Mishi i kuq, është i shëndetshëm apo helm? Përgjigjja mund të jetë “të dyja”.

Konsumi i tepërt i mishit të kuq është lidhur me sëmundje serioze dhe vdekje të parakohshme.

Por, a është fjala për çdo lloj mishi të kuq dhe cila është sasia që quhet e tepërt?

Mishi i bagëtisë apo mishi i gjahut është produkt ushqimor që ka rezultuar vendimtar në evoluimin e njeriut. Nga pikëpamja ushqyese është i çmuar se përmban proteina me vlerë të lartë biologjike, hekur me biodisponibilitetin më të lartë dhe një sërë elementesh tjera ushqyese që i nevojiten njeriut. Anemia është një ndër sëmundjet më të përhapura, sidomos në moshat e vogla. Miliona vdekje fëmijësh parandalohen në botë nëse merren masa për të plotësuar hekurin në dietë, dhe mishi i kuq është burimi më i mirë dhe më efikas i tij.

Mishi i kuq, në aspektin antropologjik është një nga ushqimet më të përshtatshme për njeriun. Pse sot mishi i kuq gjendet nën akuzë dhe shihet si një kërcënim për njeriun?

Sasia

Paraardhësit tanë kanë kaluar jetën në kërkim të mundimshëm të ushqimit. Kanë shpenzuar energji të shumta për të siguruar ushqimin që gjente në territorin përreth tij. Këtu bënte pjesë edhe gjahu, i cili ishte trofe e një lufte të gjatë. Mishi ka qenë luks për njeriun deri pak dekada më parë. Sot mishi i kuq konsumohet pothuajse çdo ditë. Që të përmbushet kjo kërkesë “maniake” e njeriut të sotëm, industritë ushqimore kanë siguruar prodhimin intensiv të kafshëve, që kalojnë jetën të izoluara nga natyra, të ushqyera me koncentrat drithërash dhe aspak jeshillëk, të trajtuara me antibiotikë dhe hormone rritje, dhe të kryqëzuara gjenetikisht për të arritur masë trupore maksimale.

Cilësia

Nëse i hedhim sytë pas, konstatojmë se mishi që përftohej deri disa dekada rritej në aq kohë sa i kish përcaktuar natyra, me ushqim të gjelbër, duke kullotur i lirë e jetuar në harmoni me klimën e natyrën. Këto kafshë kanë profil yndyrash ndryshe nga kafshët që rriten në regjim stallor. Ato përmbajnë yndyra esenciale më tepër se të dytat, faktor ky i rëndësishëm në sëmundjet kardiake, metabolike e tumorale.

Kafshët e prodhimit intensiv trajtohen me antibiotikë, fakt ky që mendohet të jetë përgjegjës për rezistencën ndaj antibiotikëve dhe transformimin e baktereve, dhe transformimin e florës bakteriale të njeriut që i konsumon. Flora bakteriale është një ndër armët më të forta të organizmit kundër sëmundjeve auto-imunitare, sëmundjeve kronike dhe atyre tumorale. Nëse kafshët trajtohen me hormone, konsumatori i mishit  vendoset në rrezik për një sërë sëmundjesh që lidhen me funksionin hormonal, siç është edhe kanceri i gjirit.

Ruajtja – Mënyra e therjes, higjiena, kullimi i gjakut dhe ruajtja në ambiente të freskëta, janë hapa të rëndësishëm në parandalimin e formimit të nënprodukteve të metabolizmit të mikrobeve, të cilat mund të rezultojnë në substanca të dëmshme për shëndetin e njeriut.

Përpunimi – Trajtimi i mishit me nitrate, për t’i ruajtur nga baktere të rrezikshme, siç ndodh me sallame e proshuta, është një ndër shkaqet e formimit të nitrosaminave, përbërës kancerogjen. Për këto ekziston limit i caktuar si “i sigurt”, por kontrollet ushqimore kanë hasur nivele të larta, si p.sh të panceta. Tymosja e mishit është procedurë problematike duke shkaktuar prodhim lëndësh toksike.

Gatimi – Studimet tregojnë se mënyra e gatimit është një faktor i rëndësishëm në pasojat që mishi ka në shëndetin e njeriut. Gatimi në skarë apo në tigan, në temperaturë të lartë, kontakti me flakë dhe tym dhe koha e gjatë e gatimit, luajnë rol vendimtar në formimin e substancave kancerogjene, veçanërisht promotore të kancerit të zorrës së trashë.

Si të veprojmë?

Konsumoni mish të kuq jo me shpesh se 1 herë në javë ose jo më shumë se 200gr në javë;

Hani më pak dhe më rrallë nënprodukte të mishit si sallamet, proshutat e pançeta;

Zgjidhni mish nga bagëti të rritura natyralisht;

Marinoni mishin me vaj ulliri, rozmarinë, hudhër dhe limon për disa orëpara gatimt. Kombinimi i mishit të kuq me djathë rezulton në ulje të veprimtarisë kancerogjene në zorrën e trashë;

Gatuani mishin të zier ose të pjekur, pa e lënë të digjet apo të marrë ngjyrë të kaftë;

Shoqërojeni me perime si brokoli, qepët, lakra e bardhë ose lulelakra, dhe me një gotë verë të kuqe të mirë. /UBT News/

Kur ndiheni në humor të keq, ushqimi mund të jetë një armë e fuqishme për të përmirësuar gjendjen tuaj emocionale. Jo vetëm që disa ushqime ndihmojnë në rritjen e humorit, por ofrojnë dozë të shëndetshme energjie dhe të përmirësojnë shëndetin e përgjithshëm.

Por, çfarë duhet të konsumoni për të dalë nga kjo gjendje negative?

Çokollata e zezë – Nuk është rastësi që çokollata është ushqimi i parë që të vjen në mendje kur ndihesh keq. E njohur për rritjen e niveleve të serotoninës dhe endorfinave, hormone që lidhen drejtpërdrejt me lumturiNë. Një copëz e vogël bën mrekulli për gjendjen emocionale.

Banane – Të pasura me vitaminën B6, ndihmon në rregullimin e nivelit të serotoninës. Hormonet janë thelbësore për të ndihmuar trupin të ndihet më i çlodhur. Bananet janë me fibra, ndihmojnë në ruajtjen e nivelit të sheqerit në gjak, duke parandaluar luhatjet e humorit.

Frutat e pyllit – Boronicat dhe mjedrat, janë të pasura me anti-oksidantë që ndihmojnë në luftimin e stresit oksidativ në tru. Konsumimi i rregullt është treguar se ndihmon në zvogëlimin e simptomave të depresionit dhe përmirësimin e humorit të përgjithshëm.

Salmoni – I pasur me acide yndyrore omega-3, që luajnë rol të rëndësishëm në shëndetin e trurit dhe rregullimin e emocioneve. Njerëzit që konsumojnë omega-3 rregullisht kanë nivele më të ulëta të depresionit.

Arra – Janë burim i shkëlqyer i magnezit, një mineral që ndihmon në uljen e ankthit dhe përmirësimin e gjumit. Ato përmbajnë triptofan, një aminoacid që ndihmon trupin të prodhojë serotoninën, hormonin e mirëqenies.

Perimet jeshile – Spinaqi apo kastraveci, janë të pasura me folate, që është treguar se ndihmon në rregullimin e humorit dhe reduktimin e lodhjes. Këto perime janë të pasura me fibra, që ndihmojnë në ruajtjen e një niveli të qëndrueshëm të energjisë gjatë gjithë ditës.

Çaji jeshil – Përmban L-teaninë, një aminoacid që ndihmon në rritjen e ndjesisë së çlodhjes dhe përqendrimit. Konsumimi i një filxhani ndihmon në qetësimin e mendjes dhe përmirësimin e humorit pa efekte anësore që shkaktojnë nervozizëm.

Tërshëra – Një burim i shkëlqyer i karbohidrateve komplekse, që ndihmojnë në rritjen e prodhimit të serotoninës në tru. Një mëngjes me tërshërë mund t’ju japë energji të qëndrueshme e ju ndihmon të filloni ditën me humor më të mirë.

Avokado – Një superushqim që përmban yndyrna të shëndetshme dhe më shumë kalium se bananet. Kaliumi ndihmon në rregullimin e presionit të gjakut dhe uljen e stresit, ndërsa yndyrnat e shëndetshme përmirësojnë funksionin e trurit dhe gjendjen emocionale.

Vezët – Një burim i pasur i kolinës dhe vitaminës D, që luajnë rol kyç në shëndetin e trurit dhe humorin. Konsumimi i vezëve ndihmon në mbajtjen e një balance të mirë mes energjisë dhe gjendjes emocionale gjatë gjithë ditës.

Konsumimi i ushqimeve të duhura kur ndiheni në humor të keq mund të bëjë ndryshim të madh në mënyrën si ndiheni. Zgjidhni ato që i përshtaten më mirë shijeve dhe nevojave e do shihni si humori përmirësohet me kalimin e kohës. /UBT News/

Brokoli po konsiderohet nga një mjek britanik si një mbrojtës i jetës dhe shëndetit të njeriut.

Rangan Chatterjee, i cili është shfaqur në programin BBC ‘’Doktor në Shtëpi’’ tha se nëse njerëzit do të hanë çdo perime, brokoli duhet të jetë ai për të cilin ata zgjedhin.

Ai më tej ka potencuar se perimet e ziera nxisin bakteret e zorrëve tek njerëzit, gjë që ndihmon në mbështetjen e sistemeve të tyre imune dhe përmirësimin e shëndetit të tyre në zorrët.

Hulumtimet e mëparshme sugjerojnë se bakteret “e mira” në zorrë lidhen gjithashtu me njerëzit që janë një peshë e shëndetshme dhe që kanë një rrezik të reduktuar të vuajnë nga çrregullime të shëndetit mendor.

Ai përmban gamë të gjerë të lëndëve ushqyese, disa prej të cilave dihet se mbështesin shëndetin oral dhe parandalojnë sëmundjet e dhëmbëve. Brokli është një burim i mirë i vitaminës C dhe kalciumit, dy lëndë ushqyese të cilat parandalojnë sëmundjet parodontale.

Patatja është e pasur me karbohidrate (sheqer në trajtën e amidonit) dhe me lëndë azotike (proteina), me vitamina dhe kripëra minerale.

Siç dihet, karbohidratet (sheqernat) janë burimi kryesor i vlerës energjetike që ka nevojë njeriu.

Rreth 60-65 % e kësaj vlere ditore plotësohet vetëm nga sheqernat. Një kilogram patate jep jep rreth 840 kal, që janë gati sa një e treta e të gjitha kalorive ditore që ka nevojë njeriu i rritur.

Vlera kalorike e patates është katër herë më e madhe se e domates, tri herë më e madhe se e karrotës dhe sa gjysma e vlerës kalorike të vezës e të mishit të gjedhit. Vlerën e përgjithshme ushqimore të patates e përcakton sasia e lartë e lëndës së thatë 20-30 %, ku përbërësi kryesor është amodoni (14-22%), pastaj proteinat (1, 4-3%), kripërat minerale (0, 8-1, 6%) dhe vitaminat e ndryshme, ku mbizotëron vitamina C (10-40 mg).Patatet janë perime që rriten nën tokë dhe një ushqim kryesor në shumë familje.

Patatet janë relativisht të lira edhe në çmim, lehtë rriten dhe janë shumë të shëndetshme.

Ne ju sjellim disa nga përfitimet shëndetësore që i marim nga patatet:

Përmbajnë shumë ushqyes;

Të pasur me antioksidantë;

Mund të përmirësojë nivelin e sheqerit në gjak;

Mund të përmirësojë shëndetin e tretjes;

Kanë pak yndyrë – mund të shtohen në dieta;

Mund të ndihmojnë të humbni apo rregulloni peshën;

Përveç se të shëndetshëm janë edhe të shijshëm dhe të përdorur në shumë receta. /UBT News/