Lajmet

Murati thotë se Kosova ka nivelin më të ulët të borxhit, kundërshtohet nga opozita

Pas kësaj deklarate, kritika patën edhe deputetët nga partitë opozitare, pasi sipas tyre, borxhi publik nuk ka shënuar rënie.

Publikuar

Ministri i Financave, Hekuran Murati ka deklaruar se gjatë vitit paraprak ka patur rënie në vlerë aboslute sa i përket borxhit publik, për çfarë tha se si qeveri janë munduar të stabilizojnë këto shifra. Pas kësaj deklarate, kritika patën edhe deputetët nga partitë opozitare, pasi sipas tyre, borxhi publik nuk ka shënuar rënie.

Në mbledhjen e Komisonit për Buxhet, në të cilin po raportojnë ministri Murati dhe përfaqësues të Doganës së Kosovës dhe Administratës Tatimore lidhur me realizimin e të hyrave për vitin e kaluar, Murati ka theksuar se borxhi publik në vitin 2023 ka qenë 17.2 për qind e GDP-së, ndërsa ka shtuar se përqindja e disbursimit është rreth 40 për qind, ndërsa ka thënë se vlera e kredive të ratifikuara është në vlerë rreth 300 milionë euro.

“Si qeveri jemi munduar që të stabilizojmë borxhin publik, e madje në vitin paraprak kemi pasur rënie në vlerë absolute të borxhit krahasim me vitin 2022, dhe për me tepër rënia është theksuar edhe më tej në terma relativ, pra kur krahasohet si borxh ndaj bruto prodhimit vendor. Nëse flasim me shifra konkrete, pra borxhi ndaj GDP-së në vitin e kaluar është mbyllur me 17.2 për qind e GDP-së në krahasim me vitin 2020 që ka qenë 22.44 për qind. Nëse shihet trajektorja, që nga viti 2020 e këtej ka pasur rënie të vazhdueshme të borxhit publik, por vitin e fundit sidomos ka pasur rënie edhe në vlerë absolute, pra duke reduktuar kryesisht vlerën e letrave me vlerë të emetuara nga Qeveria, kjo si përgjigje ndaj rrethanave të jashtme që kanë qenë, e që kanë të bëjnë me rritjen e normave të interesit nga Banka Qendrore Evropiane e që kjo në terma makroekonomik rezulton edhe më një shtrëngim në kreditim të ekonomisë reale. Si qeveri jemi fokusuar që huamarrjen apo nevojat e financimit t’i përmbushim nga burime të jashtme, pra nga kreditor apo institucione financiare ndërkombëtare multilaterale. Pra, kemi pasur maturim të 141 milionë eurove të letrave me vlerë, gjë që edhe ka rezultuar në reduktimin e nivelit të borxhit publik”, tha Murati.

Gjatë raportimit, Murati tha po ashtu se norma mesatare e interesit sillet tek 2.4 për qind përkundër faktit që ka pas rritje rapide të normës së interesit nga Banka Qendrore Evropiane në mënyrë që të adresohet problemi i inflacionit. Ai shtoi se aktualisht Kosova ka nivelin më të ulët të borxhit në shtetet evropiane.

“Sa i përket normës së interesit, norma e saj mesatare sillet tek 2.4 për qind përkundër faktit ka pas rritje rapide të normës së interesit nga Banka Qendrore Evropiane në mënyrë që të adresohet problemi i inflacionit. Mirëpo, shumicën e huamarrjes e kemi në kredi afatgjata dhe me norma fikse të interesit, kështu pavarësisht luhatjes së normave në treg, kanë normë të fiksuar, dhe kostoja kësisoj mbetet e përballueshme. Ka shtete në rajon që vitin e kaluar kanë paguar rreth 500 milion euro vetëm interes, kurse ne si Republikë e Kosovës kemi paguar 42 milionë euro, pra ka shtete që paguajnë dhjetëfishin. Gjithashtu edhe nga aspekti valutor ka ekspozim kryesisht në valutën euro mbi 90 për qind, pjesa tjetër është kryesisht me valutën e fondit monetar ndërkombëtar që më tepër është një shportë valutash të tjera. Si dhe edhe tek çështja e borxhit afatgjatë, pra, koha mesatare e maturitetit është 5.7 vjet për tërësinë e borxhit… Aktualisht kemi nivelin më të ultë të borxhit në shtetet evropiane”, shtoi Murati.

Lidhur më këtë, kritika pati nga deputeti nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), Avdullah Hoti, i cili ka kërkuar nga ministri Murati t’i citojë shifrat saktë, pasi sipas tij, nuk ka ulje të borxhit nga kjo qeveri.

Hoti ka pyetur ministrin për vlerën e kredive që janë ratifikuar në Kuvend gjatë mandatit të kësaj qeverie, e po ashtu edhe për disbursimin. Për këtë, Murati ka thënë se shifra e ratifikimit të marrëveshjeve kap vlerën rreth 300 milionë euro.

“Përafërsisht do duhej të ishte diku tek 300 milionë euro… Nga një kalkulim që kam pasur para disa muajve, kanë qenë diku rreth 40 milionë euro më shumë të disbursuara sesa që kanë qenë të ratifikuara… (Përqindja e disbursimit) do duhej të ishte tek 40 për qind duke pas parasysh që këto janë projekte disavjeçare, dhe nuk mund të pritet që vitin e parë ose të dytë të disbursohet çdo gjë. Shumica shkojnë në periudha pesëvjeçare, është një disbursim goxha i kënaqshëm sepse ka pasur progres”, është përgjigjur Murati.

Hoti ka shtuar se pavarësisht marrëveshjeve që po ratifikohen në Kuvend, nuk është se ka progres nga ana e qeverisë, për çfarë akuzoi ministrin që nuk ka bërë asgjë në këtë drejtim. Sipas tij, nëse krahasohen shifrat e vitit 2019, sot janë 462 milionë euro më shumë borxh publik.

“Ne po ratifikojmë marrëveshje në Kuvend por nuk është se po bëhet progres, nuk është bërë progres i duhur edhe në marrëveshjet paraprake, gjatë këtij mandati nuk ka një progres të madh në këtë drejtim sa i përket planit të disbursimit… Nëse e merreni vitin 2019, besoj se kjo duhet të merret, sot kemi 462 milionë euro më shumë borxh publik, nuk po them se është keq, por t’i citojmë shifrat saktë…Nuk e ke ulë borxhin publik, e ke mirëmbajtur një praktikë të mirë, të etabluar nga qeveria e Kosovës në mbështetje të partnerëve ndërkombëtar, Fondi Monetar në veçanti. Bile ti ke qenë një ndër personat kyç në huazimet gjatë qeverive të kaluara, vet i jep kredi edhe vetes edhe realitetit…Puna jote në borxhin publik shenjë nuk ja ka lënë këtij vendi, asgjë nuk ke bërë, 17 për qind e ke gjetur”, ka pyetur Hoti.

Për këtë, Murati ka thënë se është hera e parë në histori të këtij vendi që ka ulje të nivelit të borxhit publik.

“Jo, 22 për qind e kam gjet, aq e kam gjet unë… Është hera parë në histori të këtij vendi që ka ulje të nivelit të borxhit publik”, tha Murati.

Lajmet

Si pritet të ndikojnë te duhanpirësit imazhet që do të stampohen në pakot e duhanit?

Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Publikuar

nga

Pas disa muajsh, pakot e duhanit pritet të kenë pamje të tjera. Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Andaj që nga ky muaj pritet që të ndalohet importi apo prodhimi i pakove pa këto fotografi dekurajuese, kurse në tetor të këtij viti në stoqe të ketë vetëm pako me imazhe vetëdijësuese.

Udhëzimi administrativ për vërejtjet e kombinuara ka hyrë në fuqi në shtator të vitit të kaluar. Por sa do të mund të ndikojnë paketimet e reja që të rinjtë të mos e nisin duhanin? Këtë e shpjegon specialistja e psikologjisë klinke dhe psikioterapisë, Fatime Fazliu.

“Tek pjesa e adoleshentëve, këto pamje dhe mbishkrime mund të kenë efekte pozitive për lënien e duhanit dhe mosfillimin e duhanit”, deklaroi ajo.

Megjithatë përqindja e impaktit te duhanpirësit nuk është e madhe.

“Studimet kanë treguar se 70% e personave nuk kanë ndonjë impakt të madh, 30% edhe mund të kenë ndonjë impakt, por jo edhe shumë. Duhanpirësit kronik kanë mekanizma mbrojtës psikologjik të cilët gjithmonë mundohen të arsyetojnë faktin se pse duhani nuk është i dëmshëm sepse nga përvojat klinike ata thonë edhe dikush që nuk e ka pirë duhanin është sëmur me kancer ose nëse e pinë duhanin në një ambient me fëmijë thonë se edhe ju jeni rritë në këso ambienti”, deklaroi ajo.

Sipas Fazliut, ngritja e çmimit të cigareve është mënyra më efektive në zvogëlimin e pirjes së duhanit.

“Unë mendoj që po, por studimet kanë treguar se ka shumë rëndësi edhe mbishkrimi. Kjo është një kampanjë vetëdijësuese, por mendoj se më e rëndësishme është masa strike që duhen të merren për parandalim ose zvogëlimin e duhanit. Dhe sot vendet evropiane kampanjën e bëjmë me ngritjen e çmimit të duhanit. Për vetë faktin se është treguar më efektive”, deklaroi Fazliu.

Kanceri, kryesisht i mushkërive, problemet e frymëmarrjes dhe ato kardiovaskulare janë sëmundjet kryesore që lidhen me pirjen e duhanit./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mustafa liston arsyet që sipas tij çuan në shkarkimin e Arifit

Publikuar

nga

Qeveria serbe me 18 prill ka shpërndarë Kuvendin e Komunës të Preshevës, duke mos dhënë arsye. Me ç’rast i ka përfunduar mandati kryetarit të deritanishëm të komunës, Shqiprim Arifi.

Këtë shkarkim Arifi përmes një postimi në rrjetin social Facebook e quajti arbitrar. Ndërkohë është krijuar një organ i përkohëshëm deri zgjedhjet e ardhshme lokale, me në krye Ragmi Musaftën.  Ky i fundit në një intervistë për UBTnews thotw se Arifin nuk e shkarkoi qeveria por ai shkarkoi vetëvetën.

“Ka sikronizuar për të derdhur lotë krokodili për t’u viktimizuar, për të bërtitur dhe ankuar nga qeveria në Beograd dhe Presidenti i Serbisë sikur ata e kanë shkarkuar, jo ai ka shkarkuar vetveten sepse ai nuk ka qenë i aftë ta mbajë shumicën, nuk ka qenë i shkathtë të organizojë pushtetin vendor”, deklaroi ai.

E deri te shkarikimi i kryetarit të deritanishëm të Preshevës, ndikim të madh kishte edhe përshirja e ambasadorëve të akredituar në Serbi.

“Pas nëntë muajsh ndodhi sepse u angazhuan ambasadori Hill i SHBA-së, ambasadori i Organizatës së Sigurimeve dhe Bashkëpunimit Evropian me seli në Beograd sepse kanë ditur situatën në Preshevë. Ata komunikojnë vazhdimisht edhe me partitë politike opozitare dhe në këtë rast në sensin e presionit të opozitës serbe në Beograd që zgjedhjet lokale për komuna të bëhën njëkohësisht me zgjedhjet e Beogradit, pra të përsëriten ato të 17 dhjetorit tani me 2 qeshor inkoperuan edhe komunën e Preshevës”, tha ai.

Kjo është hera e tretë që Qeveria e Serbisë emëron Autoritetin e Përkohshëm për të udhëhequr Preshevën në shtatë vjetët e fundit. Gjatë këtyre shtatë vjetëve këto do të jenë zgjedhjet e katërta lokale.

Votimet lokale në Serbi do të mbahen me 2 qershor në më shumë se 80 qytete dhe komuna./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Mbrojtja e Mendimit dhe Krijimtarisë: Shënimi i Ditës Botërore të Pronësisë Intelektuale

Publikuar

nga

Sot, në një përhapje të gjërë ndërkombëtare, çdo cep i globit feston Dita e Pronësisë Intelektuale, një ditë e cila ngre në qendër të vëmendjes të drejtën për pronësi intelektuale dhe nevojën për të mbrojtur këtë pronësi. Aktivitetet e shumta të organizuara në këtë ditë janë të përqendruara në promovimin e ndërgjegjësimit për rëndësinë e pronësisë intelektuale dhe në forcimin e legjislacionit për të garantuar mbrojtjen e saj.

Pronësia intelektuale përfshin fushat e pronësisë industriale dhe të drejtat e autorit, të cilat janë të mbrojtura me ligj dhe janë shprehje e një angazhimi të përbashkët për të krijuar një mjedis të favorshëm për inovacionin dhe kreativitetin.

Që nga viti 2000, në 26 prill të çdo viti, të gjitha vendet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) shënojnë Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale nën përkujdesjen e Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale (OBPI). Kjo ditë është një rast për të theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me pronësinë intelektuale.

Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale (WIPO) ka një rol kyç në promovimin e pronësisë intelektuale në nivel global. Për të shënuar Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale, WIPO zgjedh një slogan që synon të frymëzojë komunitetin global të krijuesve dhe mbrojtësve të pasurisë intelektuale. Kjo është një rast për të theksuar vlerën e bashkëpunimit ndërkombëtar në sigurimin e vijimësisë së krijimtarisë dhe për të adresuar sfidat aktuale në fushën e pronësisë intelektuale./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Mbi 1 mijë e 600 persona mbesin ende në kërkim nga lufta e fundit në Kosovë

Sipas avokatit Naim Qelaj, ky është një fakt shqetësues.

Publikuar

nga

Institucioni i Avokatit të Popullit ka mbajtur një tryezë diskutimi me rastin e shënimit të Ditës Kombëtare të Personave të Pagjetur.

Në fjalën e tij, Avokati i Popullit, Naim Qelaj, tha se edhe pse kanë kaluar 25 vite nga lufta e fundit në Kosovës, ende mbetet i pazbuluar fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur dhe se sipas tij ky është një fakt shqetësues. Ai u bëri thirrje institucioneve vendore dhe komunitetit ndërkombëtar që të bëjnë presion mbi autoritetet përgjegjëse në mënyrë që të zbardhet fati i personave të zhdukur.

Qelaj tha se vendosja e fatit të personave të zhdukur në tavolinën e dialogut politikë Kosovë-Serbi është i papranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet.

“Kur kanë kaluar më shumë se 25 vite nga përfundimi i luftës në Kosovë ende nuk dihet fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur. Ky është fakt shqetësues dhe pa drejtësi për viktimat. Andaj avokati i popullit bën thirrje institucioneve vendore dhe të gjithë komunitetit që pa kompromis të shtroj presion të detyrojnë autoritetet përgjegjëse të ofrojnë të gjithë mbështetjen dhe të dhënat që të çojnë në zbardhjen e fatit të personave të zhdukur. Vendosja ne tavolinën e dialogut politik dhe qëllimi që të arrihet kompromis me fatet e personave të zhdukur është i pa pranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet”, tha Qelaj.

Ndërkaq, Andin Hoti, Kryetar i Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur në këtë tryezë tha se për vitin 2024 janë gërmuar katër lokacione në territorin e Kosovës, ndërsa në vitin 2000/2001 në varrezat masive në Serbi janë gjetur mbi 900 persona të zhdukur. Ai tha se çështja e personave të zhdukur tashmë është ndërkombëtarizuar.

“Rreth 20 persona apo eshtra të personave që janë të zhdukur ia kanë arrit me i zhvarrosë, kanë arritur me i marrë dhe janë nën procedurat e mëtutjeshme. Shumicën e rezultateve i kemi marr dhe për të tjerat jemi në pritje me ja dërguar familjarëve eshtrat e familjarëve të tyre. Ndërkaq në vitin 2024 deri më tani i kemi gërmuar 4 lokacione me ç’rast i presim edhe 12 lokacione tjera që t’i realizojmë në kuadër të viti 2024. Në numër total janë mbi 2 mijë e 800 lokacione të tjera të gërmuara në Republikën e Kosovës. Kur flasim për territorin e Serbisë është çështje tjetër. U përmend që 950 persona kanë arritur që të gjinden në varrezat masive të Serbisë. 95 për qind nga ta janë gjetur në vitin 2000-2001 në tri varreza masive. Mendoj që Kosovës jo vetëm tashti por edhe në të kaluarën iu ka nevojitur një dokumentim, një hartim i asaj çka ka ndodh nuk nevoja asnjë klasifikim shpikje apo përgënjeshtrim por thjesht një dokumentim i gjithë atyre krimeve një bashkëpunim i tyre krimeve ose një bashkim i atyre dokumenteve në një institucion të vetëm. Kanë punuar pa rreshtuar edhe në forma të ndryshme edhe në kushte të ndryshme megjithatë shteti deri sot nuk është që ka pasur një institucion të qartë se ku dhe si do të ruhen gjitha këto dokumente. Përveç kësaj mendoj jam i bindur plotësisht që delegacioni i Serbisë i ka të gjithë informacionet për Kosovën, thjesht duhet me pas vullnetin, kurajën me i dhënë ato dhe mu përball me drejtësi mandej. Deri sa kjo nuk arrihet natyrisht që kjo do të jetë e vështirë. Natyrisht që ne do të kemi edhe gishtin të drejtuar nga ne sepse është normale përderisa kjo nuk arrihet e kemi shumë të vështirë. Jemi munduar 2 vite, kemi shkuar në Bruksel me ekipin e dialogut dhe kemi futur në kuadër të dialogut personat e zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar çështjen e personave të zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar e kemi ngrit në nivel demokratik në mënyrë që me pas një garancion e ai garancion të jetë BE. Më në fund, më 2 maj kemi arritur ta miratojmë, jo ta nënshkruajmë, deklaratën e personave të zhdukur si rrjedhojë e Aneksit të Ohrit”, tha Hoti.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara