Lajmet

Kush duhet ta drejtojë rindërtimin në Ukrainë?

Opinion nga Barry Eichengreen.

Published

on

Rindërtimi i ekonomisë së Ukrainës pas përfundimit të luftës do të kushtojë me miliarda dollarë. Mirëpo, realiteti është se donatorët do të dhurojnë fonde vetëm nëse ata mund të monitorojnë dhe ushtrojnë kontroll të arsyeshëm të fondeve të tyre.

Qeveritë e krahut të djathtë po furnizojnë Ukrainën me pajisje ushtarake dhe infuzione financiare, edhe pse disa prej tyre kanë qenë më bujarë se tjerët, që t’u mundësojnë ukrainasve të luftojnë kundër agresionit rus. Në të njëjtën kohë, po bëhen përpjekje për të vlerësuar çmimet e rindërtimit të pasluftës dhe planit për akokimin e ndihmës së rikonstrukcionit.

Sa më shumë entitete që përfshihen aq më mirë. Rindërtimi i ekonomisë së Ukrainës do të kushtojë me qindëra biliona dollarë. Ky projekt nuk mund të financohet vetëm nga një ose disa burime të vogla. Qeveritë kombëtare dhe nënkombëtare do të japin ndihmë bilaterale. Bankat multilaterale dhe të zhvillimit regjional do të shkruajnë projektet. Organizatat joqeveritare do të mobilizojnë donacionet. Mërgimtarët do të furnizojnë remitencat. Korporatat do të mundësojnë investimin e huaj të drejtpërdrejtë.

Çka është më e rëndësishmja nga e gjithë kjo, përpjekjet e tyre duhet të koordinohen. Përndryshe, Ukraina do të ketë hekurudha të rindërtuara në përputhje me standardet perëndimore evropiane, por nuk ka mjete të përshtatshme transporti. Ajo do të ketë shkolla, por jo libra shkollorë ose kompjutera, meqenëse donatorët nguten për të marrë kredit për projektet e dukshme ndërtimore.

Disa organizata duhet të veprojnë si ‘truri’, ose entitet koordinues për planin e rindërtimit. Është tunduese të thuhet se kështu duhet të jetë qeveria ukrainase. Askush nuk i di nevojat e rindërtimit të Ukrainës më mië sesa ata vetë. Rindërtimi do të shkojë më lehtë nëse Ukraina merr pronësinë e procesit.

Mirëpo, realiteti është që donatorët do të dhurojnë vetëm nëse ata mund të monitorojnë dhe ushtrojnë kontrollë të arsyeshëm në fondet e tyre. Shqetësimet për korrupcion dhe oligarkët ukrainas mund të zvogëlohen, për shkak të përgjigjjes efektive të luftës të qeverisë së Zelensky-t, por ata nuk janë larguar.

Aq më tepër, problemi i koordinimit është dukshëm më i komplikuar sesa që ishte nën Planin Marshall, kur Shtetet e Bashkuara ishin të vetmit donatorë dhe pritën deri tre vjet pas Luftës së Dytë Botërore për të formuar Administratën e Bashkëpunimit Ekonomik, e cila u angazhua me administrimin e ndihmave në Evropë. Me “Luftën e re të Ftohtë”, e cila u bë “e nxehtë”, nevojat e Ukrainës janë të menjëhershme. Padyshim, shumë donatorë do të përfshihen.

Kush atëherë duhet të koordinojë këtë entitet, nëse jo Ukraina? Mundësi për këtë punë mbetet Komisioni Evropian. Anëtarësimi në Bashkimin Evropian është fundi i lojës për Ukrainën. Duke e vendosur Komisionin në krye mund të sigurohet që infrastruktura e rëndë dhe e butë e Ukrainës u përshtatet standardeve të BE-së. Komisioni veç e administron Planin e Rikuperimit për Evropë, fondet e të cilit shfrytëzohen për të ndihmuar financiin e tranzicioneve të gjelbërta dhe dixhitale të shteteve anëtare të BE-së. Qeveritë paraqesin plane gjithëpërfshirëse të shpenzimeve, të cilat më pas verifikohen dhe miratohen nga Komisioni përpara se të shpërndahen fondet.

Ky është një model logjik për rindërtimin e Ukrainës. Jo çuditërisht, Komisioni ka ofruar vullnetarisht shërbimet e tij.

Mirëpo, SHBA, Kanada, Japonia dhe donatorët jo-evropianë nuk do të jenë të lumtur me këtë plan. Ata nuk duan të japin fonde në një enë që kontrollohet nga një trup që nuk i japin llogari. Edhe, dhënia e donacioneve së tyre ndaras, rrezikon hapësirat e rindërtimit dhe dyfishimit.

Një tjetër kandidat për këtë rol është Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD), e cila ka shqyrtuar arranzhimet për investime publike të Ukrainës, menaxhmentin e administratës publike dhe programet për zhvillim regjional, ndër politikat tjera. Por, fuqia e OECD-së është në analiza politike, e jo në ekzekutime të projekteve. Ajo është më tepër si një dyqan që flet sesa motor i zhvillimit.

Tjetër mundësi janë institucionet Bretton Woods, të cilat kanë qenë të përfshira në planet e rindërtimit postkonfliktuoz për shumë vjet. Fondi Ndërkombëtar Monetar mund të ofrojë përkrahje të menjëhershme buxhetore dhe koordinojë rikonstruktimin e borxhit. Banka Botërore do të ndajë fonde për projekte të rindërtimit.

Por, Banka Botërore është burokraci e madhe dhe komplekse që thjesht është shumë e ngadalshme në kryerjen e punëve. Me shumë projekte në qindëra vende në gjithë botën duke udhëhequr nga larg në Washington, DC.

Fondi gjerman Marshall ka rekomanduar të caktohet një amerikan nga BB si car i rindërtimit. Por, ai individ do të jetë car pa një ushtri. Dhe pse amerikan, mund të pyet dikus, kur shumica e fondeve të rindërtimit vijnë prej dikund tjetër?

Kjo punë i mbetet Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH). BERZH u themelua në vitin 1991 për ndërtimin e tregjeve ekonomike dhe promovuar demokracinë në Evropën Lindore dhe ish-Bashkimin Sovjetik. Rindërtimi ekonomik është thelbësor në mandatin e saj. Është e fokusuar në regjion. Kishte staf prej më shumë se 100 vetash në Ukrainë para luftës. SHBA, Kanada dhe Japonia janë ndër aksionarët e saj.

Përderisa BERZH-i ka kompetencat e duhura, nuk ka organizuar deri tash ndonjë iniciativë të profilit të lartë si drejtimin e planit për rindërtimin ukrainas.

Argumenti përfundimtar për BERZH është se Kina iu bashkua si aksionare në vitin 2016. Tensionet midis Kinës dhe Perëndimit vazhdojnë të intensifikohen. Dhe Kina ka refuzuar të ndërprejë lidhjet me Moskën për Ukrainën. Krijimi i një mjeti përmes së cilës Kina mund të kontribojë në rindërtimin e Ukrainës do të lehtësojë bashkëpunimin me Perëndimin. Kjo, nëse jo tjetër çka, mund të jetë rresht argjendi i konfliktit në Ukrainë.

Autori i këtij opinioni, Barry Eichengreen, profesor i Ekonomisë në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley, është ish-këshilltari i lartë politik në Fondin Ndërkombëtar Monetar. Ai është autor i disa librave, si In Defense of Public Debt (Oxford University Press, 2021.

(Publikuar në Project Syndicate, përkthyer nga Klankosova.tv)

Lajmet

Presidenti i Malit të Zi nuk e dekreton ligjin për Plazhin e Madh të Ulqinit

Published

on

By

Presidenti i Malit të Zi, Jakov Millatoviq, ia ka kthyer Kuvendit për rishqyrtim njërën nga dy marrëveshjet që Qeveria e Malit të Zi i kishte nënshkruar me Emiratet e Bashkuara Arabe – atë që i hapte rrugë dhënies me qira të Plazhit të Madh në Ulqin.

Sipas asaj marrëveshjeje, Mali i Zi do t’ia jepte Plazhin e Madh me qira për 99 vjet kompanisë Emmar të biznesmenit arab, Mohamed Alabbarit, që do të ndërtonte një kompleks megaturistik në Ulqin.

Alabbar ka marrë pjesë edhe në projekte rajonale në Kroaci, Shqipëri dhe në “Beogradin mbi ujë” në Serbi.

Por, Millatoviq, i cili dekretoi Ligjin për ratifikimin e Marrëveshjes për bashkëpunim ekonomik, nuk e bëri të njëjtën edhe për Ligjin për ratifikimin e Marrëveshjes për bashkëpunim në fushën e turizmit dhe zhvillimit të pasurive të paluajtshme. Këtë të fundit ai ua ktheu deputetëve për ta votuar sërish.

Që marrëveshjet e nënshkruara nga kryeministri Millojko Spajiq në fund të marsit me zyrtarët e Emirateve të hyjnë në fuqi, Kuvendi i Malit të Zi i miratoi dy ligjet me procedurë të përshpejtuar më 23 prill, me propozim të Qeverisë.

Ato u mbështetën nga deputetët e shumicës parlamentare – lëvizja e Spajiqit “Evropa tani”, partia “Demokracia e Re Serbe” e kryetarit të Kuvendit, Andrija Mandiq, Demokratët dhe Partia Boshnjake.

Ditëve para miratimit, Millatoviq dhe një pjesë e sektorit joqeveritar paralajmëruan se me miratimin e Marrëveshjes për bashkëpunim në turizëm dhe zhvillim të pasurive të paluajtshme po pezullohet Kushtetuta dhe një pjesë e ligjeve të Malit të Zi.

Kthimi i këtij ligji nga Millatoviq e detyron Kuvendin që të votojë sërish për të. Nëse ligji miratohet përsëri, ai do t’i dërgohet sërish Millatoviqit për nënshkrim. Sipas Kushtetutës, në atë rast ai është i detyruar ta nënshkruajë, dhe ligji hyn në fuqi./REL/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Buxheti për vitin 2025 po sabotohet, kërkojmë zgjidhje alternative

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, pas dështimit të seancës së Kuvendit Komunal, ka deklaruar se buxheti i kryeqytetit për vitin 2025 po përballet me pengesa serioze.

Sipas tij, ndonëse buxheti është votuar që në dhjetor 2024 dhe është planifikuar për projektet madhore të qytetit, Parlamenti i Kosovës ende nuk ka miratuar atë.

Rama akuzoi institucionet për shmangie të vazhdueshme dhe tentim sabotimi. “Do të vazhdojmë të punojmë me projekte të reja dhe të kërkojmë fonde nga instanca të tjera”, u shpreh ai.

“Buxhetin e dini që ne e kemi votuar në dhjetor të vitit 2024, i cili është planifikuar për të gjitha projektet madhore të kryeqytetit. Kemi kërkuar që atëherë që Parlamenti i Kosovës ta miratojë, por asnjëherë nuk është ftuar seanca. Tani kemi një çështje tjetër që ende nuk është konstituar. Ne kemi shqyrtuar në mënyrë ligjore se si Ministria e Financave të kërkojë buxhetin, e kemi kërkuar tashmë dy herë, por është shmangur. Tani ne duhet të gjendemi në mënyra të ndryshme, duhet t’i gjejmë fondet përmes projekteve të reja. Është tentuar të sabotohet edhe buxheti, por ne kemi arritur që të bëhet. Nuk po shfrytëzohet mundësia që buxheti i vitit 2025 të aprovohet. Ne vazhdojmë me projektet, nuk do të ndalemi dhe do të vazhdojmë të kërkojmë instanca të tjera”, tha Rama.

 

Continue Reading

Lajmet

Emërohet ambasadori i ri i Italisë në Kosovë

Published

on

By

Maurizio Antonini do të jetë ambasadori i ri i Italisë në Kosovë. Këtë e ka bërë të ditur ambasada e Italisë në Kosovë.

Lajmi është bërë i ditur nëpërmjet një njoftimi në rrjetin social “X”.

I nderuar që të marr detyrën e Ambasadorit të Italisë në Kosovë. I vendosur që të fuqizoj lidhjet mes dy shteteve në të gjitha fushat e bashkëpunimit, duke përfshirë edhe për hir të perspektivës së Prishtinës për integrim evropian”, citohet se ka thënë ai.

Continue Reading

Lajmet

Murati: Bllokada e Kuvendit po pengon dorëzimin e Kornizës Afatmesme të Shpenzimeve dhe ndarjen e granteve komunale

Published

on

By

Ministri në detyrë i Financave, Hekuran Murati, ka thënë se moskonstituimi i kuvendit ka pasoja edhe në procese tjera.

Sipas tij në mungesë të një kuvendi funksional, Qeveria e ka të pamundur të dorëzojë Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve, e cila parashihet që t’i dorëzohet Kuvendit jo më larg se data 30 prill.

Në mungesë të një Kuvendi funksional, Qeveria e ka të pamundur të dorëzojë Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve, e cila parashihet që t’i dorëzohet Kuvendit jo më larg se data 30 prill.

Murati ka përmendur edhe komisionin për Grante Komunale.

Ngjashëm është puna edhe me Komisionin për Grante Komunale, ku ligji e kërkon pjesëmarrjen edhe të Kryetarit të Komisionit Parlamentar për Buxhet – në mungesë të Kuvendit funksional, nuk ka as Komision për Buxhet dhe s’ka kush të marrë pjesë në Komisionin e Granteve, gjë që e vonon edhe ndarjen e granteve komunale.”

Murati thotë se është e domosdoshme që opozita “të heqë dorë nga bllokada”.

Prandaj është e domosdoshme që partitë opozitare të heqin dorë nga bllokada dhe të ndihmojnë konstituimin e Kuvendit sa më parë.

Continue Reading

Të kërkuara