Kuriozitete
Studentët mësojnë më mirë nga librat sesa nga ekranet
Hulumtuesit janë fokusuar në dallimet mes leximit në tekstet e shtypur dhe medias dixhitale.
Published
3 years agoon
By
UBT.NewsStudentët e sotëm e shohin veten si indigjenët dixhitalë, gjenerata e parë që rritet e rrethuar nga teknologjia.
Mësuesit, prindërit dhe shumë të tjerë me siguri e pranojnë ndikimin gjithnjë e në rritje të teknologjisë. Ne kemi parë shumë investime në klasa teknologjike, me studentët e pajisur tashmë me iPad nga shkolla dhe qasje në tekstet elektronike. Në vitin 2009, Kalifornia miratoi një ligj që kërkon që të gjitha tekstet e kolegjit të jenë në dispozicion në formë elektronike deri në vitin 2020; në vitin 2011, ligjvënësit në Florida miratuan legjislacionin që kërkon që shkollat publike të konvertojnë tekstet e tyre në versione dixhitale.
Duke pasur parasysh këtë trend, mësuesit, nxënësit dhe prindërit mund të supozojnë se familjariteti dhe preferencat e nxënësve për teknologjinë përkthehen në rezultate më të mira të të nxënit. Por ne kemi zbuluar se kjo nuk është domosdoshmërisht e vërtetë.
Hulumtuesit janë fokusuar në dallimet mes leximit në tekstet e shtypur dhe medias dixhitale. Ndërsa format e reja të klasave teknologjike si tekstet dixhitale janë më të aksesueshme dhe portabël, do të ishte gabim të supozohej se studentët automatikisht do të ishin më mirë me leximin dixhital thjesht, sepse e preferonin atë.
Shpejtësi – me një kosto
Puna jonë ka zbuluar një mospërputhje të konsiderueshme. Studentët thanë se preferonin dhe performonin më mirë kur lexonin në ekran. Por performanca e tyre në të vërtetë linte për të dëshiruar.
Për shembull, nga humumtimet e bëra që nga viti 1992, ne kemi zbuluar se studentët ishin në gjendje të kuptonin më mirë informacionin në tekstet e shtypura që ishin më shumë se një faqe. Kjo duket të jetë e lidhur me efektin shkatërrues që scrolling ka në të kuptuarit.
Kemi kryer tri studime që zbuluan aftësinë e studentëve për të kuptuar informacionin në letër dhe nga ekrani.
Së pari studentët vlerësuan preferencat e tyre për mediume të ndryshme. Pas leximit të dy pasazheve, një në internet dhe një të shtypur, këta studentë më pas përfunduan tre detyra: Përshkruani idenë kryesore të teksteve, listoni pikat kyçe të mbuluara në lexim dhe ofroni ndonjë përmbajtje tjetër relevante që mund t’iu kujtojnë tekstet e lexuara. Kur i mbaruan, ne u kërkuam që të gjykonim përformancën e tyre të të kuptuarit.
Në të gjitha studimet, tekstet ndryshonin në madhësi dhe ne mbledhëm të dhëna të ndryshme (si p.sh., kohën e leximit). Megjithatë, u shfaqën disa përfundime kyçe që hedhin dritë mbi dallimet midis leximit në tekste dhe përmbajtjes dixhitale:
- Shumica e studentëve preferonin të lexonin në mënyrë dixhitale.
Leximi online ishte dukshëm më i shpejtë sesa ai në tekstet e shtypura.
Studentët e vlerësuan të kuptuarit e leximit online më të mirë se sa ai i shtypur.
Në mënyrë paradoksale, të kuptuarit e përgjithshëm ishte më i mirë për leximin e shkruar në krahasim me atë dixhital.
Kur ishte fjala për pyetje specifike, të kuptuarit ishte dukshëm më i mirë kur pjesëmarrësit lexonin tekste të shtypura.
Mesa duket teknologjia në këtë aspekt është një hap mbrapa librit të shkruar.
Kuriozitete
Filmat e frikshëm përforcojnë rezistencën emocionale dhe ulin ankthin
Published
1 minute agoon
October 28, 2025By
UBT News
Edhe pse filmat horror shkaktojnë rritje të rrahjeve të zemrës dhe ndjesi frike, ata mund të kenë efekte pozitive në shëndetin mendor.
Psikologët shpjegojnë se ndjenja e frikës ndihmon njerëzit të mësojnë si të kontrollojnë ankthin dhe të përballen më lehtë me situata stresuese në jetën reale.
Kjo përforcon rezistencën emocionale dhe vetëbesimin. Një studim i ri psikologjik ka treguar se horrori aktivizon në tru procese që ndihmojnë individin të mësojë si të reagojë në situata të vështira.
Coltan Scrivner, psikolog amerikan nga Universiteti i Arizonës, thotë se përjetimi i frikës në mënyrë të kontrolluar, përmes filmave ose librave horror, funksionon si një ushtrim emocional që forcon rezistencën psikologjike.
Gjatë studimit, shikuesit e filmave horror u ndanë në tre grupe:
Adrenaline Junkers – ata që kërkojnë ndjesinë e fortë të frikës;
White Knucklers – ata që duan të provojnë ndjenjën e tejkalimit të frikës;
Dark Copers – ata që përdorin filmat horror për të përballuar ankthin ose depresionin.
Sipas Scrivner, shikimi i skenave të frikshme është një mënyrë për të testuar kufijtë e frikës dhe për të ndjerë siguri në jetën reale.
Këto përvoja i ndihmojnë njerëzit të kuptojnë reagimet e tyre emocionale dhe të zhvillojnë aftësi për vetëkontroll.
Një pjesë tjetër e studimit, e realizuar në Danimarkë, tregoi të njëjtat rezultate, duke konfirmuar se ndjenja e frikës në kushte të sigurta ka vlera praktike.
Gjithashtu, gjatë pandemisë së COVID-19, hulumtuesit vërejtën se adhuruesit e filmave horror ishin më të qëndrueshëm emocionalisht, më të qetë ndaj lajmeve të frikshme dhe më të sigurt për aftësinë e tyre për të përballuar vështirësitë.
Efektet pozitive të frikës përdoren edhe në trajtimin e ankthit. Në Holandë, studiuesit përdorin një video-lojë të quajtur MindLight, e cila ndihmon fëmijët me ankth të përballojnë frikën. Scrivner beson se historitë horror përdoren si terapi, duke mësuar trurin të menaxhojë emocionet negative në mënyrë të sigurt.
“Tmerri na lejon të luajmë me ndjenjën e frikës pa qenë në rrezik real,” shpjegon ai. “Një libër apo film horror i përzgjedhur me kujdes mund të shërbejë si mjet i vlefshëm për qetësinë në momentet kritike dhe forcimin e durimit emocional.” /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Shkenca sfidon mitin e moshës, truri më i fortë në 55 deri 60 vjeç
Published
3 hours agoon
October 28, 2025By
UBT News
Një studim i ri nga Universiteti i Australisë Perëndimore ka përmbysur bindjen se aftësitë mendore bien me kalimin e moshës.
Sipas kërkuesve, performanca njohëse arrin kulmin midis moshës 55 dhe 60 vjeç, duke përfaqësuar periudhën më të fortë për arsyetim, vendimmarrje dhe zgjidhje të problemeve komplekse.
Studiuesi kryesor, Dr. Gilles Gignac, e përshkruan këtë fazë si “pikën ideale të ekuilibrit midis përvojës, njohurive dhe stabilitetit emocional”.
“Është koha të mos e shohim moshën e mesme si fillimin e rënies, por si kulmin e pjekurisë mendore,” – theksoi ai.
Duke analizuar të dhënat nga dhjetëra kërkime, ekipi përfshiu 16 tipare njohëse dhe të personalitetit, përfshirë kujtesën, arsyetimin moral, inteligjencën emocionale dhe “Pesë tiparet e mëdha”: ekstraversionin, ndërgjegjshmërinë, hapjen, pëlqyeshmërinë dhe stabilitetin emocional.
Rezultatet treguan se funksioni mendor rritet gradualisht gjatë jetës së të rriturve, kulmon në fund të të 50-ave dhe mbetet i qëndrueshëm deri në fillim të të 60-ave. Madje, disa tipare si ndërgjegjshmëria dhe arsyetimi moral vazhdojnë të përmirësohen edhe pas moshës 65 vjeç.
Sipas autorëve, kjo shpjegon pse personat midis 55 dhe 60 vjeç shpesh janë më të përshtatshëm për role udhëheqëse dhe vendimmarrje të lartë.
Studimi thekson se mosha e mesme nuk është fillimi i rënies, por periudha ku përvoja dhe mençuria arrijnë kulmin e tyre intelektual. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Pse “do ta bëj nesër” është një nga gënjeshtrat më të dëmshme për mendjen?
Published
22 hours agoon
October 27, 2025By
UBT News
Sipas disa studimeve, zakoni për të shtyrë detyrat apo vendimet për më vonë nuk është thjesht një formë përtacie apo mungesë motivimi, ai ndikon drejtpërdrejt në mënyrën si funksionon truri ynë.
Shkencëtarët shpjegojnë se, kur një person e ka zakon të zvarrisë gjithçka, aktivizohen pjesët e trurit që kanë lidhje të drejtpërdrejtë me stresin dhe ankthin, ndërsa dobësohen ato zona që ndihmojnë përqendrimin, vetëkontrollin dhe vendimmarrjen.
Ky proces sjell një sërë pasojash: lodhje mendore, mungesë qartësie, rënie të motivimit dhe vështirësi në menaxhimin e emocioneve.
Në thelb, sa më shumë e shtyn një detyrë, aq më shumë truri mësohet me këtë sjellje dhe e bën gjithnjë e më të vështirë të ndalesh së zvarrituri.
Studiuesit theksojnë se zvarritja kronike nuk duhet parë si një çështje “përtacie”, por si model sjelljeje që ndikon në mirëqenien mendore dhe aftësitë njohëse.
Ajo mund të krijojë një cikël të lodhshëm ku ndjenja e fajit dhe ankthi përzihen me mungesën e veprimit, duke ulur produktivitetin dhe kënaqësinë personale.
Prandaj, herën tjetër që mendon “do ta bëj nesër”, kujto se truri yt nuk është aspak dakord dhe se çdo shtyrje e vogël mund të jetë një hap më larg nga qartësia dhe kontrolli i vetvetes. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Parashikimet e Ray Kurzweil për të ardhmen e Inteligjencës Artificiale dhe singularitetin
Published
1 day agoon
October 27, 2025By
UBT News
Në librin e tij të vitit 1999, “The Age of Spiritual Machines”, shpikësi dhe futuristi Ray Kurzweil bëri parashikime që kanë tërhequr vëmendjen e botës teknologjike dhe shkencore.
Ai parashikoi se deri në vitet 2020, Inteligjenca Artificiale (IA) do të ishte e aftë të kryente shumicën e detyrave që aktualisht i bëjnë njerëzit.
Kurzweil shpjegoi se deri më 2029, makinat do të arrinin inteligjencën e nivelit njerëzor, duke u bërë partnerë të barabartë në shumë fusha të jetës dhe punës njerëzore. Deri më tani, pretendon se nga 147 parashikime të bëra që nga vitet 1990, 86% janë rezultuar të sakta, një tregues i saktësisë së vizionit të tij për zhvillimin e teknologjisë.
Sipas Kurzweil, vala e ardhshme e teknologjisë do të shkojë shumë përtej automatizimit të thjeshtë. Ai parashikon se deri në vitin 2032, shkenca do të arrijë përparime që mund të ngadalësojnë ose madje të përmbysin procesin e plakjes, duke sjellë revolucion në shëndetin dhe jetëgjatësinë njerëzore.
Në vitet e 2030-ës, nanorobotët pritet të luajnë një rol kyç, duke lidhur trurin tonë me cloud-in, çka mund të zgjeronte aftësitë njohëse dhe të mundësonte një shkallë të re ndërveprimi mes mendjes njerëzore dhe inteligjencës artificiale.
Deri më 2045, Kurzweil beson se njerëzimi do të arrijë Singularitetin, një pikë ku inteligjenca njerëzore dhe artificiale bashkohen plotësisht, duke zgjeruar kapacitetet e vetëdijes dhe duke krijuar mundësi të reja për krijimtarinë, inovacionin dhe zhvillimin e civilizimit.
Ai e quan këtë dekadë si më transformuese në historinë njerëzore, një moment kur kreativiteti dhe llogaritja bashkohen, duke hapur një epokë krejtësisht të re të teknologjisë dhe shoqërisë. /A.Z/UBT News/
Filmat e frikshëm përforcojnë rezistencën emocionale dhe ulin ankthin
Ikona e kinemasë amerikane Julia Roberts feston 58 vjetorin e lindjes
Studim: Një shëtitje e gjatë është më e efektshme për zemrën se disa të shkurtra
Shuplaka që tronditi Hollywood-in, Will Smith telefonon Wanda Sykes për të kërkuar falje
Skoda rikthen legjendën 1000 MBX me një pamje moderne dhe futuriste
OKB: Bota ka dështuar në objektivin për klimën, pasojat do të jenë të rënda
Helen Skelton dhe Gethin Jones shfaqen zyrtarisht në tapetin e kuq
Vdes gruaja nga Gjakova pasi ra nga ndërtesa
Shkenca sfidon mitin e moshës, truri më i fortë në 55 deri 60 vjeç
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Aktualitet5 days agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
