Published
3 years agoon
By
UBT newsRindërtimi i ekonomisë së Ukrainës pas përfundimit të luftës do të kushtojë me miliarda dollarë. Mirëpo, realiteti është se donatorët do të dhurojnë fonde vetëm nëse ata mund të monitorojnë dhe ushtrojnë kontroll të arsyeshëm të fondeve të tyre.
Qeveritë e krahut të djathtë po furnizojnë Ukrainën me pajisje ushtarake dhe infuzione financiare, edhe pse disa prej tyre kanë qenë më bujarë se tjerët, që t’u mundësojnë ukrainasve të luftojnë kundër agresionit rus. Në të njëjtën kohë, po bëhen përpjekje për të vlerësuar çmimet e rindërtimit të pasluftës dhe planit për akokimin e ndihmës së rikonstrukcionit.
Sa më shumë entitete që përfshihen aq më mirë. Rindërtimi i ekonomisë së Ukrainës do të kushtojë me qindëra biliona dollarë. Ky projekt nuk mund të financohet vetëm nga një ose disa burime të vogla. Qeveritë kombëtare dhe nënkombëtare do të japin ndihmë bilaterale. Bankat multilaterale dhe të zhvillimit regjional do të shkruajnë projektet. Organizatat joqeveritare do të mobilizojnë donacionet. Mërgimtarët do të furnizojnë remitencat. Korporatat do të mundësojnë investimin e huaj të drejtpërdrejtë.
Çka është më e rëndësishmja nga e gjithë kjo, përpjekjet e tyre duhet të koordinohen. Përndryshe, Ukraina do të ketë hekurudha të rindërtuara në përputhje me standardet perëndimore evropiane, por nuk ka mjete të përshtatshme transporti. Ajo do të ketë shkolla, por jo libra shkollorë ose kompjutera, meqenëse donatorët nguten për të marrë kredit për projektet e dukshme ndërtimore.
Disa organizata duhet të veprojnë si ‘truri’, ose entitet koordinues për planin e rindërtimit. Është tunduese të thuhet se kështu duhet të jetë qeveria ukrainase. Askush nuk i di nevojat e rindërtimit të Ukrainës më mië sesa ata vetë. Rindërtimi do të shkojë më lehtë nëse Ukraina merr pronësinë e procesit.
Mirëpo, realiteti është që donatorët do të dhurojnë vetëm nëse ata mund të monitorojnë dhe ushtrojnë kontrollë të arsyeshëm në fondet e tyre. Shqetësimet për korrupcion dhe oligarkët ukrainas mund të zvogëlohen, për shkak të përgjigjjes efektive të luftës të qeverisë së Zelensky-t, por ata nuk janë larguar.
Aq më tepër, problemi i koordinimit është dukshëm më i komplikuar sesa që ishte nën Planin Marshall, kur Shtetet e Bashkuara ishin të vetmit donatorë dhe pritën deri tre vjet pas Luftës së Dytë Botërore për të formuar Administratën e Bashkëpunimit Ekonomik, e cila u angazhua me administrimin e ndihmave në Evropë. Me “Luftën e re të Ftohtë”, e cila u bë “e nxehtë”, nevojat e Ukrainës janë të menjëhershme. Padyshim, shumë donatorë do të përfshihen.
Kush atëherë duhet të koordinojë këtë entitet, nëse jo Ukraina? Mundësi për këtë punë mbetet Komisioni Evropian. Anëtarësimi në Bashkimin Evropian është fundi i lojës për Ukrainën. Duke e vendosur Komisionin në krye mund të sigurohet që infrastruktura e rëndë dhe e butë e Ukrainës u përshtatet standardeve të BE-së. Komisioni veç e administron Planin e Rikuperimit për Evropë, fondet e të cilit shfrytëzohen për të ndihmuar financiin e tranzicioneve të gjelbërta dhe dixhitale të shteteve anëtare të BE-së. Qeveritë paraqesin plane gjithëpërfshirëse të shpenzimeve, të cilat më pas verifikohen dhe miratohen nga Komisioni përpara se të shpërndahen fondet.
Ky është një model logjik për rindërtimin e Ukrainës. Jo çuditërisht, Komisioni ka ofruar vullnetarisht shërbimet e tij.
Mirëpo, SHBA, Kanada, Japonia dhe donatorët jo-evropianë nuk do të jenë të lumtur me këtë plan. Ata nuk duan të japin fonde në një enë që kontrollohet nga një trup që nuk i japin llogari. Edhe, dhënia e donacioneve së tyre ndaras, rrezikon hapësirat e rindërtimit dhe dyfishimit.
Një tjetër kandidat për këtë rol është Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD), e cila ka shqyrtuar arranzhimet për investime publike të Ukrainës, menaxhmentin e administratës publike dhe programet për zhvillim regjional, ndër politikat tjera. Por, fuqia e OECD-së është në analiza politike, e jo në ekzekutime të projekteve. Ajo është më tepër si një dyqan që flet sesa motor i zhvillimit.
Tjetër mundësi janë institucionet Bretton Woods, të cilat kanë qenë të përfshira në planet e rindërtimit postkonfliktuoz për shumë vjet. Fondi Ndërkombëtar Monetar mund të ofrojë përkrahje të menjëhershme buxhetore dhe koordinojë rikonstruktimin e borxhit. Banka Botërore do të ndajë fonde për projekte të rindërtimit.
Por, Banka Botërore është burokraci e madhe dhe komplekse që thjesht është shumë e ngadalshme në kryerjen e punëve. Me shumë projekte në qindëra vende në gjithë botën duke udhëhequr nga larg në Washington, DC.
Fondi gjerman Marshall ka rekomanduar të caktohet një amerikan nga BB si car i rindërtimit. Por, ai individ do të jetë car pa një ushtri. Dhe pse amerikan, mund të pyet dikus, kur shumica e fondeve të rindërtimit vijnë prej dikund tjetër?
Kjo punë i mbetet Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH). BERZH u themelua në vitin 1991 për ndërtimin e tregjeve ekonomike dhe promovuar demokracinë në Evropën Lindore dhe ish-Bashkimin Sovjetik. Rindërtimi ekonomik është thelbësor në mandatin e saj. Është e fokusuar në regjion. Kishte staf prej më shumë se 100 vetash në Ukrainë para luftës. SHBA, Kanada dhe Japonia janë ndër aksionarët e saj.
Përderisa BERZH-i ka kompetencat e duhura, nuk ka organizuar deri tash ndonjë iniciativë të profilit të lartë si drejtimin e planit për rindërtimin ukrainas.
Argumenti përfundimtar për BERZH është se Kina iu bashkua si aksionare në vitin 2016. Tensionet midis Kinës dhe Perëndimit vazhdojnë të intensifikohen. Dhe Kina ka refuzuar të ndërprejë lidhjet me Moskën për Ukrainën. Krijimi i një mjeti përmes së cilës Kina mund të kontribojë në rindërtimin e Ukrainës do të lehtësojë bashkëpunimin me Perëndimin. Kjo, nëse jo tjetër çka, mund të jetë rresht argjendi i konfliktit në Ukrainë.
Autori i këtij opinioni, Barry Eichengreen, profesor i Ekonomisë në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley, është ish-këshilltari i lartë politik në Fondin Ndërkombëtar Monetar. Ai është autor i disa librave, si In Defense of Public Debt (Oxford University Press, 2021.
(Publikuar në Project Syndicate, përkthyer nga Klankosova.tv)
Rajoni
Rektori Hajrizi mori pjesë në Konferencën CIGRE Kosova mbi “Formësimin e fuqisë punëtore të së ardhmes: Perspektiva e universitetit mbi tregun e punës”
Published
12 hours agoon
October 23, 2025By
Driton Iseni
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, mori pjesë në konferencën e organizuar nga CIGRE Kosova, me temën “Formësimi i fuqisë punëtore të së ardhmes: Perspektiva e universitetit mbi tregun e punës në sektorin e energjisë”. Në këtë ngjarje u bashkuan ekspertë të energjisë, akademikë dhe përfaqësues të industrisë, për të diskutuar ndikimin e transformimeve teknologjike në zhvillimin e kapaciteteve profesionale dhe krijimin e vendeve të reja të punës.

Në fjalën e tij, Rektori Hajrizi theksoi se universitetet duhet të kenë një rol udhëheqës në përgatitjen e fuqisë punëtore të digjitalizuar, duke ndërtuar ura bashkëpunimi midis arsimit, inovacionit dhe industrisë. Ai nënvizoi rëndësinë e edukimit ndërdisiplinar dhe zhvillimin e programeve studimore që përfshijnë fusha si energjia e zgjuar, inteligjenca artificiale, teknologjia 5G dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve.
Rektori Hajrizi po ashtu theksoi rëndësinë e studimeve të doktoratës dhe akreditimit të programeve në këtë nivel, si domosdoshmëri për zhvillimin e kërkimit shkencor të avancuar dhe përgatitjen e ekspertëve të nivelit të lartë që i nevojiten tregut të punës. Ai potencoi se akreditimi i doktoraturave në fushat e energjisë, teknologjisë dhe inovacionit është një hap i rëndësishëm për të forcuar lidhjen mes universiteteve dhe industrisë, si dhe për të krijuar një bazë të qëndrueshme të zhvillimit akademik dhe profesional.
Gjithashtu, Rektori prezantoi arritjet e UBT Smart City, e cila ka integruar teknologjinë 5G dhe sistemet e mençura të energjisë, duke e bërë UBT-në një ndër institucionet e para në rajon që po e zbatojnë në praktikë konceptin e qytetit të mençur (Smart City). Këto zhvillime lidhin drejtpërdrejt kërkimin shkencor me nevojat e ekonomisë moderne dhe krijojnë terren të përshtatshëm për përfshirjen e studentëve dhe stafit akademik në projekte të avancuara.
Rektori theksoi se sektori i energjisë është ndër më dinamikët në procesin e digjitalizimit dhe zhvillimit të qyteteve të mençura, duke hapur mundësi të reja për bashkëpunim ndërmjet universiteteve dhe industrisë, si dhe për krijimin e vendeve të punës të orientuara drejt inovacionit, qëndrueshmërisë dhe kërkimit shkencor të avancuar.
Konferenca CIGRE Kosova shërbeu si një platformë e rëndësishme për shkëmbimin e ideve, nxitjen e kërkimit shkencor dhe forcimin e partneriteteve ndërmjet akademisë dhe sektorit energjetik, në funksion të përgatitjes së brezave të rinj për tregun dinamik të punës së së ardhmes.

Aktualitet
Studim i përbashkët UBT – Universiteti i Mynhenit publikohet në revistë ndërkombëtare shkencore
Published
12 hours agoon
October 23, 2025By
Driton Iseni
Një bashkëpunim i rëndësishëm ndërmjet UBT-së dhe Universitetit Teknik të Mynhenit (Technical University of Munich) ka rezultuar me publikimin e një punimi shkencor në një revistë prestigjioze ndërkombëtare të indeksuar në Scopus dhe Web of Science, me faktor impakti 2.2.
Punimi me titull “Microbiological Analysis of Traditional Sausage in Prishtina, Republic of Kosovo, During Production and Storage”, është publikuar në revistën Microbiological Research (MDPI) dhe përfaqëson një nga studimet e para të këtij lloji në Kosovë, duke analizuar aspektet mikrobiologjike dhe të sigurisë ushqimore të suxhukut tradicionalë kosovarë gjatë prodhimit dhe ruajtjes.
Studimi është realizuar nga një ekip ndërdisiplinar studiuesish, përfshirë:
Prof. Dr. Flutura C. Ajazi – UBT, autore e parë dhe correspondent e punimit
Prof. ass. Veton Haziri-UBT, autorë correspondent
Bashkëautorët: Rreze M. Gecaj, Sarah Shaqiri, Idriz Vehapi, Namik Durmishi, Xhavit Bytyçi dhe Violeta Lajqi-Makolli, në bashkëpunim me Prof. Dr. Matthias A. Ehrmann nga Universiteti Teknik i Mynhenit, Gjermani.
Qëllimi i studimit ka qenë vlerësimi i ndryshimeve mikrobiologjike gjatë fazave të fermentimit dhe ruajtjes së suxhukut tradicional të prodhuar në Prishtinë, me fokus në bakteret e acidit laktik (LAB) dhe familjen Micrococcaceae, të cilat kanë rol kyç në sigurinë dhe cilësinë e produktit.
Rezultatet treguan se gjatë procesit të ruajtjes ndodh një ulje e ndjeshme e baktereve patogjene si Enterobacteriaceae, ndërsa bakteret e dobishme (LAB) dhe Micrococcaceae mbeten stabile, duke dëshmuar se produktet tradicionale të prodhuara sipas metodave lokale ruajnë cilësi dhe siguri të lartë mikrobiologjike.
Gjetjet e këtij studimi ofrojnë dokumentacion të vlefshëm të praktikave lokale që mund të ndikojnë në cilësinë e produktit dhe afatin e ruajtjes. Në kontekstin e këtij studimi, autoret bejne thirrje tek autoritetet e sigurisë ushqimore të Kosovës qe të zbatojnë programe ndërgjegjësimi për prodhuesit e produkteve tradicionale të mishit, për të promovuar praktikat më të mira dhe për të siguruar prodhimin e produkteve të sigurta dhe me cilësi të lartë. Kjo është e nevojshme për të rritur cilësinë e suxhukut dhe produkteve të tjera të mishit të prodhuara me metoda tradicionale, përmes përmirësimit të parametrave të tyre higjienikë, etiketimit dhe paketimit, të cilat mund të ndikojnë në rritjen e eksportit dhe të vlerës së produktit.
Punimi është pranuar më 26 gusht 2025 dhe publikuar më 3 shtator 2025, nën redaktimin akademik të Prof. Dr. Beniamino T. Cenci-Goga.
Rajoni
UBT organizon ligjëratë ndërkombëtare dhe hap Panairin e Materialeve në Arkitekturë dhe Konstruksione
Published
12 hours agoon
October 23, 2025By
Driton Iseni
UBT njofton se të premten, më 24 tetor 2025, duke filluar nga ora 09:00, në Kampusin Inovativ të UBT-së në Lipjan (Objekti I), do të mbahet një ligjëratë tematike ndërkombëtare me titull: “Environmental Sustainability of Concrete Structures”, që do të udhëhiqet nga Prof. Bruno Dal Lago nga Universiteti i Insubrias dhe Politekniku i Milanos, Itali.
Ligjërata do të trajtojë praktikat bashkëkohore të qëndrueshmërisë mjedisore në ndërtimet prej betoni, duke sjellë njohuri shkencore dhe përvoja profesionale nga universitetet më prestigjioze evropiane.
Pas ligjëratës, nga ora 10:00, do të zhvillohet Ceremonia e Hapjes së “Panairit të Materialeve”, që do të mbahet në hollin e Objektit I, dhe do të vazhdojë deri në ora 14:00.
Ky panair do të prezantojë materiale dhe teknologji inovative në fushën e arkitekturës, inxhinierisë dhe ndërtimtarisë, si dhe do të shërbejë si platformë për ndërveprim ndërmjet studentëve, profesorëve dhe kompanive bashkëpunëtore.
Gjithashtu, në të njëjtën ditë, nga ora 12:40, do të mbahet prezantimi i kompanisë ndërkombëtare “PENETRON”, e cila do të paraqesë materiale inovative që lidhen me ndërtimet prej betoni, arkitekturën dhe qëndrueshmërinë strukturore.
Ky prezantim do të zhvillohet po ashtu në Objektin I të Kampusit të UBT-së në Lipjan.
Ligjërata është obligative për studentët e programeve “Materialet në Arkitekturë” dhe “Konstruksionet e Betonit” (niveli Bachelor), ndërsa janë të ftuar të marrin pjesë edhe studentët e lëndës “Bazat e Konstruksioneve të Betonit” në Arkitekturë dhe të gjithë studentët e interesuar nga vitet tjera të studimeve.
Kjo ngjarje përfaqëson një mundësi unike për studentët dhe profesionistët e rinj që të njihen nga afër me risitë bashkëkohore të qëndrueshmërisë në ndërtim, materialet inteligjente dhe zhvillimet më të fundit teknologjike në këtë fushë.
Lajmet
Përfundon rinumërimi i 16 kutive të votimit nga 12 vendvotime
Published
13 hours agoon
October 23, 2025By
UBTnews
Në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve është përmbyllur procesi i rinumërimit të kutive të votimit, për rinumërimin e të cilave mori vendim Komisioni Qendror Zgjedhor (KQZ) në mbledhjen e ditës së mërkurë, raporton KosovaPress.
Nga pasditja e ditës së mërkurë dhe deri në orën 15:30 të ditës së enjte, janë rinumëruar 16 kuti të votimit.
Rezultatet nga rinumërimi pasqyrohen platformën https://resultslocal2025.kqz-ks.org/, në rubrikën “Rezultatet QNR – Rinumëruara”.
Gara e balotazhit në Kosovë për kryetar të komunave ku në raundin e parë nuk kishte fitues mbahen më 9 nëntor./KP
Rektori Hajrizi mori pjesë në Konferencën CIGRE Kosova mbi “Formësimin e fuqisë punëtore të së ardhmes: Perspektiva e universitetit mbi tregun e punës”
Studim i përbashkët UBT – Universiteti i Mynhenit publikohet në revistë ndërkombëtare shkencore
UBT organizon ligjëratë ndërkombëtare dhe hap Panairin e Materialeve në Arkitekturë dhe Konstruksione
Brigitte Bardot reagon ndaj raportimeve të rreme për vdekjen e saj
Kina dhe ShBA do zhvillojnë bisedime në Malajzi
Britani e Madhe: Arrestohen tre të dyshuar për ndihmë ndaj shërbimit rus të inteligjencës
Përfundon rinumërimi i 16 kutive të votimit nga 12 vendvotime
Studimi: Njerëzit inteligjentë vuajnë më shumë nga dhimbjet e kokës!
Thierry Henry kritikon Juventusin
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
