Lajmet

Roli i Ismail Qemalit në pavarësimin e Shqipërisë

Nga Sonja Methoxha.

Published

3 years ago

on

“Sido që të jetë, deshi Zoti që me veprën, trimërinë dhe guximin e pashoq të shqiptarëve, që sot e tutje të pushojnë fatkeqësitë dhe vuajtjet e Atdheut tonë, këtu dhe kështu, ne jemi të lirë, të pavarur dhe të vetëm, prandaj ju duhet të qeshni dhe të brohorisni!”…

Këto fjalë Ismail Qemali ua tha shqiptarëve natën e 28 nëntorit më 1912, menjëherë pasi ai dhe 42 delegatë nënshkruan Deklaratën e Pavarësisë. Ky rresht është pjesë e fjalimit të tij drejtuar publikut shqiptar në Vlorë, teksa po përgatitej të ngrinte flamurin e kuq me shqiponjën e zezë dykrenare në ballkonin e shtëpisë së kushëririt të tij, Xhemil Bej Vlorës.

Në atë shtëpi u zhvillua referendumi i parë para nënshkrimit të deklaratës me delegatorët dhe takime të tjera vendimtare për të ardhmen e Shqipërisë.

Shqipëria, megjithatë, u njoh si një shtet autonom nga Fuqitë e Mëdha më vonë në 1913 në Konferencën e Londrës. Së pari, fuqitë e mëdha vendosën të njohin Shqipërinë si një shtet autonom nën sovranitetin e Perandorisë Osmane në maj 1913, por me këmbënguljen e delegatëve dhe me shpërthimin e Luftërave Ballkanike në korrik 1913, Fuqitë e Mëdha vendosën të njohin pavarësinë dhe autonominë e plotë të Republikës së Shqipërisë.

Më vonë, pas shpalljes së pavarësisë më 4 dhjetor 1912, u krijua një qeveri e përkohshme dhe senati në të cilin Qemali shërbeu si kryeministër deri në janar 1914. Megjithatë, ai u bë kryeministri i parë i njohur pas shpalljes së pavarësisë. Ai shërbeu edhe si Ministër i Punëve të Jashtme, duke mbajtur këtë detyrë derisa Fuqitë e Mëdha njohën pavarësinë e plotë të Shqipërisë, duke lënë detyrën në qershor 1913. Kështu, mund të thuhet se përveç të gjitha ngjarjeve në Ballkan, ai luajti edhe një rol kyç në lobimin për sovranitetin e Shqipërisë në Konferencën e Londrës.

Ismail Qemali nuk është vetëm themeluesi i Kombit Shqiptar për thjesht autorizimin dhe nënshkrimin e parë të deklaratës së pavarësisë. Ai ishte gjithashtu një nga njerëzit që dhanë dorë në nxitjen e revoltave kundër Perandorisë Osmane në territoret shqiptare. Sipas publicistit, intelektualit dhe delegatit Mid’hat Frashëri, Qemali ka udhëtuar nëpër Evropë për të kërkuar mbështetje nga Fuqitë e Mëdha për shpalljen e autonomisë së Shqipërisë. Ai mori mbështetje nga Austro-Hungaria, Rumania dhe Italia. Megjithatë, kur Qemali mbërriti në Durrës, pa se shqiptarët tashmë ishin në unison për rrëzimin e pushtuesve osmanë.

Në një takim të dyshuar sekret të mbajtur më 18 nëntor midis Qemalit dhe Bertchold-it, u la të kuptohet se Austro-Hungaria do të mbështeste pavarësinë e Shqipërisë, por jo autonominë e saj. Do të thotë se Shqipëria do të ishte ende nën kontrollin e Perandorisë. Megjithatë, Qemali mori vetëm ndihmën që do të merrte dhe refuzoi diplomatikisht të sakrifikonte autonominë e Shqipërisë.

Ismail Qemali jetoi shumë pak në Shqipëri. Ai ishte i mërguar nga Perandoria Osmane. Ai lindi në vitin 1844 në Vlorë, nga një familje e vjetër, tradicionale dhe e pasur. Në vitin 1847 klani i Vlorës bëri një kryengritje kundër Tanzimatit, e cila çoi në internimin e tyre. Burrat u dërguan në kampe në Konje, ndërsa gratë dhe fëmijët në Selanik. Ndërsa atje Ismail Qemali shkoi në shkollën fillore dhe mësoi turqisht. Në vitin 1852 u kthye në Vlorë ku u arsimua nga mësues privatë dhe prindërit e tij. Më 1855 u regjistrua në liceun Zosimea të Janinës, ku u diplomua më 1859.

Më 1860 shkoi në Stamboll duke qëndruar me familjarët, ku një kushëri e gjeti atë si përkthyes në Ministrinë e Jashtme atje. Këtu nis karriera e gjatë e Ismail Qemalit në administratën e Perandorisë Osmane. Pasi mbaron studimet, në vitin 1868 emërohet drejtor i Zyrës Gjyqësore në Sofje, Bullgari (në atë kohë ishte nën pushtimin osman). Më 1870 shërbeu si drejtor i Komisionit Evropian të Danubit, si delegat osman.

Më vonë ai u caktua si Vali në Varna, për projektin e portit. Nga viti 1873-1876 ai shërbeu si sekretar privat i Mid’hat Pashës, i cili më pas u caktua si Ministër i Drejtësisë në Stamboll. Në vitin 1876 u caktua sekretar i përgjithshëm në Ministrinë e Punëve të Jashtme, ku qëndroi një vit, gjë që i dha atij një njohuri thelbësore se si funksionon Perandoria Osmane. Atje ai filloi të shfaqte ndjenja nacionaliste shqiptare, të cilat për pak e dërguan në një kamp internimi në Anadolou. Administrata turke i bëri presion Sulltanit që ta dërgonte si Vali në rrethin Bolou të Turqisë, në të cilin ai shërbeu nga 1884 deri në dorëheqjen e tij në 1890.

Megjithatë, më vonë ai u dërgua si Vali në Bejrut ku gjeti mikun e tij Vaso Pasha, i cili më vonë vdiq. Duhet të theksojmë se në vitin 1892 Qemali i dërgoi një memorandum të gjerë Sulltan Abdul Hamidit për reformat liberale për Rumelinë. Ai kishte shkruar edhe një sërë artikujsh liberalë për gazetat osmane. Poashtu kishte shërbyer edhe si këshilltar i Sulltan Hamidit dhe vezirëve të tjerë.

Në vitin 1900 caktohet Vali në Tripoli, por duke pasur parasysh zhurmat e ndryshme kundër emrit të tij, ai u arratis në maj të po këtij viti. Për këtë, Sulltani e dënoi me vdekje. Ai u mor nën mbrojtjen e britanikëve. Për tetë vjet Qemali udhëtoi në Evropë, u takua me Faik Konicën, drejtoi botimin e revistës Albania në Bruksel, përfaqësoi shqiptarët në një Kongres të vitit 1902 në Paris dhe më 1908 u kthye në atdhe.

Ai mbante kontakte me të gjithë miqtë e tij. Në dhjetor 1908 zgjidhet deputet i Beratit. Së bashku me deputetë të tjerë nga trevat shqiptare formuan Lëvizjen Kombëtare për decentralizimin e Perandorisë Osmane nga trevat shqiptare. Historiani Paskal Milo shkruan në një artikull për gazetën Panorama se kontributi i Qemalit mori një peshë më të madhe pas rënies së Lidhjes së Prizrenit.

“Shqiptarët filluan të shohin qartë dhe të konsiderojnë situatën e re të krijuar në Ballkan, si dhe rrezikun që i kanoset kombit të tyre”, ka shkruar Qemali në ditarët e tij.

Ajo që ai do të thotë është se Perandoria Osmane ishte dukshëm duke u dobësuar dhe të dyja Fuqitë e Mëdha do të ndërhynin pas rënies së saj për të absorbuar territoret e saj të pushtuara më parë. Kishte një revolucion nga xhonturqit në vitin 1908, që frymëzoi revolta të armatosura në të gjitha territoret e pushtuara në Ballkan. Kryengritjet shqiptare filluan në vitet 1910-1910. Një revoltë e përgjithshme shpërtheu në fillim të vitit 1912 dhe Serbia, Bullgaria, Greqia, Mali i Zi dhe Rumania i shpallën luftë Perandorisë Osmane, duke dëbuar të gjithë ushtarët e saj nga territoret e tyre.

Ushtarët osmanë të mbetur ishin vendosur në territoret shqiptare. Ismail Qemali ishte tashmë zëri që Fuqitë e Mëdha kanë dëgjuar gjatë dy viteve të fundit duke kërkuar mbështetje për autonominë e Shqipërisë. Ushtarët serbë po i afroheshin territoreve shqiptare, kështu që shqiptarët duhej të punonin shpejt dhe të shpallnin autonominë para çdo ndërhyrjeje të mundshme nga serbët dhe vendet e tjera të Ballkanit. Shpallja e Pavarësisë dhe dëbimi i osmanëve, dërgoi mesazhin se ky është një shtet autonom, jo ​​më nën dominimin osman.

Qemali u kishte deklaruar tashmë Fuqive të Mëdha se Shqipëria do të shpallej e pavarur. Para se të kthehej në Shqipëri nga Trieste, ai u dërgoi telegrame 83 delegatëve, por vetëm 43 arritën të mbërrinin më 28 nëntor. Pjesa tjetër erdhi më vonë. Ai dërgoi edhe telegrame në Tiranë dhe Elbasan për të shpallur pavarësinë dhe për të ngritur flamurin më 26 nëntor, në mënyrë që serbët të merrnin mesazhin se kjo është një republikë e pavarur, autonome.

Siç u përmend, ai u bë kryeministri i parë, qeveria e tij krijoi në aktin e parë Forcat e Armatosura të Shqipërisë më 4 dhjetor 1912.

Ai mbrojti qeverinë dhe dha kontributin e tij si një burrë shteti vizionar dhe me përvojë evropiane. Ai u përpoq të përthithte përmes diplomacisë territoret e tjera shqiptare të Kosovës, Tetovën, Malin e Zi dhe Greqinë, ndonëse ato projekte mbetën të pezulluara.

Edhe pas largimit të tij nga administrata, ai nuk pushoi kurrë së mbrojturi autonominë e Shqipërisë, të kërkonte mbështetje dhe të mbante konferenca ndërkombëtare për identitetin dhe Kombin shqiptar./tiranatimes/UBTNews/

Related Topics:
Continue Reading

Lajmet

Kurti flet për paradoksin e zgjerimit të BE-së

Published

7 hours ago

on

November 21, 2025

By

Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, mori pjesë në Samitin e Planit të Rritjes së Bashkimit Evropian, i mbajtur në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë.

Në këtë samit ishin të pranishëm përfaqësues nga vendet e Ballkanit Perëndimor, Komisionerja për Zgjerimin e BE-së, Marta Kos, dhe Drejtori i Përgjithshëm për Fqinjët dhe Negociatat për Zgjerimin e BE-së, Gert.

Në fjalën e tij, Kurti përgëzoi Shqipërinë për avancimin drejt BE-së dhe theksoi rëndësinë historike të hapjes së të 33 kapitujve të negociatave. Ai përmendi progresin e Kosovës në sundimin e ligjit, duke theksuar renditjen e vendit tonë në vendin e tretë në Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore sipas Indeksit të Botës për Sundimin e Ligjit, si dhe faktin se Kosova është konsideruar si vendi më i sigurt në rajon me kriminalitetin më të ulët dhe progres të dukshëm në luftën kundër korrupsionit.

Kurit vuri në pah rritjen ekonomike të Kosovës dhe heqjen nga listat e vendeve të brishta nga Banka Botërore dhe FMN-ja. Megjithatë, ai kritikoi masat kufizuese të BE-së ndaj Kosovës, duke kërkuar heqjen e tyre dhe dhënien e statusit të kandidatit, që sipas tij, Kosova e meriton dhe është e përgatitur për të.

“Të flasësh për urgjencë në zgjerim, ndërkohë që aplikimi i Kosovës mbetet i bllokuar për tre vjet, është një paradoks”, tha Kurti. Ai theksoi rëndësinë e reformave dhe përparimin e nevojshëm për zbatimin e Axhendës së Reformave të Planit të Rritjes.

Kurti gjithashtu theksoi rëndësinë e bashkëpunimit rajonal për integrimin në tregun e vetëm të BE-së dhe përparimin në lëvizshmërinë dhe tregtinë rajonale. Ai përmendi sektorët kyç të identifikuar në Samitin e Shkupit si pjesë e Autostradës së Tregut të Vetëm, duke përfshirë Teknologjinë e Informacionit dhe Komunikimit, mbrojtjen dhe bujqësinë.

Ai theksoi gjithashtu potencialin e Kosovës në transformimin ekonomik digjital dhe çmimin më të ulët të energjisë elektrike në rajon, duke e cilësuar vendin si një qendër të fortë potenciale për fabrikat e Inteligjencës Artificiale të BE-së.

Në përfundim, Kurti njoftoi planet për mobilizimin e të paktën një miliard euro investime kapitale në vit për projekte strategjike dhe theksoi rëndësinë e përmirësimit të infrastrukturës rrugore dhe korridoreve rajonale për avancimin e integrimit ekonomik./KP

Continue Reading

Lajmet

KQZ fillon përgatitjet për zgjedhjet e 28 dhjetorit, këto janë afatet kryesore

Published

7 hours ago

on

November 21, 2025

By

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka filluar me përgatitjet për organizimin e zgedhjeve të parakohshme për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 28 dhjetor 2025.

Në mbledhjen e mbajtur, KQZ mori vendim për caktimin e afateve të aktiviteteve për organizimin e këtyre zgjedhjeve.

Sipas vendimit të KQZ-së, afatet e aktiviteteve zgjedhore përfshijnë: fushata zgjedhore, aplikimi i subjekteve politike dhe dorëzimi i listës së kandidatëve për deputetë, regjistrimi i votuesve jashtë Kosovës, akreditimi i vëzhguesve. Si në vijim:

KQZ pranon ekstraktin e parë të regjistrit qendror civil nga Ministria e Punëve të Brendshme/ Agjencia e Regjistrimit Civil më së voni me datën 22.11.2025;

KQZ merr vendim për caktimin e kufizimit të shpenzimeve të fushatës së zgjedhjeve për Zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës 2025 më së voni me datën 24.11.2025;

Partitë politike të regjistruara deklarojnë mos pjesëmarrjen në zgjedhje në periudhën kohore 24.11.2025 deri më 30.11.2025;

Partitë politike të regjistruara deklarohen për pjesëmarrje në zgjedhje përmes koalicioneve, në periudhën kohore 24.27.2025 deri më 30.11.2025;

Periudha e aplikimit për certifikim të subjekteve politike realizohet nga data 24.11.2025 deri më 30.11.2025;

Periudha e dorëzimit të listës së kandidatëve të subjekteve politike të certifikuara realizohet nga data 24.11.2025 deri më 07.12.2025;

Tërheqja e shortit për renditjen e subjekteve pulitke në fletëvotim realizohet në datën 08.12.2025;

KQZ merr vendim për emërimin e anëtarëve të Komisioneve  Komunale Zgjedhore me datën 26.11.2025;

KQZ publikon listën e Qendrave të Votimit me datën 25.11.2025;

KQZ miraton dhe publikon listën e Qendrave Komunale të Numërimit me datën 25.11.2025;

Periudha e shërbimit të votuesve për ndërrimin e qendrave të votimit fillon me datën 26.11.2025 dhe përfundon me datën 06.12.2025;

Periudha e kundërshtimit dhe konfirmimit e listës së votuesve fillon me datën 26.11.2025 dhe përfundon me datën 07.12.2025;

Periudha e aplikimit për regjistrimin e votuesve jashtë Kosovës fillon me datën 26.11.2025 dhe përfundon me datën 06.12.2025;

Lista e votuesve që përfshinë votuesit brenda dhe jashtë Kosovës certifikohet nga KQZ, me datën 10.12.2025;

Periudha e votimit përmes postës fillon me datën 12.12.2025 dhe përfundon me datën 27.12.2025;

Fushata zgjedhore e subjekteve politike të certifikuara fillon me datën 17.12.2025 dhe përfundon me datën 28.12.2025;

Periudha e regjistrimit të personave me nevoja të veçanta fillon me datën 11.12.2025 dhe përfundon me datën 21.12.2025;

KQZ emëron këshillat e vendvotimeve, më së voni me datën 16.12.2025;

KQZ emëron këshillat e vendvotimeve në përfaqësi diplomatike më së voni me datën 16.12.2025;

KQZ emëron ekipet e numërimit për Qendrat Komunale të Numërimit më së voni me datën 16.12.2025;

Periudha e aplikimit për akreditimin e vëzhguesve fillon me datën 05.12.2025 dhe përfundon me datën 20.12.2025./EO

Continue Reading

Lajmet

FSK në ushtrimin “Golden Sabre 25”, të organizuar nga misioni i NATO-s në Kosovë

Published

9 hours ago

on

November 21, 2025

By

Forca e Sigurisë së Kosovës mori pjesë në ushtrimin “Golden Sabre 25”, të organizuar nga misioni i NATO-s në Kosovë.

“FSK dëshmon kapacitetet specialistike të Gardës Kombëtare në ushtrimin “Golden Sabre 25” për herë të dytë këtë vit. Pjesëmarrja e njësive specialistike të FSK-së në një ushtrim të këtij konteksti, përfaqëson një hap të rëndësishëm në avancimin e bashkëpunimit ndërinstitucional në mes të KFOR, FSK, PK dhe EULEX”, thuhet në njoftimin e FSK-së.

Më tej, thuhet se “Angazhimi i FSK-së në këtë kontekst shumëkombësh, me kapacitetet specialistike të Gardës Kombëtare, përbën një dëshmi të qartë të avancimit të aftësive në realizimin e detyrave kyçe për ofrimin e Mbështetjes Ushtarake për Autoritetet Civile( MUAC) në përputhje me standardet e NATO-s. Ky aktivitet mblodhi pjesëmarrës nga vende të ndryshme partnere dhe aleate, me qellim të rritjes së ndërveprueshmërisë dhe testimit të gatishmërisë dhe përgjigjes së koordinuar ndaj krizave, në një mjedis kompleks operacional”.

FSK vazhdon të thellojë angazhimin e saj në iniciativa të përbashkëta vendore dhe ndërkombëtare, duke u mbështetur në partneritet të qëndrueshëm dhe në vizionin e një vendi të sigurt, të integruar dhe të gatshëm për të kontribuar në paqen dhe stabilitetin global./EO

Continue Reading

Lajmet

BE kërkon sinkronizim të reformave, Kos u dërgon porosi të qartë vendeve të Ballkanit Perëndimor

Published

9 hours ago

on

November 21, 2025

By

Komisionerja për zgjerimin e Bashkimit Evropian, Marta Kos, ka kërkuar nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor të ecin në sinkron sa i përket realizimit të reformave në kuadër të Planit të Rritjes së BE-së.

Sipas saj, është e rëndësishme të mos krijohen hendeqe mes gjashtë vendeve të rajonit, derisa tha se muaji qershor i vitit 2026 është një afat i rëndësishëm në zbatimin e Planit të Rritjes, pasi skadon periudha njëvjeçare e pritjes për reformat e papërmbushura.

Plani i Rritjes është një kornizë e re e BE-së për përshpejtimin e reformave për integrim evropian të tërë rajonit, që kombinon reformat me kontribut të drejtpërdrejtë financiar nga fondet e BE-së në buxhetet e vendeve përfituese dhe projekte investuese.

Kos, në konferencë për media pas përfundimit të samitit rajonal për Planin e Rritjes që u mbajt të premten në Tiranë, tha se të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të jenë pjesë e BE-së, si shpërblim i merituar për përafrimin me legjislacionin e BE-së dhe vlerat e unionit.

“Objektivi ynë është që të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor të ecin përpara në sinkron dhe nuk duam që të krijohen hendeqe të reja mes jush gjashtë vendeve të rajonit. Në fund të fundit, të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor i përkasin Bashkimit Evropian dhe duhet të jenë pjesë e tij. Të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të bëhen shtete anëtare me të drejta të plota të BE-së si shpërblim i merituar për përafrimin me legjislacionin e BE-së dhe vlerat. Le të përqendrohemi sot në mënyrën sesi të përshpejtojmë punën… Në qershor do të kemi skadimin e periudhës tranzitore njëvjeçare për reformat e papërmbushura nga raundi i dytë i raportimit. Për këtë arsye i bëj thirrje të gjithë udhëheqësve të rajonit që të punojnë më fort për reformat”, theksoi ajo.

Në anën tjetër, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, tha se samiti i sotëm ishte i frytshëm, duke konfirmuar se Plani i Rritjes është një urë e sigurt drejt tregut të përbashkët evropian.

“Sot mund të them se kemi mbyllur një takim edhe një herë tjetër të frytshëm me hapa konkretë të mëtejshëm që e afrojnë më tej rajonin me Bashkimin Evropian. Duke konfirmuar përsëri se Plani i Rritjes është një urë e shpejtë dhe e sigurt drejt tregut të përbashkët evropian”, deklaroi Rama.

Pjesë e samitit ishte edhe kryeministri në detyrë, Albin Kurti. Kosova ende nuk ka përfituar nga Plani i Rritjes, pasi disbursimi i mjeteve të para-financimit për Kosovën është i ndërlidhur me miratimin e dy marrëveshjeve ndërkombëtare në Kuvend, por të cilat, për shkak të krizës politike në Kosovë, nuk u miratuan në legjislativ.

Me zbatimin e këtyre reformave, Kosova do të përfitojë deri në 882,6 milionë euro fonde të BE-së. Nga kjo shumë totale, 253,3 milionë euro janë grante, ndërsa pjesa tjetër prej 629,3 milionë eurosh janë hua afatgjata./KP

Continue Reading

Të kërkuara