Çmimet e naftës në tregjet ndërkombëtare kanë treguar një tendencë stabilizimi dhe rënie gjatë këtij viti, pas periudhës së rritjes së shpejtë si pasojë e agresionit rus dhe sanksioneve ndërkombëtare, dhe një trend i tillë pritet të jetë edhe në Kosovë.
Ekonomisti Sejdi Rexhepi deklaroi se çmimet janë reflektim i kërkesës së tregjeve ndërkombëtare dhe produkteve të saj.
“Çmimet janë reflektim i kërkesës së tregjeve ndërkombëtare dhe produkteve të saj. Në çmimin e naftës kemi të bëjmë me specifika më të veçanta që lidhen me aspektin gjeopolitik ndërkombëtar, të cilat në realitet kanë ndikuar tek ndryshimet e çmimeve gjatë tre katër viteve të fundit. Kishim një periudhë kur, si rezultat i agresionit rus dhe vendosjes së sanksioneve ndaj Rusisë, çmimet patën një tendencë rritjeje, të cilat u reflektuan në ato çmime që ishin, por fatmirësisht përballë sanksioneve dhe reduktimit të sasisë së prodhimit të naftës nga Rusia, prodhuesit e tjerë të vendeve të tjera arritën të rrisin prodhimin për nivelin e kërkesës. Në këtë mënyrë u mbyll hendeku i kufizimeve që u vendosën,” ka deklaruar Rexhepi.
Ai shton se vitet 2024 dhe 2025 po i karakterizon stabilizimi i çmimeve dhe një tendencë e lehtë rënie.
“Në këto vitet e fundit, në veçanti viti 2024, vërehet një tendencë stabilizimi të çmimeve me tendencë rënie, që është rezultat i shumë faktorëve. Mund të jetë si rezultat i rritjes së ofertës, por edhe si rezultat i trendeve zhvillimore në nivel botëror, si pasojë e krizave politike dhe konflikteve tregtare, të cilat ndikojnë në tendencën për investime dhe zhvillim, ose ngadalësojnë ritmin e kërkesës për produktet e naftës që shkojnë në industrinë përpunuese. Në veçanti, ka ndikuar gjetja e burimeve alternative në industrinë e automobilave. E shohim tek tregu kinez, evropian dhe amerikan, ku kërkohet më pak energji nga nafta, duke e zëvendësuar atë me produktet e automjeteve që përdorin energji alternative, në këtë rast energji elektrike, që zvogëlon në masë të konsiderueshme kërkesën e ardhshme”, tha Rexhepi.
Sipas Rexhepit, edhe Kosova do të ndjejë ndikimin e këtyre zhvillimeve, por paralajmëron se institucionet duhet të monitorojnë tregun për të siguruar që çmimet të pasqyrojnë rënien globale dhe të parandalohet mbajtja e çmimeve të larta nga ndërmjetësit.
“Kjo ka bërë që çmimi i naftës të ketë tendencë për rënie, me një lloj stabilizimi gjatë këtij viti. Sigurisht, Kosova është pjesë e tregut ndërkombëtar, furnizimin e bën nga furnitorët ndërkombëtarë dhe çmimi hyrës do të jetë në kuotat ndërkombëtare, gjë që do të reflektohet edhe në çmimin që del në tregun tonë. Këto ndryshime që lidhen me çmimet nuk reflektohen menjëherë në tregun lokal, për arsye se ndërmjetësuesit dhe tregtarët mund të kenë rezerva të furnizuara me çmime më të larta, dhe në momentin kur të furnizohet me çmime të reja, efektet nuk do të reflektohen menjëherë. Pres që ato të reflektohen, dhe nëse kjo nuk ndodh, institucionet përgjegjëse do të reagojnë, sepse në natyrë të bizneseve tentojnë të përfitojnë edhe nga kjo mënyrë, duke mbajtur çmimin më të lartë”, theksoi ai./S.K/EO/