Kulturë

Reuters shkruan për filmin “Zgjoi”: Historia frymëzuese e vejushës së luftës së Kosovës

“Hive” fitoi tre çmime kur u shfaq premierë në Festivalin e Filmit Sundance 2021.

Published

on

Reuters shkruan, – Historia e vërtetë e një vejushe të luftës në Kosovë, e cila sfidoi traditën për të nisur një sipërmarrje të suksesshme biznesi, tregohet në “Hive”, një film që regjisorja e tij shpreson të edukojë shikuesit për tejkalimin e pasojave traumatike të konfliktit.

Fahrije Hoti ishte 28 vjeç kur humbi burrin e saj, së bashku me pothuajse të gjithë popullsinë mashkullore të fshatit të saj, në kryengritjen e shumicës etnike shqiptare të Kosovës në vitet 1998-99 kundër sundimit represiv serb.

Duke pasur nevojë të siguronte familjen e saj, nëna e dy fëmijëve themeloi kooperativën e parë bujqësore në Kosovë vetëm për femra e veja të tjera të luftës.

Historia e saj është sjellë në ekranin e madh nga Blerta Basholli, 39 vjeç, duke debutuar si regjisore e filmit artistik me çmimin “Hive”. Basholli ishte 16 vjeç dhe u detyrua të largohej nga kryeqyteti i Kosovës, Prishtina kur filloi konflikti.

Plagët e luftës u rishfaqën kur ajo mblodhi ekipin e saj për të xhiruar filmin, i cili do të ketë shfaqje speciale në të gjithë Britaninë, e ndjekur nga një shfaqje më e gjerë kinematografike në Mbretërinë e Bashkuar më 18 Mars.

“Mendova se do të merreshim me të. Mendova se folëm për të dhe e tejkaluam atë. Por nuk mendoj se e bëmë,” tha ajo për Reuters.

“Kur kishte një skenë të vështirë në xhirime, i gjithë ekuipazhi ishte shumë i qetë dhe shumë njerëz po qanin. Ishte vërtet e vështirë, por në një farë mënyre na ndihmoi të flisnim për të dhe të shpresojmë të shërohemi nga ajo duke e diskutuar më shumë”.

Mbi 13,000 njerëz besohet se kanë vdekur gjatë luftës në Kosovë, me qindra ende të pagjetur. Luftimet përfunduan pasi sulmet ajrore të NATO-s hynë në Kosovë, e cila fitoi pavarësinë në vitin 2008.
Në film, Hoti, i luajtur nga Yllka Gashi, jeton në një komunitet patriarkal që nuk i miraton gratë që punojnë në tregti dhe nuk ka arsim formal për biznes.

Më pas, ajo i merr gjërat në duart e saj, duke mësuar të drejtojë makinën dhe duke frymëzuar gratë përreth saj që të fillojnë të prodhojnë “ajvar”, një shije popullore lokale që ata e shesin në një supermarket lokal.

“(Hoti) më frymëzoi shumë. Ajo me të vërtetë më inkurajon që të mos ndalem kurrë. Kështu që dua të jetë linja kryesore e filmit”, tha Basholli. Dhe pastaj, përmes saj, duke treguar pasojat e luftës, vetëm për të thënë se si ajo luftë nuk i sjell dobi askujt; në Ukrainë, në Kosovë, askund.

“Hive” fitoi tre çmime kur u shfaq premierë në Festivalin e Filmit Sundance 2021.

Ishte një festë e vërtetë për mbarë Kosovën”, tha Basholli. “Historia e Fahrijes, por edhe udhëtimi i Hive, u dha njerëzve shpresë se nëse punoni shumë, mund të bëni diçka”.

Continue Reading

Aktualitet

Trashëgimia e Prizrenit në filatelinë kosovare, emision i ri i pullave postare “Kalaja e Prizrenit”

Published

on

Posta e Kosovës ka lëshuar sot në qarkullim një emision të ri pullash postare, që ka për temë “Kalaja e Prizrenit”. Ky emision vjen si një nderim dhe një vlerësim për një nga monumentet më të rëndësishme historike dhe kulturore të Kosovës, një trashëgimi e pasur që ka formuar identitetin kombëtar dhe kulturor të vendit. Pullat e reja postare synojnë të promovojnë vlerat e jashtëzakonshme kulturore të Kalasë së Prizrenit dhe rëndësinë e saj për trashëgiminë e Kosovës, si dhe të inkurajojnë ruajtjen e këtyre vlerave për brezat e ardhshëm.  

Kalaja e Prizrenit është një ndër ndërtimet më të lashta dhe më të rëndësishme të rajonit, me një histori që shkon më tej se periudha antike. Ajo ka qenë një pikë strategjike dhe një fortesë e rëndësishme për qytetin gjatë periudhave të ndryshme historike, duke përfshirë dominimin e Perandorive Romake, Bizantine dhe Osmane. Me muret e saj të forta prej guri dhe pozicionin e saj të jashtëzakonshëm gjeografik, Kalaja e Prizrenit ka mbrojtur qytetin dhe ka luajtur një rol kyç në zhvillimin e këtij rajoni, duke e bërë një simbol të fortë të trashëgimisë kulturore të Kosovës.

Kalaja nuk është vetëm një monument i së kaluarës, por një hapësirë e gjallë kulturore, ku zhvillohen aktivitete artistike dhe kulturore të ndryshme, si ekspozita, koncerte, festivale dhe ngjarje të tjera që lidhin të kaluarën me të tashmen. Ajo mbetet një pikë e rëndësishme për ruajtjen e traditave dhe kultivimin e artit dhe kulturës në Kosovë.

Ky emision i ri i pullave postare, i dedikuar Kalasë së Prizrenit, është një mundësi e shkëlqyer për qytetarët, koleksionistët dhe bizneset të kontribuojnë në ruajtjen e këtij simboli të historisë dhe kulturës kosovare. Posta e Kosovës inkurajon të gjithë ata që merren me filatelinë të shfrytëzojnë këtë mundësi për të pasuruar koleksionet e tyre me një pjesë të rëndësishme të historisë së vendit.

Në një kohë kur filatelia vazhdon të jetë një mjet i rëndësishëm për ruajtjen dhe përhapjen e vlerave kulturore, ky emision i ri i pullave postare do të mbetet një testament i përjetshëm i vlerave historike dhe kulturore të Kosovës, si dhe një kujtesë për rëndësinë e ruajtjes së trashëgimisë për brezat e ardhshëm./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

“Udha e shkronjave” – Një thesar i kinematografisë shqiptare

Published

on

Filmi artistik “Udha e shkronjave”, një prodhim i vitit 1978 nga stafi i Radio Televizionit Shqiptar (RTVSH), ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e kinematografisë shqiptare, shkruan KultPlus.

Bazuar në tregimin “Buka dhe Thika” të Dhimitër Shuteriqit, filmi trajton një tematikë të thellë dhe patriotike. Ai rrëfen historinë e Mësues Dhaskal Todrit, një patriot që, duke sakrifikuar pasurinë dhe jetën e tij, sjell në Shqipëri një ngarkesë me shkronja tunxhi për krijimin e shtypshkronjës së parë në gjuhën shqipe.

Përmes këtij rrëfimi prekës, shfaqet kontrasti mes sakrificës sublime të patriotit dhe moskuptimit të një karvanxhiu të thjeshtë, ndërkohë që armiqtë e gjuhës shqipe ndërhyjnë për të ndalur këtë akt fisnik. Tragjikisht, Dhaskal Todri vritet para se të arrijë në vendlindje, duke u bërë simbol i përpjekjeve për mbrojtjen e gjuhës dhe identitetit kombëtar.

Në këtë kryevepër kinematografike interpretojnë disa nga aktorët më të njohur shqiptarë, përfshirë: Sandër Prosi, Bujar Lako, Ndrekë Luca, Agim Qirjaqi, Vangjo Grabocka, Muhamet Sherri, Luftar Pajo, dhe të tjerë.

Filmi gjithashtu përmban këngën e famshme “Kënga e Trimave”, e cila mbetet një simbol i qëndresës dhe dashurisë për kombin.

“Udha e shkronjave” është një kujtesë e fuqishme për sakrificat e bëra në emër të ruajtjes së gjuhës shqipe dhe është një thesar i patjetërsueshëm për kinemanë dhe kulturën tonë kombëtare./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Alfabeti që bashkoi kombin: 22 Nëntori, Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe

Published

on

Sot është Dita e Alfabetit Shqip, tashmë e shpallur festë zyrtare e Shqipërisë, një ngjarje me rëndësi të jashtëzakonshme historike dhe kulturore për kombin shqiptar.

Kjo ditë, tashmë festë zyrtare, ka një simbolikë të thellë, pasi përkujtohet një moment kyç i unitetit kombëtar – Kongresi i Manastirit, që u zhvillua nga data 14 deri më 22 nëntor të vitit 1908. Ky kongres, i mbledhur në qytetin e Manastirit, ishte një ngjarje vendimtare për formimin dhe standardizimin e alfabetit të gjuhës shqipe, një hap i domosdoshëm për forcimin e identitetit kombëtar dhe kulturor të shqiptarëve.

Nëpërmjet një vendimi të Këshillit të Ministrave, Shqipëria ka shpallur këtë ditë si festë kombëtare, duke e njohur atë si një ngjarje historike me peshë të veçantë. Kuvendi i Shqipërisë e miratoi këtë nismë në shkurt të këtij viti, pas diskutimeve dhe propozimeve nga samiti i diasporës, dhe për herë të parë kjo ditë po kremtohet si festë zyrtare. Kjo iniciativë, që vjen si rezultat i një debati të gjërë kombëtar dhe ndërkombëtar, thekson rëndësinë e ruajtjes dhe zhvillimit të gjuhës shqipe si një nga shtyllat kryesore të identitetit shqiptar.

Kongresi i Manastirit, që mori vendime të rëndësishme për unifikimin e alfabetit shqip, u mbajt në një periudhë kritike për shqiptarët, në një kohë kur populli shqiptar ishte i shpërndarë në disa shtete të ndryshme dhe shumë prej tyre ishin të ndarë nga njëra-tjetra edhe në aspektin gjuhësor.

Ky kongres, i zhvilluar me pjesëmarrjen e 50 delegatëve nga 26 qytete të ndryshme të trojeve shqiptare, miratoi alfabetin latin me disa ndryshime, duke e përshtatur atë për gjuhën shqipe. Mid’hat Frashëri, si kryetar, dhe Luigj Gurakuqi e Gjergji Qiriazi, si nënkryetarë, udhëhoqën këtë ngjarje historike, ku Parashqevi Qiriazi ishte e vetmja grua pjesëmarrëse. Kongresi i Manastirit është një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë moderne të shqiptarëve, dhe si rezultat i tij, më 28 nëntor 1912, Shqipëria shpalli pavarësinë./UBTNews/

Continue Reading

Magazinë

Çka do të ndodhë me Këngën e Eurovizionit në Zvicër? Referendumi vjen së shpejti!

Published

on

Votuesit në Bazel do të vendosin të dielën nëse do të shpenzojnë dhjetëra miliona franga për të pritur Festivalin e Këngës Eurovizion 2025, me kundërshtarët. Nëse banorët bllokojnë gati 40 milionë frangave kredi të nevojshme për ekstravagancën vjetore televizive, “Eurovizioni do të duhet të reduktohet ndjeshëm,” tha Edi Estermann, kreu i komunikimit për edicionin 2025.

Ngjarja, e cila është planifikuar të zgjasë 10 ditë me një numër ngjarjesh publike në Bazel, do “zbriste nga një shfaqje e madhe televizive në një mbrëmje”, tha ai.

“Dhe kjo, natyrisht, do të krijonte shumë më pak vlerë për qytetin dhe për të gjithë Zvicrën,” vuri në dukje ai.

Fitorja e këngëtarit zviceran Nemo në Eurovision 2024 në Malme, Suedi i ka dhënë Zvicrës të drejtën të presë eventin e vitit të ardhshëm me një audiencë të madhe të garantuar globale. Bazeli mposhti qytetet tjera zvicerane për të siguruar ngjarjen në gusht, por kërkesat financiare ngritën kundërshtime.

Votuesit zviceranë janë mësuar të kenë një ndikim direkt në mënyrën se si shpenzohen paratë e taksave, dhe disa janë shtrënguar me koston e mundshme të Evrovizionit. Muajin e kaluar, Unioni i vogël ultra-konservator fundamentalist i krishterë Federal Demokratik i Zvicrës (EDU), paraqiti nënshkrimet e nevojshme për të siguruar miratimin e 34.96 milionë frangave zvicerane nga autoritetet rajonale për festivalin.

“Argumenti i parë është financiar. Kjo është një kosto publike krejtësisht jo proporcionale, një humbje e vërtetë,” tha anëtari i bordit të EDU, Philippe Karoubi.

Bashkimi Evropian i Transmetuesve (EBU), i cili zotëron Eurovizionin, financon garën, por beson se duke pasur parasysh përfitimet financiare që marrin qytetet pritëse, ato duhet të ndihmojnë në mbulimin e kostove të sigurisë.

Bazeli shpreson të fitojë 60 milionë franga në turizëm dhe mikpritje. EDU thotë se problemi do të ishte mënyra e përdorimit të fondeve publike, ndërsa përfitimet financiare do të mblidheshin kryesisht për akterë privatë dhe hotelet. Përveç argumentit financiar, tha se festivali i këngës është shndërruar në “provokime ideologjike”, që janë në kundërshtim me vlerat e krishtera”, teksa gara, e cila supozohet të jetë neutrale, është zhytur në diskutimin e luftës në Ukrainë dhe Gaza.

Por nëse kredia refuzohet, ka pak hapësirë për të manovruar në kohë për finalen e 17 majit 2025. Mund të zhvendoset në një qytet tjetër zviceran, tha Estermann.

Por kjo “do të duhet të konsiderohet me kujdes,” tha ai, duke shtuar se “përgatitjet në Bazel tashmë kanë avancuar mirë.”

Continue Reading

Të kërkuara