Kuriozitete

Nga Sadami tek Putini: A i dëgjojnë tiranët këshilltarët e tyre?

Ata mund ta shprehin hapur mendimin e tyre dhe të ndikojnë në vendimmarrjen e udhëheqësit.

Published

on

Nga Daniel Pipes

Tre ditë para se të jepte urdhrin për pushtimin e Ukrainës , presidenti rus Vladimir Putin mblodhi anëtarët e Këshillit të Sigurimit për një mbledhje që do të transmetohej nga televizionet ruse. Në këtë kontekst, Putin pyeti secilin prej tyre nëse ishte dakord me planin e tij për të njohur si shtete të pavarura 2 rajonet separatist të Ukrainës Lindore.

Duke shfaqur haptazi sikletin e tyre, duke u ngatërruar shpesh gjatë fjalës së tyre, të gjithë u përkulën me respekt ndaj vullnetit të udhëheqësit të tyre suprem. Por ky nuk duhet të jetë gjithmonë rasti, kur një diktator absolut dhe brutal takohet me këshilltarët e tij, për të diskutuar një çështje të rëndësishme, sidomos nëse takimi zhvillohet jashtë vëmendjes sëpublikut.

Nëse ndodh kjo e fundit, ata mund ta shprehin hapur mendimin e tyre dhe të ndikojnë në vendimmarrjen e udhëheqësit. Ne e dimë këtë gjë, pasi ekziston një histori e veçantë e një takimi të tillë, që u zhvillua në korrikun e vitit 1986 në kryeqytetin irakian Bagdad, me nismën e diktatorit Sadam Husein.

Amatzia Baram dhe Ban Al–Maliki e tregojnë këtë në një artikull të kohëve të fundit që u botua në “Journal of the Middle East and Africa” me titull “Të thuash të vërtetën në njëdiktaturë: Ideologjia laike kundër real–politikës islamike, një mosmarrëveshje e fortë në Irakun e Sadamit”.

Asnjë regjim i Lindjes së Mesme, theksojnë autorët, “nuk na ka lënë një dokument kaq të detajuar mbi një debat me peshë, në zemër të një regjimi në detyrë, dhe për një temë kaq vendimtare”. 

Në atë moment në qeverinë e Sadamit, sipas Baram dhe Al Malikit, “diskutimet midis liderëve mund të ishin nganjëherë pothuajse të lira”.

Për pasojë, “zyrtarët e lartë të partisë mund t’i thoshin ende të vërtetën atyre që ishin në pushtet”. 
Siç shkruajnë autorët, ai debat tregon “tensionin midis ideologjisë dhe praktikës, në një regjim diktatorial të orientuar nga ideologjia, dhe shkallën befasuese të lirisë së fjalës”. Çështja në fjalë ishte themelore. Partia Ba’th, në emër të së cilës sundonte Sadami, këmbëngulte për respektimin e shekullarizmit në jetën publike. Por në vitin 1986, Islami kishte fituar një mbështetje kaq të gjerë, saqë Sadami ndjeu nevojën urgjente për ta adresuar këtë sfidë, duke u angazhuar në një dialog me Vëllazërinë Myslimane në Egjipt dhe Sudan. Udhëheqësi irakian zhvilloi një takim gjysmë–orësh me ndihmësit e tij, para ta miratonte atë ndryshim të qasjes. Prania e një figure me peshë si Mishel Aflak, i lindur nga një familje e krishterë dhe bashkëthemelues i partisë Ba’th, e bëri shumë më delikat diskutimin.

Aflak, që kishte një pushtet nominal dhe gëzonte shumë prestigj, donte padyshim që shekullarizmi të mbetej dominues. Pikën kulmore debati e arriti pasi Sadami shpjegoi nismën e tij të propozuar me Vëllazërinë Myslimane. Në atë moment, diskutimit iu bashkua Ministri i Jashtëm i besimit të krishterë, Tarik Aziz.

Aziz i dëgjoi argumentet që dha Sadami, por nuk ishte në dijeni se vetë ishte vetë ky i fundit ai që e kishte propozuar idenë për atë dialog. Prandaj, Aziz ndërhyri dhe përmes një fjalimi 14-minutësh, u shpreh kundër një ndryshimi të tillë. Ai madje përdori armën më të fundit retorike, duke cituar vetë fjalët e Sadamit, për të kundërshtuar nismën: ”Shoku Sadam e bëri shumë të qartë qëndrimin e tij mbi këtë gjë!”.

Autorët shkruajnë:“Me përjashtim të një pauze të shkurtër prej 4 sekondash, askush nuk tha asnjë fjalë, ndërsa ai vazhdoi me ndërhyrjen e tij. Pjesëmarrësit ngrinë në vend nga mosbesimi por edhe frika, pasi duhet ta kenë kuptuar se Aziz nuk e dinte se po sulmonte liderin.

Po ashtu, ata ishin të vetëdijshëm edhe për sedrën e sëmurë që kishte Sadami: kundërshtimi i tij në një forum të tillë ishte më së paku i rrezikshëm. (…) Ndoshta Aziz ishte duke bërë një gabim të rrezikshëm. Sa larg do të shkonte ai me kritikat që po bënte?”.

Çuditërisht, Sadami nuk reagoi ndaj atij kundërshtimi, duke mos urdhëruar ekzekutimin e Aziz, por duke iu bindur atij dhe dy aleatëve të tij (njëri prej të cilëve ishte Aflak). Siç shpjegojnë Baram dhe Al–Maliki: “Në fund, 3 kundërshtarët e detyruan Sadamin të arrinte njëkompromis. (…).

Me sulmin e Aziz ndaj propozimit të tij, Sadami kuptoi se debati kishte hyrë në një fazë potencialisht të rrezikshme. Ai e kuptoi se nëse nuk do të vepronte shpejt, miqtë e tij mund të nisnin të dyshonin se ai ishte gati të braktiste parimet bazë të Ba’th”.

I befasuar, presidenti irakian e modifikoi propozimin e tij të mëhershëm, i pranoi kritikat e bëra ndaj tij, dhe hoqi dorë nga dialogu me Vëllazërinë Myslimane. Por 3 vite më vonë, kur Vëllazëria Myslimane mori pushtetin në Sudan, Sadami i mbështeti ata, duke e bërë shumëjetëshkurtër lëshimin e tij të vitit 1986.

Por fakti që vartësit e tij patën kaq shumë ndikim mbi të, tregon se ndonjëherë një despot i kushton vëmendje edhe asaj që i thonë këshilltarët e tij. Duke u rikthyer në të tashmen, mbledhja televizive e Vladimir Putinit, mund të jetë paraprirë nga një debat privat po aq autentik mbi politikën ukrainase. Ne nuk e dimë nëse presidenti rus është aq i izoluar sa duket. Vladimir Putin mund të jetë vetëm udhëheqësi i grupit. / ”Opinione.it” – Bota.al

Kuriozitete

Pse bllokohen veshët në avion? Ja si ta zgjidhni këtë problem

Published

on

Nuk ka rëndësi se pse po e bëni udhëtimin e radhës! Mund të jenë pushimet, udhëtim pune apo çështje tjetër, me siguri që ka fenomen me të cilin jeni përballuar sa herë që keni bërë udhëtime të tilla: bllokimi i veshëve apo ajo që nga auditologët quhet “veshi i avionit”.

Ndryshe quhet “barotrauma e veshit”, veshi i avionit është zhurma e dhimbshme e veshit që ndodh kur avioni është në ngjitje ose zbritje. Nëse për disa persona kjo është një ndjesi irrituese, për të tjerë është shqetësim që zgjat edhe pas daljes nga avioni.

Për të shmangur fluturimet, auditologia Sarah Lundstrom shpjegon më shumë rreth këtij fenomeni.

Çfarë është “veshi i avionit”?

“Kjo ndodh kur “veshi mbyllet për shkak të ndryshimeve të presionit të ajrit gjatë fluturimit,” shpjegon mjekja Lundstrom. Lajmi i mirë është se ndërkohë që kjo gjendje krijon njëfarë shqetësimi, kjo nuk dëmton daullet e veshit tuaj.

Pse kumbojnë veshët në avion?

Arsyeja pse përjetoni dhimbje veshi gjatë udhëtimeve me avion është për shkak të ndryshimit të presionit të ajrit. “Kur ka një ndryshim në presionin e ajrit të jashtëm, kjo shkakton shtyrjen e daulles së veshit dhe mbylljen e tubit eustachian,” shton mjekja.

Si ta parandaloni si fenomen?

Sipas mjekes Lundstrom, mund të përtypni çamçakëz ose mbani karamele gjatë fluturimit për të ndihmuar në mbajtjen e “veshit të mesëm dhe tubit eustachian në lëvizje dhe të hapur”. Megjithatë, nëse nuk keni çamçakëz ose karamele me vete, mos u frikësoni.

“Gjatë fluturimit, gëlltisni diçka ose mbyllni hundën e të fryni ajrin për të nxitur tubit eustachian të hapet që të lehtësojë presionin,” përfundon Lundstrom.

Continue Reading

Kuriozitete

NASA zbulon pasuri të pallogaritshme ari në thellësitë e oqeanit

Published

on

Oqeanet mbajnë rezervat më të mëdha të arit në botë, por ato janë ende të paarritshme.

Një ekip shkencëtarësh të NASA-s ka zbuluar se oqeanet “mbajnë” rezervën më të madhe të arit, e cila vlerësohet në 20 milionë ton. Nxjerrja e metalit të çmuar që zotërojnë, sjell sfida për shkak të përqendrimit të tij të ulët në ujin e detit.

Sasia e raportuar ka tronditur botën, pasi tejkalon sasinë totale të arit të gjetur nga njeriu gjatë gjithë historisë së tij.

Teknologjia që i është vënë në dispozicion njerëzimit nuk lejon një mekanizëm minerar ekonomikisht të qëndrueshëm, uji i detit përmban metale që e bëjnë të vështirë ndarjen e arit. Ari i tretur nuk është i vetmi burim i vlefshëm që deti “ruan”.

Elemente tjera të rëndësishme që detet dhe oqeanet kanë janë depozitat e sulfurit hidrotermal. Këto janë depozita që janë më të arritshme sesa ari i tretur dhe mund të nxirren përmes minierave nënujore.

Minierat në det paraqesin rreziqe shkatërruese për ekosistemet detare, kjo rrezikon mijëra specie të reja, shkatërron shumë habitate detare dhe ndryshimi i zinxhirëve ushqimorë paraqet rreziqe të konsiderueshme.

Disa territore, si Papua Guinea e Re, filluan ta zbatojnë këtë praktikë. Debati mjedisor përqendrohet në ndikimet tragjike që aktivitetet minerare kanë në ekosistemet detare, duke lënë anash mundësitë ekonomike që j’u ofrojnë vendeve.

Mundësi reale që deti mund të na ofrojë burimet e tij më të vlefshme

Disa shkencëtarë mbajnë gjallë shpresën se zhvillimet teknologjike do të na lejojnë të arrijmë në zgjidhje të qëndrueshme në të ardhmen për shfrytëzimin e burimeve detare. Nuk është e pamundur që një ditë të shfaqen teknologji që do të lejojnë nxjerrjen e arit nga deti pa shkaktuar dëme të konsiderueshme në mjedisin detar.

Derisa të ndodhë kjo, ari vazhdon të fshihet në thellësitë e detit, madje edhe për vende si Spanja, me disa dete dhe oqeane që lagen në plazhet e saj, gjë që mund t’i sjellë vendit iberik miliona ose miliarda euro.

Thesari më i madh i njerëzimit qëndron i fshehur në det, e në të njëjtën kohë, Kina ka surprizuar me zbulimin e 230 miliardë ton ari të bardhë në shtratin e detit.

Continue Reading

Kuriozitete

Kjo është anija më e madhe në botë në formë breshke që do të mbajë 60 mijë pasagjerë

Published

on

Studioja italiane Lazzarini Design ka prezantuar një projekt të jashtëzakonshëm detar që po trondit botën e arkitekturës dhe teknologjisë detare: Pangeos, një anije në formë breshke, me përmasa gjigante.

Sipas CNN, kjo anije do të jetë më e madhja ndonjëherë e ndërtuar dhe do të ketë qendra tregtare, hotele, pishina, kopshte dhe deri në 60.000 pasagjerë.

Me një gjatësi prej 550 metrash e gjerësi maksimale prej 610 metrash, Pangeos nuk është mjet lundrimi, por qytet lundrues. Për ndërtimin e saj do të nevojitet një kantier i posaçëm prej 600 me 650 metra, ndërkohë që Arabia Saudite është përzgjedhur si vendi më i përshtatshëm për ndërtimin.

Kostoja totale e projektit parashikohet të arrijë në 8 miliardë euro, ndërtimi pritet të nisë sivjet duke kërkuar një periudhë prej 8 vitesh pune për t’u përfunduar. Financimi do të realizohet përmes teknologjisë NFT, shitjes së pasurive virtuale “Unreal Estates” në versionin digjital të jahtit në metaverse.

Përveç përmasave marramendëse, Pangeos do të jetë i pajisur me teknologjitë më moderne, përfshirë një mini-port të brendshëm, dritare panoramike rrëshqitëse dhe sistem hidroale, që e lejon të ngrihet mbi sipërfaqen e ujit dhe të lëvizë me shpejtësi, falë tre motorëve me hidrogjen.

“Që në vitin 1964 industria e kishte potencialin të ndërtonte struktura të tilla – tani është koha të realizohet”, thotë Lazzarini Design.

Continue Reading

Kuriozitete

Sa shpesh duhet ta karikoni telefonin? Gabimet që po dëmtojnë baterinë pa e kuptuar

Published

on

Në një kohë kur telefoni është bërë pjesë e pandashme e jetës sonë, shumë prej nesh vazhdojnë të bëjnë gabime të vogla që në afat të gjatë dëmtojnë baterinë.

Ekspertët rekomandojnë që karikimi i telefonit të mos bëhet gjithmonë nga 0% në 100%, por të mbahet midis 20%-80% për jetëgjatësi më të madhe të baterisë.

Gabimet më të shpeshta që dëmtojnë baterinë:

• Mbajtja e telefonit të lidhur gjatë gjithë natës

• Përdorimi i karikuesve jo origjinalë

• Ekspozimi në temperatura të larta gjatë karikimit

• Mbajtja e mbulesave të trasha që nxehin pajisjen

Një tjetër mit që po bie është ideja se telefoni duhet “shkarkuar herë pas here”, kjo ishte e vërtetë për bateritë e vjetra, por jo për litium-jonët e sotëm.

A duhet ta karikosh telefonin gjatë natës?

Nëse telefoni juaj është i mençur, ndalon së karikuari sapo të arrijë 100%. Qëndrimi i zgjatur në këtë nivel, çdo natë, për muaj me radhë, mund të ndikojë te jetëgjatësia afatgjatë e baterisë.

Continue Reading

Të kërkuara