Kulturë

Prestigjiozja ELLE shkruan për ndikimin e Dua Lipës në rininë kosovare

Gazeta përmend edhe mbajtjen e festivalit Sunny Hill në Gërmi.

Published

on

Si ndodhi që ylli i muzikës pop u bë ambasadore nderi që frymëzon një brez në Kosovë?

Nëse do të mund ta dallonit Tokën nga udhëtimi retro galaktik në kopertinën e albumit “Future Nostalgia” të Dua Lipës dhe nëse zmadhoni hapësirën drejt Evropës, pastaj në jug në Kroaci dhe më tej në zemër të Ballkanit, atje, në Prishtinë të Kosovës, në një natën vere të ëmbël në gusht, do ta gjenit Dua Lipën do ta duke dalë në skenë—në shtëpi!

Ju poashtu do të dëgjonit britmat e turmës, energjinë që shtrihet shumë përtej Parkut të Gërmisë, kur performanca e Lipës nisi rikthimin e Festivalit Sunny Hill, krijuar nga babai i saj, Dukagjin Lipa, në 2018.

Megjithatë, gëzimi i turmës buronte nga emocionet më të thella se çdo publikim tipik pas pandemisë: Dua Lipa dhe festivali shërbejnë për të rikujtuar të rinjtë kosovarë se e ardhmja është e tyre dhe se Lipa – dhe bota – mund t’i dëgjojë!

Kosova është vendi më i ri në Evropë. Shteti ka gjithashtu një nga popullsitë më të mëdha të moshës nën 25 vjeç. Si pjesë e ish-Jugosllavisë, vendi pësoi një luftë të përgjakshme nga viti 1998 deri në 1999, duke fituar pavarësinë nga Serbia vetëm në vitin 2008. Ndërsa gjenerata e re u rrit në vitet e pas luftës, ata ndjenë peshën dhe jehonat e saj.

“Kam një ndjenjë të fortë për luftën për shkak të prindërve dhe familjes sime”, thotë Diona Ahmetaj, 24 vjeç, e cila jeton në Prishtinë. “Ne pamë libra për masakrat, gjëra që nuk ju dalin kurrë nga koka. Sa herë që [televizori] luante video luftarake, i shihja prindërit e mi që gjithmonë e ndryshonin atë ose emocionoheshin sepse ata e përjetuan atë”.

Si shumë të tjerë, familja e Lipës u largua nga Kosova para kulmit të luftës, duke u zhvendosur në Londër, ku Lipa lindi në vitin 1995. Megjithatë, ajo dhe familja e saj u kthyen në Prishtinë kur Lipa ishte 13 vjeçe dhe ajo jetoi atje për dy vjet para se të kthehej në Londër për të ndjekur karrierën e saj. “Është shumë e rëndësishme që fëmijët të mësojnë trashëgiminë e tyre”, thotë Dukagjin Lipa, duke shtuar se “unë dhe gruaja ime, ne e arritëm këtë”.

Ky fokus te familja dhe historitë që kalojnë brezave nuk i humbet rinisë së Kosovës. Teksa flisja me shumë persona të moshës njëzet e ca, vura re se sa shumë nga lidhja që ata ndjejnë me Lipën lidhet me faktin se, ashtu si ata, ajo është e afërt me familjen e saj dhe mësoi rreth luftës përmes tyre.

Shumë e përmendën këtë si një nga arsyet e dhembshurisë së saj, aktivizmit dhe pse kur ajo flet për Kosovën, ndihet e natyrshme – asnjëherë e shkruar.

“Ajo e kupton”, thotë Verona Hasangjekaj, 24 vjeç. “Të gjithë kemi prindërit dhe gjyshërit tanë që flasin për të kaluarën. Ata janë të hapur për këtë. Shpresoj të bëjmë të njëjtën gjë, të vazhdojmë të tregojmë histori, përndryshe kështu harrojmë”.

Natyrisht, lidhja që ndiejnë të rinjtë kosovarë me Lipën është edhe për shkak të talentit të saj muzikor, stilit dhe për shkak se si një vend i madhësisë së Delaware-it, ata kanë qenë gjithmonë përkrahës për të.

Secili fans kujton prezantimin e parë me Lipën: Disa i referohen blogut të saj të fillimit të viteve 2000, kopertinave në YouTube ose kur ajo luajti në një reklamë të X Factor. Të gjithë kujtojnë edhe koncertin e parë të madh të Lipës në Prishtinë në vitin 2016. Disa madje e njihnin atë personalisht.

Vjosa Zhubi, e cila është disa vite më e madhe se Lipa, e njihte atë përmes kushëririt të saj kur Lipa jetonte në Kosovë. “Ajo ka qenë gjithmonë një fëmijë i pjekur”, thotë Zhubi. “Ajo mund të të jepte mendime të të rriturve dhe kishte këtë stil artistik. Pastaj edhe kur largohej, ajo mbante gjithmonë lidhje. Edhe tani, ajo pyet për të gjithë”.

Ky respekt i ndërsjellë u ndje plotësisht në Sunny Hill. Teksa Lipa doli në skenë, ajo iu drejtua turmës në gjuhën shqipe, “Është një ëndërr e madhe për mua të jem këtu dhe të bëj këtë festival me familjen time, me miqtë e mi dhe me gjithë këta njerëz që më mbështesin kaq shumë. Faleminderit shumë të gjithëve. Faleminderit për këtë natë të veçantë”.

Sunny Hill është me të vërtetë një rast i veçantë. Është festivali më i madh muzikor në zonë dhe arriti një formacion rekord dhe shitje biletash këtë vit. “Kam pritur për Sunny Hill për dy vjet”, thotë Vesa Mehmeti, 18 vjeçe, me buzëqeshjen e saj të ndritshme sa shkëlqimi i syve të saj. “Ne nuk kemi asgjë tjetër të tillë [në Kosovë]”.

Mundësia për të marrë pjesë në një festival – në shtëpi – nderohet edhe më shumë për shkak të çështjeve të jashtme gjeopolitike që rrethojnë statusin e Kosovës si shtet; Kosovarët mund të vizitojnë vetëm gjashtë vende pa aplikuar për vizë. Kjo mungesë e liberalizimit të vizave kufizon mundësitë e udhëtimit dhe arsimimit. Shumë njerëz kanë histori të aplikimeve të dështuara për viza. Ata përshkruajnë ndjenjën e izolimit sikur të jetonin në një ishull.

Familja Lipa e njeh këtë çështje, si dhe realitetin që Dua Lipa përfitoi nga pasaporta e saj në Mbretërinë e Bashkuar, dhe po luftojnë për ndryshim. Këtë vit, ata nisën fushatën #SetMeFree krahas festivalit, i cili kërkon mbështetjen e BE-së për t’u dhënë kosovarëve lirinë për të lëvizur.

Përpjekjet e Dua Lipës në përgjithësi u njohën nga presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, kur ajo i dha Lipës titullin Ambasadore Nderi në fillim të gushtit. Osmani falënderoi Lipën që “përdor zërin dhe talentin e saj të jashtëzakonshëm, jo ​​vetëm për t’i ofruar botës këngë që lënë gjurmë, por edhe për të paraqitur imazhin më të mirë të Kosovës në mbarë botën”.

Në një konferencë për media disa orë para performancës së saj në Sunny Hill, Lipa foli rreth dëshirave të saj për të rinjtë kosovarë.

“Dua të dërgoj dashuri për të gjithë rininë e Kosovës dhe dua të them se sado e madhe të jetë ëndrra juaj, ju mund të arrini gjithçka që dëshironi, nëse e keni mendjen. Unë vërtet besoj se … jam këtu për t’ju mbështetur në çfarëdo mënyre”.

Megjithatë, më kuptimplotë se fjalët e saj është fakti që të rinjtë kosovarë në terren ndjejnë një lidhje me të, një fuqi dhe shpresë që rrezaton prej saj.

“Ajo e ka një zemër të ngrohtë”, thotë 23-vjeçari Edi Demiri. “Unë mendoj se ajo na përfaqëson të gjithëve”./UBTNews/

Lifestyle

Metoda e thjeshtë për tharje më të shpejtë të rrobave brenda shtëpisë

Published

on

Me rritjen e çmimeve të energjisë dhe presionin gjithnjë në rritje të kostove të jetesës, temperaturat e ulëta mund të krijojnë vështirësi për shumë familje.

Edhe nëse ngrohja nuk është ende ndezur, veshjet shpesh duhet të thahen brenda për shkak të motit të ftohtë.

Përdorimi i tharëses së rrobave mund të jetë një opsion, por ato zakonisht konsumojnë shumë energji dhe mund të rrisin faturën e energjisë.

Megjithatë, ekspertët tregojnë se ekzistojnë alternativa të thjeshta dhe efektive për tharjen e rrobave brenda shtëpisë.

Tharja natyrale brenda shtëpisë ka shumë përfitime: ul konsumimin e energjisë, kursen para dhe ruan freskinë e rrobave. Ekspertët theksojnë: “Tharja e rrobave brenda mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të kursyer energji dhe për të ruajtur cilësinë e veshjeve.”

Por, si mund të thahen rrobat pa tharëse?

Cikël centrifugimi ekstra – Pas larjes, përdorni cikël centrifugimi në makinën larëse për të hequr sa më shumë ujë të tepërt nga rrobat.

Përdorni ajrin e lëvizshëm – Një ventilator mund të ndihmojë në qarkullimin e ajrit dhe të përshpejtojë tharjen.

Tharja me peshqir – Vendosni rrobat mbi një peshqir për të thithur lagështinë e tepërt para se t’i varni.

Raft tharjeje i organizuar – Varni rrobat duke lënë hapësira të mjaftueshme mes tyre. Nëse rafti mbushet shumë, rrobat thahen më ngadalë dhe mund të mbajnë erë lagësht.

Duke ndjekur këto hapa, mund të thahni rrobat shpejt, pa përdorur pajisje elektrike që konsumojnë shumë energji. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Kino Armata prezanton kryeveprën e Saimir Kumbaros: “Koncert në vitin 1936”

Published

on

Kino Armata vazhdon programin e saj retrospektiv “Netët e Filmit Shqiptar”, duke sjellë për publikun një nga kryeveprat e kinemasë shqiptare – “Koncert në vitin 1936” të regjisorit Saimir Kumbaro.

Filmi do të shfaqet më 8 tetor, në orën 20:00, në versionin e restauruar dhe me titra në gjuhën angleze.

Historia rrëfen udhëtimin e dy artisteve të reja – një këngëtare dhe një pianiste nga Tirana drejt qyteteve të provincës për të dhënë koncerte.

Gjatë rrugëtimit përballen me mikpritjen e njerëzve të thjeshtë, por edhe me pengesa nga autoritetet lokale, të cilët përpiqen të kontrollojnë artin sipas logjikës burokratike dhe konservatore.

Konflikti arrin kulmin në qytetin e Lushnjës, ku autoritetet tentojnë të ndalojnë koncertin, duke imponuar pushtetin e tyre mbi artistët.

Regjisori Saimir Kumbaro, një nga emrat më të rëndësishëm të kinemasë shqiptare, afirmoi veten pikërisht me këtë film të vitit 1978, që mbetet një vepër ikonike e artit shqiptar.

Me një karrierë që përfshin mbi 90 dokumentarë, Kumbaro ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e kinemasë në vend.

Cikli i filmave organizohet në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës së Shqipërisë në Kosovë dhe Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, duke sjellë për publikun kosovar prodhime të rëndësishme të viteve ’70–’90. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Festivali ndërkombëtar i muzikës kamertale nis më 4 tetor në Prishtinë

Published

on

Më 4 tetor, në Amfiteatrin e Bibliotekës Qendrore të UP-së, do të mbahet ceremonia solemne e hapjes së edicionit të XXIV të festivalit “Kosova Kamerfest 2025”, ku do të performojë violinistja shqiptare Klodiana Skenderi.

Artistja do të ngjitet në skenë së bashku me violonçelistin francez Jerome Lefranc dhe pianisten me prejardhje bullgare Vessela Pelovska, me programin “Romantisme d’Est en Ouest”, që përfshin vepra nga Rachmaninov, Valton Beqiri, Smetana dhe Chausson.

“Klodiana Skenderi, violinistja shqiptare që jeton dhe vepron në Paris, rikthehet në Prishtinë pas plot 44 vitesh. Për herë të fundit ajo ishte ngjitur në skenën kosovare në fillim të viteve ’80, kur si vetëm 9-vjeçare mahniti publikun me virtuozitetin e saj. Atëherë interpretoi me mjeshtëri koncertin e Mendelssohn-it për violinë dhe orkestër, si dhe një recital violinë-piano në sallën e Radio Prishtinës – një paraqitje që mbeti gjatë në kujtesën e artdashësve. Kësaj radhe, ajo kthehet me dy kolegët e saj ndërkombëtarë për të sjellë disa nga kryeveprat e literaturës për piano trio (Rachmaninov, Smetana, Chausson), si dhe premierën botërore të veprës së kompozitorit kosovar Valton Beqiri – “Folk Suite” për piano trio (Jugu – Arbëreshë – Veriu – Kosova)”, thuhet në njoftimin e festivalit.

Përndryshe, koncerti i hapjes do të nisë në ora 20:00, duke shënuar fillimin e një edicioni të ri të festivalit ndërkombëtar të muzikës kamertale në Prishtinë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Magazinë

Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI

Published

on

Spotify ka njoftuar një operacion të gjerë kundër keqpërdorimit të inteligjencës artificiale, duke bërë të ditur se gjatë vitit të kaluar ka hequr më shumë se 75 milionë këngë “spam”.

Sipas kompanisë, ky hap synon të mbrojë artistët nga paraqitjet e rreme, mashtrimet dhe përmbajtja e dobët e gjeneruar nga AI. Spotify ka prezantuar gjithashtu rregulla dhe mjete të reja që synojnë të mbrojnë identitetin e artistëve dhe të rrisin transparencën për dëgjuesit.

Këto masa vijnë në një kohë kur teknologjia gjenerative e AI po ndryshon rrënjësisht industrinë e muzikës, duke sjellë shqetësime për përmbajtje të padëshiruar, vokale “deepfake” dhe publikime mashtruese.

Spotify ka miratuar politikë të re që ndalon klonimin e zërit të artistëve dhe incizimet “deepfake”, përveç rasteve kur ato janë të licencuara zyrtarisht. Kompania po merr masa për të ndaluar publikimet e rreme që paraqiten si krijime të artistëve të tjerë.

Për të parandaluar manipulimet, këtë vjeshtë Spotify prezanton një sistem të ri që identifikon përmbajtjen e padëshiruar.

Ky filtër do të zbulojë llogaritë që përdorin taktika të tilla si duplikimet, këngët shumë të shkurtra dhe strategjitë mashtruese, duke i ndaluar këto materiale nga rekomandimet e platformës. Gjithashtu, Spotify mbështet standardin e ri për etiketimin e përmbajtjes së krijuar me AI, që u lejon artistëve dhe shtëpive botuese të tregojnë se si është përdorur gjatë krijimit të një kënge, qoftë tek vokalet apo instrumentalet.

Etiketat do të shfaqen direkt në aplikacion, sipas informacionit të dhënë nga distributorët dhe partnerët.

Që nga qershori, përdoruesit e Spotify vunë re një grup të ri të quajtur The Velvet Sundown, dhe shumë dyshuan se ishte i krijuar nga AI.

Megjithëse grupi e mohoi këtë në rrjetet sociale, më vonë u zbulua se këngët ishin vërtet të gjeneruara nga inteligjenca artificiale, duke treguar se publiku nuk është gjithmonë i lehtë për t’u mashtruar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara