në bilardo dhe që godet topat e tjerë duke i bërë ata të lëvizin, ndonjëherë në drejtime të papritura…
Teoria e Kaosit: Natyra është e paparashikueshme
Teoria e kaosit na thotë se rezultati i një ngjarjeje varet nga disa variabla: ato, sjellja e të cilëve nuk është gjithmonë e parashikueshme me saktësi totale. Gjithmonë ka një kufi për gabim, një hapësirë për kaos, një valëvitje që ndryshon gjithçka në momentin e fundit. Sepse, ndonjëherë, një ndryshim i vogël gjeneron një efekt të përmasave të mëdha.
Ka nga ata që argumentojnë se teoria e kaosit është një nga fushat më të mrekullueshme të matematikës moderne. Ajo shkencë përpiqet të parashikojë sjelljen e sistemeve në thelb të paparashikueshme.
Ne mund të imagjinojmë reagimet ndaj kësaj teorie pasi, deri vonë, qëllimi i botës shkencore ishte të eliminonte variablin e pasigurisë në mënyrë që të ishte në gjendje të përshkruante me saktësi sjelljen e pothuajse çdo gjëje.
Megjithatë, në ditët e sotme ne e pranojmë këtë diferencë në të cilën rastësia dhe e paparashikueshmja, në një moment të caktuar, mund të ndryshojnë gjithçka. Kjo, në fakt, u zbulua nga meteorologu dhe matematikani Edward Lorenz në vitin 1961, kur ai u përpoq të krijonte një sistem kompjuterik për të parashikuar motin. Papritur ai kuptoi se, për shkak të një gabimi të përafrimit në numra, i gjithë sistemi kishte filluar të shfaqte sjellje qartësisht të paparashikueshme. Më vonë kjo përvojë u përdor për të formuluar efektin e famshëm të fluturës.
Kaosi është vazhdimisht mes nesh
Fenomenet kaotike janë të shumta jo vetëm në natyrë, por edhe në biologji. Nuk ka asnjë zonë të lirë nga kjo sjellje e paparashikueshme. Dukuritë kaotike ndodhin çdo ditë pothuajse pa e kuptuar: në ekonomi, termodinamikë, astronomi dhe madje edhe psikologji.
Tani e dimë se çdo shqetësim i vogël në trurin tonë (siç është një ndryshim në një neurotransmetues) mund të rezultojë në ndryshime shumë dramatike në sjellje. Teoria e kaosit pranohet edhe në psikiatri. Ndonjëherë kur pacientit i jepet një ilaç, ekziston një shans i vogël që efekti i vërejtur të jetë i kundërt nga ai i pritur.
“Lëvizja e krahëve të një fluture mund të shkaktojë një uragan në anën tjetër të botës.”
– Proverb kinez –
Si të zbatohet teoria e kaosit në jetën e përditshme?
Në jetën tonë të përditshme të gjithë duhet të shmangim kaosin. Vetëm kështu ndihemi të sigurt, vetëm kështu mund të ndërtojmë një jetë ku e parashikueshmja do të na lejojë të largohemi nga shtëpia pa frikë dhe të jemi në gjendje të shikojmë të ardhmen me besim. Siç na shpjegon James Yorke, babai i kësaj teorie, gjëja më e mirë për të bërë është të jesh gati për të ndryshuar planet në çdo moment.
Ky parim është i lidhur ngushtë me një teori tjetër aktuale. Po flasim për teorinë e mjellmës së zezë, të formuluar nga eseisti, ekonomisti dhe matematikani Nassim Nicholas Taleb.
Në librin e tij interesant, i cili mban të njëjtin emër me teorinë, ai na kujton se shumica prej nesh i nënshtrohen një botëkuptimi ku gjithçka, në pamje të parë, duket e parashikueshme. Megjithatë, në një moment të caktuar lind e papritura, e paparashikueshmja, kaotikja… ajo erë që nuk e prisnim. Një ngjarje e paparashikueshme që jemi të detyruar ta pranojmë dhe ta racionalizojmë.
Megjithatë, duhet thënë se në vend që të veprojmë vetëm kur ky kaos shpaloset para syve tanë, duhet të jemi të përgatitur. James Yorke na kujton se njerëzit që arrijnë sukses dhe lumturi janë ata që kanë gjithmonë një plan “B” në dorë.
Le të përpiqemi të zhvillojmë një mentalitet fleksibël dhe një qasje ku nuk reagojmë vetëm ndaj ngjarjeve. Le t’i përqafojmë me kuriozitet dhe pranim, sepse shumë herë është në kaos që lindin mundësitë. Në fund, të jesh i përgatitur për të papriturat do të thotë të kalosh nëpër të njëjtat ulje dhe ngritje të jetës. / bota.al
Lajmet
Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë
Published
9 hours agoon
April 18, 2025By
UBTNews
Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.
Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.
Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.
“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.
Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.
Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.
Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.
Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.
Lajmet
Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës
Published
9 hours agoon
April 18, 2025By
UBTNews
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.
Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.
“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.
Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.
Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.
Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.
Lajmet
Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin
Published
9 hours agoon
April 18, 2025By
UBTNews
Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.
Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.
Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.
Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.
Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.
“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.
Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.
Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.
Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.
Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.
Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/
Lajmet
Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht
Published
9 hours agoon
April 18, 2025By
UBTNews
Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.
“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.
Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.
“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.
Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.
“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Avokati Rodney Dixon: Trupi gjykues po sfidon padrejtësisht dëshmitarin

Van Damme thotë se ka simpati për Putinin: Dua të shkoj në Rusi dhe të bëhem ambasador i paqes atje

Kryetari i Prishtinës mirëpret Vasfije Krasniqin në Odën e Kryeqytetit

Rama: Sot kujtojmë sakrificën për liri dhe demokraci

Sporti ndihmon edhe në përmirësimin e shikimit
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT