Libani dhe Izraeli kanë nënshkruar një marrëveshje historike për demarkimin e një kufiri detar të diskutueshëm prej kohësh pas vitesh negociatash të ndërmjetësuara nga SHBA, duke i hapur rrugën Libanit për të shfrytëzuar burimet energjetike në brigjet e tij.

Megjithatë, analistët theksojnë se Libanit i mungon infrastruktura dhe qeverisja për një zhvendosje të shpejtë për t’u bërë një vend eksportues i naftës, kështu që marrëveshja nuk ka gjasa të kompensojë krizat ekonomike dhe sociale të vendit në një afat të shkurtër.

Sipas kufijve të miratuar rishtazi, Libani ka të drejtë të eksplorojë rezervuarin Qana ose Sidon, pjesë të të cilit shtrihen në ujërat territoriale të Izraelit. Ndërsa Izraeli ruan të drejtat për fushën e gazit Karish.

Libani ka përjetuar një kolaps të rëndë socio-ekonomik që pothuajse dyfishoi shkallën e varfërisë shumëdimensionale nga 42 përqind në 2019 në 82 përqind të popullsisë totale në 2021.

Autoritetet libaneze shpresojnë se marrëveshja detare mund të jetë një hap për Libanin për të filluar rindërtimin e ekonomisë së tij si një lëvizje drejt daljes nga kriza.

Që nga viti 2006, Evropa e ka parë gjithnjë e më shumë Mesdheun lindor si një burim të mundshëm energjie me potencial për të nxitur rritjen ekonomike në vendet fqinje, për të zbutur ndryshimet klimatike duke kufizuar varësinë e Evropës nga nafta dhe qymyri dhe për të reduktuar varësinë nga furnizimet me gaz rus.

Laury Haytayan, eksperte e politikave të naftës dhe gazit në Institutin e Qeverisjes së Burimeve Natyrore, shpjegoi për FRANCE 24 se do të ketë një pritje mjaft të gjatë përpara se të nxirret ndonjë gaz nga fusha e Qanës.

Nëse fusha e Qanës përmban një sasi nafte të mjaftueshme për shfrytëzim komercial, kompanisë do t’i duhet të lidhë “një marrëveshje të qartë me Izraelin” përpara se të bëjë ndonjë investim të madh, tha Haytayan, dhe kjo mund të çojë në vonesa të mëtejshme.

Haytayan tha se nëse Libani zbulon mjaftueshëm naftë për të eksportuar, ai ndoshta do të mbështetet në një rrugë që kalon përmes Egjiptit për të furnizuar Evropën. Kjo do të kërkonte më shumë zhvillim të tubacionit të vetëm ekzistues në Liban – tubacionit arab të gazit – i cili aktualisht rrjedh vetëm në një drejtim. Ndërsa për të filluar eksportin, kjo do të kërkonte shumë investime.

Nëse sasia e zbuluar nuk është e mjaftueshme për eksport, gazi mund të përdoret për të plotësuar nevojat e brendshme të energjisë së Libanit, tha Haytayan.

Sibylle Rizk, drejtoresha e politikave publike në Kulluna Irada, një grup avokues i angazhuar për reformën politike në Liban, thotë se pretendimet e autoriteteve se kërkimi i ri i naftës dhe gazit është thelbësor që Libani të rimëkëmbet nga kriza e tij e thellë socio-ekonomike, janë mashtruese. Edhe në një skenar të rastit më të mirë, të ardhurat e mundshme nga ndonjë zbulim nafte nuk priten për gjashtë deri në shtatë vjet, tha Rizk.

Rizk tha se Libani duhet të rimëkëmbet ekonomikisht përpara se të kërkojë të shfrytëzojë burimet e reja të energjisë. Vetëm atëherë vendi mund të përfitojë siç duhet nga të ardhurat e ardhshme të naftës dhe gazit.

Rizk vuri në dukje se humbjet në sektorin financiar privat janë rreth 72 miliardë dollarë, duke shtuar se Libani nuk mund të llogarisë në të ardhurat nga nafta dhe gazi për të shpëtuar sektorin e tij financiar dhe për të kompensuar dështimet e tij./UBTNews/